>
စာေပဇနီးေမာင္ႏွံ သို႔မဟုတ္ ဦးခင္ေမာင္လတ္ႏွင့္ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္
ထိန္လင္း
မတ္ ၁၅၊ ၂၀၀၉
ဦးခင္ေမာင္လတ္ျမန္မာစာေပေလာကမွာ တစ္ဦးခ်င္းထင္ရွားတဲ့ စာေရးဆရာေတြ အမ်ားအျပားရွိသလို ဇနီးေမာင္ႏွံ ၂ ဦးစလံုး ထင္ရွားတဲ့ စာေပပညာရွင္ ေမာင္ႏွံေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီ စာေပေမာင္ႏွံေတြထဲမွာ စာေပတာဝန္ေတြကိုပဲ တစိုက္မတ္မတ္ ေရးသားထမ္းေဆာင္သူေတြရွိသလို တိုင္းျပည္အတြက္ လိုအပ္တဲ့အခါ ႏိုင္ငံေရးတာဝန္ကိုပါ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသူမ်ားလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ စာေရးဆရာ သတင္းစာဆရာ ဦးခင္ေမာင္လတ္နဲ႔ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တို႔ကေတာ့ စာေပတာဝန္အျပင္ ႏိုင္ငံေရးတာဝန္ကိုပါ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသူမ်ားျဖစ္ပါတယ္။
ဦးခင္ေမာင္လတ္နဲ႔ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တို႔ဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေမြးတဲ့ႏွစ္ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့ၾကသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ရဲ႕ ေမြးေန႔က ေမလ ၁ ရက္ေန႔ျဖစ္ၿပီး ဦးခင္ေမာင္လတ္က ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ဟာ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေတြထဲက ရွားရွားပါးပါး သတင္းစာဆရာတစ္ဦး ျဖစ္သလို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသူ၊ ဂ်ပန္႔ေခတ္ စစ္ဝန္ထမ္း စသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးတာဝန္ေတြ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ရဲ႕ အမည္ရင္းက ေဒၚခင္ျမ ျဖစ္ၿပီး ‘ခင္မ်ဳိးခ်စ္’ ဆိုတဲ့ အမည္ကို ၁၉၃၂-၃၃ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္မဂၢဇင္း၊ ဝသႏၲစာေစာင္မွာ အယ္ဒီတာအဖြဲ႔က ေပးခဲ့ရာက စတင္သံုးႏႈန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆရာႀကီး ဦးခင္ေမာင္လတ္ရဲ႕ အတၳဳပၸတၱိမွာေတာ့ စီအိုင္ေအ စံံုေထာက္ဌာန ျမန္မာ-အဂၤလိပ္ ဘာသာျပန္၊ ႏိုင္ငံျခားေရးရံုး လက္ေထာက္အတြင္းဝန္၊ ျပည္သူ႔ရိကၡာေထာက္ပံ့ေရးအဖြဲ႔ သတင္းဆက္သြယ္ေရး အရာရွိ၊ လုပ္သားျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ အဂၤလိပ္သတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အဂၤလိပ္စာ နည္းျပဆရာ၊ လက္ေထာက္ကထိက စတဲ့ တာဝန္ေတြ ထမ္းေဆာင္တယ္လို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ လက္ေထာက္ကထိက အျဖစ္ကေန အလုပ္ထြက္ၿပီးေနာက္မွာေတာ့ အဂၤလိပ္စာ သင္တန္းေတြ ဖြင့္လွစ္ၿပီး ေက်ာင္းဆရာအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာႀကီး ဦးခင္ေမာင္လတ္နဲ႔ ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တို႔ဟာ လူငယ္ေတြ အဂၤလိပ္စာ တတ္ေစခ်င္၊ စာဖတ္ဝါသနာ ပါေစခ်င္သူမ်ားလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ဟာ ဂ်ပန္ေခတ္မွာ စစ္ရံုးခ်ဳပ္ ဝန္ထမ္းတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ေပးအပ္တဲ့ လွ်ဳိ႔ဝွက္တာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပံုအေၾကာင္း ကဗ်ာဆရာ ေမာင္စြမ္းရည္က အခုလို ေျပာျပဖူးပါတယ္။
“ဂ်ပန္ေခတ္ ေရာက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ သူဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔၊ ဦးႏုတို႔၊ သခင္သန္းထြန္းတို႔ရဲ႕ ေခၚယူၿပီးေတာ့ တာဝန္ေပးၿပီးေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးတာဝန္ေနာ္ နည္းနည္းေနာေနာ တာဝန္မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီတာဝန္ဟာ သိသြားလို႔ရွိရင္ လွ်ဳိ႔ဝွက္ကိစၥ ေပၚေပါက္သြားလို႔ရွိရင္ အသက္ေပးရမယ့္ တာဝန္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ ဂ်ပန္ေခတ္မွာ ဂ်ပန္ေတြက ေရဒီယိုနားေထာင္တဲ့လူကို သူတို႔က စစ္ရႈံးေနတာကိုးဗ်။ ေရဒီယိုနားေထာင္သူေတြဟာ စစ္ရႈံးသတင္းေတြ ၾကားသြားမွာ စိုးတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေရဒီယို နားမေထာင္ရဘူး၊ နားေထာင္တဲ့သူကို ‘ေသဒဏ္’ တဲ့။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔အဖို႔မွာလည္း ေတာ္လွန္ေရးလုပ္မွာဆိုေတာ့ ကမၻာ့စစ္သတင္းေတြ၊ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရးသတင္းေတြ သိခ်င္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ကို ဒီသတင္းေတြ ယူခိုင္းတယ္။ မီးဖိုေခ်ာင္လို အိမ္ကေလးထဲမွာ သြားၿပီးေတာ့ ေရဒီယိုဖြင့္ နားေထာင္ၿပီး လက္ႏွိပ္စက္နဲ႔ သတင္းေတြ ယူရတယ္။ အဲဒီသတင္းေတြကို မူပြားၿပီးေတာ့ လက္ဆြဲျခင္းကေလးထဲမွာ ဖံုးအုပ္ၿပီးေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔၊ သခင္ႏုတို႔၊ သခင္သန္းထြန္းတို႔ဆီကို ပို႔ရတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေတြဆီကို ပို႔ရတယ္”
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ တက္လာၿပီး ဦးေနဝင္းက အကူအညီေတာင္းတဲ့အတြက္ လုပ္သားျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ အဂၤလိပ္သတင္းစာမွာ ဇနီးေမာင္ႏွံ ၂ ဦးစလံုး အယ္ဒီတာအျဖစ္ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ကိုင္ခြင့္၊ ေရးသားခြင့္ ရမယ္ဆိုတဲ့အတြက္ တိုင္စာ ေပးစာ စတဲ့ ျပည္သူ႔အသံေတြ၊ မေက်နပ္ခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါကို အာဏာပိုင္ေတြက မႀကိဳက္ေတာ့ အေရးယူခဲ့ပံုကို ဆရာ ေမာင္စြမ္းရည္က အခုလို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
“ဒါမ်ဳိးေတြကို အထက္လူႀကီးေတြက မႀကိဳက္ဘူး။ အစိုးရ အျပစ္ေျပာတာမ်ဳိးေတြ။ ေနာက္ဆံုး တျဖည္းျဖည္း ဗိုလ္ေနဝင္းလည္း သိလာၿပီးေတာ့ မႀကိဳက္ဘူး။ မႀကိဳက္ေတာ့ ဘာေခၚေျပာလဲ ဆိုေတာ့ … မခင္ျမ မေခၚခဲ့နဲ႔ ကိုလတ္ေရ ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာတယ္။ သူက ‘ကိုလတ္’လို႔ ေခၚတယ္။ လူခ်င္းက ရင္းႏွီးတာကိုး။ သူ႔အိမ္မွာ ေခၚတယ္။ ေခၚၿပီးေတာ့ ‘ကိုလတ္ေရ … ကိုလတ္တို႔မွာလည္း တိုင္းျပည္အတြက္ လုပ္ရတာ ပင္ပန္းလွၿပီ’ ေပါ့ေလ။ အဲဒီေတာ့ အနားယူၾကရေအာင္။ အနားယူမယ္ဆိုရင္ ဘယ္လို အနားယူမလဲ ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္တခုခုကို သြားဖို႔စဥ္းစားပါ။ အဲဒီမွာ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ ခန္႔အပ္လိုက္မယ္။ အဲဒီလို သြားၿပီးေတာ့ အနားယူပါ တဲ့။ ဆုခ်တဲ့သေဘာ သက္ေရာက္တယ္ေပါ့ဗ်ာ သူ႔ေလသံကေတာ့။ တျခား အစိုးရ အမႈထမ္းေတြကေတာ့ စစ္ဗိုလ္ေတြကေတာ့ ဒီလို အလုပ္မ်ဳိးရလို႔ရွိရင္ စစ္လည္း မတိုက္ရဘဲ ႏိုင္ငံျခားမွာ သြားၿပီး ႏိုင္ငံျခားေငြ စု၊ ႏိုင္ငံျခား အေတြ႔အႀကံဳရ၊ သားသမီးေတြ ေက်ာင္းထား အဲဒါမ်ဳိးေတြ သိပ္သြားခ်င္တာေပါ့။ ဆရာႀကီး ဦးခင္ေမာင္လတ္တို႔ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တို႔က ဒါမ်ဳိးကို မမက္ဘူးဗ်။ အစိုးရ ရာထူးဆိုတာ သတင္းစာမို႔လို႔သာ လုပ္တာကိုး။
ဆရာႀကီး ဦးခင္ေမာင္လတ္က ဘာျပန္ေျပာသလဲ ဆိုေတာ့ ‘ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေရ … ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဘာေျပာတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ရိပ္မိပါၿပီ၊ သိပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ကို အလုိမရွိေတာ့ဘူး မို႔လား။ က်ေနာ္တို႔ မလုပ္ေတာ့ဘူး။ အလုပ္က ထြက္မယ္၊ အနားယူလိုက္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ႏိုင္ငံမွ ႏိုင္ငံျခား မသြားခ်င္ပါဘူး။ အစကတည္းက တျခားဟာေတြ မလုပ္ခ်င္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔က ေက်ာင္းဆရာေတြပါ။ က်ေနာ္တို႔က ဆရာအျဖစ္ပဲ ျပန္ၿပီးေတာ့ ကိုယ္ဝါသနာပါရာ အလုပ္ကိုပဲ လုပ္ပါေတာ့မယ္’ လို႔ ေျပာလိုက္တယ္”
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုကာလအတြင္း လူထုဘက္က ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ စာေပပညာရွင္ေတြထဲမွာ ဦးခင္ေမာင္လတ္နဲ႔ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တို႔ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး မဆလ ေနာက္ဆံုးသမၼတ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္လက္ထက္ (၁၉၈၈ ၾသဂုတ္လ ၁၉ မွ စက္တင္ဘာ ၁၈ အတြင္း) မွာ သူတို႔ဇနီးေမာင္ႏွံက တိုင္းျပည္အတြက္ အေကာင္းဆံုး လုပ္ေဆာင္ဖို႔တိုက္တြန္းထားတဲ့ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတစ္ေစာင္ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစာထဲမွာ ဦးေနဝင္းလက္ထက္က လုပ္ပိုင္ခြင့္မရွိလို႔ လူထုအေပၚ ဘာမွလုပ္မေပးႏိုင္တဲ့အတြက္ ညည္းတြားေျပာဆိုခဲ့ဖူးတဲ့ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ရဲ႕ စကားကို ျပန္ေျပာျပရင္း အခုေနမွာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတျဖစ္လာၿပီဆိုေတာ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရွိလာတဲ့အေၾကာင္း၊ ဒီအခ်ိန္မွာ အရင္က လုပ္ေပးခ်င္တဲ့ ေကာင္းရာမြန္ရာေတြ လုပ္ေစခ်င္ေၾကာင္း တိုက္တြန္းထားပါတယ္။ ဒါဟာ လုပ္သင့္တဲ့အခ်ိန္မွာ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ျပည္သူ႔တာဝန္ေက်ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ပါ။
၁၉၉၆ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၇ ရက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ေနအိမ္ၿခံဝင္းမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ‘ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးေန႔’ အခမ္းအနားကို ဦးခင္ေမာင္လတ္နဲ႔ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တို႔ တက္ေရာက္ၿပီး ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးကာလ အေတြ႔အႀကံဳေတြကို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ရဲ႕ က်န္းမာေရးက သိပ္မေကာင္းလို႔ မတ္တတ္ရပ္ စကားမေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ပက္လက္ကုလားထိုင္မွာ ထိုင္ရင္း အိမ္က အသင့္သြင္းလာတဲ့ ကက္ဆက္ေခြကိုပဲ ဖြင့္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဆရာဦးခင္ေမာင္လတ္ကေတာ့ ပိုၿပီး က်န္းမာတဲ့ပံု ျမင္ရၿပီး ဒုတိယ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသပိတ္ကာလအတြင္း ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ရဲ႕ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသူ ဘဝကိုေတာင္ ေျပာျပခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အဲဒီႏွစ္ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔မွာ ဆရာႀကီး ဦးခင္ေမာင္လတ္ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ သတင္းစာဆရာ စာေရးဆရာမႀကီး ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္ကေတာ့ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂ ရက္ေန႔မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။
သာမန္အားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ကင္းကင္း ေနထိုင္လို႔ ရေပမယ့္ လိုအပ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္သင့္တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ဆရာႀကီး ဦးခင္ေမာင္လတ္ နဲ႔ ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တို႔က ျပသခဲ့တယ္လို႔ ယူဆမိပါတယ္။
ျမန္မာျပည္သူမ်ား ေအးခ်မ္းတဲ့အရိပ္ေအာက္မွာ ေနထိုင္ခြင့္ရရွိပါေစ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ထိန္လင္း (၁၇၊ ၂၊ ၂ဝဝ၉)
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
