ဆီးရီးယားကိုု စစ္မတိုုက္ပါနဲ႔ သမၼတၾကီး
“Syria Is Not Our War” by Christopher Dickey, Daily Beast, 30th August 2013 ကိုု မွီးျပီးေရးတယ္။
ႏိုုင္ငံတကာသာဂိ၊ စက္တင္ဘာ ၁၀၊ ၂၀၁၃
နိဒါန္း။ ။ စက္တင္ဘာ ၉ သတင္းမ်ားအရကေတာ့ ဆီးရီးယားက သူ႔မွာရွိေနတဲ့ အႏၱရယ္ေပးတဲ့ ဓာတုုလက္နက္ေတြ ႏိုုင္ငံတကာကိုု စစ္ေဆးခြင့္ေပးမယ္၊ ဖ်က္ဆီးသင့္ ဖ်က္ဆီးေပးမယ္လိုု႔ ေျပာတယ္။ ရုုရွားက ၾကား၀င္လိုုက္လိုု႔ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ရက္ေလာက္မွာ အေမရိကန္ႏိုုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးက (စစ္မျဖစ္ခ်င္ရင္ ဓာတုုလက္နက္ေတြ ဖ်က္ဆီးေပးပါ။ အေမရိကန္က ဆီးရီးယားကိုု စစ္တိုုက္ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မယ္)လိုု႔ ေျပာမိတာကိုု အကြက္နင္းျပီး ဆီးရီးယားက တုုန္႔ျပန္လုုိက္တာလိုု႔ ထင္ေၾကးေပးၾကတယ္။
ၾသဂုုတ္ ၂၁ မွာ ဆီးရီးယားအစုုိးရက သူပုုန္ေတြနဲ႔ ျပည္သူေတြရဲ့ ေဒသတခုုကိုု ဓာတုုလက္နက္သုုံး တိုုက္လိုု႔ လူ ၁ ေထာင္ေက်ာ္ေသခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္က ဦးေဆာင္ျပီး ဆီးရီးယားကိုု လက္တုုန္႔ျပန္ စစ္တိုုက္မယ္လိုု႔ ထုုတ္ေျပာလိုုက္တာကစျပီး ႏိုုင္ငံတကာမွာ တင္းမာမႈေတြ။ အျငင္းပြားမႈေတြ ျဖစ္ကုုန္ေတာ့တာပဲ။ လက္ရွိမွာလည္း အေမရိကန္က စစ္တိုုက္ဖိုု႔အေရး အထက္နဲ႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြရဲ့ မဲခြဲဆုုံးျဖတ္တာကိုု ေစာင့္ေန၊ ေဆြးေႏြးေနတုုန္းပဲ ရွိေသးတယ္။ သည္ၾကားထဲမွာ စစ္ကိုု ေရွာင္လႊဲႏိုုင္မယ့္ အေျပာင္းအလဲတခုု လိုု႔ ေျပာခ်င္ ေျပာႏိုုင္ပါတယ္။
အေမရိကန္သတင္းသမားရဲ့ အာေဘာ္။ ။ ၾသဂုုတ္လ ၃၀ မွာ သတင္းေထာက္လုုပ္သက္ ၃၃ ႏွစ္ရွိ ခရစ္တိုုဖာဒီကီရဲ့ ေဆာင္းပါး Deaily Beast သတင္းအြန္လုုိင္းမွာ ဖတ္လိုုက္ရတယ္။ သူေျပာခ်င္တာက အေမရိကန္ဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲ စစ္မက္ႏိုုင္ငံၾကီး ျဖစ္ပါေစ၊ သူ႔အျမင္ကေတာ့ သမိုုင္းတေလ်ာက္ ဒုုကမာၻစစ္ေနာက္ပိုုင္း ဘယ္ျပည္ပစစ္ပြဲမွာမွ အႏိုုင္ရတယ္၊ အျမတ္ထြက္တယ္ မရွိခဲ့ဘူး၊ အရင္းအႏွီးေတြ အရမ္းကိုု မ်ားတယ္လိုု႔ သုုံးသပ္ျပထားပါတယ္။
ဘာသာျပန္သူ မွီးသူ သာဂိရဲ့ အာေဘာ္။ ။ ဘယ္စစ္ကိုုမဆိုု ဆန္႔က်င္ပါတယ္။ ဆီးရီးယားမွာ အခ်င္းခ်င္း စစ္ခင္းျပီး သတ္ျဖတ္ေနတာလည္း မၾကိဳက္ဘူး။ ဗမာျပည္မွာ ျမန္မာစစ္သားေတြက တိုုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုုင္ေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ သတ္ျဖတ္ေနၾကတာလည္း မလိုုလားဘူး။ လက္နက္ကိုုင္ေတြက လက္နက္မဲ့ေတြကိုု သတ္တာလည္း မၾကိဳက္ဘူး။ လူမ်ဳိးေရး ဘာသာေရးေတြ ေသြးထိုုးျပီး လူသားအခ်င္းခ်င္း အုုပ္စုုဖြဲ႔ အႏိုုင္က်င့္ သတ္ျဖတ္တာလည္း ဆန္႔က်င္ပါတယ္။ အစြန္းေရာက္ေတြက သတ္တာအျပင္ အစြန္းေရာက္ေတြကိုု သတ္ျဖတ္တာကိုုလည္း လက္မခံပါဘူး။
အေမရိကန္ရဲ့ ျပည္ပစစ္ပြဲမ်ား။ ။ ဗမာျပည္မွာက ျပည္တြင္းစစ္။ အေမရိကန္မွာက ျပည္ပစစ္ေပါ့။ စာေရးဆရာ ေျပာတာကေတာ့ အာဏာရွင္တေယာက္ကိုု အျမီးကုုတ္ျပီး ေျပာင္းသြားေအာင္ ဆုုံးမဖိုု႔ဆိုုတာ (အကန္႔အသတ္နဲ႔ စစ္ေရးအရ တိုုက္ခိုုက္မႈ) ေလာက္နဲ႔ အလုုပ္မျဖစ္ဘူး … တဲ့။
၂၀၀၃၊ အီရတ္နဲ႔ စစ္ပြဲမွာ အေမရိကန္က အာဏာရွင္ ဆဒန္ဟူစိန္ကိုု အျပဳတ္တိုုက္ခဲ့တယ္။ အရင္းအႏွီး အဆုုံးအရႈံး အလြန္ၾကီးမားတယ္။ အဲသည္စစ္ဟာ ၅ ႏွစ္ေက်ာ္ တိုု႔လိုု႔တန္းလန္းနဲ႔ ရပ္ပစ္ခဲ့ရတယ္။ ၂၀၀၁၊ ႏိုုင္းအီလဲဗင္းေၾကာင့္ အာဖဂန္ကိုု တိုုက္တဲ့ စစ္ပြဲဆိုုတာလည္း ခုုခ်ိန္အထိကုုိ အမွ်င္ မျပတ္ေသးဘူး။ အတင္းကိုု တပ္ေတြကိုု ျပန္ရုုတ္သိမ္းေနရတဲ့အျဖစ္။ က်န္ခဲ့တဲ့ တုုိင္းျပည္မွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး မက်န္ရစ္ဘူး။ ျပည္တြင္းစစ္ေတြ၊ ျပည္တြင္း အၾကမ္းဖက္အုုပ္စုုေတြ အႏိုုင္က်င့္ တိုုက္ခိုုက္မႈေတြနဲ႔ က်န္ရစ္တယ္။
၁၉၈၂ လက္ဘႏြန္တုုန္းကလည္း အေမရိကန္သမၼတ ရီဂန္က ဒုုံးက်ည္ပစ္ျပိး စစ္ေရးပစ္မွတ္ေတြကိုု တိုုက္ခိုုက္ေခ်မႈန္းခဲ့တယ္။ ၁၉၈၄ လည္းက်ေရာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြက ကားဗုုံး ၂ စင္းနဲ႔ လက္စားျပန္ေခ်လိုုက္တာ ေဘရုု (လစ္ဘႏြန္)က မရင္း စစ္တန္လ်ားရယ္၊ အေမရိကန္သံရုုံးရယ္ အမႈန္႔ေျခလုုိက္သလိုု ျပဳတ္ျပဳတ္ျပဳန္းသြားတယ္။
အဲဒါနဲ႔ပဲ ဆီးရီးယား အာဏာရွင္ အယ္အာဆဒ္ (ယခုုအာဆဒ္၏အေဖ) နဲ႔ မဟာမိတ္အၾကမ္းဖက္သမား လစ္ဘႏြန္က ဟဇ္ဘုုိလာေျပာက္ၾကားေတြကိုု ဆုုံးမတဲ့အေနနဲ႔ နယူးဂ်ာဆီ စစ္သေဘာၤေပၚကေန ဒုုံးက်ည္ေတြ ပစ္ခတ္ တိုုက္ခိုုက္ျပန္တယ္။ အဲသည္မွာ အေမရိကန္ေလယ်ာဥ္မွဴးတဦး က်ဆုုံး၊ လက္ေထာက္တဦး သုုံ႔ပန္းျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဆီးရီးယားက ပန္းပန္ေနခဲ့တာပဲ။
အာဏာရွင္ ကဒါဖီရဲ့ အၾကမ္းဖက္အားေပးမႈေတြကိုု တားဆီးဖိုု႔ ေလတပ္နဲ႔ ထရီပိုုလီနဲ႔ ဘင္ဂါဇီကိုု ဗုုံးၾကဲ တိုုက္ခိုုက္ခဲ့တယ္။ အဲဒါျပီးေတာ့ ကဒါဖီၾကီး ကုုပ္သြားျပီလိုု႔ ထင္ေယာင္မွတ္မွားေတြ အေနာက္အုုပ္စုုၾကားမွာ ျဖစ္ကုုန္တယ္။ ဘယ္ကလာ ဟုုတ္ရမွာလဲ။ ၁၉၈၈ မွာ ကဒါဖီေနာက္လိုုက္အၾကမ္းဖက္သမားေတြက အေမရိကန္ေလယ်ာဥ္ၾကီးကိုု စေကာ့လန္ျပည္၊ ေလာ့ကဘီးျမိဳ့ ေ၀ဟင္ေပၚမွာ ဗုုံးခြဲျပီး လက္တုုန္႔ျပန္လိုုက္တာ လူေတြ ေသလိုုက္တာ အတုုန္းအရုုံးပဲ။
၁၉၈၀ ေက်ာ္ ခုုႏွစ္ေတြတုုန္းကလည္း အီရန္ေရနံတြင္းေတြကိုု အေမရိကန္ေတြက ဒုုံးက်ည္ေတြပစ္ျပီး ဖ်က္ဆီးခဲ့တယ္။ ျပီးေတာ့ အီရန္ခရီးသည္တင္ ေလယ်ာဥ္ပ်ံၾကီးကိုု မွားလိုု႔ ဆိုုျပီး ပစ္ခ်လိုုက္တာ လူေတြ အကုုန္ေသပဲ။
အဲသည္လုုိ အကန္႔အသတ္နဲ႔ စစ္ေရးအရ တိုုက္ခိုုက္အေရးယူမႈေတြကေန ဘာေတြ အက်ဳိးရသလဲ။ အဆိုုးေတြပဲ ျပန္ရတာခ်ည္းပဲ။ ကဲ ဆက္ၾကည့္ရေအာင္ …
၁၉၉၀ မွာ အီရတ္အာဏာရွင္ ဆဒန္ဟူစိန္ဟာ သူ႔ကူ၀ိတ္က်ဳးေက်ာ္စစ္မွာ အၾကီးအက်ယ္ အထိနာျပီး ဆုုတ္ခြာေပးလိုုက္ရေပမယ့္ အာဏာကိုု လက္မလႊတ္ခဲ့ဘူး။ အဲသည္တုုန္းက သမၼတၾကီး ဘြတ္ခ်္(အၾကီး)က အီရတ္ကိုု ဆုုံးမတဲ့အေနနဲ႔ ၁၉၉၃ မွာ အီရတ္စစ္စခန္းေတြကိုု ပစ္ခတ္တိုုက္ခိုုက္ ေခ်မႈန္းလိုုက္ေသးတယ္။ ျပီးေတာ့လည္း အီရတ္ကိုု no fly zone ေတြဘာေတြနဲ႔ ေလေၾကာင္းကိုု ကန္႔သတ္ထားခဲ့ေသးတယ္။ အီရတ္အာဏာရွင္ဟာ အညြန္႔တလူလူပဲ။ ေသာင္းက်န္းေနတုုန္းပဲ။ ၁၉၉၈ မွာ သမၼတကလင္တန္က ဆဒန္ဟူစိန္ ဓာတုုလက္နက္ေတြ ထုုတ္လုုပ္တာ ဟန္႔တားဖိုု႔ ဆိုုျပီး စစ္ဖက္ဆိုုင္ရာ ပစ္မွတ္ေတြကိုု တိုုက္ခိုုက္ခဲ့ျပန္ေသးတာပဲ။ ေနာက္ေတာ့ ႏိုုင္ငံတကာစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ေတြက အီရတ္ကိုု ၀င္စစ္ခြင့္ရတယ္။ ဘာမွ မေတြ႔ဘူး။ ဒါန႔ဲပဲ ေနာက္သမၼတတေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဘြတ္ခ်္အငယ္ တက္လာတယ္။ ဘြတ္ခ်္အငယ္ကေတာ့ အျပင္ကေန အာဏာရွင္ကိုု လက္နက္ျဖဳတ္လိုု႔မရရင္ အထဲ၀င္ျပီး အျပဳတ္ခ်မွပဲ ျဖစ္မွာဆိုုတဲ့ သေဘာထားကိုု ကိုုင္စြဲလာတယ္။
ေနာက္ေတာ့ ဘာျဖစ္လဲ။
၁၉၉၈ မွာ အယ္ကိုုင္ဒါအၾကမ္းဖက္သမားေတြက ကင္ညာနဲ႔ တန္ဇာနီးယားက အေမရိကန္သံရုုံးေတြကိုု ေဖာက္ခြဲ ဖ်က္ဆီး ေျခမႈန္းလိုုက္တယ္။ ဆူဒန္နဲ႔ အာဖဂန္မွာ ေခါင္းေဆာင္ၾကီး ဘင္လာဒင္နဲ႔ အေပါင္းအပါေတြက ေျခကုုတ္စခန္းေတြ ထူေထာင္လာတယ္။ ကလင္တန္လက္ထက္မွာ ဒုုံးက်ည္ေတြ အေျမာက္အမ်ားပစ္ခတ္ျပီး ႏွိမ္နင္းေသာ္လည္း အၾကမ္းဖက္သမားေတြဟာ ပိုုျပီး သန္မာ အားေကာင္းလာခဲ့တယ္။
၁၉၉၅ ဆားဘီယားမွာ မြတ္ဆလင္နဲ႔ ခရစ္ယာန္ေတြ အၾကမ္းဖက္ စစ္ျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ စစ္အုုပ္စုုက ဆာ့ဗ္ေတြကိုု ဗုုံးၾကဲတုုိက္ခိုုက္တယ္။ ဆာ့ဗ္နဲ႔ ခရိုုအက္ဆိုုျပီး ကြဲေနၾကတဲ့ အခ်င္းမ်ားေနတဲ့ အုုပ္စုုေတြ အပစ္အခတ္ရပ္စဲျပီး ေျပလည္မႈ တစုုံတရာ ရခဲ့ၾကတာကိုုေတာ့ အေကာင္းျမင္ေပးရမယ္။ သိုု႔ေသာ္လည္း ၁၉၉၉ မွာ ဆာ့ဗ္အာဏာရွင္ မီလိုုဆိုုဗစ္က ထၾကြေသာင္းက်န္းလာျပန္ေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ ေနတိုုးစစ္အုုပ္စုုတိုု႔ဟာ ၇၈ ရက္ၾကာ ေလေၾကာင္းစစ္ ဆင္ႏႊဲရျပန္တယ္။ အဲသည္ေတာ့မွ စစ္အာဏာရွင္ ဆာ့ဗ္ေခါင္းေဆာင္ ရႈံးနိမ့္ျပီး စစ္ခုုံရုုံးတင္ႏိုုင္ခဲ့တယ္။ အဲသည္ေတာ့မွ ကိုုဆိုုဗိုုလည္း လြတ္လပ္ေရးရေတာ့တယ္။ ဒါေလးတခုုေတာ့ အေကာင္းျဖစ္ခဲ့တယ္လိုု႔ ဆိုုႏိင္တယ္။
၂၀၀၆ အစၥေရး၊ လစ္ဘႏြန္။ ဒါေလးတခုု အေကာင္းျဖစ္ခဲ့တာနဲ႔ အစၥေရးကလည္း အေမရိကန္ပုုံတူကူးျပီးေတာ့ လစ္ဘႏြန္ထဲက ဆီးရီးယားနဲ႔ အီရန္တိုု႔ စစ္ကူေပးထားတဲ့ ဟဇ္ဘိုုလာေျပာက္ၾကားေတြကိုု စစ္ဆင္ႏြဲဖိုု႔ ၾကိဳးစားၾကည့္တယ္။ ၂၀၀၆ ခုုႏွစ္မွာ အကန္႔အသတ္ဆင္ႏြဲတဲ့ ျပည္ပစစ္မွာ ေ၀ဟင္ကေန အျပတ္မရွင္းႏိုုင္ေတာ့ ေျမျပင္ေပၚမွာ တပ္ေတြ ခ် က်ဴးေက်ာ္ရတာေတြ ျဖစ္ကုုန္တယ္။ အာဆဒ္ကိုုလည္း မဆုုံးမႏိုုင္ခဲ့ပါဘူး။
ေနာက္ဆုုံး ဥပမာတခုုကေတာ့ .. ၂၀၁၁ – လစ္ဗ်ား။ ကဒါဖီကိုု ျဖဳတ္ခ်ဖိုု႔ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာမဟာမိတ္ေတြ အေ၀းကေန ေ၀ဟင္ထဲကေန အစြမ္းကုုန္ မီးကုုန္ယမ္းကုုန္ ၾကဲခဲ့ၾကတယ္။ ေအာင္ျမင္မႈေတာ့ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ၂ ဖက္စလုုံးက ေျမွာက္ေပးခဲ့ၾကလိုု႔ ေျမျပင္ေပၚမွာ အစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္အုုပ္စုုေတြ လက္နက္ေတြ ကုုိယ္စီ ရကုုန္ၾကတယ္။ ၂၀၁၂ မွာ ဘင္ဂါဇီ (လစ္ဗ်ား) က အေမရိကန္သံရုုံးကိုု ဆႏၵျပလူအုုပ္ကိုု အကာအကြယ္ယူျပီး အၾကမ္းဖက္သမားေတြ ၀င္စီးလိုုက္တာ သံအမတ္ၾကီးလည္း အသက္ဆုုံးခဲ့ရတာပဲ မဟုုတ္လား။
ဒါ့အျပင္ ၁၉၉၀ အီရန္၊ အီရတ္ စစ္ပြဲေတြ ေနာက္ပုုိင္းမွာ အေမရိကန္နဲ႔ အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္အုုပ္စုုေတြရဲ့ အကန္႔အသတ္စစ္ပြဲေတြ အမ်ားအျပားပဲ။ အၾကမ္းဖက္သမားေတြရဲ့ လက္တုုန္႔ျပန္ တုုိက္ခိုုက္မႈေတြကလည္း မနားတန္းပါပဲ။ ေနာက္ဆုုံး ၂၀၁၃ ဇြန္ ေဘာ္စတြန္မာရသြန္ ဗုုံးခြဲတိုုက္ခိုုက္တာဟာ အေမရိကန္ရဲ့ျပည္ပအၾကမ္းဖက္မႈေတြကိုု လက္စားေခ် တုုန္႔ျပန္မႈလိုု႔ တရားခံေတြက ၀န္ခံခဲ့ၾကတယ္။
နိဂုုံး။ ။ အထက္ပါ အခ်က္အလက္ ဥပမာမ်ားအရ သမၼတၾကီး အိုုဘားမားအေနနဲ႔ ဆီရီးယားကိုု စစ္တုုိက္မယ္ဆိုုပါက အေလးအနက္စဥ္းစားပါလိုု႔ တင္ျပလိုုက္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြကိုု မသတ္ႏိုုင္ရင္ (မျဖဳတ္ခ်ႏိုုင္ခဲ့ရင္) အာဏာရွင္ေတြကိုု ပိုုျပီး အားေကာင္းလာေစပါတယ္။ အဲသည္ အာဏာရွင္ေတြကိုု ရွင္းပစ္ႏိုုင္မယ္ဆိုုပါကလည္း ျပသနာေတြကိုု ေျဖရွင္းႏိုုင္တာ မဟုုတ္ပါဘူး။ ျပီးေတာ့ သူမ်ားတုုိင္းျပည္ကိုု ၀င္သိမ္းထားျပန္ရင္လည္း ကိုုယ္တိုုင္ကိုု အင္အားနည္းေစ၊ ယိုုယြင္းသြားေစႏိုုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ စစ္ပြဲေတြရဲ့ သေဘာတရားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆီရီးယားကိုု စစ္မတုုိက္ပါနဲ႔ သမၼတၾကီး။ ဆီးရီးယားစစ္ဟာ က်ေနာ္တိုု႔စစ္ မဟုုတ္ပါဘူး။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
