စာပေဒသာ ရသေဆာင္းပါးစုံ

စစ္ပြဲ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ ကမၻာ့ဘာသာ အယူဝါဒမ်ား – War, Peace And World Religions


ၿငိမ္းခ်မ္းေအး
ဇြန္ ၁၆၊ ၂၀၁၂
(ဘာသာတရားအားလံုးရဲ႕ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာ၊
အယူဝါဒ ရွိသူ တစ္ဦးခ်င္း ဘာသာလမ္းညႊန္ခ်က္ ေကာက္ယူပံု မွန္ကန္စြာနဲ႕ လက္ေတြ႕ က်င့္ၾကံဖို႕ အေရးႀကီးတဲ့ သေဘာ၊
ဘာသာအယူဝါဒ ကြဲျပားသူခ်င္း ခြဲျခား ဖိႏွိပ္ဖို႕မလိုတဲ့ သေဘာ၊
စနစ္တက် ပညာရပ္ဆန္ဆန္ ဘာသာအယူဝါဒေတြကို ေလ့လာျခင္းျဖင့္
အယူဝါဒ မတူသူခ်င္း ပိုမိုနားလည္သေဘာေပါက္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ရင္း လူ႕ေလာက တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႕လိုတဲ့ သေဘာ — 
အႏွစ္ခ်ဳပ္ကဒါပဲ.. ဟု စာေရးသူက ဆုိပါသည္။)


ေရွးအစဥ္အဆက္ကေန မ်က္ေမွာက္ေခတ္အထိ မတူညီတဲ့ လူအဖြဲ႕အစည္းေတြၾကားမွာ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိတဲ့ ပဋိပကၡေတြ၊ မယံုၾကည္မႈေတြ၊ အမုန္းေတြ၊ အဆံုးစြန္ျဖစ္္သြားရင္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ စစ္ပြဲေတြ ဟာ လူအမ်ားစု ကိုးကြယ္အားထားရာျဖစ္တဲ့ ဘာသာအယူဝါဒေတြ မတူညီတဲ့ အေပၚမွာ အေျခခံတာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလ့ရွိ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကမၻာ့ အဓိက ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ ဘာသာ၊ အယူဝါဒ၊ အေတြးအေခၚ ေတြမွာ စစ္ နဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္းကို ဘယ္လို လမ္းညႊန္သြန္သင္ထားလဲ၊ ဘာသာေရး ဟာ စစ္ပြဲေတြရဲ႕ အေၾကာင္းလား (သို႕) ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ အသံ လားဆိုတာကို ဆိုတာကို အၾကမ္းဖ်င္း ေလ့လာၾကည့္ပါမယ္။

ပထမဆံုးအေနနဲ႕ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈေတြရဲ႕ သေဘာဟာ ရႈပ္ေထြးတယ္၊ ဘာသာအယူဝါဒ တူ အုပ္စုခ်င္းမွာေတာင္ ဘာသာေရး လမ္းညႊန္ခ်က္ေတြကို အဓိပၸာယ္ေကာက္ယူပံုခ်င္း၊ လိုက္နာက်င့္သံုးပံုခ်င္း တူညီေလ့မရွိဘဲ အယူအဆ အေထြအေထြ၊ ဂိုဏ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္ဆိုတာကို သေဘာေပါက္ထားရပါမယ္။

စစ္ပြဲအေပၚအျမင္မ်ား – အမွား (Wrong)၊ တရားမွ်တမႈ စစ္ပြဲ (Just War)၊ ဘာသာေရး စစ္ပြဲ (Holy War)
ဘာသာအယူဝါဒအားလံုးရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဝါဒီေတြက ျပႆနာတခုကို စစ္ပြဲအျဖစ္ အၾကမ္းဖက္ေျဖရွင္းျခင္း၊ တနည္းအားျဖင့္ လူ႕အသက္ကို အႏၱရာယ္ျပဳ ေျဖရွင္းျခင္း ဟာ လံုးဝ မွားတယ္လို႕ ျမင္တယ္။

တခ်ိဳ႕ အယူဝါဒေတြမွာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္သူတခ်ိဳ႕က တရားမွ်တမႈ ရွိဖို႕အတြက္ မလႊဲမေရွာင္သာ စစ္ပြဲေတြ ျဖစ္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ တရားဥပေဒ နည္းလမ္းတက် စစ္ပြဲေတြကို တိုက္ျခင္းျဖင့္ မွန္ကန္တဲ့ တရားေသာစစ္ပြဲေတြ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္တယ္လို႕ ျမင္တယ္။

တခ်ိဳ႕ ဘာသာေတြမွာ လူတခ်ိဳ႕ကေတာ့ မိမိရဲ႕ အယူဝါဒ အေပၚ (သို႕) ကိုးကြယ္ခြင့္ အေပၚ အျခား ဘာသာျခားေတြက မတရား ဖိႏွိပ္လာခဲ့ရင္ မိမိဘာသာအယူဝါဒ ရွင္သန္ဖို႕အတြက္ ဘာသာေရး စစ္ပြဲေတြလိုတယ္လို႕ ျမင္တယ္။

အခု ကမၻာ့ဘာသာႀကီးေတြမွာ စစ္ပြဲေတြရဲ႕ ဆန္႕က်င္ဘက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး (ဝါ) အၾကမ္းမဖက္မႈအတြက္ ဘယ္လို လမ္းညႊန္ခ်မွတ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေလ့လာၾကည့္ပါမယ္။

အၾကမ္းမဖက္ေရးဝါဒ (Non-Violence)
ကမၻာ့ အထင္ကရ ဘာသာႀကီး (၃) ခုျဖစ္တဲ့ ဟိႏၵဴ၊ ဗုဒၶ၊ ဆစ္(ခ္) အယူဝါဒေတြဟာ အိႏၵိယမွာ အစျပဳခဲ့တယ္။ သူတို႕အားလံုးဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အၾကမ္းမဖက္ေရး ဝါဒကို လက္ကိုင္ျပဳတယ္။ ဒီ အၾကမ္းမဖက္ေရးဝါဒ ဟာ ကမၻာ့ေရွးအက်ဆံုး ဘာသာအယူဝါဒတခု ျဖစ္တဲ့ ဟိႏၵဴ ဘာသာရဲ႕ (Ahimsa) ကို အေျခခံတယ္။ အဂၤလိပ္စကားလံုး “Non-Violence” ဟာ တကယ္ေတာ့ မဟတၱမ ဂႏၵီ (၁၈၆၉-၁၉၄၈) ေခတ္ေရာက္မွ သူက “Ahimsa”, “Avoiding Harm to others” (အျခားသူမ်ာအား ထိခိုက္နာၾကင္ေစမႈကို ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း) ကို တိုက္ရိုက္ဘာသာျပန္ၿပီး စတင္ တီထြင္ အသံုးျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။

ဟိႏၵဴ အယူဝါဒ (Hinduism) (၂၀၀၀ BCE) (စတင္တည္ေထာင္သူ သီးသန္႕ မရွိ)
ဟိႏၵဴဘာသာဟာ ကမၻာမွာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း မွ ဂ်ဴးဘာသာ ၿပီးရင္ ေရွးဦးေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ဘာသာအယူဝါဒႀကီးလို႕ ဆိုႏိုင္တယ္။ ဒီ အယူဝါဒ စတင္ထြန္းကားခ်ိန္ကစၿပီးေတာ့ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြဟာ အၾကမ္းမဖက္ေရး (Ahimsa) ကို အျမင့္မားဆံုး ဘာသာေရးလမ္းညႊန္ခ်က္ တာဝန္ အျဖစ္ ခံယူတယ္။ ဟိႏၵဴဝါဒ ကို အေျခခံၿပီး ေပၚထြက္ခဲ့တဲ့ ဂ်ိန္းအယူဝါဒ (Jainism) (599-527 BCE) မွာလည္း တသေဘာတည္း ပုဂၢလိက စြန္႕လႊတ္အနစ္နာခံမႈ လမ္းအတြက္ ေမတၱာတရား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႕ အၾကမ္းမဖက္ေရးကိုသာ ကိုင္စြဲတယ္။

သို႕ေသာ္ ေရွးေဟာင္းဟိႏၵဴ က်မ္း တေစာင္ျဖစ္တဲ့ ဘဂဝါဂီတ (Bhagavad Gita) က်မ္းပါ အဓမၼဝါဒီ ေကာရဗ် နဲ႕ ဓမၼဝါဒီ ပ႑ဝမင္းတို႕ ျဖစ္ေသာ မဟာဘာရတ စစ္ပြဲႀကီးမွာ ဟိႏၵဴဝါဒမွာ ထင္ရွားတဲ့ (ဗုဒၶ မတုိင္မီ ေနာက္ဆံုး ပြင့္ေတာ္မူခဲ့တဲ့) ကရိသွ်န (Krishna) ဘုရား က ပ႑ဝမင္းသား အာဇုန (Arjuna) ကို ေဟာတဲ့တရားအရ ဓမၼဝါဒ စိုးမိုးေရးအတြက္ တရားမွ်တတဲ့ စစ္ပြဲကို တိုက္ခိုက္ရမယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး ေတြ႕ရတယ္။

ဒါကို ဟိႏၵဴဘာသာဝင္စစ္စစ္ ဂႏၵီႀကီးက ဘာသာေရး က်င့္ဝတ္ ပံုျပင္ သေဘာအျဖစ္သာ မွတ္ယူၿပီး မတရားမႈ အဓမၼကို တြန္းလွန္ရမယ္ဆိုတာ မွန္တယ္၊ သို႕ေသာ္ သူတပါး အသက္ကိုေတာ့ ဘာအတြက္နဲ႕မွ မသတ္ရဘူး၊ အၾကမ္းမဖက္၊ ျငိမ္းခ်မ္းတဲ့ နည္းပဲ သံုးရမယ္၊ ဒါမွ ဘာသာတရားရဲ႕ အႏွစ္သာရ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ကို ေပၚလြင္ေစမယ္ လို႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္တယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဝါဒီ ဂႏၵီႀကီး ထာဝရ လက္ကိုင္ျပဳတာက.. “ေကာင္းဖို႕လုပ္တာ ျဖစ္ေစဦးေတာ့.. အၾကမ္းဖက္လုပ္ေဆာင္ျခင္းကို ဆန္႕က်င္တယ္..၊ အေၾကာင္းက ေကာင္းမႈ ကုသိုလ္ဟာ ခဏတာမွ်သာျဖစ္ၿပီး မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္ကေတာ့ အစဥ္စြဲထင္က်န္ရစ္ေနမွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ျဖစ္တယ္..” ဆိုတဲ့ သေဘာပါတဲ့ အလံုးစံု အၾကမ္းမဖက္၊ စြန္႕လႊတ္အနစ္နာခံေရး အေတြးအေခၚ ျဖစ္တယ္။

ဟိႏၵဴတိုင္း ဂႏၵီႀကီးလို မေတြးႏိုင္၊ မျမင္ႏိုင္၊ မက်င့္ႏိုင္တာလည္း လက္ခံရပါမယ္။ ဘာသာက်မ္းဂန္ပါ အခ်က္ေတြကို ဘာသာဝင္တဦးခ်င္း အနက္ေကာက္ပံု မွန္ဖို႕ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားေစလိုတဲ့အတြက္ ညႊန္းဆို တင္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶ အယူဝါဒ (Buddhism) ၊ ဗုဒၶ (Buddha) (563-483 BCE)
“အမုန္း ကို အမုန္း နဲ႕ ေျဖရွင္းေခ်ဖ်က္လို႕မရ၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ နဲ႕သာ ရ၏..။” (ဓမၼပါဒ)

သတၱဝါအားလံုးကို ေမတၱာတရားထားဖို႕ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရား ရဲ႕ ဗုဒၶ အယူဝါဒ ကလည္း အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းစဥ္ကို အဓိက အေျခခံတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုလားသူ ဗုဒၶဝါဒီေတြဟာ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ စစ္ပြဲေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆန္႕က်င္ခဲ့ၾကတယ္။ ဥပမာ – ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲ (၁၉၆၁-၁၉၇၅) မွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရဟန္းေတာ္ေတြဟာ မိမိကိုယ္ကိုယ္ စြန္႕လႊတ္အနစ္နာခံျခင္းျဖင့္ စစ္ဆန္႕က်င္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အၾကမ္းမဖက္တဲ့နည္းနဲ႕ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဗုဒၶအယူဝါဒ နဲ႕ သမိုင္း မွာ အၾကမ္းမဖက္ေရး လမ္းစဥ္အတြက္ အေကာင္းဆံုး မွတ္တမ္းေတြ ရွိတယ္။

သို႕ေသာ္ ဗုဒၶသာသနာ ထြန္းကားတဲ့ သီရိလကၤာ မွာ လူနည္းစု ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ တမီလ္လူမ်ိဳးေတြဟာ ျပင္းထန္တဲ့ ဖိႏွိပ္ရက္စက္မႈ၊ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မူေတြ ခံေနၾကရတယ္။ အယူဝါဒကြဲျပား၊ အေတြးအေခၚမတူညီမႈေတြကို နားလည္လက္ခံ ခႏၱီပါရမီ (Tolerance) ရင့္သန္ က်င့္ၾကံရမယ္ လို႕သာ ဆိုတဲ့ ဗုဒၶဝါဒီေတြရဲ႕ ဗမာျပည္မွာ အယူအဆမတူသူေတြကို ေထာင္ခ် ဖိႏွိပ္ေနတယ္။ အယူကြဲျပားသူေတြဟာ ျပင္းထန္တဲ့ ခြဲျခားဖိႏွိပ္မႈေတြကို ခံေနရတယ္။ ဘာသာကြဲ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြဟာ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္ခံေနရတယ္။ ဗုဒၶရဲ႕ တရားျမတ္ကို ရာစုႏွစ္ေတြနဲ႕ခ်ီၿပီး နာၾကား ခံယူခြင့္ရခဲ့ၾကေပမယ့္ အဓမၼ စစ္ဝါဒီေတြ ႏွစ္ဆယ္ဂဏန္းေလာက္မွ် ဝါဒျဖန္႕ သြတ္သြင္းခဲ့တဲ့ ျပင္းထန္တဲ့ အမ်ိဳးသားေရးစိတ္၊ အစြန္းေရာက္တဲ့ မ်ိဳးခ်စ္စစ္၊ တဘက္စြန္းေရာက္ အေတြးအေခၚေတြဟာ လူအမ်ားစုၾကား ဝမ္းနည္းဖြယ္ ရွင္သန္ေနဆဲပဲ ျဖစ္တယ္။

ဒီလိုနဲ႕.. ပညာမ်က္စိ မဇၩိမ ပဋိပဒါ (အစြန္းတရားႏွစ္ပါးကင္းလြတ္တဲ့ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္) သီလ (Morality)၊ ပညာ (Wisdom)၊ သမာဓိ (Concentration) အက်င့္မ်ားျဖစ္တဲ့ သမၼာ၀ါစာ (မွန္ေသာစကား “Right Speech”)၊ သမၼာကမၼႏၲ (မွန္ေသာအျပဳအမူ “Right Action”)၊ သမၼာအာဇီ၀ (မွန္ေသာအသက္ေမြးျခင္း “Right Livelihood”)၊ သမၼာဒိ႒ိ (မွန္ေသာအျမင္ “Right View”)၊ သမၼာသကၤပၸ (မွန္ေသာအၾကံ “Right Intention”)၊ သမၼာ၀ါယာမ (မွန္ေသာအားထုတ္ျခင္း “Right Effort”)၊ သမၼာသတိ (မွန္ေသာေအာက္ေမ့ျခင္း “Right Mindfulness”)၊ သမၼာသမာဓိ (မွန္ေသာတည္ၾကည္ျခင္း “Right Concentration”) တည္းဟူေသာ ဗုဒၶ အဆံုးအမ အက်င့္လမ္း(မဂၢရွစ္ပါး “The Eightfold Path”) အမွန္တကယ္ ေဖာ္ေဆာင္ဖို႕ရာလည္း တိုင္းျပည္မွာ ေဝးေနဆဲ ျဖစ္တယ္။

ဘာသာအယူဝါဒ ရွိသူေတြ အတြက္ အေရးႀကီးဆံုး နဲ႕ အဓိက တာဝန္ဟာ ဘာသာတရားရဲ႕ အႏွစ္သာရ ဓမၼအစစ္ကို သိနားလည္ၿပီး ေန႕စဥ္ ဘဝမွာ လက္ေတြ႕ က်င့္ၾကံဖို႕လိုတယ္ဆိုတာ အထက္မွာ တင္ျပခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြက သက္ေသျပဳပါတယ္။

“ကမၻာမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႕၊ ႏိုင္ငံေတြမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႕၊ ၿမိဳ႕ေတြမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႕၊ အိမ္းနီးနားခ်င္း အခ်င္းခ်င္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ႏိုင္ဖို႕၊ မိသားစု အိမ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႕က ပထမဦးဆံုး လူတစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ ႏွလံုးသားေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႕ လိုတယ္..။” (ေလာင္ဇူး)

“မိမိကိုယ္တိုင္ မခံႏိုင္တဲ့ အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆို ေတြကို သူတပါးအေပၚ မျပဳမိပါေစနဲ႕..။” (ကြန္ျဖဴးရွပ္)

ဗုဒၶ နဲ႕ ေခတ္ၿပိဳင္ ေပၚထြန္းခဲ့တယ္လို႕ဆိုႏိုင္တဲ့ တရုတ္ျပည္မွ ေလာင္ဇူး (Lao Tse, 580-500 BCE)၊ ကြန္ျဖဴးရွပ္ (Confucius, 551-479 BCE) တို႕ရဲ႕ တာအိုအယူဝါဒ (Taoism) နဲ႕ ကြန္ျဖဴးရွပ္အယူဝါဒ (Confucianism) ေတြဟာလည္း ဗုဒၶဝါဒ လိုပဲ ေမတၱာကိုသာ အေျခခံၿပီး အတြင္း စိတ္သ႑ာန္ သမမွ်တ စင္ၾကယ္မႈ၊ တရားရွာေဖြ မွတ္ယူမႈ၊ အၾကမ္းမဖက္ေရး လမ္းစဥ္ နဲ႕သာ ျမင့္ျမတ္တဲ့ ဘဝဘံုကို တက္လွမ္းႏိုင္မယ္လို႕ ညႊန္းဆိုခဲ့တယ္။ အလားတူ ဂ်ပန္မွာ ထြန္းကားတဲ့ ရွင္တို ဘာသာ (Shinto 100CE) သည္လည္း ကမၻာႀကီးဟာ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ေတြနဲ႕ တည္ေထာင္ထားတဲ့ မိသားစုအႀကီးႀကီးသာျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ လူသားတိုင္းရဲ႕ အသက္ကို တန္ဖိုးထားၿပီး လူသားျဖစ္တည္မႈ သဘာဝကို ေလးစားရမယ္လို႕ ဆိုတယ္။

ဆစ္(ခ္) အယူဝါဒ (Sikhism)၊ ဂုရုနာနတ္(ခ္) (Guru Nanak 1469-1538 CE)
“ရန္သူမရွိ၊ ႏိုင္ငံျခားသား မရွိ၊ ကၽြႏု္ပ္တို႕အတြင္းရွိ ဘုရားသခင္က ကၽြႏု္ပ္တို႕အား သူတပါးအေပၚ မမုန္းရန္၊ အက်ိဳးအေၾကာင္း မညီ၊ တရားမမွ်တ၊ တဘက္ေစာင္းနင္း ႀကိဳတင္ ေကာက္ခ်က္ မျပဳမိေစရန္ စြမ္းေဆာင္ေပး၏..။” (ဂုရုနာနတ္(ခ္))

ဂုရုႀကီး နာနတ္(ခ္) စတင္ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တဲ့ ဆစ္(ခ္) အယူဝါဒမွာ လူသားတိုင္းဟာ တန္းတူ ျဖစ္တယ္၊ အယူဝါဒေပါင္းစံုကို ေလးစားအသိမွတ္ျပဳရမယ္ ဆိုတာကို အဓိက သြန္သင္ခဲ့တယ္။ ဂုရုႀကီး နာနတ္(ခ္) ေနာက္ပိုင္း ဆက္ခံခဲ့တဲ့ အျခား ဂုရုေတြေခတ္မွာ မိမိဘာသာအယူဝါဒ အေပၚ ဖိႏွိပ္ခံေနရရင္ တြန္းလွန္ရမယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ညႊန္ၾကားေပမယ့္ အၾကမ္းမဖက္ေရးဟာ ဘာသာရဲ႕ အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑မွာ အျမဲတမ္းရွိေနတယ္။ မလႊဲမေရွာင္သာ ခုခံေတာ္လွန္စစ္ပြဲ ျပဳရရင္လည္း ေနာက္ဆံုး ေျဖရွင္းခ်က္အေနနဲ႕ အရပ္သားေတြ မထိခိုက္ေစဘဲ သိကၡာရွိ၊ တရားမွ်တတဲ့ စစ္ပြဲ (Dharam Yudh) ျဖစ္ေအာင္သာ ျပဳရမယ္ လို႕ ညႊန္ၾကားခဲ့တယ္။

အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ စတင္ ထြန္းကားခဲ့တဲ့ အျခား ထင္ရွားတဲ့ ကမၻာ့ ဘာသာအယူဝါဒႀကီး သံုးခု ျဖစ္တဲ့ ဂ်ဳး၊ ခရစ္ယာန္ နဲ႕ အစၥလာမ္ ဘာသာ ေတြဟာလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကိုသာ အေျခခံတယ္။ သို႕ေသာ္ တမန္ေတာ္ ေအျဗဟံ (Abraham) ရဲ႕ သားေတာ္မ်ားျဖစ္တဲ့ အစၥေမလ (Ishmael)၊ ဧဇက္ (Isaac) တို႕ရဲ႕ မ်ိဳးဆက္ ဂ်ဳး၊ ခရစ္ယာန္ နဲ႕ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ ေသြးသားအရင္း ညီအကိုေတြဟာ မိမိဘာသာ အသီးသီးရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈတရားေတြကို အျပည့္အဝမေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ဘဲ အယူဝါဒ ကြဲျပားမႈကို အေျခခံကာ အမုန္း စစ္ပြဲေတြကို တရားေသာ စစ္၊ ဘာသာေရးစစ္ အသြင္ ျပဳခဲ့တဲ့ အမိုင္းေတြ ရွိတယ္။

ဂ်ဴး အယူဝါဒ (Judaism) ေမာေရွ / မိုးဇက္ / မူဆာ (Moses 1500-1350 BCE)
ကၠဳသေရလ (အစၥေရး) လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ တမန္ေတာ္ ေမာေရွ ထာဝရဘုရားသခင္ထံမွ ယူေဆာင္လာတဲ့ လူသားက်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ ပညတ္ေတာ္ (၁၀) ပါး (Ten Commandments) မွာ လူ႕အသက္သတ္ျခင္းကို တားျမစ္တယ္။ ထာဝရဘုရားရဲ႕ ႏႈတ္ကပါတ္ေတာ္ကို အေျခခံၿပီး ေမာေရွ ေရးသာ စီရင္ေတာ္မူခဲ့တယ္လို႕ ယူဆႏိုင္တဲ့ တာနာ့ခ္ / ဟီဘရူး / ဂ်ဴး သမၼာက်မ္းစာ (၅) ေစာင္ (Tanakh/Hebrew/Jewish Bibles)၊ တနည္းအားျဖင့္ ခရစ္ယာန္အယူဝါဒမွာလည္းလက္ခံတဲ့ ဓမၼေဟာင္းက်မ္း (Christian Old Testament) ပထမ (၅)က်မ္းျဖစ္တဲ့ ကမၻာဦးက်မ္း (Genesis)၊ ထြက္ေျမာက္ရာက်မ္း (Exodus)၊ ၀တ္ျပဳရာက်မ္း (Leviticus)၊ ေတာလည္ရာက်မ္း (Numbers) ႏွင့္ တရားေဟာရာက်မ္း (Deuteronomy) က်မ္းေတြမွာ ျပင္းထန္တဲ့ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြကို ေတာ္လွန္တဲ့ ဘာသာေရးစစ္ပြဲ၊ တရားေသာစစ္ပြဲ ပံုစံ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ညႊန္ၾကားမႈေတြ ေတြ႕ႏိုင္ေပမယ့္ အဓိကေတာ့ အၾကမ္းဖက္၊ သတ္ျဖတ္မႈကို လက္မခံတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တရားမ်ားသာျဖစ္တယ္။

ထင္ရွားတဲ့ ဓမၼေဟာင္းက်မ္းပါ “ျပင္းထန္တဲ့ ထိခိုက္မႈေတြ ၾကံဳေတြ႕ရရင္ အသက္အတြက္ အသက္၊ မ်က္လံုး အတြက္ မ်က္လံုး၊ သြား အတြက္ သြား၊ လက္ အတြက္ လက္၊ ေျခေထာက္ အတြက္ ေျခေထာက္ စီရင္ရမယ္..” (အိပ္ဇိုးဒပ္စ္ ၂၁: ၂၃-၂၄) ဆိုတဲ့ သေဘာဟာလည္း လက္စားေခ်မႈပံုစံ ထက္ တရားမွ်တမႈ သေဘာကို ဆိုလိုရင္း ျဖစ္တယ္။

ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ ဂ်ဴးအယူဝါဒဟာ စစ္ပြဲေရွာင္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဆာင္ျခင္းသာျဖစ္ၿပီး ေရွာင္လႊဲမရတဲ့ ခုခံေရးစစ္ပြဲေတြအတြက္လည္း လက္စားေခ်မႈပံုစံ ကင္းကင္း၊ စတင္ရန္လိုမႈ မရွိ၊ လူသားဆန္စြာ၊ တရားမွ်တမႈ ရွိရွိ ျပဳမူရမယ္လို႕ သင္ၾကားတယ္။

“ရန္သူ ဗိုက္ဆာေနလ်င္ ေပါင္မုန္႕ေပးပါ၊ ေရဆာေနလ်င္ ေရေသာက္ဖို႕ ေပးပါ..။” (ပေရာဘတ္ ၂၅:၂၁)

ခရစ္ယာန္ အယူဝါဒ (Christianity) ေယရႈခရစ္ေတာ္ (Jesus 1-33 CE)
“တစ္စံုတစ္ေယာက္ က သင့္ရဲ႕ ညာဘက္ပါးကို ရိုက္ပါက သင့္ရဲ႕ ဘယ္ဘက္ပါးကိုပါ အရိုက္ခံဖို႕ အဆင့္သင့္ လွည့္ေပးလိုက္ပါ..။” “သင့္ရဲ႕ ရန္သူကို ခ်စ္ျခင္း ေမတၱာ ထားပါ..။” (ဓမၼသစ္က်မ္း၊ ရွင္မႆဲ ၅: ၃၈-၄၅)

ခရစ္ယာန္ ဘာသာရဲ႕ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀၀) ေက်ာ္ သမိုင္းမွာ လံုးဝ အၾကမ္းမဖက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တရားမွ်တ စစ္၊ ဘာသာေရး စစ္ ပံုစံမ်ိဳးစံု ေရာယွက္ေနခဲ့ေပမယ့္ ေယရႈခရစ္ေတာ္ ေဟာခဲ့တဲ့ တရားေတြကေတာ့ အၾကမ္းမဖက္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုသာ အဓိက ေရွ႕ရႈတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ေရာမ ဧကရာဇ္ ကြန္စတင္တိုင္း (Roman Emperor, Constantine the Great, 272-337 CE) ေခတ္မွာ ခရစ္ယာန္ ဘာသာကို အင္ပါယာ တစ္ခုလံုးရဲ႕ တရားဝင္ ဘာသာအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး ႏိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဘာသာေရး ေရာေထြးလာကာ စစ္ပြဲေတြဆီသို႕ ဦးတည္သြားခဲ့ၿပီး တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ဘာသာေရး စစ္ပြဲ (ခရူးဆိတ္စစ္ပြဲမ်ား) ပံုသ႑န္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။

မိမိကို သတ္ျဖတ္ဖို႕ လာေရာက္ဖမ္းဆီးသူေတြကို ျပန္လည္တိုက္ခိုက္ဖို႕ ခြင့္မျပဳဘဲ၊ ေနာက္လိုက္ တစ္ေယာက္က စလာဖမ္းခ်င္း တုန္႕ျပန္ခုခံလိုက္လို႕ ဒဏ္ရာ အနာတရ ရသြားတဲ့ ရန္သူကိုေတာင္ ေဆးကု ေပးျခင္းျဖင့္ ေမတၱာတရား ႀကီးမားဖို႕ ဦးေဆာင္လမ္းညႊန္၊ စြန္႕လႊတ္ အနစ္အနာခံ ဥပမာျပဳခဲ့တဲ့ ခရစ္ေတာ္ရဲ႕ သားေတာ္၊ သမီးေတာ္၊ ေနာက္လိုက္ေတြဟာလည္း မ်က္ေမွာက္ေခတ္အထိလည္း အၾကမ္းဖက္မႈ တားဆီးေရးပံုစံ၊ တရားမွ်တမႈ ပံုစံ စစ္ပြဲေတြ ျပဳလုပ္ေနရေသးတာဟာ တနည္းအားျဖင့္ ဝမ္းနည္းဖို႕ေကာင္းတယ္။ သို႕ေသာ္ ရိုမန္ ကက္သလစ္၊ အဂၤလိကန္၊ မက္သဒစ္ အစရွိတဲ့ ခရစ္ယာန္ ဘာသာအဖြဲ႕အစည္းႀကီးေတြ တေလွ်ာက္လံုး သြန္သင္ဆံုးမလာခဲ့တာကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပဲ ျဖစ္တယ္။ ေကြကာ (Quakers) ေတြ၊ အာမစ္ရွ္ (Amish) ေတြလို အလံုးစံု အၾကမ္းမဖက္ေရးဝါဒကို အျမဲမျပတ္ စြဲကိုင္ထားတဲ့ ခရစ္ယာန္ အုပ္စုေတြလည္း ရွိပါတယ္။

အစၥလာမ္ အယူဝါဒ (Islam) ၊ မုဟမၼဒ္ (Muhammad 570-632 CE)
“ဘုရားသခင္သည္ လူသားအေပါင္းကို တစ္ခုတည္းေသာ မ်ိဳးႏြယ္မွ ဖန္ဆင္းခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံေတြ၊ လူမ်ိဳးစုေတြ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူသားအခ်င္းခ်င္း သိကၽြမ္းရင္းႏွီးခ်စ္ခင္ဖို႕သာ ရွိၿပီး ရန္လိုမုန္းထားျပဳမူစရာ မလို..။” (ကုရ္အာန္က်မ္း၊ ဆူရာ ၄၉:၁၃)

အစၥလာမ္ ဘာသာဟာ အထက္မွာတင္ျပခဲ့တဲ့ ဘာသာႀကီးေတြအားလံုး (ဆစ္(ခ္) မွ လြဲလို႕) ရဲ႕ ေနာက္မွာ ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဝါဒ အေျခခံ ဘာသာႀကီး တစ္ခုျဖစ္တယ္။ အစၥလာမ္ဝါဒ ဟာ ေရွ႕မွာ ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈဝါဒအားလံုးကို အသိမွတ္ျပဳ လက္ခံတဲ့အျပင္ အဆိုပါ အယူဝါဒေတြကို ေဖာ္ထုတ္သူ (ဝါ) ဘုရားေတြကိုလည္း အစၥလာမ္ ဘာသာရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္ တမန္ေတာ္ေတြအျဖစ္ ေလးစားသမႈ ျပဳတယ္။ ေဒသတြင္း ေရွးဦးေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ ဂ်ဴးအယူဝါဒ က ေနာင္မွာ ထြန္းကားလာတဲ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာအေပၚ တရားဝင္ အသိမွတ္ျပဳျခင္း မရွိသလို ခရစ္ယာန္ အယူဝါဒကလည္း အလားတူ ေနာက္ဆံုး ျဖစ္ထြန္းလာတဲ့ အယူဝါဒ အစၥလာမ္ကို တရားဝင္ လက္ခံျခင္းမရွိေပမယ့္ ေရွ႕မွ ဂ်ဴးတို႕ရဲ႕ ပေရာဖက္ ေမာေရွ ကို ခရစ္ယာန္ဘာသာရဲ႕ ပေရာဖက္ အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳတယ္။ အစၥလာမ္အယူကေတာ့ အယူအဆေရးရာ ကြဲျပားမႈတခ်ိဳ႕ရွိေသာ္လည္း ဂ်ဴး၊ ခရစ္ယာန္ေတြရဲ႕ ဓမၼေဟာင္းက်မ္းကို လက္ခံတယ္။

သို႕ေသာ္ အစၥလာမ္ ဝါဒကို စတင္ေဖာ္ထုတ္သူ မုဟမၼဒ္ဟာ ထာဝရဘုရား (အလႅာဟ္အရွင္) ရဲ႕ ေနာက္ဆံုး တမန္ေတာ္ အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံရၿပီးခ်ိန္မွစလို႕ အစၥလာမ္တရားေတာ္မ်ား ေဟာၾကားေသာအခါ မလိုမုန္းထား၊ ရန္လိုသူမ်ားရဲ႕ အႀကီးအက်ယ္ ဆန္႕က်င္၊ ဖိႏွိပ္ ရန္ျပဳျခင္းကို ခံခဲ့ရတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ အစၥလာမ္အယူဝါဒ မွာ တရားေသာ ခုခံစစ္ပံုစံ၊ ဘာသာေရး စစ္ပြဲ ပံုစံမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚလာရတယ္။ သို႕ေသာ္ ဒါဟာ လက္ရွိေခတ္မွာ အၾကမ္းဖက္ဝါဒီေတြရဲ႕ ဘာသာေရးအေပၚ လြဲမွားအသံုးခ်မႈေၾကာင့္ အထင္ျမင္မွား ယူဆခံေနရတဲ့ ဘာသာေရး စစ္ပြဲမ်ိဳး မဟုတ္ပါ။ တကယ္ေတာ့ အစၥလာမ္ဝါဒမွ ဂ်ီဟဒ္ (Jihad) ရဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ သေဘာက ကိုးကြယ္ယံုၾကည္သူေတြ အလႅာဟ္အရွင္ရဲ႕ ကုရ္အာန္ (Quran) က်မ္းစာပါ သြန္သင္ခ်က္ေတြကို မိမိဘာသာ ပုဂၢလိက သေဘာအေလးထား၊ ဗဟိုျပဳ လိုက္နာႏိုင္ဖို႕ အတြင္းစိတ္သ႑န္၊ ဝိညာဥ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ အက်င့္သီလပိုင္းဆိုင္ရာ တြန္းလွန္ျခင္းသေဘာ၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ အစၥလာမ္ လူမႈ႕အသိုင္းအဝန္ တည္ေဆာင္ေရး သေဘာ၊ တရားဓမၼကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ျဖန္႕ျဖဴးျခင္း သေဘာနဲ႕ မိမိကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မႈကို မတရား ဖိႏွိပ္လာရင္ ျပန္လည္ တြန္းလွန္ႏိုင္မႈ သေဘာစတဲ့ အၾကမ္းမဖက္၊ ေကာင္းမြန္မႈမ်ားကို အေျခခံျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။

ဘာသာဖိႏွိပ္မႈကို ခုခံကာကြယ္တဲ့ တရားစစ္၊ ဘာသာစစ္ေတြ မလႊဲသာလို႕ ျပဳရရလည္း စစ္ပြဲနဲ႕ မသက္ဆိုင္တဲ့ သက္ႀကီးရြယ္အို၊ ကေလးသူငယ္၊ အမ်ိဳးသမီး မထိခိုက္ေစဖို႕ နဲ႕ ဘုရားသခင္ဟာ တရားမွ်တစြာ က်င့္ၾကံေျပာဆို၊ ေကာင္းမႈလုပ္သူကိုသာ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတဲ့ အေၾကာင္း တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္ရဲ႕ သတိေပး၊ တားျမစ္မႈေတြကို တမန္ေတာ္ရဲ႕ ၾသဝါဒ လမ္းညႊန္ခ်က္ ဟဒီစ္ (Hadeeth) တရားေတာ္ေတြမွာ ေတြ႕ႏိုင္တယ္။ အျပစ္မဲ့ လူသားတစ္ဦးမိမိေၾကာင့္ အသက္ဆံုးရံႈးရရင္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္တစ္ခုလံုး သတ္ျဖတ္သလို အျပစ္ႀကီးေၾကာင္း သြန္သင္ဆံုးမမႈေတြရွိတဲ့ အစၥလာမ္ အယူဝါဒဟာ ေယဘုယ် ျခံဳေျပာရရင္ လူသတ္ဝါဒကို ဆန္႕က်င္ၿပီး အၾကမ္းဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာသာ အဓိက ျဖစ္တယ္။

အစၥလာမ္အမုန္းေရာဂါ (Islamophobia) စဲြကပ္ေနသူေတြကို အစၥလာမ္ ဘာသာ နဲ႕ လံုးလံုး မသက္ဆိုင္တဲ့ ဘာသာေရး အမည္ခံ အဓမၼဝါဒီ အၾကမ္းဖက္သမားေတြနဲ႕ အစၥလာမ္ ဘာသာရဲ႕ ပကတိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာကို ခြဲျခားျမင္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားဖို႕အၾကံျပဳလိုတယ္။ အစၥလာမ္ ဘာသာမွ ေကာင္းမြန္ မြန္ျမတ္တဲ့ တရားေတြကိုလည္း ေလ့လာ အသိမွတ္ျပဳဖို႕ တိုက္တြန္းလိုတယ္။ လူမိုက္တခ်ိဳ႕ ဘာသာေရး ဖြင့္ဆိုခ်က္ အေကာက္လြဲ၊ ဘာသာျပင္းထန္စြဲႀကီး တလြဲအသံုးခ်မႈေၾကာင့္ အယူဝါဒ မတူသူေတြၾကားမွာ အထင္အျမင္မွားမႈ၊ မယံုၾကည္ႏိုင္မႈ သံသယေတြ တိုးပြားႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာ၊ ေရွးရိုးစြဲ ဘာသာေရး အယူဝါဒေတြကို အစၥလာမ္ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရးစနစ္ေတြမွာ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ မ႑ိဳင္ထား အသံုးျပဳေနလို႕ ေခတ္အျမင္နဲ႕ အံမဝင္ခြင္မက် ျဖစ္တတ္ပံုေတြကိုလည္း အျခား အယူဝါဒမ်ားမွ ကိုးကြယ္သူ ဘာသာဝင္ အားလံုး သင္ခန္းစာ ယူေစခ်င္တယ္။

ဘဟာရီ အယူဝါဒ (Baha’i) ၊ ဘဟာအူလာ (Baha’u’llah 1817-1892 CE)
(၁၉) ရာစု ပါရွန္ေဒသမွာ ရွီယာ အစၥလာမ္ (Shí‘ism) မွ ခြဲထြက္ ေပၚထြန္းလာတဲ့ ဘဟာရီ အယူဝါဒရဲ႕ ပင္မ လက္ကိုင္ ယံုၾကည္မႈမွာလည္း လူသားမ်ိဳးႏြယ္အားလံုးဟာ မိသားစု တစ္စုတည္းျဖစ္တယ္၊ တစ္ကမၻာလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ႏိုင္တဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း (Peaceful Global Society) ျဖစ္ရမယ္လို႕ ခံယူတယ္။

ဘာသာေတြ ေပၚထြန္းရာ ေနရာ ေဒသ ပထဝီ၊ ေခတ္အေျခအေန၊ သမိုင္းေနာက္ခံ ကို မူတည္ၿပီး ဘာသာဦးေဆာင္သူ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြအျဖစ္လည္း တြဲလ်က္ ျဖစ္ေပၚလာေလ့ရွိတဲ့အတြက္ တပါတည္း စစ္ပြဲေဖာ္ေဆာင္မႈ သေဘာတရားေတြကို ဘာသာက်မ္းဂန္ေတြမွာ မလႊဲမေရွာင္သာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပရျခင္းကလည္းလြဲလို႕ ဘာသာအားလံုးရဲ႕ ၾသဝါဒေတြဟာ အၾကမ္းမဖက္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုသာ ေဖာ္ညႊန္းတယ္ဆိုတာကို အထက္ပါ ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္ေတြမွ တဆင့္ သိႏိုင္မယ္လုိ႕ ယူဆပါတယ္။

အထက္မွာ တင္ျပခဲ့တဲ့ ဘာသာအားလံုးနီးပါး (တခ်ိဳ႕က လြဲလို႕) ရဲ႕ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္သူေတြ ဗမာျပည္မွာ မွီတင္းေနထိုင္ေနပါတယ္။ ဒီလို မတူကြဲျပားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ ထံုးစံ၊ အေတြးအေခၚ၊ ယံုၾကည္မႈေတြ အကုန္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ရွင္သန္ ေနထိုင္ႏိုင္မွ အေတြးအေခၚေပါင္းစံု ထြန္းကားၿပီး ပန္းေပါင္းစံု ပြင့္ကာ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ တိုင္းျပည္ အနာဂတ္ကို ဖန္တီးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မတူညီတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးၾကား ခြင့္လႊတ္သည္းခံ၊ လက္တြဲေနထိုင္ႏိုင္ဖုိ႕က ပထမဦးစြာ တစ္ဖြဲ႕နဲ႕တစ္ဖြဲ႕ သိနားလည္ဖို႕ လိုပါတယ္။ သိျခင္းဟာ နားလည္၊ ခြင့္လႊတ္ႏိုင္ျခင္းရဲ႕ အစပါ။ ဗုဒၶ လို အလံုးစံုကို သိေတာ္မူေသာ သဗၺၺညဳတ ဥာဏ္ ရေအာင္ က်င့္ၾကံၿပီး သံသရာႀကီးတစ္ခုလံုး အလ်ားလိုက္ ျမင္၊ အားလံုးနားလည္ ခြင့္လႊတ္ႏိုင္ရမယ္လို႕ မဆိုလိုပါ။ သို႕ေသာ္ ဘာသာ အယူဝါဒ အားလံုးအေပၚ ပုဂၢလိကဓိ႒ာန္ သေဘာမဟုတ္၊ ဓမၼဓိ႒ာန္က်က် ေလ့လာဖို႕ လိုအပ္ၿပီး ေယဘုယ် အေျခခံ ေကာင္းမြန္တဲ့ သေဘာေတြကို သိနားလည္ထားဖို႕ လိုပါတယ္။

စာဖတ္သူကို စိတ္ပ်က္ေစလိုျခင္း မရွိေပမယ့္ အမွန္ ဆိုရရင္ အထက္မွာ တင္ျပခဲ့တဲ့ ဘာသာအယူဝါဒေတြရဲ႕ သေဘာေတြကို ပညာေရးစနစ္ ေကာင္းမြန္တဲ့၊ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးတိုင္းျပည္ေတြမွာ အေျခခံပညာ အထက္တန္းအဆင့္ သင္ဖူးသူ လူတိုင္း နားလည္ သေဘာေပါက္ ထားၾကပါတယ္။ အေၾကာင္းက ေက်ာင္းသင္ရိုးညႊန္းတမ္းေတြမွာ ဘာသာအယူဝါဒ ေလ့လာျခင္းကို သမိုင္း၊ ပထဝီ ဘာသာရပ္ေတြကို ေလ့လာသလို ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ေလ့လာမႈအေနနဲ႕ စနစ္တက်ထည့္သြင္းထားျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဒီလို ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္မႈ သေဘာမပါ (Non-Devotional Study)၊ ပညာရပ္ဆန္ဆန္ (Academically) ဘာသာအယူဝါဒေတြကို ေလ့လာျခင္းေၾကာင့္ မိမိပတ္ဝန္းက်င္မွာ ရွိတဲ့ မတူကြဲျပားသူေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဝါဒ ေတြကို ပိုမို နားလည္သေဘာလာၿပီး တည္ၿငိမ္၊ ေအးခ်မ္း၊ ယဥ္ေက်းတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို တည္ေထာင္ႏိုင္တဲ့အျပင္ တြဲလ်က္ အက်ိဳးေက်းဇူးအေနနဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွ လူေတြ အက်ိဳး၊ အေၾကာင္း ေဝဖန္သံုးသပ္ႏိုင္မႈ၊ ေတြးေခၚ ဆင္ျခင္ ပညာ ဥာဏ္ရင့္သန္မႈ စြမ္းရည္ေတြ တိုးတက္လာပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဗမာႏိုင္ငံမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္မႈေတြ ျဖစ္ထြန္းေစၿပီး စဥ္းစာေတြးေခၚမႈ၊ အသိပညာကို အေျခခံတဲ့ ပညာလူ႕အဖြဲ႕အစည္း ေဖာ္ေဆာင္နုိင္ဖို႕ အတြက္ ဘာသာအယူဝါဒ သင္ၾကား၊ ေလ့လာမႈကို ယံုၾကည္မႈ အေျခခံ သမရိုးက် ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၊ ဘုရားေက်ာင္းေတြအျပင္ ကိုးကြယ္မႈ သေဘာမပါ၊ အေတြးအေခၚ ပညာရပ္အေနနဲ႕ ဘာသာေပါင္းစံုေလ့လာျခင္း (Religious Studies – Secular Study of Religious Beliefs) ကို ေက်ာင္းပညာေရး (Formal Education) မွာ ထည့္သြင္းဖို႕ လိုပါတယ္။ ဘာသာအယူဝါဒ ကြဲျပားတဲ့ အုပ္စုအခ်င္းခ်င္း ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္မႈ ခိုင္မာလာၿပီး ဟန္ခ်က္ညီညီ အတူတကြ ေနထိုင္လာႏိုင္ဖို႕အတြက္လည္း ဘာသာအသီးသီးမွ လူမႈ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ ပိုမို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ (Co-operations) လုိပါတယ္။ ဒီလိုနည္းအားျဖင့္ ေရွးရိုးစြဲေတြ၊ အေျခခံဝါဒီေတြ၊ အစြန္းေရာက္ေတြ ဗမာ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ မရွင္သန္၊ မဖြံ႕ၿဖိဳးေစဘဲ တရားမွ်တ၊ ဝါဒျဖဴစင္၊ က်င့္ဝတ္သီလ ျပည့္စံု၊ ယဥ္ေက်းမႈ ရွိတဲ့ လွပတဲ့ အနာဂတ္ ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာသာတရားအားလံုးရဲ႕ အႏၱိမ ပန္းတိုင္ဟာ ေရွ႕မျမင္ႏိုင္တဲ့ အနာဂတ္ ေနာင္ဘဝ ေလာကုတၱရာ အေရးသာျဖစ္ၿပီး မ်က္ေမွာက္ ကမၻာ ေလာကီ အတြက္ အဓိက မဟုတ္ပါ။ တမလြန္ ဘဝ သံသရာေကာင္းက်ိဳးအတြက္ လက္ရွိ ပစၥဳပၸန္ဘဝ မွာ ေဆာင္ရြက္ေနျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာစြဲႀကီးမႈေၾကာင့္ လက္ရွိ လူ႕ေလာက အဖြဲ႕အစည္း တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈကို ေႏွာင့္ေႏွးေစတဲ့ ဘာသာကြဲျပားမႈအေပၚ ဖိႏွိပ္ျခင္း၊ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း၊ မုန္းျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ျခင္း၊ စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲျခင္း စတဲ့ လူသားျဖစ္တည္မႈ၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈရဲ႕ ရန္သူ အေတြးအေခၚေတြ၊ အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆို၊ အက်င့္အၾကံ ေတြကို မည္သည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕မွ် လုပ္စရာမလိုတဲ့အေၾကာင္း၊ ဘာသာအယူဝါဒအသီးသီးက သြန္သင္ထားတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတရား၊ လူ႕က်င့္ဝတ္ သီလပိုင္း ေကာင္းမြန္ေစတဲ့ တရားမ်ားကို လက္ရွိ လူ႕ဘဝမွာ ေတာ္တည့္မွန္ကန္စြာ က်င့္ၾကံျခင္းျဖင့္သာ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ ႏွစ္ျဖာေသာ အက်ိဳးကို ရရွိမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း စတဲ့ ဘာသာအယူဝါဒေတြအေပၚ လက္ေတြ႕အက်ိဳးရွိေအာင္ အသံုးခ်တတ္မႈ အတြင္းအႏွစ္သေဘာကို ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ ရွိသူအားလံုး နားလည္သေဘာေပါက္မွသာ ကမၻာေျမမွာ မတူကြဲျပားမႈေတြ ရွိေနတဲ့ လူသားအခ်င္းခ်င္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ျခင္းျဖင့္ စိတၱ၊ သုခ ေလာကီခ်မ္းသာကို ရွာေဖြေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါဟာ တနည္းအားျဖင့္ ဗမာျပည္မွာ လူအမ်ားစု ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ တဲ့ ေဂါတမ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ပရိတ္ႀကီး (၁၁) သုတ္ မွ ရတနသုတ္ပါ ကိုယ္က်ိဳးစင္စစ္၊ ဘုရား ျဖစ္ေစျခင္းငွာ က်င့္ၾကံျခင္း (ဗုဒၶတၳစရိယံ)၊ ေဆြမ်ိဳးဥာတိ (သို႕) အမ်ိဳးတူသတၱဝါေတြရဲ႕ သူ႕အက်ိဳးကို ေဆာင္ျခင္း (ဥာတတၳစရိယံ) ေတြထက္ေရွ႕ကဦးစားေပးတင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အကုန္ သက္ရွိ၊ သက္မဲ့ သတၱဝါအားလံုး၊ ေရ၊ ေျမ၊ ေလ၊ ေတာေတာင္၊ သမုဒၵရာ၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္၊ သတၱေလာကဓာတ္တခုလံုးရဲ႕ အက်ိဳးကိုေဆာင္ျခင္း (ေလာကတၳစရိယံ) (ဝါ) လူ႕ေလာက အက်ိဳးကိုေဆာင္ျခင္း လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ သံသရာ ကင္းလြတ္ တဏွာကုန္ဆံုး ၿငိမ္းသက္ရာ နိဗၺာန္ အတြက္ အသခၤတ ဓမၼအစစ္အမွန္ ကို က်င့္ၾကံအားထုတ္ရင္း လက္ရွိဘဝမွာပါ လူသားအားလံုး အက်ိဳးမဲ့ ခံစားရမႈ ဒုဂၢတိဘံု နဲ႕ ေဝးၿပီး အက်ိဳးရွိ စံစားရမယ့္ သုဂတိဘံု ေလာက နိဗၺာန္ကို တြဲလ်က္ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အထက္မွာ တင္ျပခဲ့တဲ့ ဘာသာတရားအားလံုးရဲ႕ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာ၊ အယူဝါဒ ရွိသူ တစ္ဦးခ်င္း ဘာသာလမ္းညႊန္ခ်က္ ေကာက္ယူပံု မွန္ကန္စြာနဲ႕ လက္ေတြ႕ က်င့္ၾကံဖို႕ အေရးႀကီးတဲ့ သေဘာ၊ ဘာသာအယူဝါဒ ကြဲျပားသူခ်င္း ခြဲျခား ဖိႏွိပ္ဖို႕မလိုတဲ့ သေဘာ၊ စနစ္တက် ပညာရပ္ဆန္ဆန္ ဘာသာအယူဝါဒေတြကို ေလ့လာျခင္းျဖင့္ အယူဝါဒ မတူသူခ်င္း ပိုမိုနားလည္သေဘာေပါက္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ရင္း လူ႕ေလာက တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႕လိုတဲ့ သေဘာေတြကို အခု စာဖတ္သူအေနနဲ႕နားလည္လက္ခံရင္ သူတပါးကိုလည္း ဆက္လက္ မွ်ေဝပါ။ ဒါဟာ ဗမာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ဘာသာ၊ လူမ်ိဳး ကြဲျပားသူအၾကား ရွိေနတဲ့ သံသယ၊ မယံုၾကည္မႈ၊ အမုန္းေတြကို ေျဖေလ်ာ့ေကာင္း ေျဖေလ်ာ့ေပးႏိုင္မယ့္ အမုန္းဒဏ္ေၾကေဆးလည္း ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ စာေရးသူ ေလ့လာဖူးသမွ် ဝမ္းစာေလးနဲ႕ ေဖာ္စပ္ထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ခုေလာေလာဆယ္မွာ လူသားမ်ိဳးႏြယ္တူသူခ်င္း စာေရးသူ လုပ္ေပးႏိုင္တဲ့ အေသးငယ္ဆံုး အလုပ္၊ အားထုတ္မႈလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာင္မွာ အလ်င္းသင့္ရင္ စာေရးသူ ပုဂၢလိက တိမ္းညႊတ္မႈရွိ၊ ယံုၾကည္တဲ့ လူသားဝါဒီေတြရဲ႕ ဘာသာအယူဝါဒအားလံုးလက္ခံႏိုင္တဲ့ က်င့္ဝတ္သီလပိုင္း အခ်က္ေတြ ေလးစားအသိမွတ္ျပဳလိုက္နာက်င့္ၾကံၿပီး ဘာသာကိုးကြယ္ဆည္းကပ္
လႊမ္းမိုးမႈ ကင္းလြတ္ရာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ တည္ရွိတဲ့ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာေတြအေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးတင္ျပပါဦးမယ္။

ဘာသာ အယူဝါဒအားလံုးမွ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္သူ အားလံုး မိရိုးဖလာ အသိ မွ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ ႏွစ္ျဖာေသာ အက်ိဳးအတြက္ သမာသမတ္ရွိရွိ၊ လြတ္လပ္မွ်တ ေတြးေခၚေမွ်ာ္ျမင္ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ႏိုင္တဲ့ အထက္တန္းစား ကိုးကြယ္ယံုၾကည္သူ အဆင့္သို႕ တက္လွမ္းႏိုင္ပါေစလို႕ နိဂံုးခ်ဳပ္ ဆႏၵျပဳလိုက္ပါတယ္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေအး
၁၆၊ ဂၽြန္၊ ၂၀၁၂

ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ အေခၚ ရွင္းလင္းခ်က္။ ။
– CE = Common Era (Current Era/Christian Era/Calendar Era /Anno Domini – AD,1 CE = 1 AD

– BCE = Before Common Era

ရည္ညႊန္း ႏွင့္ ကိုးကား။ ။
– Peace Movements World Wide by Marc Pilisuk and Michael N. Nagler, 2011.

– Hope for a Global Ethic: Shared Principles in Religious Scriptures by Brian D. Lepard, 2005.

– Selected Political Writings by Mahatma Gandhi, 1996, Hackett Publishing Co., Inc.

– The Bhagavad Gita, An English Translation by Lars Martin Fosse, 2007, at YogaVidya.com.

– Sacred Books of the East, Vol. 10: The Dhammapada and Sutta Nipata, by Max Müller and Max Fausböll, [1881], at sacred-texts.com.

– Treasury of Truth (Illustrated Dhammapada) by Ven. Weragoda Sarada Maha Thero, First Edition, [1993], at www.buddhanet.net.

– The Noble Eightfold Path: The Way to the End of Suffering by Bhikkhu Bodhi, Reprinted [2006], Buddhist Publication Society, Kandy, Sri Lanka.

– www.bbc.co.uk/religion/religions

– Works by Lao Zi at Project Gutenberg.

– Works by Confucius at Project Gutenberg.


သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ

Similar Posts

4 thoughts on “စစ္ပြဲ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ ကမၻာ့ဘာသာ အယူဝါဒမ်ား – War, Peace And World Religions
  1. ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ဘာသာေပါင္းစံုမွလူအမ်ားဒီလိုအသိမ်ိဳးရွိရင္ေတာ့
    ကမၻာႀကီးၿငိမ္းခ်မ္းၿပီေပါ့ဗ်ာ။

  2. ဘာသာအယူေတြအေၾကာင္း မသိပဲနဲ ့ ရမ္းေရးေနတယ္ ဒီေန ့လူသားေတြရဲ ့ အသက္ရွင္ရပ္တည္မႈကုိ ဘယ္ဘာသာက ၿခိမ္းေျခာက္ေနသလဲ

  3. ကိုျငိမ္းခ်မ္းေအးရဲ့တင္ျပခ်က္၊အျကံျပဳခ်က္၊တိုက္တြန္းခ်က္ေတြကိုကၽြန္ေတာ္နွစ္သက္တယ္ဗ်ာ။
    ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္းေက်ာင္းသားဘ၀ကတဲကအခုအခ်ိန္ထိဘာသာေရး(ဗုဒၶဘာသာသာမက၊အျခားဘာသာမ်ားပါ)ကိုစိတ္၀င္တစားဖတ္ရွုေလ့လာခဲ့၊ေလ့လာဆဲလူတစ္ေယက္ပါ။ကိုျငိမ္းခ်မ္းေျပာတဲ့ Non-devotional Study ဆိုတဲ.စိတ္ကူးမ်ိဳးဟာလက္ေတြ့မွာမလြယ္ကူေပမဲ့၊တစ္ကယ္တန္းျဖစ္ေအာင္လုပ္နိဳင္မယ္ဆိုရင္ေတာ. ဒီကမၻာျကီးမွာဘာသာေရးနဲ့ပတ္သက္တဲ့ျပႆနာေတြေတာ္ေတာ့ကိုပေပ်ာက္သြားမွာဘဲလုိ့ကၽြန္ေတာ္လည္းယံုျကည္တယ္ဗ်ာ။
    ဆက္လုပ္ပါကိုျငိမ္းခ်မ္း၊။
    ေက်းွွွဇူတင္လ်က္- ဦးသန္းထြန္း၊ 77-RIT.

Comments are closed.