ေဒါက္တာခင္ေမာင္ဝင္း (သခ်ၤာ) – အုပ္စုကဲြျခင္းႏွင့္ ေရးသားမထားေသာ စည္းမ်ဥ္းမ်ား
ဒီမိုကေရစီစနစ္မ်ား က်ဆံုးျခင္းအေၾကာင္းမ်ား – အခန္းဆက္ ၁၆
(မိုးမခ) ႏို၀င္ဘာ ၂၉၊ ၂၀၁၈
Steven Levitsky ႏွင့္ Danicl Ziblatt တုိ႔ေရးသားေသာ HOW DEMOCRACIES DIE မွ The Guardrails of Democracy ကုိဆက္လက္၍ ဘာသာၿပန္ၿခင္းႏွင့္ The Unwritten Rules of American Politics တုိ႔ကုိ ဘာသာၿပန္ၿခင္းၿဖစ္သည္။
အုပ္စုကဲဲြျခင္း (Polarization )ဟူေသာ သေဘာတရားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အယူအဆႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ တစ္ခုမွာ ၄င္းသည္ ဒီမုိကေရစီဆုိင္ရာ စံႏႈန္းမ်ားကုိ ဖ်က္ဆီးႏုိင္သည္ဟူ၍ျဖစ္သည္။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးမွာ ဒီမုိကေရစီရွင္သန္ေရးအတြက္ လုိအပ္ေသာ အရာျဖစ္သည္ဟူျဖစ္၏။ ထုိအယူအဆႏွစ္မ်ိဳးစလုံးသည္ သူ႔ေနရာႏွင့္သူ မွန္သည္ဟု ဆုိရမည္။
လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ကဲြလဲြမႈမ်ားသည္ အစြန္းေရာက္သြားေသာ အခါတြင္ လူမ်ားသည္ ႏုိင္ငံေရးအုပ္စုမ်ားကြဲလာႏုိင္သည္။ ထုိအုပ္စုမ်ားသည္ အၿပင္အားၿဖင့္မတူရုံသာမက တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ဆက္စပ္၍ မရေလာက္ေအာင္ပင္ ကြဲထြက္လာႏုိင္သည္။ ထုိအခါမ်ိဳးတြင္ သည္းခံၿခင္းကုိ ထိန္းသိမ္းထားဖုိ႔ အေတာ္ခက္သြားလိမ့္မည္၊ သုိ႔ေသာ္လည္း ေနာက္တစ္ဖက္မွ ႀကည့္လွ်င္ အုပ္စုကြဲလြဲ ၿခင္းသည္ ႏုိင္ငံေရးတြင္ သဘာဝအေလ်ာက္ ရွိရမည့္အရာၿဖစ္သည္။ ဒီမုိကေရစီအတြက္ လုိအပ္သည္ဟုပင္ ဆုိႏုိင္သည္။
သမုိင္းအရႀကည့္မည္ဆုိလွ်င္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္ မူဝါဒအရကြဲလြဲသည့္ႀကားကပင္၊ ဒီမုိကေရစီ စံႏႈန္းမ်ား(သည္ခံၿခင္းႏွင့္ စိတ္ရွည္ၿခင္း)တုိ႔ကို ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ေသာၿဖစ္ရပ္မ်ားရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိသေဘာထားကြလြဲမႈမ်ားသည္ ၿပင္းထန္လာလွ်င္ ႏုိင္ငံေရးၿပိဳင္ဘက္မ်ားသည္ ရန္သူမ်ားၿဖစ္သြားႀကမည္။ ထုိအခါ သည္းခံၿခင္းသည္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီး အႏုိင္ရေရးကုိသာ အၿပင္းအထန္ဦးစားေပးႀကေတာ့ မည္ၿဖစ္သည္။ ထုိအခါ အဖြ႔ဲအစည္းအေပၚ စိတ္ရွည္မႈလည္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားမည္။ ထုိအခါတြင္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိပါထိခုိက္ေတာ့မည္ၿဖစ္သည္။
ထုိအခါတြင္ ေရးသားမထားေသာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ား၏ အခန္းက႑သည္ ေပၚလာမည္ၿဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံတြင္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ ရွင္သန္၍ ေနၿခင္းအေႀကာင္းမွာ ေရးသားထားေသာ အေၿခခံဥပေဒ ေႀကာင့္မဟုတ္ေခ်၊ “ေရးမထားဘဲ လိုက္နာၾကေသာ” စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ားထဲတြင္ အထင္ရွားဆုံးမွာကား အေမရိကန္ သမၼတတုိ႔၏ ႏွစ္ႀကိမ္သာအေရြးခံသည့္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒၿဖစ္သည္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ အေၿခခံဥပေဒတြင္္ တရားရုံးခ်ဳပ္၏ တရားသူႀကီးအေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ရွိ ရမည္ဟူသည္ကုိ ေရးသားၿပဌာန္းထားၿခင္းမရွိပါ၊ ထုိ႔ေႀကာင့္ သမၼတ ရူးစဘဲ့(Roosevelt ) သည္ တရားရုံးခ်ဳပ္ ၏ တရားသူႀကိးအေရအတြက္ကုိ ထပ္တုိးရန္ အႀကံၿပဳခ့ဲသည္။ ေရးသားမထားေသာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒအရ သမၼတသည္ တရားရုံးခ်ဳပ္၏ တရားသူႀကီးအေရအတြက္ကုိ အတုိးအေလွ်ာ့လုပ္ခြင့္မရွိပါ၊ သမၼတရူးစဘ့ဲ၏ အႀကံၿပဳခ်က္သည္ ေရးသားမထားေသာ ဥပေဒၿဖစ္သည့္ တရားရုံးခ်ဳပ္ တရားသူႀကိးအေရအတြက္ကုိ သမၼတ အေနၿဖင့္ အတုိးအေလွ်ာ့မလုပ္ရဟူသည္ကုိ ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းၿဖစ္၍ အမတ္မ်ားအားလုံးက ကန္႔ကြက္ႀကသည္ ကန္႔ကြက္သည့္အထတြင္ သမၼတ၏ ပါတီလည္း ပါဝင္လည္းပါဝင္သည္။ ထုိ႔ေႀကာင့္တရားသူႀကီးအေရအတြက္ တုိးရန္ အစီအစဥ္ပ်က္သြားသည္။
အေမရိကန္နုိင္ငံထူေထာင္စဥ္အစက ဒီမုိကေရစီစံႏႈန္းသည္ အမည္မွ်သာရွိ ေသာ္လည္း ဧကန္တကယ္ မရွိေသးပါ၊ ဒီမုိကေရစီကုိ အကာအကြယ္ေပးေသာအဖြ႔ဲအစည္းမ်ားလည္း မရွိပါ၊ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အၿပန္အလွန္ သည္းခံၿခင္းဟူသည္မွာ ေမြးဖြားဖုိ႔ျပင္ဆင္သည့္အဆင့္ထက္ပင္ နိမ့္ပါေသးသည္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီႏွစ္ခုၿဖစ္ေသာ ဖက္ဒရယ္(Federal) ႏွင့္ ရီပတ္ဘလိကန္(Repablicam) တုိ႔သည္ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး တရားဝင္ၿပိဳင္ဘက္မ်ားဟု အၿပန္အလွန္ထင္ၿမင္ယူဆေနႀကသည္။
၁၇၉၈ ခုႏွစ္တြင္ ဖက္ဒရယ္အစုိးရသည္ ဥပေဒတစ္ခုကုိ ၿပဌာန္းခဲ့သည္။ ထုိဥပေဒသည္ အစုိးရႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ မဟုတ္မမွန္ေသာ ေၿပာဆုိမႈ၊ ေရးသားမႈတုိ႔ကုိ ရာဇဝတ္ၿပစ္မႈဟု သတ္မွတ္ရန္ ရည္ရြယ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ထုိဥပေဒတြင္ ေရးသားထားေသာ စကားလုံးမ်ားသည္ ကုိယ္လုိရာ ဆြဲ၍ အဓိပၸါယ္ေကာက္ရာတြင္ “အစုိးရကုိ ေဝဖန္မႈမ်ား အားလုံးကုိ ရာဇဝတ္မႈ” ဟူ၍ ေကာက္ယူႏုိင္သည္အထိ ေပါက္ေရာက္သြားေလသည္။
ထုိဥပေဒသည္ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီ၏သတင္းစာမ်ားကုိ အေရးယူႏုိင္ရန္ရည္ရြယ္ခ့ဲသည္။ ထုိအခ်ိန္( ခုႏွစ္ ၁၈၀၀) ဖက္ဒရယ္ပါတီႏွင့္ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီတုိ႔သည္ ၿပိဳင္ဆုိင္ဆုိက္ခုိက္ႀကရာတြင္ ႏုိင္ေသာပါတီသည္ အာဏာကုိ ထာဝစဥ္ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားရန္ရည္ရြယ္သည္။
ဤကဲ့သုိ႔ အႏုိင္ရရွိေသာ ပါတီသည္ အာဏာကုိထာဝစဥ္တစ္သက္လုံး ခ်ဳပ္ကုိင္ထားရန္ ရည္ရြယ္ၿခင္းသည္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားရန္ ႏွစ္ေပါင္းေတာ္ေတာ္ေစာင့္ခ့ဲရသည္။ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ပင္ႀကာေတာ့မွ နုိင္ငံေရးပါတီ၏ သေဘာသဘာဝသည္ ႏုိင္သည့္အခါ ရွိသလုိ၊ ရႈံးသည္အလွည့္လည္းရွိၿခင္းသည္ ႏုိင္ငံေရး၏သေဘာသဘာဝၿဖစ္သည္ဟူသည္ကုိ လက္ခံလာခ့ဲႀကသည္။ ႏုိင္ငံေရးၿပိဳင္ဘက္ၿဖစ္ေသာ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္ “ရန္သူမ်ားၿဖစ္ရန္ မလို”ဟူေသာ အေတြးအေခၚကုိ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္တုိ႔ လက္ခံႏုိင္ လာႀကသည္။ ဤအေတြးအေခၚကုိ စတင္၍ လက္ခံက်င့္သုံးေသာ ပုဂိဳလ္မွာ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီကုိ ထူေထာင္ေသာသူ၊ ေနာက္ပုိင္းတြင္ အေမရိကန္သမၼတၿဖစ္သြားေသာပုဂိၢဳလ္ မာတင္ဘင္ဘူရန္(Martin Van Buren) ၿဖစ္သည္။ မာတင္ဘင္ဘူရန္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အထုပၸတၱိ ေရးဆရာတစ္ဦးက ဤသုိ႔ေရးသည္။
“သူ႔မွာ ၿပိဳင္ဘက္ေတြအမ်ား ႀကီးရွိခ့့ဲပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ သူ႔မွာ ရန္သူ မရွိသေလာက္ပါဘဲ”။
ေရွးကႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားသည္ ၿပိဳင္ဘက္ကုိ ရန္သူဟု အညိႈးထားႀကသည္။ သုိ႔ေသာ္ မာတင္ဘင္ဘူရန္ ၏လက္ထက္တြင္ ၿပိဳင္ဘက္ကုိ ရွိသင့္ရွိထုိက္ေသာ အရာဟူ၍ လက္ခံႀကသည္။ ယင္းလက္ထက္တြင္ လုံးဝ “ဥႆုံ”ဆန႔္က်င္ေရးဟူေသာ ႏုိင္ငံေရးသေဘာတရားသည္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္အၿပန္အလွန္သည္းခံသည့္ အၿဖစ္ကုိ ေၿပာင္းသြားေလသည္။
မာတင္ဘူတန္ သမၼတၿဖစ္ခ့ေသာ ႏွစ္မ်ား( 1837-1840) တြင္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္ ကြ်န္ေရာင္း ကြ်န္ဝယ္စနစ္ကုိ ၿပသနာမၿဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ေနႀကေသာ ကာလၿဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္ ထုိကိစၥႏွင့္္ ပတ္သက္၍ ၿပသနာမရွာမည့္ လူမ်ိဳးကုိသာ ေရြး၍ သမၼတေလာင္းအၿဖစ္ေၿမွာက္ႀကသည္။ မာတင္ဘူတန္သည္ ၿပသနာမရွာတတ္ေသာ လူမ်ိဳးၿဖစ္သၿဖင့္ သူ႔ကုိ မ်က္လွည့္ဆရာေလးဟူ၍ ပင္ ေခၚႀကသည္။
သုိ႔ေသာ္ 1850 ႏွစ္မ်ားသည္ ကြ်န္ေရာင္းကြ်န္ဝယ္စနစ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္ႏုိင္ငံႏွစ္ၿခမ္းကြဲ မည့္ အႏၱာရယ္ႀကံဳလာသည္။ ကြ်န္ေရာင္းကြ်န္ဝယ္စနစ္ေႀကာင့္ ႏုိင္ငံၿပိဳကြဲၿခင္းသည္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ ႏုနယ္ေသးေသာ အၿပန္အလွန္သည္းခံၿခင္း ဟူေသာ စံႏႈန္းသည္ ပ်က္စီး ယုိ႔ယြင္းသြားသည့္ အၿဖစ္ကုိ ေရာက္သြားေလသည္။
ထုိအခါတြင္ ကြ်န္ေရာင္းကြ်န္ဝယ္စနစ္ကုိ လက္ခံေသာ ဒီမုိကရက္ပါတီ(ေတာင္ပိုင္း)ႏွင့္ ကြ်န္ေရာင္း ကြ်န္ဝယ္စနစ္ကုိ ဆန္႔က်င္ေသာ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီ(ေၿမာက္ပုိင္း) တုိ႔သည္ တစ္ဦးကုိတစ္ဦး သစၥာေဖာက္ မ်ားဟု စြပ္စဲြ၍ ရန္သူမ်ားအသြင္ေၿပာင္းသြားႀကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေတာင္ႏွင့္ေၿမာက္တုိ႔သည္ ႏုိင္ငံေရးအရ အေၿဖရွာၿခင္းကုိေတာ့ ႀကိဳးပမ္းႀကသည္။ ထုိက့သုိ႔ ႀကိဳးပမ္းသည့္ႀကားကပင္ အႀကမ္းဖက္မႈမ်ားစြာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ၿဖစ္ၿပီး ေနာက္ဆုံး 1861 တြင္ စစ္စတင္ခ့ဲသည္။
ထုိၿပည္တြင္းစစ္တြင္ ေတာင္ပုိင္းသည္ ကြ်န္ေရာင္းကြ်န္ဝယ္စနစ္ကုိ လက္ခံေသာဘက္၊ ေၿမာက္ပုိင္း သည္ ကြ်န္ေရာင္းကြ်န္ဝယ္စနစ္ကုိ ကန္႔ကြက္ေသာ ဘက္ဟူ၍ လြယ္လြယ္ကူကူမွတ္ထားႀကပါသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ေတာင္ပုိင္းမွ ဗုိလ္ခ်ဳပ္စတုံးေဝါဂ်က္ဆင္(Stonewall Jackson) သည္ ကြ်န္ေရာင္းကြ်န္ ဝယ္စနစ္ကုိ ကန္႔ကြက္ေသာသူၿဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ သူသည္ သူ၏ ၿပည္နယ္ၿဖစ္ေသာ ဗာဂ်ီနီးယား (Virginia) တြင္ အခမဲ့စာသင္ေက်ာင္းကုိ ဖြင့္လွစ္၍ သူကုိယ္တုိင္ လူမဲမ်ားကုိ စာသင္ေပး ခဲ့သည္။
သူသည္ (1863) တြင္ သူ႔တပ္မွ ရဲေဘာ္တစ္ဦးက လူမွားၿပီး ပစ္မိ၍ ထုိဒဏ္ရာျဖင့္ ေသဆုံးသြားသည္။ သူမေသမွီက ေတာင္ပုိင္းသည္ စစ္ ႏုိင္ေနရာမွ သူေသၿပီးေနာက္ပုိင္းတြင္ ေတာင္ပုိင္းက စစ္ရႈံးသြားသည္ကုိ ေတြ႔ရ သည္။ သူ၏ အုတ္ဂူတြင္ ဤသုိ႔ေရးထားသည္။ “ ဘုရားသခင္သည္ ေတာင္ပုိင္းကုိ စစ္ရႈံးေစခ်င္ေသာအခါ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္စတုံးေဝါဂ်က္ဆင္ကုိ ဖယ္ပစ္လုိက္ရသည္။”
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
