(ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္သုံးသပ္ခ်က္)
● ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္အတူ ျပည္မလူထုသာမက တိုင္းရင္းသားျပည္သူမ်ား တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားပါ ၿငိမ္း ခ်မ္းေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚထားရွိခ့ဲၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ လြဲေခ်ာ္မႈမ်ား ရွိခ့ဲသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
ပထမေတြ႕ရသည္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲအနိုင္ရသည့္မွ အစိုးသစ္ဖြဲ႕သည္အထိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အစိုးရသစ္ဖြဲ႕စည္း ေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ျပည္နယ္မ်ားတြင္ အနိုင္ရရွိခဲ့ေသာ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားႏွင့္ ေခၚယူေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္းမႈျပဳခ့ဲ မရွိျခင္း ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒအရ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက ျပည္နယ္အစိုးရက္ို တိုက္႐ိုက္ဖြဲ႕စည္းခြင့္ရသည္ေၾကာင့္ျဖစ္ ေစ၊ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရးေခ်ာေမြ႕ေရးအတြက္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ရင္ၾကားေစ့ရန္ လိုအပ္သည္ျဖစ္ေစ အနိုင္ရ တိုင္းရင္းသား ပါတီမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုညိႇႏႈိင္းမႈကို ျပဳလုပ္သင့္ဟု ယူဆၾကသည္။ ဤသုိ႔ယူဆသည္မွာ အနိုင္ရတိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားသက္သက္မဟုတ္ေပ။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားလည္း ပါဝင္သည္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားအေနႏွင့္လည္း အကယ္၍သာ ေျမေပၚဥပေဒတြင္း ေရြးေကာက္ပြဲ၍ အနိုင္ရေသာ္လည္း ျပည္နယ္အစိုးရဖြဲ႕စည္းေရးႏွွင့္ပတ္သက္၍ တိုင္းရင္းသားတုိ႔၏ကိုယ္ပိုင္လကၡဏာကို အသိမွတ္ျပဳေဆြးေႏြးျခင္းမရွိဘဲ ဥပကၡာျပဳသည့္အေျခအေနမ်ဳိး သူတုိ႔တြင္လည္း ၾကံဳရနိုင္သည္ဟု မွတ္ယူသြားခ့ဲၾကသည္။ ထုိ႔ျပင္ တိုင္းရင္းသားျပည္သူမ်ားက ကိုယ္စားျပဳေရြးခ်ယ္ေပးလိုက္ေသာ ကိုယ္စား လွယ္မ်ားကို ျပည္နယ္အစိုးရဖြဲ႕စည္းရာတြင္ ညိႇႏႈိင္းမႈမရွိျခင္းအတြက္ တိုင္းရင္းသားျပည္သူမ်ား စိတ္ပ်က္ လက္ပ်က္ ျဖစ္ ခ့ဲၾကသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ တိုင္းရင္းသားမ်ားၾကားတြင္ သူတုိ႔ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့သည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ပတ္သက္၍ စတင္၍ ေမးခြန္းထုတ္လာၾကသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
ဒုတိယအေနႏွင့္ဆိုလ်င္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ျဖစ္သည္။ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ားအေနႏွင့္ NCA လက္ မွတ္ထိုးေရးႏွင့္ပတ္သက္၍မေလာရန္၊ အခ်ိန္ယူေဆြးေႏြးၿပီး ေရရွည္တည္တံ့မည့္ သေဘာတူညီခ်က္ယူရန္ ေျပာၾကားခ့ဲ ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လက္ထက္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ အေျပာင္းအလဲ တစုံတရာရွိမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ ခ့ဲၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ NCA ထီးရိပ္ေအာက္တြင္ သြားမည္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ ေၾကညာခ့ဲၿပီးေနာက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ ငန္းစဥ္သည္ အေျပာင္းအလဲမရွိခ့ဲရာ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ားၾကားတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္ ပ်က္ျပယ္စျပဳသည္ဟု ဆိုသည္။
တတိယအခ်က္အေနႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အစိုးရလက္ထက္တြင္ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ တိုင္း ရင္းသားအဖြဲ႕မ်ားၾကား ျပင္းထန္ေသာတိုက္ပြဲမ်ား ေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ား၌ အဆက္မျပတ္ ျဖစ္ပြားခ့ဲသည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒအရ အစိုးရက တပ္မေတာ္ကိုတိုက္ရိုက္ကိုင္တြယ္မရနိုင္ေသာ္လည္း ထိုစစ္ပြဲမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏႈတ္ဆိတ္ေနေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားယုံၾကည္မႈ ေလ်ာ့ပါးေစသည္ကေတာ့ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။
စတုတၳအခ်က္အေနႏွင့္ဆိုလ်င္ တိုင္းရင္းသားအေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ မွတ္ခ်က္ျပဳ ေျပာၾကားခ့ဲ စကားမ်ားသည္ တိုင္းရင္းသားမ်ားနားတြင္ ေရွာေရွာ႐ွဴ႐ွဴ မဝင္ေရာက္နိုင္ခ့ဲသည္။ “ကိုယ္က ဘာေပးမလဲ အရင္စဥ္းစားပါ” “သတၲိရွိရွိ လက္မွတ္ထိုးပါ” “လိုခ်င္တာ လြယ္လြယ္ရမယ္ထင္လို႔ လက္နက္ကိုင္တာ” စသျဖင့္ မွတ္ခ်က္ျပဳခ့ဲအခ်က္မ်ားအားတိုင္းရင္းသားတုိ႔ သည္းေျခႀကိဳက္စကာမ်ဳိးမဟုတ္သက့ဲသုိ႔ ထိုစကားမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေၾကလည္မႈလည္းမရွိၾကေပ။
သုိ႔ျဖစ္ရာ NLD အစိုးရတက္ၿပီး တႏွစ္အၾကာတြင္ တိုင္းရင္းသားမ်ားတိုင္းရင္းသားပါတီမ်ား တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားၾကား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ယုံၾကည္မႈႏွင့္ ေမွ်ာ္လင့္ထားမႈတုိ႔သည္ သိသိသာသာေလ်ာ့က် သြား သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သုိ႔ေသာ္ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေခါင္းေဆာင္နိုင္ ဆဲျဖစ္သက့ဲသုိ႔ ျပည္မရွိ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈမ်ားလည္း ရေနဆဲျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္အေလးထားေဆာင္ရြက္ေနဆဲျဖစ္သည္။
● NLD အစိုးရႏွင့္ ဖက္ဒရယ္
လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ အဖြဲ႕အမ်ားစုပါဝင္နိုင္ေရးအတြက္ အၾကပ္အတည္းရွိေနေသာ္လည္း ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အားစိုက္လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ လမ္းေၾကာင္းတခုကား ပြင့္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ဤကားတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ဖက္ဒရယ္အခြင့္အလမ္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ NLD အစိုးရ၏သေဘာထားကို တင္ျပျခင္းျဖစ္သည္။
တဖက္ကဆိုလ်င္လည္း NCA လက္မွတ္ထိုးထားေသာ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ရပ္တန္႔ထား ၍မရနိုင္။ ေရွ႕ဆက္ရမည္သာျဖစ္သည္။ ဤသုိ႔ေသာအေျခအေနတြင္ တိုင္းျပည္သားျပည္နယ္မ်ား၏ ရသင့္ရထိုက္ေသာ ဖက္ဒရယ္အခြင့္အေရး၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ျပည္နယ္အစိုးရတုိ႔ၾကား အာဏာခြဲေဝမႈ တုိ႔နွင့္ပတ္သက္၍ NLD ၏တိက်ေသာ သေဘာထားကို ေဖၚျပၿပီး နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ပါဝင္ခြင့္ရထားေသာ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္ရယူေရးႀကိဳးစားရန္ လိုအပ္ပါသည္။
၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒတြင္ ဖက္ဒရယ္အေျခခံမ်ားပါဝင္သည္ဟုဆိုၾကေသာ္လည္း ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ (ဝါ) ျပည္နယ္လူထု က ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လိုက္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ျပည္နယ္အစိုးရက္ို ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္နို္င္ခြင့္မရွိ ေပ။ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္က ျပဌာန္းခြင့္ရွိသည့္ ဥပေဒဆိုသည္မွာလည္း အကန္႔အသတ္ရွိသည္။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွန္သမ်ွကို ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္က ကန္႔ကြက္၍ မရႏိုင္။ ျပည္နယ္တခုခ်င္း၏ ဘတ္ဂ်က္မွာ ျပည္ေထာင္စုဘတ္ဂ်က္ စုစုေပါင္း၏ ၁ ရာခုိင္ႏႈန္းေအာက္တြင္သာရွိသည္။ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ လ်ပ္စစ္စြမ္းအင္၊သဘာဝသယံဇာတအားလုံးအား စီမံခန္႔ခြဲခြင့္သည္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရလက္ထဲတြင္ ရွိသည္။ ျပည္နယ္အတြင္း ဟိုတယ္တလုံးေဆာက္မည္ဆိုလ်င္ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ ဟိုတယ္ခရီးဝန္ႀကီးဌာန၏ခြင့္ျပဳမိန္႔ႏွင့္ လိုင္စင္လိုပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ ေတာ္တြင္ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ား၏အခ်ဳိးအစားမွာ ေသးငယ္သည္ျဖစ္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရန္မဆိုထားႏွင့္ အဆိုတခု တင္ သြင္းရန္ပင္ မလြယ္ကူသည့္အေျခအေနျဖစ္ပါသည္။
ထိုသုိ႔ေသာ အေျခအေနေအာက္တြင္ ျပည္နယ္မ်ားအတြက္ ဖက္ဒရယ္ မူဆိုသည္ႏွင့္အညီ မည္သည့္အခ်က္အလက္မ်ား မည္သည့္အတိုင္းအတာအထိ ခြင့္ျပဳေပးသင့္သည္ဆိုသည္ကို ရွင္းလင္းစြာ ေဖၚျပရန္လိုအပ္ေပသည္။ ထုိ႔ျပင္ ျပည္နယ္ႏွင့္ ဗဟိုအစိုးရၾကား အာဏာခြဲေဝမႈ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္လိုသည္။ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္သည့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ (ဝါ) လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္အခန္းကို ရွင္းလင္းရန္လိုအပ္သည္။ တိုင္းရင္းသားအခ်ဳိ႕တင္ျပေနသည့္ ၈ ျပည္နယ္မူဆိုသည္မွာ လက္ရွိကိုယ္စားလွယ္အခ်ဳိးအစားအရ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္အေရးကိစၥကို ဆံုးျဖတ္လ်င္ ျပည္မ ပါတီမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္မႈကို ျပည္နယ္မ်ားရွိ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားက နာခံရမည့္အေျခအေနက အရင္းခံျပႆနာဟုဆိုနိုင္သည္။
လက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ တာဝန္ရွိသူမ်ားသည္ နိုင္ငံတကာသုိ႔သြားေရာက္၍ ဖက္ဒရယ္မူမ်ားကို ေလ့လာေနၾက သည္မွာ မနည္းလွျပီျဖစ္ေပရာ ျမန္မာျပည္ႏွင့္ သင့္ေတာ္သည့္ လက္ေတြ႕က် သည့္ ဖက္ဒရယ္ဆိုင္ရာအခ်က္အလက္မ်ားကို တင္ျပရန္ လိုအပ္ေနေပျပီ။ ဖက္ဒရယ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ သေဘာတူညီခ်က္ကို အားလုံးေဆြးသေဘာတူမွ ဆံုးျဖတ္နိုင္ မည္ျဖစ္ေသာ္လည္း အစိုးရဖက္မွ အခိုင္အမာတင္ျပနိုင္မွသာ အစိုးရ၏ဖက္ဒရယ္ဆိုသည္ကို တိုင္းရင္းသားမ်ားယုံၾကည္မႈ ေမွ်ာ္လင့္မႈ ရွိေပလိမ့္မည္။
ထုိ႔ျပင္ ရနိုင္သည့္ ဖက္ဒရယ္ဆိုင္ရာသေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို အေကာင္ အထည္ေဖၚရန္လိုအပ္သည္။ ျပည္နယ္မ်ား တိုင္း ရင္းသားမ်ားအား လက္ေတြ႕ဖက္ဒရယ္မူမ်ား စတင္ခံစားရသည္ကို ေဖၚျပရန္လိုသည္။ သုိ႔မွသာ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ပါဝင္ျခင္းျဖင့္ တိုင္းရင္းသားတုိ႔အေနႏွင့္ တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးမ်ား ရရွိသည္ဟူသည့္ လက္ေတြ႕ရလဒ္ကို တဆင့္ခ်င္း ျပသ ရန္လိုအပ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ လက္နက္မကိုင္ေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသားတုိ႔အခြင့္အေရးကို ေဆြးေႏြးပြဲကရသည္ဟူသည့္ လက္ေတြ႕ရလဒ္ကို ေဖၚျပနိုင္သည္။
ဤေနရာတြင္လည္း အသားက်ေနေသာ စဥ္းစားမႈကို ေျပာင္းလဲရန္လိုအပ္သည္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ျပႆနာကို ေျဖရွင္းနိုင္မွ (ဝါ) DDR လုပ္နိုင္မွ ဖက္ဒရယ္ကိုခြင့္ျပဳေပးနိုင္မည္ဆိုသည့္ စဥ္းစားမႈကို ေျပာင္းလဲရန္လိုအပ္သည္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားရွိေနသည္ဆိုေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးအားလုံး လက္နက္ကိုင္ေနသည္ မဟုတ္ ေပ။ လက္နက္မကိုင္သည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ ဖက္ဒရယ္အခြင့္အေရး မည္သုိ႔ေပးမည္ကို စဥ္းစားရေပမည္။ တိုင္း ရင္းသားမ်ားအား ေပးသင့္ေပးထိုက္သည္ကို ေပးရန္လိုအပ္ပါသည္။ လက္ရွိကာလတြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တပ္ ဖြဲ႕မ်ား ရပ္တည္ေနနိုင္ျခင္းသည္လည္းေကာင္း၊ အားေကာင္းလာျခင္းသည္လည္းေကာင္း၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားတြင္ ဖက္ဒ ရယ္ အခြင့္အေရးမရွိသည့္ နိုင္ငံေရးအေၾကာင္းအခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ကို အေလးထားရန္လိုသည္။ ထိုနိုင္ငံေရး ျပႆ နာကိုမေျဖရွင္းဘဲ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္ ခက္ခဲေပမည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အထက္တြင္ ေဖၚျပထားသည့္အတိုင္း ဥပေဒတြင္း ပါတီမ်ားအေနႏွင့္ ဝင္ေရာက္ေရြးေကာက္ခံေသာ္လည္း ဖက္ဒရယ္အခြင့္အေရးမရဟု ယူဆေနၾကပါက လက္နက္ကိုင္တိုက္မွရမည္ဟူေသာစဥ္းစားခ်က္ လက္နက္ကိုင္တိုက္သည္ကို အားေပးသည့္ စဥ္းစားခ်က္ မ်ား ေပၚထြက္လာသည္ကို တားဆီးရန္ခက္ခဲေပမည္။
လက္ရွိလိုအပ္ေနသည္မွာ စစ္အင္အားအသုံးျပဳ၍ သိမ္းသြင္းသည့္ ပေဒသရာဇ္ႏိုင္ငံေတာ္မဟုတ္ေပ။ နိုင္ငံေရးအရ ဖက္ဒ ရယ္မူမ်ားေပၚတြင္အေျခခံသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းသည့္ ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံတရပ္ျဖစ္ပါသည္။
● ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ သတိျပဳရန္လိုအပ္မည့္အခ်က္မ်ား
ပထမအခ်က္အေနႏွင့္ NLD အစိုးရသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ဦးေဆာင္သည့္ေနရာတြင္ လက္ေတြ႕က်က် ပါဝင္ဖို႔ လိုေနသည္။ အထူးသျဖင့္ UPDJC ႏွင့္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ NLD အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ NLD အမ်ားစုရွိသည့္ လႊတ္ ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ NLD ပါတီကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ မူတခုကိုကိုင္ဆြဲ၍ ႏိုင္ငံေရးအရေရွ႕ေဆာင္ေဆြးေႏြးျခင္း၊ မတူ ညီေသာအျမင္မ်ား ဝင္ေရာက္ညိႇႏႈိင္းေပးျခင္းတုိ႔၌ လြန္စြာအားနည္းသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ လက္ေတြ႕အရ တပ္မေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ားသာ ထိပ္တိုက္ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္းေနသည္ကို ေတြ႕ျမင္ေနရသည္။ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၌ ဦးေဆာင္ညိႇႏႈိင္းသူအျဖစ္ NLDအစိုးရ/လႊတ္ေတာ္/ ပါတီကိုယ္စားလွယ္မ်ား ယခုထက္ပို၍ ပါဝင္ ရန္ လိုအပ္ေနပါသည္။
ဒုတိယအေနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အား NLD အစိုးရက ဦးေဆာင္ေနသည့္အားေလ်ာ္စြာ အစိုးရ/လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ပါတီအတြင္းရွိ NLD ပါတီဝင္မ်ားအား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ သေဘာထားေျခလွမ္းမ်ားကို ရွင္းလင္း ေလ့က်င့္ထားရန္လိုသည္။ NLD ပါတီဝင္မ်ားသည္ NLD အစိုးရႏွင့္ NLD ဗဟို၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ဆုပ္ကိုင္သေဘာ ေပါက္နိုင္ၾကမွာ NLD ၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ဟန္ခ်က္ညီေပးမည္။ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း ျဖစ္ပြားေနေသာ စစ္ပြဲ မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ၂၀၀၈အေျခခံဥပေဒအရ တပ္မေတာ္ကို အစိုးရက တိုက္ရိုက္ကိုင္တြယ္မရဟုေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ရွင္းလင္းေနရခ်ိန္၊ စစ္ပြဲမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏႈတ္ဆိတ္ေနရခ်ိန္တြင္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လကုန္ပိုင္းက ေညာင္ဦးျမိဳ့ နယ္ NLD က ေရွ႕တန္းျပန္စစ္သည္မ်ားၾကိဳ ဆို၍ တရားေသာစစ္ပြဲေအာင္ပါေစဟူေသာဆိုင္းဘုတ္မ်ားကိုင္ေဆာင္ခ့ဲသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ား တိုင္းရင္းသားမ်ား အေတာ္စ္ိတ္ပ်က္ လက္ပ်က္ျဖစ္ေစခ့ဲသည္။NLD ျမိဳ့ နယ္အဆင့္ မွ လုပ္သည္မွ NLD ဗဟို၏သေဘာထားမဟုတ္ဟု ဆို၍ ရပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤအခ်က္က ေတြ႕ရသည္မွာ NLD ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္းေကာင္း၊ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍လည္းေကာင္း NLD ပါတီအတြင္း၌ ေအာက္ေျခအထိ ေၾကေၾကလည္လည္ ခ်ျပရွင္းလင္းနိုင္မႈ မရိွဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ နိုင္ငံေရးပါတီ တရပ္ အေနႏွင့္ မိမိပါတီေပၚလစီကို မိမိပါတီေအာက္ေျခအထိ ခ်ျပရွင္းလင္းထားနိုင္မႈမရွိပါက ေပၚလစီအားအင္ျပည့္အားျပည့္ ေကာင္အထည္ေဖၚရန္ခက္ခဲေပလိမ့္မည္။
တတိယအေနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ လႊတ္ေတာ္အခန္းကိုျမႇင့္တင္ေပးရန္လိုသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို အစိုးရက ဦးေဆာင္သည္ဆိုေသာ္လည္း လႊတ္ေတာ္အပိုင္းက အားျဖည့္ေပးရန္လိုအပ္ပါသည္။ လက္ရွိ လႊတ္ေတာ္က ဖြဲ႕ စည္းထားေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီသည္လည္း တိုင္းရင္းသားေရးရာဝန္ႀကီးဌာနက့ဲသုိ႔ပင္ အသက္ဝင္ျခင္းမရွိေပ။ လႊတ္ ေတာ္ႏွင့္လႊတ္ေတာ္ေကာ္မတီတုိ႔သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း တက္ႂကြစြာပါဝင္သင့္သည္။
စတုတၳအေနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ လူထုပါဝင္မႈ ျဖစ္သည္။ NLD အစိုးရအေနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းလုပ္ငန္းစဥ္ကို တက္ တက္ႂကြေခါင္းေဆာင္ေနေသာ္လည္း NLD ပါတီအေနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ လူထုပါဝင္ေရး စည္း႐ုံးေခါင္းေဆာင္ ရာတြင္ အားနည္းေနသည္ဟု သုံးသပ္ရပါသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္းေကာင္း၊ ဖက္ဒရယ္မူႏွင့္ပတ္သက္၍လည္းေကာင္း၊ တိုင္းရင္းသားအေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္းေကာင္း၊ လူထုသေဘာေပါက္ေစရန္ NLD အေနႏွင့္ စည္း႐ုံး လႈံ႔ေဆာ္ရန္ လိုအပ္ပါမည္။
ပဥၥမအေနႏွင့္ NLD ပါတီသည္ တိုင္းရင္းသားအေရး ေျဖရွင္းနိုင္ရန္တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားႏွင့္ တပ္ေပါင္းစု ဖြဲ႕စည္းျခင္း မျပဳ ေတာင္မွ ပါတီခ်င္းဆက္ဆံေရး ထူေထာင္ထားျခင္း နိုင္ငံေရးသေဘာထားမ်ား အတူတကြေဆြးေႏြးျခင္းတုိ႔ကို မၾကာခဏျပဳ လုပ္ရန္လိုအပ္သည္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားက ကိုယ္စားျပဳမႈေပးထားေသာ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးေသာဆက္ဆံေရးထူေထာင္ျခင္းႏွင့္ ပုံမွန္ိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ားကို ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္းျခင္းတုိ႔ျပဳလုပ္မွသာ တိုင္းရင္းသားျပႆနာကို ေျဖရွင္းရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံႏွင့္ လႊတ္ေတာ္တြင္းတြင္ တိုင္းရင္းသားျပႆနာကို ေျဖရွင္းရာ၌ လြယ္ ကူ ေခ်ာေမြ႕ေပလိမ့္မည္။
ဆဌမအေနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအခန္းကို မွန္ကန္စြာၾကည့္ျမင္၍ အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပါဝင္လာေရးအတြက္ လိုအပ္သည့္လမ္းညႊန္မႈမ်ား ခ်မွတ္ရန္လိုအပ္သည္။ ဥပမာ အားျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ကခ်င္အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အားေကာင္းစြာ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ ငန္းစဥ္ကို အေထာက္အကူျပဳသည္ကို ေတြ႕ျမင္နိုင္သည္။
သတၲမအေနႏွင့္ NRPC အေနႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး နိုင္ငံတကာကူညီမႈမ်ားအားလုံးကို ဗဟိုမွ ထိမ္း ခ်ဳပ္သည့္စနစ္အား ေလ်ာ့ေပါ့ေပးရန္ လိုအပ္သည္။ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားထံသုိ႔ နိုင္ငံတကာအကူအညီအခ်ဳိ႕ တိုက္ရိုက္သြားျခင္းကို ခြင့္ျပဳသင့္ေပသည္။ အားလုံးကိုဗဟိုက ခ်ဳပ္ကိုင္ျခင္းသည္ ဖက္ဒရယ္ဆိုသည္ႏွင့္လည္း မကိုက္ညီပါ။ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕မ်ားလည္း မလိုလားၾကပါ။ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ကပင္ ခ်ဳပ္ကိုင္ျခင္းမရွိခ့ဲပါ။ ယခု NRPC လက္ထက္တြင္ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈအား NCA လက္မွတ္ထိုးထားသည့္အဖြဲ႕မ်ားသည္ပင္ မႏွစ္ၿမိဳ႕သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ အေရးပါေသာ နိုင္ငံေရးဆိုင္ ရာျပႆနာမ်ား ညိွႏႈိင္းသေဘာတူရန္ လိုအပ္ေနခ်ိန္တြင္ မလိုလားအပ္ေသာ အဖုအထစ္မ်ား ေရွာင္ရွားရန္လိုပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ နိုင္ငံတကာအကူအညီမ်ားထဲမွအခ်ဳိ႕ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ားထံ တိုက္ရိုက္ ကူညီျခင္း ကို ခြင့္ျပဳေပးရန္လိုအပ္ပါမည္။
အဌမအေနႏွင့္ NLD ပါတီႏွင့္အတူ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ား တိုင္းရင္းသားပါတီလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ တိုင္း ရင္းသားတုိ႔၏ ရပိုင္ခြင့္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး လႊတ္ေတာ္မွ ျပဌာန္းနိုင္ေရး ေရွ႕႐ႈအေလးထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ လႊတ္ေတာ္အတြင္း၌ တိုင္းရင္းသားပါတီ ကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္နည္းေပရာ NLD ၏ ေရွ႕ေဆာင္မႈ က အေရးႀကီးသည္။
နဝမအေနႏွင့္ အေရးႀကီးဆံုးျပႆနာမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အား ေခါင္းေဆာင္ေနေသာ NLD အစိုးရအေနႏွင့္ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ပန္သက္၍ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ မည္သုိ႔သေဘာတူညီခ်က္ရယူ၍ ေရွ႕ဆက္မည္နည္း ဆိုသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ ေျဖရွင္းရန္လိုအပ္သည့္ျပႆနာေပၚလာတိုင္း “ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ တပ္မေတာ္ကို အစိုးရက တိုက္႐ိုက္ကိုင္တြယ္၍မရ” ဟု ေျပာဆိုေန႐ံုမွ်ႏွင့္ မၿပီးေပ။ ဤျပႆနာအား မည္သုိ႔ေက်ာ္လႊားမည္နည္းဆိုသည့္နည္းလမ္းရွာရန္ လိုအပ္ပါသည္။ သုိ႔မွသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံတြင္ အမ်ားစုလက္ခံနိုင္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ရ ယူနိုင္ၿပီး အေျခခံဥပေဒအားလည္း ျပင္ဆင္နိုင္ေပလိမ့္မည္။
● နိဂံုး
မိမိ မၾကာခဏ တင္ျပခ့ဲဘူးေသာ အခ်က္ႏွင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္လိုပါသည္။ စစ္ႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ ဒဂၤါးျပားတျပား၏ ေခါင္းႏွွင့္ပန္း ျဖစ္သည္။ ေခါင္းမက်လွ်င္ ပန္းက်မည္သာျဖစ္သည္။ ၿငိမ္းခ်မ္း၍ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံေလာ နလံမထူ သည့္ နိုင္ငံေလာဆိုသည္ကေတာ့ မိမိတုိ႔အားလုံးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေပလိမ့္မည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း၌ မိမိတုိ႔ျပည္သူအားလုံးသည္ stakeholders မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
ၿပီးပါၿပီ။
ေမာင္ေမာင္စိုး
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
