သန္း၀င္းလႈိင္ – ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ရင္

ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ရင္သည္ ရခိုင္အမ်ိဳးသား တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဦးေက်ာ္ရင္ကို ရခိုင္ျပည္နယ္ သံတြဲၿမိဳ႕ ကမ္းနားလမ္း၌ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၇၈ခု၊ နတ္ေတာ္လဆန္း (၁၃)ရက္၊ (ခရစ္ ၁၉၁၆ခု၊ ဒီဇင္ဘာလ (၇)ရက္) ၾကာသပေတးေန႔ နံနက္ ၄နာရီ အခ်ိန္တြင္ အဖ ခ႐ိုင္ဝန္စာေရးႀကီး ဦးဖိုးဦး၊ အမိ ေဒၚျမရင္တို႔မွ ဖြားျမင္သည္။ တစ္ဦးတည္းေသာသားျဖစ္သည္။ ဖခင္မွာ ၎ငယ္စဥ္ကပင္ ဆံုးခဲ့သည္။ သူ၏ဘေထြးမွာ ဦးဘိုးတုႏွင့္ ဦးညီႀကီး (အမတ္ေလာင္း) တို႔ ျဖစ္သည္။ ဦးေက်ာ္ရင္၏ အဘိုးမွာ ပန္းထိမ္ဆရာႀကီး ဦးဖိုးျဖစ္၍ အဘြားမွာ ေဒၚေရႊဥ ျဖစ္သည္။

ဦးေက်ာ္ရင္သည္ သံတြဲၿမိဳ႕ ေအဘီအမ္ (A.B.M) ေက်ာင္းႏွင့္ အစုိးရျမင့္ေက်ာင္းတို႔တြင္ ပညာသင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ သံတြဲအစိုးရျမင့္ေက်ာင္းမွ (၁ဝ)တန္း စာေမးပြဲေအာင္သည္။ ဘာသာတြဲမွား၍ ေကာလိပ္ဝင္ခြင့္ မရခဲ့ေပ။ ၁၉၃၅ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ဆရာျဖစ္သင္ေကာလိပ္ (T.T.C)၌ ပညာဆက္သင္သည္။ ၁၉၃၆ခုႏွစ္တြင္ စာေမးပြဲေအာင္၍ တကၠသိုလ္ဝင္ခြင့္ရသည္။ ပုဂံေဆာင္တြင္ ေနရသည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ ‘ျမန္မာအသင္း’ မွ ႏွစ္စဥ္က်င္းပေသာ ကဗ်ာ၊ ဝတၳဳ၊ စာစီစာကံုး၊ ဘာသာျပန္၊ ျပဇာတ္ၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ မလြတ္တမ္း ဝင္ၿပိဳင္ေလ့ရွိရာ ၿပိဳင္ပြဲတိုင္း၌ ဆုတစ္ဆု သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ဆု၊ သံုးဆု အၿမဲရခဲ့သည္။

ဦးေက်ာ္ရင္သည္ တကၠသိုလ္တက္ေနစဥ္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢ အမႈေဆာင္အျဖစ္ အေရြးခံရၿပီး ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ ဝါဒျဖန္႔ခ်ိေရးကို တာဝန္ယူခဲ့သည္။ သမဂၢအမႈေဆာင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ရင္း အဂၤလိပ္ေမာင္းထုတ္ေရး ေျမေအာက္လွ်ိဳ႕ဝွက္လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္သည္။

၁၉၄၂ခုႏွစ္တြင္ သံတြဲခ႐ိုင္ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ လူငယ္ေက်ာင္းသားမ်ားကို တိုင္းျပည္အတြက္အသက္စြန္႔လိုစိတ္မ်ား သြင္းေပးၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ေမာင္းထုတ္ေရးအတြက္ စစ္ပညာသင္တန္းမ်ားေပးခဲ့သည္။ လွ်ိဳ႕ဝွက္တပ္ဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕မ်ား ထြက္ေျပးသြားသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ သံတြဲခ႐ိုင္တြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ကို ေခါင္းေဆာင္ကာ ရပ္ရြာအုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ားကို တာဝန္ယူရသည္။ ေဒါက္တာဘေမာ္ အစိုးရေခတ္တြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဘက္တြင္ ဝင္ေရာက္အမႈထမ္းရန္ ဦးေက်ာ္ရင္အား တိုက္တြန္းေသာ္လည္း လက္မခံခဲ့ေပ။

၁၉၄၃ခု၊ စက္တင္ဘာလတြင္ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ငန္းအတြက္ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဦးေက်ာ္ရင္ကို ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားက တာဝန္ေပးသည္။ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားၾကရာ မေအာင္ျမင္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ရန္ကုန္သို႔ ျပန္ဆင္းလာသည္။ ဤတြင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဦးေက်ာ္ရင္အား တာဝန္တစ္ခုထပ္ေပးသည္။ ထိုတာဝန္မွာ အိႏၵိယျပည္ေရာက္ သခင္သိန္းေဖ (သိန္းေဖျမင့္)ထံမွ ျမန္မာျပည္တြင္းရွိ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားထံ အဆက္အသြယ္ရရန္ ျပန္လႊတ္လိုက္ေသာ သခင္တင္ေရႊကို အိႏၵိယသို႔ အျပန္ခရီးလိုက္ပို႔ရန္ တာဝန္ျဖစ္သည္။ သခင္တင္ေရႊႏွင့္အတူ ဦးညိဳထြန္း (ယခု ဝန္ႀကီးေဟာင္း)ႏွင့္ မျမရီ (ေက်ာက္ဆည္)တို႔ကို ဂြၿမိဳ႕မွ ကိုသန္းေမာင္၏ အကူအညီျဖင့္ သံတြဲခ႐ိုင္ ဂြၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္ရွိ ေတာင္ေပါက္ရြာအနီး ပင္လယ္ခ်ိဳင့္ကေလးမွ  အဂၤလိပ္စစ္သေဘာၤျဖင့္ အခ်ိန္းအခ်က္ျပဳ၍ ျပန္ပို႔ခဲ့သည္။

၁၉၄၄ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လတြင္ မန္းဝင္းေမာင္ (ေနာင္ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ)၊ သခင္ဗိုလ္ (ကြယ္လြန္)၊ ကိုအုန္းေမာင္ (ေလထီးအုန္းေမာင္)၊ ကိုခ်စ္ေကာင္း (ကာနယ္ခ်စ္ေကာင္း ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ – က်ဆံုး)တို႔ႏွင့္ အတူ ဦးေက်ာ္ရင္သည္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ငန္းအတြက္ အိႏိၵယသို႔ ခရီးထြက္ခဲ့သည္။

အိႏၵိယေရာက္ေသာအခါ ေလထီးသင္တန္းမ်ား တက္ခဲ့သည္။ တပ္မ်ားသိမ္းၿပီးသည္ႏွင့္ အိႏၵိယမွ မႏၱေလးသို႔ ျပန္လာၿပီး အထက္ျမန္မာျပည္ ဖက္ဆစ္တိုက္ဖ်က္ေရး ျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ခြဲကို စတင္ဖြဲ႕စည္းရာတြင္ လူထုဦးလွတို႔ႏွင့္အတူ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ဤသို႔ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္ ဦးေက်ာ္ရင္သည္ ‘နယ္ခ်ဲ႕စစ္မွ လူထုစစ္သို႔’ စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့သည္။

မႏၱေလးမွ အိႏၵိယသို႔ ျပန္သြားၿပီး ၁၉၄၅ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလတြင္ ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္မ်ားႏွင့္ ဗမာ့မ်ိဳးခ်စ္တပ္မေတာ္မ်ား တိုက္ပြဲျပင္းထန္စြာ ျဖစ္ပြားေနေသာ ေဒသမ်ားသို႔ သခင္ဗိုလ္တို႔ႏွင့္အတူ ေလထီးျဖင့္ဆင္းရန္ အစမ္းေလ့က်င့္ရင္း ေျခခံု႐ိုးကြဲသြား၍ ေဆး႐ံုသို႔ တက္ေရာက္ကုသရသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီးခါမွ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ေရာက္သည္။

ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ၁၉၄၅ခုႏွစ္တြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ကြန္ဂရက္က ဗဟိုေကာ္မတီဝင္အျဖစ္ ဦးေက်ာ္ရင္အား တင္ေျမွာက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၆တြင္ ဖဆပလညီလာခံ၌ သံတြဲခ႐ိုင္အတြက္ ဖဆပလ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္လာသည္။ ၁၉၄၆တြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားေသာအခါ ညီညြတ္ေရးဘက္မွ ရပ္တည္ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ ဖဆပလ ကြန္ျမဴနစ္ကြဲေသာအခါတြင္လည္း ညီညြတ္ေရးအတြက္ ႀကိဳးစားခဲ့ေသးသည္။ မရႏိုင္မွန္းသိလာေသာအခါ ဦးေက်ာ္ရင္သည္ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္မွ ထြက္ခဲ့ၿပီး မူလကပင္ ဝါသနာအထံုပါခဲ့ေသာ ပညာေရးနယ္ပယ္ကို ဝင္ေရာက္လာသည္။

တိုင္းျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ေပၚလာေသာအခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက တိုင္းျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္အမတ္စာရင္းတြင္ ဦးေက်ာ္ရင္ကို သြင္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လက္မခံဘဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းထံ ခြင့္ပန္သည္ဟု ဆိုသည္။

ဦးေက်ာ္ရင္သည္ ၁၉၄၆ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ျမန္မာစာဌာန၌ မဟာဝိဇၹာတန္းတက္ရင္း ဝင္ေရာက္အမႈထမ္းသည္။ ၁၉၄၉တြင္ မဟာဝိဇၹာဘြဲ႕ ရရွိ၍ မဟာဝိဇၹာဘြဲ႕အတြက္ တင္သြင္းေသာက်မ္းမွာ ‘ျမန္မာစကားပံုသမိုင္း’ အမည္ရွိက်မ္း ျဖစ္သည္။

ဦးေက်ာ္ရင္သည္ ျမန္မာစာဌာနတြင္ (၁၆)ႏွစ္တိုင္ နည္းျပဆရာ၊ လက္ေထာက္ကထိက စသည္ျဖင့္ အဆင့္ဆင့္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၁ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၉ခုႏွစ္အထိ ပဲခူးေက်ာင္းေဆာင္ အေဆာင္မွဴးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ 

၁၉၆၂ခု၊ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု (ယခု ႐ုရွားဖရက္ဒေရးရွင္း သမၼတႏိုင္ငံ) ေမာ္စကိုတကၠသိုလ္တြင္ ျမန္မာစာပါေမာကၡအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၄ခုႏွစ္တြင္ ျပန္လာ၍ ျမန္မာစာဌာနတြင္ မလုပ္ေတာ့ေခ်။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး႐ံုး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး၊ ထို႔ေနာက္ တကၠသိုလ္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕၊ ဒု-ညႊန္ၾကားေရးမွဴး တာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္သည္။

၁၉၆၅ခု၊ စက္တင္ဘာလ (၃၀)ရက္ေန႔တြင္ မႏၱေလးဝိဇၹာႏွင့္ သိပၸံတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းခံရ၍ ကြယ္လြန္သည္အထိ ဆက္လက္အမႈထမ္းခဲ့သည္။

ဦးေက်ာ္ရင္သည္ အဘုိးျဖစ္သူ၏ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ႏႈိးဆြေပးမႈ၊ စာေပစိတ္သြင္းေပးမႈတို႔ေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားဘဝကပင္ စာေပဝါသနာထံုကာ ကေလာင္ေသြးႏိုင္ခဲ့သည္။ တကၠသိုလ္ေရာက္ေသာအခါ တကၠသိုလ္စာေပေလာကတြင္ ေတာက္ေျပာင္သည့္ ၾကယ္တစ္ပြင့္ ျဖစ္လာသည္။ တကၠသိုလ္စာေပ ၿပိဳင္ပြဲမ်ား၌ စာေပဆုမ်ား အႀကိမ္ႀကိမ္ ဆြတ္ခူးရရွိခဲ့သည္။

ဦးေက်ာ္ရင္သည္ ေရႊတြဲေက်ာ္၊ ေမာင္ဘကြန္း၊ ဦးကထိက၊ အုတ္လွ၊ သိပၸံမ်ိဳးတင့္၊ တကၠသိုလ္ႀကိဳင္သင္း၊ ကထိကဦးေက်ာ္ရင္ စသည့္ ကေလာင္ခြဲမ်ားျဖင့္ ျပဇာတ္မ်ား၊ စာေပေဆာင္းပါးမ်ား၊ ေဝဖန္စာမ်ားကို မဂၢဇင္းဂ်ာနယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။ ၎၏ ထင္ရွားေသာ စာအုပ္မ်ားမွာ ‘ဇင္းဒါးအက်ဥ္းသမား ဝတၳဳ’ (ဘာသာျပန္) (၁၉၃၈)၊ ‘နယ္ခ်ဲ႕စစ္မွ လူထုစစ္သို႔’ (၁၉၄၄)၊ ‘ကညြန္႐ိုးဗိုလ္ခ်ဳပ္’ (ျပင္သစ္သမၼတ ဒီေဂါအေၾကာင္း ဘာသာျပန္) (၁၉၄၅)၊ ‘မာ့က္စ္ဝါဒႏွင့္ ဘာသာေဝါဟာရ’ (၁၉၄၆)၊ ‘မွတ္မိသမွ်လီနင္’ (ပထမတြဲ) (၁၉၄၆)၊ ‘မွားတတ္ေသာ စာလံုးေပါင္းမ်ား (ျမန္မာ – တ႐ုတ္)’ (၁၉၅၁)၊ ‘ဆြာမိဝိေဝကနႏၵာ အတၳဳပၸတၱိ’ (ဘာသာျပန္) (၁၉၅၂) စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ စာေပတည္းျဖတ္ျခင္း၊ သုေတသနျပဳျခင္းမ်ား ျပဳခဲ့သည္။ တည္းျဖတ္ခဲ့ေသာ စာအုပ္မ်ားမွာ ရခိုင္မင္းသမီးဧခ်င္း၊ က်ပင္းတရားစာ၊ ငရဲခန္းပ်ိဳ႕၊ ပလဲဆင္မင္းပ်ိဳ႕ စသည္တို႔ျဖစ္သည္။ ‘ကဝိလကၡဏာ ဒီပနီသစ္’ ကိုလည္း သုေတသနျပဳစု ထုတ္ေဝခဲ့သည္။

ဦးေက်ာ္ရင္သည္ တကၠသိုလ္ဆရာတစ္ဦးအေနျဖင့္ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းဝန္းက်င္တြင္သာ ေမြ႕ေလ်ာ္ေနသူမဟုတ္။ ေက်ာင္းကိစၥ၊ ေက်ာင္းေဆာင္ကိစၥ၊ တိုင္းျပည္ကိစၥ၊ စာေပကိစၥမ်ားတြင္လည္း တတ္စြမ္းသမွ် ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူျဖစ္သည္။

၁၉၅၁ခုႏွစ္တြင္ စတင္ဖြဲ႕စည္းေသာ ‘တကၠသိုလ္ အႏုပညာအသင္းႀကီး’တြင္ ဦးေက်ာ္ရင္သည္ စိတ္ပါလက္ပါျဖင့္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာမ်ား တိုးပြားရာတိုးပြားေၾကာင္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ရွမ္းျပည္နယ္၊ အင္းေလး၊ ခ်င္းေတာင္၊ ရခုိင္ျပည္နယ္ စသည္တို႔သို႔ တကၠသိုလ္အႏုပညာအသင္းႀကီးမွ ေဒသႏၱရခရီးထြက္ရာတြင္ ဦးေဆာင္ခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္သည္။

ဦးေက်ာ္ရင္သည္ ‘တကၠသိုလ္ ကေလာင္အသင္း’တြင္လည္း ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းမ်ားသို႔ သြားေရာက္ကာ ျမန္မာစာေပႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဟာေျပာခဲ့သည္။ စာေပေဟာေျပာပြဲမ်ား၊ ဥာဏ္ႀကီးရွင္ေျဖဆိုပြဲမ်ား၊ စကားရည္လုပြဲမ်ားတြင္လည္း စိတ္ပါလက္ပါ တက္တက္ၾကြၾကြ ေဟာခဲ့ေျပာခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားေရးရာမ်ား၌လည္း ဦးေက်ာ္ရင္သည္ ေရွ႕တန္းမွ ဦးေဆာင္ ေဆာင္ရြက္တတ္သည္။

ဦးေက်ာ္ရင္၏ ခ်ီးက်ဴးအတုယူစရာေကာင္းေသာ အခ်က္ကား မည္သည့္ဘဝအေျခသို႔ေရာက္ေရာက္ ပံုသဏၭာန္မေျပာင္းဘဲ အစဥ္အၿမဲ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဖာ္ေဖာ္ေရြေရြ ဆက္ဆံေပါင္းသင္းတတ္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ဦးေက်ာ္ရင္သည္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ သရက္ရြက္ေရာင္ေရာဂါႏွင့္ အသားဝါေရာဂါျဖင့္ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီးတြင္ တက္ေရာက္ကုသေနရာမွ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၂၇ခု၊ တန္ခူးလဆုတ္ (၉)ရက္ (၁၉၆၆ခု၊ မတ္လ ၃၀ရက္) ဗုဒၶဟူးေန႔ (၅)နာရီ မိနစ္ (၅၀)အခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီး အခန္းအမွတ္ (၇-၈)၊ ခုတင္အမွတ္ (၄)တြင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ေလသည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္၌ အသက္(၄၉)ႏွစ္သာ ရွိေသးသည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္၌ ဇနီး ေဒၚျဖဴျဖဴႏွင့္ သား ဥာဏ္ထြန္းေအာင္၊ သမီး သႏာၱျဖဴတို႔ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။