ေမၿငိမ္း – က်မ နဲ႔ ျမန္မာစာ
(သူ႔ေဖ့စ္ဘြတ္) ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၇၊ ၂၀၁၅
(၁)
က်မက ျမန္မာစာေရးရာ အာဏာပိုင္ မဟုတ္သလို ျမန္မာစာကၽြမ္းက်င္သူၾကီးလည္း မဟုတ္ပါ။ အဲလိုပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာစာ ကထိက ဘ၀နဲ႔ ေနခဲ့တုန္းကလည္း ထူးခၽြန္ေက်ာ္ၾကား ျမန္မာစာဆရာမ်ား ထဲမွာ မပါပါ။ စာေလးေပေလး မေတာက္တေခါက္စေရး.. မဂၢဇင္းေတြ တေပ်ာ္တပါးပို႔ၾကည့္ရင္း အယ္ဒီတာ မ်ား(အထူးသျဖင့္ ဦး၀င္းျငိမ္း နဲ႔ ကိုမ်ိဳးျမင့္ျငိမ္း) တို႔က က်မ စာမူေတြကို တကယ္ဖတ္ျပီး ေတာက္ေလွ်ာက္ ေရြးခဲ့ၾကလို႔သာ ‘ေမျငိမ္း’ ရယ္လို႔ ျဖစ္လာတာမို႔ ခု ျမန္မာစာသတ္ပံုနဲ႔ ၀ါက် အထားအသို အမွားေတြ အေၾကာင္း ေျပာရာမွာ ျမန္မာစာကို ခ်စ္လို႔ တစိုက္မတ္မတ္ ၾကိဳးစား မြမ္းမံထိန္းသိမ္းလာတဲ့ .. ျပီးေတာ့ တသက္လံုး ျမန္မာစာ နဲ႔ပဲ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းခဲ့.. ထမင္းစားခဲ့တဲ့ ျမန္မာစာသမားတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ပဲ ေျပာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ျမန္မာစာ သတ္ပံုမွာ က်မကိုယ္တိုင္ လက္မခံခ်င္တဲ့ စာလံုးေပါင္းေတြလည္း ရွိတာပါပဲ။ ဥပမာ.. ကၽြန္မ ၊ ကၽြန္ေတာ္ ဆိုတာကို က်မ လံုး၀ လက္မခံခ်င္တာမို႔ က်မ .. က်ေနာ္.. လို႔ အဓိပၸါယ္ တျခား အထူး မရွိတဲ့ .. နာမ္စားမ်ိဳးအေနနဲ႔ပဲ သံုးခ်င္ပါတယ္..။
ျပီးေတာ့ အရပ္မ်က္ႏွာတို႔ Side တို႔ကို ဘက္ လို႔ ေရးျပီး 2 sides ဘက္ ႏွစ္ ဘက္ က်ေတာ့ ႏွစ္ဖက္ လို႔ေရးရမယ္.. ကိန္းဂဏန္းရဲ႕ ေနာက္မွာ ရွိလို႔ဆိုတာမ်ိဳး သတ္မွတ္တာကို မၾကိဳက္ပါဘူး။ အဆိုးဆံုးက တခု တေကာင္ ကို တစ္လို႔ ျပင္တာမ်ိဳး.. မလိုအပ္ဘူးလို႔ထင္ပါတယ္။ (ဦးေန၀င္းျပင္လို႔ မၾကိဳက္ဘူး ဆိုတာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ အဓိပၸါယ္ မရွိလို႔ပါ)။
ဂဏန္းအေရအတြက္ကို ေျပာခ်င္လို႔ ပန္းတစ္ပြင့္.. ေရတစ္ခြက္.. အုပ္စု တစ္စု ဆိုတာမ်ိဳးကို က်မ လက္ခံႏိုင္ပါေသးတယ္။ တစ္မနက္တို႔ တစ္ညေနတို႔က်ေတာ့ မလိုအပ္ဘဲ သံုးတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အဆိုးဆံုးက တစ္ဖက္သတ္.. တစ္သေ၀မတိမ္း.. တစ္စံုတစ္ရာ.. တစ္ရွိန္ထိုး.. ဆိုတဲ့စကားလံုးမ်ိဳးေတြဆို က်မ အေတာ္ကို စိတ္ပ်က္တာပါ။ က်မစဥ္းစားတာက တဘက္တည္း က ခံစားတာမို႔ တဘက္သတ္ သာ ျဖစ္သင့္တယ္.. ျပီးေတာ့ ႏွစ္သေ၀မတိမ္း သံုးသေ၀မတိမ္းမွ မရွိဘဲ.. ဘာလုိ႔ တစ္ရတာလဲ.. ဆိုျပီး..။ ေတာ္ေတာ္ကို စိတ္ပ်က္တာပါ။
ျပီးေတာ့ ‘သူမ’ .. အသံုးကိစၥ… ။ က်မ အင္မတန္ခ်စ္ၾကည္ညိဳတဲ့ ဆရာေအး (ေမာင္ခင္မင္-ဓႏုျဖဴ) နဲ႔ေတာင္ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ၀တၳဳမွာျဖစ္ျဖစ္ .. ဘယ္မွာျဖစ္ျဖစ္ အမ်ိဳးသား အမ်ိဳးသမီး ဇာတ္ေဆာင္ ႏွစ္ေယာက္ကို အလြယ္တကူခြဲသိေအာင္.. 3rd Person ေနရာက ေရးရင္ေတာ့ သူမ လို႔ သံုးတာ က်မက ၾကိဳက္တယ္လို႔။ (ဆရာေအးကေတာ့ ‘သူမ’ အသံုးကို သိပ္ သေဘာမေတြ႔ပါဘူး)
ဥပမာ.. ႏွင္းေတြၾကားမွာ သူ လမ္းေလွ်ာက္လာေနတာကို သူမ လွမ္းျမင္သည္.. ဆိုတာမ်ိဳးက အဆင္ေျပ တယ္.. ပိုရွင္းလင္းတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္..။ ဒီေနရာမွာ ဇာတ္ေဆာင္ နာမည္ ထည့္သံုးရင္ ရတယ္ဆိုေပမဲ့ တခါတေလမွာ နာမ္စားအသံုးက ပိုလိုက္ဖက္တာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်မလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေၾကာင္းေျပာေနတဲ့ သတင္းထဲ ေနာက္ထပ္ ရည္ညႊန္းစရာ တစ္ေယာက္မွ မပါတဲ့ ေနရာမွာ သူမ.. လို႔ ျပန္ျပန္ညႊန္းတာမ်ိဳးကို မၾကိဳက္ပါဘူး။ ခုေနာက္ပိုင္း သတင္းအမ်ားစုမွာ အဲလို ေရးၾကပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ စာေပ စကားသံုးရဲ႕ ေရြ႔လ်ားေျပာင္းလဲမႈ ၊ ဆန္းသစ္ေနမႈ သဘာ၀အရ က်မက လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။ က်မတို႔ တသက္လံုး အဓိပၸါယ္ ခပ္ရိုးရိုးနဲ႔ တင္စားေျပာလာတဲ့ သမင္လည္ျပန္ ကို ျခေသၤ့လည္ျပန္လို႔ အဓိပၸါယ္ ပို ေလးေလးနက္နက္ နဲ႔ ဆရာခမ္းလိတ္က ေရးလိုက္ေတာ့ က်မတို႔ လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲ လက္ခံခဲ့ၾကတာပဲ။ ဒါက စကား အသံုးအႏႈန္းကိစၥပါ။ စာလံုးေပါင္း ကိစၥ .. သဒၵါအထားအသို ကိစၥ မဟုတ္ေသးပါဘူး။
မ်ားေသာအားျဖင့္ ျမန္မာစကားလံုးေတြရဲ႕ စာလံုးေပါင္းက အဓိပၸါယ္ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ဥပမာ – ရည္းစား ဆိုတဲ့ စကားလံုးဆိုရင္ ရည္-ရည္း (ရည္ညႊန္းျခင္း၊ ရည္ရြယ္ျခင္း)၊ စား (အထူးတလည္)။ ဒါေၾကာင့္ အထူးတလည္ ရည္ရြယ္ထားသူကို ရည္းစားလို႔ ေခၚတာမ်ိဳးပါ။ တကယ္လို႔ တလံုးခ်င္း အဓိပၸါယ္ အထူး မရွိရင္ေတာ့လည္း စာလံုးေပါင္းအမွားက ရုပ္မဆိုးရင္ ေျပာမေနခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ ဥပမာ- ျခြင္းခ်က္ ကို ခၽြင္းခ်က္လို႔ေပါင္းတာမွာ အဓိပၸါယ္ လြဲႏိုင္စရာ သိပ္မရွိတာေၾကာင့္ ေျပာမေနခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ၾကိဳးစား (အထူးၾကိဳးပမ္းျခင္း) ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ကို က်ိဳးစား(အထူးက်ိဳးပဲ့ျခင္း) နဲ႔ မွားႏိုင္ရင္ေတာ့ ဂရုစိုက္ ေစခ်င္တာပါပဲ။ (ခက္တာကို က်ိဳးတာပဲ့တာကို ဘယ္လိုေပါင္း မွန္းေတာင္ မသိၾကေတာ့လည္း.. အားလံုးေကာင္းပါသည္ ခင္ဗ်ား .. လို႔သာ ေအာ္ခ်င္ပါေတာ့တယ္)။
ေန႔ရဲ့ အလယ္ေခါင္မို႔ ေန႔လယ္ ေခၚပါတယ္။ ေန႔လည္ .. ဆိုရင္ေတာ့ ေန႔မွာ အလည္အပတ္သြားတာလား လို႔ အဓိပၸါယ္ျဖစ္မွာလို႔ ေသခ်ာ ရွင္းျပလည္း မွားသူေတြကေတာ့ ခပ္တည္တည္ပါပဲ။ စကားအဆက္အစပ္နဲ႔ လူတိုင္းသိတယ္လို႔ေတာင္ ျပန္ေျပာပါေသးတယ္။
ေနာက္တစ္ခု.. ပညာတတ္ ကို ပညာတက္ .. လို႔ ေရးၾကတာ။ ပညာကို တတ္ေျမာက္လုိ႔ ပညာတတ္ေလ.. တက္ ဆိုတာက အေပၚကို တက္တာ.. ။ မွားစရာ မရွိဘူးလို႔ ရွင္းျပတာကိုေတာင္ နားမလည္ဘူးဆိုတဲ့ သတင္းေထာက္မ်ိဳးနဲ႔လည္း ၾကံဳဖူးပါတယ္။
လဲ နဲ႔ လည္း ကိစၥလည္း အဲလိုပါပဲ။ လဲ .. ကို ေမးခြန္း နဲ႔ ေခ်ာ္လဲ တာမွာပဲ သံုးတယ္။ လည္း.. က်ေတာ့ သူလည္းပဲ ငါလည္းပဲ.. လို႔ အတူူတူျဖစ္တဲ့ သေဘာေတြမွာ သံုးတယ္လို႔ ရွင္းျပလည္း မသိၾကဆဲပါ။ (က်မေက်ာင္းသား အေမရိကန္ေတြေတာင္ မမွားေတာ့ပါဘူး)
ျပႆနာက ကိုယ့္စာရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကိုေတာင္ ျပန္မစစ္တာပါ။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲ ကို အျပစ္အခတ္ရပ္ဆဲ လို႔ ေရးတဲ့ နာမည္ၾကီး သတင္းဌာနေတြ အပံု..။ သတင္းတစ္ပုဒ္ထဲမွာကိုပဲ ပထမအပိုဒ္မွာ အျပစ္အခတ္၊ ဒုတိယပိုဒ္မွာ အပစ္အခတ္ လို႔ မေသမခ်ာ ေရးတာက်ေတာ့ ဆိုးလွပါတယ္။ က်မ ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ စာဖတ္ရင္း အဲဒါမ်ိဳးေတြ႔ရင္ အမွားေတာင္ Consistent မျဖစ္ဘူးလို႔ ရယ္ပါတယ္။
ေက်ာင္းသားေတြကို ႏိုင္ငံတကာသတင္း၊ ျမန္မာသတင္းေတြ Authentic News သင္ရတာမို႔ ေက်ာင္းသား ေတြကေတာင္ ဘယ္သတင္းဌာနက အခ်က္အလက္မွား အမ်ားဆံုး၊ ဘယ္သတင္းဌာနက စာလံုးေပါင္းအမွား အမ်ားဆံုး၊ ဘယ္သတင္းဌာနက သတင္းဘာသာျပန္အေကာင္းဆံုး၊ ဘယ္သတင္းဌာနက စာလံုးေပါင္း အမွန္ဆံုး ဆိုတာ သိေနၾကပါျပီ။
ေတာ္ေတာ္ ဆိုးတဲ့ အမွားေတြ႔ရင္ေတာ့ သူတို႔က ေခါင္းရမ္းျပီး သတင္းေထာက္ေတြ စာမဖတ္ဘူးလား.. အယ္ဒီတာေတြ မစစ္ဘူးလား လို႔ က်မကို ေမးတတ္ပါတယ္။ ခက္တာက အေမရိကန္သံတမန္ ဆိုသူေတြက Harvard တို႔ Princeton တို႔ ကေန အနိမ့္ဆံုး Master ေလာက္ ဘြဲ႔ရထားျပီး အနည္းဆံုး ဘာသာစကား ၃မ်ိဳး တတ္ျပီးသား လူေတြမို႔ သူတို႔က ပညာရပ္တစ္ခုကို စနစ္တက် ေလ့လာၾကတာပါ။ က်မမွာ သူတို႔ ေမးခြန္းေတြေရွ႕ ေခၽြးျပန္ရတဲ့ အၾကိမ္ေတြလည္း မနည္းမေနာပါ။
ဒီေတာ့ ခုေနာက္ပိုင္း သူတို႔ကို သင္ဖို႔ သတင္းေတြ ေရြးတဲ့အခါ အမွားအနည္းဆံုး သတင္းကို ေရႊရွာသလို ရွာရပါေတာ့တယ္။ ဒါမွ က်မလည္း ေခၽြးအျပန္ သက္သာ.. ကိုယ့္သတင္းေထာက္ေတြလည္း သိကၡာ သိပ္မက် ဘူးေပါ့။ က်မကေတာ့ ကိုယ့္သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဂုဏ္သိကၡာကို တန္ဖိုးထားတာ တစ္ခုတည္း ေၾကာင့္သာ ၾကိဳးစားတာပါ။ ငါ ဘယ္လို လုပ္လုပ္ ပိုက္ဆံရျပီးသားပဲလို႔ ခံယူသူေတြအတြက္ေတာ့ ေျပာစရာစကားမရွိေတာ့ပါဘူး။
ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ က်မကိုယ္တိုင္ အေဖ က ဟိုတယ္နဲ႔ ခရီးသြားလာေရး၀န္ၾကီးဌာနက ညႊန္ၾကားေရးမႉး .. အဂၤလိပ္စာ ေကာင္းသူ၊ အေမက အဂၤလိပ္စာဆရာမ .. ကိုယ္တိုင္လည္း အဂၤလိပ္စာ သိပ္မညံ့သူလို႔ ထင္ခဲ့တာေတာင္၊ က်မ ျပည္ပကို စထြက္စ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ထိုင္းႏိုင္ငံကိုေရာက္ခ်ိန္မွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မိတ္ဆက္ရင္ My name is May Nyane လို႔ ေျပာရမွာလား.. I am May Nyane လို႔ ေျပာရမွာလား မေသခ်ာလို႔ အဲေလာက္ကိုေတာင္ အနားမွာ ရွိတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြက ေျပာေပးခဲ့ရတာပါ။
ျမန္မာစာ ဆရာမ ဘ၀ အဂၤလိပ္စာကို တစ္လံုးမွ မၾကည့္ခဲ့တဲ့အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္.. သတင္းေထာက္ ညီလာခံ တစ္ခုမွာ ကိုယ္ေျပာတဲ့ အလွည့္.. ေမးခြန္း အေမးခံ ရခ်ိန္ မွာ ေမးသူက Comedian ေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး တာ၀န္ ေက်မႈ အေၾကာင္း ေမးတာမွာ Comedian ဆိုတာ ဘာမွန္းေတာင္ မသိခဲ့တဲ့ ျမန္မာစာကထိက စာေရးဆရာမ အျဖစ္ က်မ သိမ္ငယ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ က်မ ကေလးေတြ ေလ့လာသလို အဂၤလိပ္စာကို အစက ျပန္စ ေလ့လာ ခဲ့တာ… ခုခ်ိန္ထိလည္း ေန႔တိုင္း ေလ့လာေနရဆဲပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ခု သံတမန္ေတြ အတြက္ ျမန္မာစာဆရာမအလုပ္ကို ေခ်ာေခ်ာ ေမြ႔ေမြ႔ လုပ္ႏိုင္ခဲ့တာ ခုဆို ၃ႏွစ္ေက်ာ္ပါျပီ။ (က်မ ဒီအလုပ္ရေတာ့လည္း က်မ အဂၤလိပ္စာ ညံ့တဲ့ၾကားက ကံေကာင္းလြန္းလို႕ ရတာလို႔ေတာင္ အေျပာခံခဲ့ရတာပါ)။ က်မ ေျပာျပခ်င္တာက ေလ့လာရင္ ရတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းစကားပါ…။
(ေနာက္အပိုင္းေတြမွာ မီဒီယာထဲက သတ္ပံုအမွား၊ သဒၵါအမွားေတြ ေန႔တိုင္းေရးတင္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္)
ေမၿငိမ္း
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၇၊ ၂၀၁၅
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
ေက်းဇူးပဲ ဆရာမ ေမၿငိမ္းေရ ..။ အဲဒိအေၾကာင္း က်ေနာ္ ေဆာင္းပါးေရးၿပီး ေျပာခ်င္ေနတာ ၾကာၿပီ။ အျငင္းပြားစရာေတြ အျပည့္နဲ ့ ျမန္မာသတ္ပုံက်မ္းကို စိတ္ပ်က္မိရဲ့။ ဦးေနဝင္း လူတတ္ႀကီးလုပ္ျပင္သြားတာေတြကလည္း ခုထိ ဒုကၡေပးဆဲ။ ဆရာမခုလိုေရးလို ့ ေက်းဇူးအထူးပါ။ မလိုအပ္ဘဲ စာမွာ စပိတ္ျခားတာေတြကလည္း ဆိုးပါရဲ့။ ျမန္မာသတ္ပုံက်မ္းကလည္း ကိုယ္ရွာခ်င္တဲ့ သတ္ပုံေတြေတာင္ မျပည့္မစုံ။ အိတ္ေဆာင္ေရာ၊ အႀကီးေရာ ေပါင္းၾကည့္တာေတာင္ မရွိတဲ့ စာေတြ က်န္ေနေသးရဲ့။ (လည္း)စာဆက္။ (လဲ) အေမး။ဆိုတာေတြ ေရာသုံးေနတာ။ (လည္းေကာင္း) စာဆက္။ (၄င္း) စာပုဒ္အစသုံးေတြ ခြဲ မသိတာ။ ေျပာရရင္ စုံလို ့ပဲ။ ခု က်ေနာ္ထုတ္မယ့္ ကဗ်ာစာအုပ္မွာေတာင္ အမွားေတြပါတာ အမ်ားႀကီး။ ကိုယ္က ျပင္ေပးဖို ့ကလည္း PDF ျဖစ္ေနေတာ့ ျပင္လို ့မရ။ ဒါနဲ ့ မွားမွန္းသိလ်က္ လႊတ္လိုက္ရတယ္။ သိသေလာက္ ဆက္ေရးပါဦးလို ့ အႀကံျပဳပါရေစ။ (ေက်ာ္ဟုန္း)
To be fair, English-language articles have similar problems, albeit more so in the local publications than national and international publications. For example, a lot of native English speakers and writers regularly mix up your and you’re. Another source of confusion is they’re, there and their. Parts of the English speaking world have been dropping apostrophes in everyday communications. Eg. NZ Post recommends the spelling “St Johns Park” (a place name) over grammatical sound “St John’s Park”, on envelopes.
ဆရာမေပးတဲ့ဥပမာ.. ႏွင္းေတြၾကားမွာ သူ လမ္းေလွ်ာက္လာေနတာကို သူမ လွမ္းျမင္သည္.. ဆိုတာမ်ိဳးက အဆင္ေျပ တယ္.. ပိုရွင္းလင္းတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္..။ ဒီေနရာမွာ ဇာတ္ေဆာင္ နာမည္ ထည့္သံုးရင္ ရတယ္ဆိုေပမဲ့ တခါတေလမွာ နာမ္စားအသံုးက ပိုလိုက္ဖက္တာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ဆရာဦးခင္ေအး (ေမာင္ခင္မင္၊ဓႏုျဖဴ) နဲ႔သဘာထားခ်င္း တိုက္ဆိုင္ပါတယ္။ ဣထၳိလိင္၊ ပုလႅိင္ တိက်တဲဲ့နာမ္စားအသံုး လိုခ်င္ရင္လည္း “ေမာင္”၊ “မယ္” စတဲ့နာမ္ေတြကို နာမ္စားအျဖစ္သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ၊ “ေမာင္ ႏွင္းေတြၾကားမွာ လမ္းေလွ်ာက္လာေနတာကို မယ္ လွမ္းျမင္တယ္” ေပါ့။
အဂၤလိပ္ေခတ္ကေရာ အခုေခတ္မွာပါ တခိ်႕က အေနာက္တိုင္းသဒၵါကိုလိုက္ၿပီး “သူမ”လို႔သံုးေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလူကို “ခင္ဗ်ားမိန္းမဘယ္မွာလဲ” လို႔ ေမးလိုက္ရင္ “သူေဈးသြားတယ္” လို႔ “သူ”ကိုသာသံုးပါလိမ့္မယ္။ “”သူမေဈးသြားတယ္”လို႔ ဘယ္သူမွမေျပာပါဘူး။
ဆရာမလည္းသိတဲ့အတိုင္းဘယ္ဘာသာစကားမွာမဆို အေျပာစကား(Spoken language) နဲ႔ စာစကား (Written language) ႏွစ္ခုမွာ အေျပာစကား(Spoken language) ကသာေရွးဦးေပၚ တတ္ေလေတာ့ grammatical analysis လုပ္ရာမွာ အေျပာစကား(Spoken language) ကိုေမ့ထားလို႔မရပါဘူး။