ေအာင္ဒင္ – အေမရိကန္ဆန္ရွင္၊ စီးပြါးေရးက်င့္ဝတ္ႏွင့့္္ ျမန္မာ့ခရိုနီမ်ား၊ အပိုင္း (၄)

#အေရးယူျခင္းႏွင့္ ေျဖေလွ်ာ့ျခင္း

တကယ္ေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ့ နံမည္ပ်က္စာရင္းသြင္းျပီး စီးပြါးေရးအရ အေရးယူခံရသူမ်ားအဖို႕ နံမည္ပ်က္စာရင္းထဲက ဖယ္ရွားေပးဖို႕ (Delist) အေမရိကန္အစိုးရ၊ ဘ႑ာေရးဝန္ၾကီး႒ာနကို တင္ျပေလွ်ာက္ထားခြင့္ရွိပါတယ္။ အဲဒီ လုပ္ငန္းစဥ္ (Procedure) က ဒီလိုပါ။

(၁) နံမည္ပ်က္စာရင္းဝင္တစ္ဦးဟာ နံမည္ပ်က္စာရင္းမွ ဖယ္ရွားေပးရန္ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဘ႑ာေရးဝန္ၾကီး႒ာန၊ ျပည္ပပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ေရး႒ာန (OFAC)၊ ညႊန္ၾကားေရးမႉးထံ လိပ္စာတပ္ျပီး စာျဖင့္ေရးသား ေလွ်ာက္ထားရပါမယ္။ လိပ္စာက The Director, Office of Foreign Assets Control, U.S. Department of Treasury, 1500 Pennsylvania Avenue, NW- Annex, Washington, DC 20220, United States of America ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီစာမွာ သက္ဆိုင္ရာပုဂိၢဳလ္ကိုယ္တိုင္က သူသည္ နံမည္ပ်က္စာရင္းမွာ မပါဝင္သင့္ေၾကာင္း၊ သို႕မဟုတ္ နံမည္ပ်က္စာရင္းသြင္းစဥ္က စြပ္စြဲခံခဲ့ရတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြသည္ မဟုတ္မမွန္သည့္အတြက္ သူ႕အား နံမည္ပ်က္စာရင္းမွ ဖယ္ရွားသင့္ေၾကာင္း၊ သို႕မဟုတ္ နံမည္ပ်က္စာရင္းသြင္းခံရျခင္းကို ျဖစ္ေစသည့္ အေၾကာင္း အရာမ်ားကို ျပင္ဆင္ျပီးျဖစ္သည့္အတြက္ သူ႕အား နံမည္ပ်က္စာရင္းမွ ဖယ္ရွားေပးရန္ ေတာင္းဆိုေၾကာင္း စတဲ့ အေရးဆိုမႈေတြကို အေထာက္အထားအျပည့္အစံုနဲ႕ တင္ျပရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ သူဟာ မခိုင္လံုေသာ အေၾကာင္းမ်ားျဖင့္ မမွန္မကန္စြပ္စြဲခံရတာျဖစ္တယ္ဆိုရင္ စြပ္စြဲခ်က္ေတြဟာ မမွန္ကန္ေၾကာင္း သက္ေသျပရပါမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သူဟာ အခုအခ်ိန္မွာ အရင္စြပ္စြဲခ်က္ေတြအတိုင္းမဟုတ္ေတာ့ပဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေနျပီဆိုတာကို သက္ေသအေထာက္အထားေတြ တင္ျပရပါမယ္။ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုမွာ ပါဝင္သူ၊ ပူးတြဲပိုင္ဆိုင္သူတစ္ဦးေၾကာင့္ အဲဒီစီးပြါးေရးလုပ္ငန္းဟာ နံမည္ပ်က္စာရင္းအသြင္းခံရတယ္ဆိုရင္လည္း အခုအခ်ိန္မွာ အဲဒီ ပုဂိၢဳလ္ဟာ ဒီစီးပြါးေရးလုပ္ငန္းနဲ႕ မပါတ္သက္ေတာ့ေၾကာင္း၊ မပိုင္ဆိုင္ေတာ့ေၾကာင္း သက္ေသျပရပါမယ္။

(၂) အဲဒီစာကို အိုဖက္အရာရွိမ်ားက ေလ့လာသုံးသပ္ပါလိမ့္မယ္။ လိုအပ္မယ္ဆိုရင္ ေလွ်ာက္လႊာတင္သြင္းသူကို အခ်က္အလက္ေတြ ထပ္မံေတာင္းခံတာ၊ မရွင္းတဲ့အခ်က္ေတြကို ေျဖရွင္းခိုင္းတာ၊ သူတို႕သိခ်င္တာေတြကို ေမးျမန္းတာေတြ ျပဳလုပ္ပါလိမ့္မယ္။ အိုဖက္အရာရွိမ်ားရဲ့  အဓိကတာဝန္က ေလွ်ာက္လႊာမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားေတြဟာ မွန္ကန္ျခင္းရွိ၊ မရွိ ေစ့ေစ့စပ္စပ္စံုစမ္းစစ္ေဆးတာျဖစ္ပါတယ္။

(၃) နံမည္ပ်က္စာရင္းက ဖယ္ရွားေပးဖို႕ ေလွ်ာက္လႊာတင္သြင္းသူက အိုဖက္အရာရွိမ်ားနဲ႕  လူကိုယ္တိုင္ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခြင့္ ေတာင္းခံႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမည့္ အဲဒီလို ေတြ႕ဆံုမႈမ်ိဳး မလိုအပ္ႏိုင္ေလာက္ပါ။ အိုဖက္အရာရွိမ်ားကလည္း သူတို႕ရဲ့  စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမျပီးမခ်င္း ေလွ်ာက္လႊာ တင္သြင္းသူနဲ႕ ေတြ႕ဆံုဖို႕ ျငင္းဆန္ႏိုင္ပါတယ္။

(၄) အိုဖက္အရာရွိမ်ားက ေလွ်ာက္ထားသူရဲ့  အမႈကို စံုစမ္းစစ္ေဆးျပီးတဲ့ေနာက္ ေလွ်ာက္ထားသူထံ အိုဖက္ရဲ့  ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို စာနဲ႕ ေရးသားအေၾကာင္းျပန္ပါလိမ့္မယ္။ ေလွ်ာက္လႊာတင္သြင္းခ်ိန္ကေန ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ခ်ိန္အထိ အခ်ိန္ကာလ ဘယ္ေလာက္ၾကာမလဲဆိုတာကေတာ့ အမႈတစ္မႈခ်င္းနဲ႕ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ကြၽမ္းက်င္သူ ဥပေဒအက်ိဳးေဆာင္မ်ားက ကိုယ္စားျပဳ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ျပီး အမွန္တကယ္ရွင္းရွင္းလင္းလင္းရွိတဲ့၊ သက္ေသအေထာက္အထားမ်ားကိုလည္း အလြယ္တကူစစ္ေဆးအတည္ျပဳႏိုင္တဲ့ အမႈကိစၥမ်ိဳးမွာ ေျခာက္လေလာက္ ၾကာတတ္ျပီး အဲဒီလိုမဟုတ္ရင္ေတာ့ ႏွစ္နဲ႕ခ်ီျပီးၾကာတတ္ပါတယ္။

#ျမန္မာခရိုနီမ်ား နံမည္ပ်က္စာရင္းက လြတ္ေျမာက္ဖို႕

ျမန္မာႏိုင္ငံက ခရိုနီစီးပြါးေရးသမားမ်ားကို အေမရိကန္အစိုးရက နံမည္ပ်က္စာရင္းထဲ ထည့္သြင္းျပီး စီးပြါးေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူထားတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္က (၁) ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို စီးပြါးေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ေထာက္ခံအားေပးျခင္းနဲ႕ (၂) ၎တို႕၏ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားက်ဴးလြန္ေနျခင္း တို႕ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာခရိုနီမ်ားဟာ နံမည္ပ်က္စာရင္းက လြတ္ေျမာက္ဖို႕ (၁) သူတို႕ဟာ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႕ စီးပြါးေရး၊ ႏိုင္ငံေရးပါတ္သက္မႈမ်ား မရွိေၾကာင္း သက္ေသျပဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ (၂) သူတို႕ရဲ့  စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားမရွိေၾကာင္း သက္ေသျပဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ (၃) သူတို႕ဟာ လူ႕အခြင့္အေရး၊ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး၊ ပါတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးေတြကို ဦးစားေပးတဲ့၊ အဂတိလိုက္စားမႈကင္းရွင္းျပီး အဂတိလိုက္စားမႈကို အားမေပးတဲ့ က်င့္ဝတ္သိကၡာရွိေသာ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသျပဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။

ပထမအခ်က္ျဖစ္တဲ့ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႕ ကင္းရွင္းေၾကာင္းသက္ေသျပတဲ့ေနရာမွာ နဝတ၊ နအဖစစ္အစိုးရမ်ားနဲ႕ စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ အခုအခ်ိန္မွာ အျငိမ္းစားယူသြားၾကျပီမို႕ သူတို႕နဲ႕ ပါတ္သက္ခဲ့တဲ့ စီးပြါးေရးသမားမ်ားကို အေရးမယူသင့္ေတာ့ေၾကာင္း ေတာင္းဆိုလို႕ မရႏိုင္ပါ။ စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ား အနားယူသြားခဲ့ေပမည့္ သူတို႕က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၊ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားက ဒီကေန႕ထိေအာင္ ဆက္လက္ရွင္သန္ေနဆဲပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႕ စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ့  သူေကာင္းျပဳမႈနဲ႕ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝျပီး စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ႏိုင္ငံေရးအရ၊ စီးပြါးေရးအရ ေထာက္ပံ့ကူညီခဲ့ၾကတဲ့ ခရိုနီစီးပြါးေရးသမားမ်ားဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့  လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနဆဲျဖစ္တဲ့  ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၊ စီးပြါးေရးခြၽတ္ျခဳံက်မႈ၊ အဂတိလိုက္စားမႈ၊ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ၊ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ပ်က္စီးမႈမ်ားအတြက္ တာဝန္ရွိေနဆဲပါ။

ဒါေၾကာင့္မို႕ ခရိုနီစီးပြါးေရးသမားမ်ားက သူတို႕သည္ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႕ ကင္းရွင္းေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသျပဖို႕ဆိုရင္ သူတို႕ပိုင္ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမ်ား၊ စစ္ေခါင္းေဆာင္အသစ္မ်ား၊ ၎စစ္ေခါင္းေဆာင္ အေဟာင္း၊ အသစ္မ်ားရဲ့  မိသားစုဝင္မ်ား တစ္နည္းနည္းနဲ႕ ပါဝင္တယ္ဆိုရင္ ၎ပါဝင္မႈမ်ားကို ဖယ္ရွားပစ္ရပါမယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမ်ား၊ စစ္ေခါင္းေဆာင္အသစ္မ်ား၊ ၎စစ္ေခါင္းေဆာင္ အေဟာင္း၊ အသစ္မ်ားရဲ့  မိသားစုဝင္မ်ား က ခရိုနီမ်ားရဲ့ ကုမၸဏီမွာ အစုရွယ္ယာပိုင္ဆိုင္မႈေတြရွိေနရင္၊ ကုမၸဏီရဲ့  ဘုတ္အဖြဲ႕မွာပါဝင္ေနရင္၊ ကုမၸဏီရဲ့  ထိပ္တန္းရာထူးမ်ားကို ရရွိထားရင္၊ ၎ပုဂိၢဳလ္မ်ားပိုင္ဆိုင္တဲ့ ေနအိမ္၊ အေဆာက္အအံု၊ ျခံဝင္းမ်ားကို ကုမၸဏီက ငွါးရမ္းအသုံးျပဳေနရင္၊ ၎ပုဂိၢဳလ္မ်ား အျပည့္အဝေသာ္လည္းေကာင္း၊ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း ပိုင္ဆိုင္တဲ့ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားနဲ႕ ကုမၸဏီက ဖက္စပ္လုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ေနရင္၊ ၎ပုဂိၢဳလ္မ်ားကို တစ္နည္းနည္းနဲ႕ ေငြေရးေၾကးေရးေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပစၥည္းေသာ္လည္းေကာင္း ေထာက္ပံ့ကူညီေနရင္၊ စတဲ့ အားလုံးေသာ ပါတ္သက္မႈမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းပစ္ရမွာပါ။ စစ္တပ္ပိုင္၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီး႒ာပိုင္ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ၊ ပါတ္သက္မႈ၊ စစ္တပ္နဲ႕ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီး႒ာနအတြက္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ေပးမႈေတြကို ရပ္စိုင္းရပါမယ္။ အဲဒီလို ပါတ္သက္မႈမ်ားအားလုံး ရပ္ဆိုင္းျပီးျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသအခိုင္အမာျပႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ဒုတိယအခ်က္ျဖစ္တဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး ခရိုနီမ်ားက ကင္းရွင္းေၾကာင္းေႂကြးေၾကာ္ႏိုင္ဖို႕ဆိုရင္ ၎တို႕ရဲ့  စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားအားလုံးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ျပန္လည္ေလ့လာဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ၎တို႕ရဲ့  စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားတည္ေဆာက္ဖို႕ အတြက္ အာဏာပိုင္နဲ႕ ေပါင္းျပီး လယ္သမားေတြ၊ ဆင္းရဲသားေတြရဲ့  ေျမယာေတြကို ေလ်ာ္ေၾကးမေပးပဲေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေလ်ာ္ေၾကးအနည္းငယ္သာ ေပး၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လိမ္လည္လွည့္ဖ်ား၍လည္းေကာင္း သိမ္းယူခဲ့တယ္ဆိုရင္ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။ ၎တို႕ရဲ့  စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုေတြမွာ အလုပ္သမားမ်ားကို အနည္းဆုံးလုပ္ခမွ်နဲ႕ သတ္မွတ္ခ်ိန္ထက္ပိုျပီး ခိုင္းေစေနတယ္ဆိုရင္၊ အလုပ္သမားမ်ားရဲ့  က်န္းမာေရး၊ လံုျခံုေရး၊ ေနေရးထိုင္ေရးေတြကို ဂ႐ုမစိုက္ရင္ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။ စက္မႈဇံုတည္ေဆာက္ဖို႕ ဆိုျပီး ေျမကြက္ေတြကို သိမ္းယူျပီး အကြက္႐ိုက္၊ လွ်ပ္စစ္မီးသြယ္တန္း၊ ျခံဖြဲ႕ျပီး ေစ်းၾကီးၾကီးနဲ႕ ျပန္ေရာင္းစားတာလည္း လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္တာပါပဲ။

အလုပ္သမားေတြရဲ့  ဘြဲ့လက္မွတ္မူရင္းေတြ၊ အျခားအေရးၾကီးတဲ့ သက္ေသခံအေထာက္အထားေတြကို သိမ္းယူထားတာ၊ အလုပ္ကထြက္ေတာ့လည္း ျပန္မေပးတာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။ အစိုးရနဲ႕ ေပါင္းျပီး စပါးစိုက္ပ်ိဳးေရးစီမံကိန္းၾကီးေတြ ဟန္ေရးျပလုပ္ကိုင္လို႕ ေထာင္နဲ႕ ေသာင္းနဲ႕ခ်ီတဲ့ လယ္သမားေတြကို လယ္ယာမဲ့၊ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေစတာဟာလည္း လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။ လယ္သမားေတြကို အရည္အေသြးမမီတဲ့၊ မေကာင္းတဲ့ ဓာတ္ေျမဩဇာေတြကို မဝယ္မေနရ အတင္းအဓမၼေရာင္းခ်တာဟာလည္း လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။ တစ္တိုင္းတစ္ျပည္လုံးက မွီခိုအားထားရတဲ့ သစ္ေတာၾကီးေတြကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းပစ္တာလည္း လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။ သတၱဳတူးေဖာ္ဖို႕ ေတာင္ၾကီးေတြကို ျဖိဳခ်၊ ေျမျပန္႕လြင္ျပင္ေတြကို ခ်ိဳင့္ဝွမ္းနက္နက္ၾကီးေတြ ျဖစ္ေစတာလည္း လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။ ေရႊထုတ္လုပ္ဖို႕ ေရေတြကို အဆိပ္သင့္ေစတာလည္း လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။ စစ္တပ္အတြက္ လက္နက္ဝယ္ေပးတာ၊ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကို လက္နက္၊ လစာေထာက္ပံ့တာဟာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။ တစ္ႏိုင္ငံလုံး၊ တစ္မ်ိဳးသားလုံးက ပိုင္ဆိုင္တဲ့၊ ေနာင္မ်ိဳးဆက္မ်ားအတြက္လည္း အင္မတန္အေရးၾကီးတဲ့ ႏိုင္ငံရဲ့  သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ကို ကိုယ္ပိုင္အက်ိဳးစီးပြါးအတြက္ ဖ်က္ဆီးပစ္တာဟာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္သူေတြ၊ အၾကမ္းဖက္အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြကို ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ ဝါဒျဖန္႕ခ်ီေရး အားေပးေထာက္ပံ့တာဟာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈပါ။

ဒါေၾကာင့္မို႕ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ကင္းရွင္းေၾကာင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ မရွိေတာ့ေၾကာင္း သက္ေသျပႏိုင္ဖို႕ ဆိုရင္ ခရိုနီစီးပြါးေရးသမားမ်ားဟာ ၎တို႕ေၾကာင့္ ထိခိုက္နစ္နာခဲ့ရတဲ့ ျပည္သူမ်ားကို ေတာင္းပန္ျပီး ထိုက္သင့္တဲ့ နစ္နာေၾကးေပးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ သိမ္းပိုက္ထားတဲ့ ေျမေတြကို ျပန္ေပး၊ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း ေခတ္နဲ႕ေလ်ာ္ညီတဲ့ ေလ်ာ္ေၾကးေပးရမွာပါ။ ၎တို႕ရဲ့  စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ဝန္ထမ္းမ်ားကို မွ်မွ်တတဆက္ဆံ၊ ထိုက္တန္တဲ့ လစာေပး၊ ဝန္ထမ္းမ်ားရဲ့  လူမႈေရး၊ က်န္းမာေရး၊ အလုပ္ခြင္အႏၲရာယ္ကင္းရွင္းေရးေတြကို ဂ႐ုတစိုက္ျဖည့္ဆည္း၊ အလုပ္သမားမ်ားရဲ့  အသင္းအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းခြင့္အပါအဝင္ အခြင့္အေရးမ်ားကို အာမခံေပးရမွာပါ။ ၎တို႕ေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆုံးရွုံးခဲ့ရတဲ့ သစ္ေတာၾကီးေတြကို အစားထိုးျပန္လည္စိုက္ပ်ိဳးဖို႕၊ အဆိပ္သင့္ခဲ့တဲ့ ျမစ္ေတြ၊ ေခ်ာင္းေတြကို ျပန္လည္သန္႕ရွင္းဖို႕၊ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ကို ျပန္လည္ကုစားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ၎တို႕ရဲ့  စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ကေလးအလုပ္သမားကင္းရွင္းဖို႕၊ အဓမၼလုပ္အားေပးခိုင္းေစတာေတြ မရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ၎တို႕ရဲ့  စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ က်ား/မ၊ လူမ်ိဳး၊ ကိုးကြယ္ရာဘာသာ၊ အသားအေရာင္၊ အသက္အရြယ္ကိုလိုက္ျပီး ခြဲျခားဆက္ဆံတာေတြ မရွိဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာ္ကားမႈ၊ အႏိုင္က်င့္မႈေတြ မရွိဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ခ်ဲ႕ထြင္ရာ၊ သို႕မဟုတ္ အသစ္တည္ေဆာက္ရာမွာ အမ်ားနည္းတူ မွ်မွ်တတယွဥ္ျပိဳင္ျပီး မွန္မွန္ကန္ကန္ရရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အခြင့္ထူးခံဘဝနဲ႕ လာဘ္ေပးမႈေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ရမွာပါ။ စီးပြါးေရးအခြင့္အေရးေတြ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ၊ ကန္ထ႐ိုက္ေတြကို အမ်ားဆုံးရျပီး ဝင္ေငြခြန္၊ ကုန္သြယ္လုပ္ငန္းခြန္စတဲ့ တာဝန္ရွိတဲ့အခြန္အေကာက္ေတြကို အနည္းဆုံးေပးေဆာင္သူမ်ား မျဖစ္ဖို႕၊ အခြန္ေရွာင္သူမ်ား၊ ေငြေၾကးခဝါခ်သူမ်ားမျဖစ္ဖို႕လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ၎တို႕ရဲ့  စီးပြါးေရးေဆာင္ရြက္မႈမ်ားဟာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရပါမယ္။

#တာဝန္သိစီးပြါးေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအတြက္ မူဝါဒ (၁၀) ခ်က္ (The Ten Principles)

တတိယအခ်က္၊ က်င့္ဝတ္သိကၡာရွိေသာ စီးပြါးေရးသမားမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသျပဖို႕ကေတာ့ တာဝန္သိစီးပြါးေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအတြက္ ကုလသမဂၢရဲ့  လမ္းညႊန္ျဖစ္တဲ့ မူဝါဒ (၁၀) ခ်က္ကို လိုက္နာဖို႕ပါပဲ။ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ၾကီးက ကမၻာတစ္ဝွမ္းက စီးပြါးေရးေကာ္ပိုေရးရွင္းမ်ား၊ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အလုပ္သမားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားပါဝင္တဲ့ UN Global Compact         အဖြဲ႕ၾကီးကို ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွာ တည္ေထာင္ျပီး စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားဆိုင္ရာ မူဝါဒ (၁၀) ခ်က္ကို ခ်မွတ္ပါတယ္။ အဲဒီ မူဝါဒေတြကို လက္ခံႏိုင္တဲ့ မည္သည့္စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမဆို UN Global Compact မွာ ပါဝင္ခြင့္ရွိျပီး ၎တို႕ရဲ့ မူဝါဒ (၁၀) ခ်က္အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈမ်ားကို  ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာတင္ရပါတယ္။ မူဝါဒ (၁၀) ခ်က္ကို ဆီေလ်ာ္သလို ဘာသာျပန္ထားတာက ဒီလိုပါ။

လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ား
(၁) စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ႏိုင္ငံတကာအသိအမွတ္ျပဳ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကို ေလးစား၍ ေထာက္ခံရမည္။
(၂) စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားတြင္ ပါဝင္ပါတ္သက္ျခင္းမရွိရန္ ေရွာင္ၾကဥ္ရမည္။

အလုပ္သမားေရးရာမူဝါဒမ်ား
(၃) စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ အလုပ္သမားမ်ား၏ လြတ္လပ္စြာဖြဲ႕စည္းခြင့္ကို ခြင့္ျပဳရမည္။ အလုပ္သမားမ်ား၌ စုေပါင္းေတာင္းဆိုညွိႏိႈင္းခြင့္ရွိသည္ကို အသိအမွတ္ျပဳရမည္။
(၄) စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ အဓမၼလုပ္အားေပးခိုင္းေစမႈမ်ား၊ မျဖစ္မေနေဆာင္ရြက္ေစခိုင္းမႈမ်ား အားလုံးကို ဖ်က္သိမ္းရမည္။
(၅) စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ကေလးလုပ္သားမ်ားခိုင္းေစျခင္းကို ထိေရာက္စြာ ဖ်က္သိမ္းရမည္။
(၆) စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ အလုပ္ရာထူးခန္႕အပ္ျခင္းႏွင့္ ရာထူးတိုးျခင္းမ်ားႏွင့္ပါတ္သက္၍ (အသားအေရာင္၊ က်ား/မ၊ အသက္အရြယ္၊ ကိုးကြယ္ရာဘာသာ၊ လူမ်ိဳး) ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားကို ဖ်က္သိမ္းရမည္။

သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာမူဝါဒမ်ား
(၇) စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ကို ထိခိုက္ပ်က္စီးႏိုင္သည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို သတိၾကီးစြာခ်ဥ္းကပ္ရမည္။
(၈) စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳ၊ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ရမည္။
(၉) စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ကို မထိခိုက္ေစေသာ နည္းပညာမ်ား ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈမ်ားကို အားေပးရမည္။

အဂတိလိုက္စားမႈဆိုင္ရာမူဝါဒမ်ား
(၁၀) စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ လာဘ္ေပးျခင္း၊ လာဘ္ယူျခင္း၊ ေငြညွစ္ျခင္းအပါအဝင္ အဂတိလိုက္စားမႈအားလုံးကို ဆန္႕က်င္ရမည္။

အထက္ေဖာ္ျပပါ မူဝါဒ (၁၀) ခ်က္ဟာ က်င့္ဝတ္သိကၡာနဲ႕ ျပည့္စံုတဲ့၊ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြါးနဲ႕ အမ်ားအက်ိဳးကို မွ်မွ်တတေပါင္းစပ္ေဆာင္ရြက္ခ်င္တဲ့၊ ေကာင္းေသာအသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈနဲ႕ ရပ္တည္ခ်င္တဲ့ စီးပြါးေရးသမားမ်ားအတြက္ မလိုက္နာႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိတဲ့ မူဝါဒေတြပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ဒီမူဝါဒ (၁၀) ခ်က္ကို လက္ခံက်င့္သုံးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာျပီး UN Global Contact  ကို ဆက္သြယ္ဝင္ေရာက္ၾကဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အခုကိုပဲ Global Contact ကို ဆက္သြယ္ဝင္ေရာက္တဲ့ ျမန္မာစီးပြါးေရးလုပ္ငန္းအခ်ိဳ႕ ရွိေနျပီလို႕ သိရပါတယ္။

ကုလသမဂၢရဲ့ “ကာကြယ္၊ ေလးစား၊ ျပဳျပင္” ဆိုတဲ့ မူေဘာင္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႕ ေရးဆြဲျပီး ကုလသမဂၢလူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီက ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အတည္ျပဳထားတဲ့ “စီးပြါးေရးႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ၏ လမ္းညႊန္မူဝါဒမ်ား” (UN Guiding Principles on Business and Human Rights) ဆိုတာ ရွိပါေသးတယ္။ ေနာက္မွ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ သတ္သတ္ေရးျပီး ေဆြးေႏြးပါ့မယ္။