ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္း(သခ်ာၤ) – ဒီမုိကေရစီ မက်ဆုံးေအာင္ ထိန္းသိမ္းျခင္း
ဒီမိုကေရစီစနစ္မ်ား က်ဆံုးျခင္းအေၾကာင္းမ်ား – အခန္းဆက္ ၃
(မိုးမခဘာသာျပန္အခန္းဆက္) ဇူလိုင္ ၂၇၊ ၂၀၁၈
ဟာဘတ္တကၠသိုလ္မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပါေမာကၡႏွစ္ဦးျဖစ္ေသာ စတီဗင္ လီဘစ္စကီ Steven Levitsky ႏွင့္ ဒယ္နီယယ္ဇိဘလပ္ Daniel Ziblatt တို႔ေရးသားေသာ How DEMOCRACIES Die စာအုပ္ကို အပိုင္းလိုက္ ဘာသာျပန္ရာ ဤေဆာင္းပါးသည္ တတိယေဆာင္းပါးျဖစ္သည္။
ဒီမိုကေရစီစနစ္ မက်ဆုံးေအာင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို သုံး၍ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ လြယ္ကူေသာအလုပ္မဟုတ္ပါ။ အေၾကာင္းမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ က်င့္သုံးျခင္းသည္ပင္လ်င္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို မက်ဆုံးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းကို အတားအဆီး ျပန္ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ စာဖတ္သူအေနျဖင့္ နားရႈပ္သြားလ်င္ ခြင့္လႊတ္ပါ။ ၎ကို ျပန္ရွင္းျပပါမည္။
ဒီမိုကေရစီကို ဆန္႔က်င္ေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားရွိေနပါသည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို မက်ဆုံးေစခ်င္လ်င္ ထိုႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကို အာဏာမရႏိုင္ေအာင္ လုပ္ရမည္။ သို႔ေသာ္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို က်င့္သုံးျခင္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားကို၎၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကို၎ သူတို႔သည္ ဘာကိုယုံၾကည္သည္ျဖစ္ေစ၊ အားလုံးကို အခြင့္အေရး ညီတူညီမွ် ေပးရမည္၊ ယင္းအခြင့္အေရးမ်ားထဲတြင္ လြတ္လပ္စြာယုံၾကည္ျခင္း၊ လြတ္လပ္စြာစည္းရုံးျခင္း၊ လြတ္လပ္စြာယွဥ္ျပိဳင္ျခင္း၊ လြတ္လပ္စြာအေရြးခံျခင္းတို႔ ပါ၀င္သည္။ ထိုထို ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ ပါတီမ်ားသည္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို က်ဆုံးေစမည္ျဖစ္၍ ထိုအခြင့္အေရးမ်ားကို မေပးလ်င္၊ မေပးေသာသူက ဒီမုိကေရစီကို ဆန္႔က်င္ရာ ေရာက္သြားလိမ့္မည္။
ထိုေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သုံးေသာေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်ဆုံးေအာင္လုပ္မည့္ ပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ ပါတီတို႔ကို အာဏာမရေအာင္ လုပ္၍ မရႏိုင္ပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို က်င့္သုံးျခင္းသည္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို မက်ဆုံးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ျပန္၍ အတားအဆီးျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။
ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ဆန္႔က်င္ေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ပါတီမ်ားသည္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို သူတို႔အာဏာရဖို႔အတြက္ မည္ကဲ့သို႔ သုံးရမည္ကို ေကာင္းေကာင္းသိရွိၾကသည္။ သူတို႔သည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ ေပ်ာ့ကြက္မ်ားကိုလည္း သူတို႔အတြက္ ဘယ္လိုသုံးရမည္ကို ေကာင္းေကာင္းသိသည္။ ဤေနရာတြင္ ဒီမိုကေရစီဘက္ေတာ္သားမာ်းထက္ ပို၍ကၽြမ္းက်င္သည္ဟု ဆိုရမည္။ သမိုင္းတြင္ ဟစ္တလာ (Hitlers) ႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီမ်ား အာဏာရရွိျခင္းသည္ ဤနည္းျဖင့္ ျဖစ္သည္။
ဒီမုိကေရစီစနစ္ မက်ဆုံးေစခ်င္က ဒီမိုကေရစီကို ဆန္႔က်င္ေသာႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ပါတီမ်ား အာဏာ မရရွိေစေရးသည္ ဒီမုိကေရစီယုံၾကည္ေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ပါတီမ်ား၏ တာ၀န္ျဖစ္သည္။ ဤတာ၀န္ကို ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို အေျခခံ၍ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ အလြန္ခက္ပါသည္ဟု ဆိုရမည္။ ထိုခက္ခဲေသာအလုပ္ကို ဘယ္လိုလုပ္မည္ဟူေသာ နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာရပါမည္။
ဤေနရာတြင္ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ နင္စီဘာမီယို (Nancy Bermeo) က ‘distancing’ ဟူေသာ နည္းဗ်ဴဟာကို သုံးရန္ အၾကံေပးထားပါသည္။
Distancing ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ distance မွ ဆင္းသက္လာသည္။ distance ဟူေသာ ေ၀ါဟာရကို နာမ္ အျဖစ္ သုံးလ်င္ ‘အကြာအေ၀း’ ဟု အဓိပၸါယ္ ရသည္။ အကယ္၍ ၾကိယာအျဖစ္ သုံးမည္ ဆိုလ်င္ ‘ေ၀းေအာင္လုပ္သည္’ ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။
ဤေနရာတြင္ ဒီမုိကေရစီက်ဆုံးေအာင္လုပ္မည့္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ပါတီမ်ားကို အာဏာႏွင့္ေ၀းေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းကို ဆုိလိုသည္။ ဤတြင္ ဘာသာျပန္သူကိုယ္တိုင္သည္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ထုံး အစဥ္အလာ၊ လုပ္နည္းကို မကၽြမ္းေသာေၾကာင့္ ဘာကိုဆိုလိုသည္ဟူသည္ကို သိပ္ေတာ့ နားမလည္ပါ။ ကိုယ္တိုင္ အျပည့္အ၀နားမလည္ေသာအရာကို ဘာသာျပန္ တင္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
‘ေ၀းေအာင္လုပ္ျခင္း’ ဟူေသာ နည္းဗ်ဴဟာတြင္ အဆင့္ဆင့္ရွိပါသည္။ ပထမအဆင့္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲအခ်ိန္တြင္ ပါတီ၏လ်ိဴ႔၀ွက္ဆႏၵမဲေပးသည့္အထဲတြင္ မပါသင့္သည့္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားကို မပါ၀င္ႏိုင္ေအာင္ တားဆီးျခင္း ျဖစ္သည္။ တားဆီးေသာနည္းမွာ မပါသင့္ေသာႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားကို ပို၍ျမင့္မားေသာေနရာမ်ားသို႔ မေရာက္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဘာသာျပန္သူအေနႏွင့္ နားလည္သည္မွာ ဤအလုပ္သည္ ကိုယ္ပါ၀င္ေသာပါတီအတြင္းတြင္သာ လုပ္ႏိုင္သည္။
ဒုတိယအဆင့္တြင္ ကိုယ့္အဖြဲ႔သားမ်ားအတြင္းတြင္ ဒီမိုကေရစီကိုဆန္႔က်င္ေသာသူမ်ားကို ႏွိမ္နင္းပစ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ သမိုင္းတြင္ ဆြီဒင္ကြန္ဆာေဗးတစ္ပါတီ (AVF) သည္ ၎၏ လူငယ္အတြင္းရွိ လူငယ္အဖြဲ႔အစည္းတခုကို ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ဆန္႔က်င္ေသာေၾကာင့္ ထိုအဖြဲ႔သား ၂ေသာင္း၅ေထာင္စလုံးကို ထုတ္ပယ္ပစ္လိုက္ဖူးသည္။ ၁၉၃၄ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေထာက္ခံမဲမ်ား အနစ္နာခံ၍ ဒီမုိကေရစီအေရးကို ဦးစားေပး၍ ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
တတိယအဆင့္တြင္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ေထာက္ခံေသာ ပါတီမ်ားသည္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ဖ်က္ဆီးမည့္ မည္သည့္ႏိုင္ငံေရးသမား၊ မည္သည့္ပါတီနဲ႔မွ မဟာမိတ္မဖြဲ႔သင့္။ သမိုင္းတြင္ အီတလီႏွင့္ ဂ်ာမဏီတို႔ရွိ ဒီမိုကေရစီပါတီမ်ားသည္ မဲဆႏၵရရွိေရးအတြက္ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေသာပါတီမ်ားႏွင့္ မဟာမိတ္ဖြဲ႔ဖို႔ ၾကိဳးပမး္ခဲ့ၾကသည္။ ဤသို႔ေသာ မဟာမိတ္ဖြဲ႔ျခင္းတို႔သည္ ေရရွည္တြင္ ဆိုးက်ဴိးမ်ားကို ျဖစ္ေစတတ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ လင့္(ဇ) Linz က ေရးသားရာတြင္ ဒီမုိကေရစီစနစ္မ်ား၏ က်ဆုံးျခင္းသည္ ပါတီကိုဆန္႔က်င့္ေသာသူမ်ားေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ပါတီတြင္းရွိ တဖက္စြန္းေရာက္၀ါဒီမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရသည္။
စတုတၳအဆင့္ – ဒီမုိကေရစီကို ေထာက္ခံေသာပါတီမ်ားသည္ ဒီိမိုကေရစီကို ပ်က္စီးေအာင္ လုပ္မည့္ အစြန္းေရာက္၀ါဒီမ်ားကို အျခားပါတီ၀င္မ်ားႏွင့္ေ၀းေအာင္ အလွမ္းကြာေအာင္ စနစ္တက် လုပ္သင့္သည္။ ဤသို႔ျပဳလုပ္ရာတြင္ ဒီမုိကေရစီလုပ္ထုံးလုပ္နည္းကိုလည္း မပ်က္၊ တဖက္စြန္း၀ါဒီမ်ား၏ တရား၀င္ရပ္တည္မႈကိုလည္း အားနည္းေအာင္ စနစ္တက်လုပ္သင့္သည္။ ဤကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ရာတြင္ ဒီမုိကေရစီဆန္႔က်င္ေသာ အစြန္းေရာက္၀ါဒီမ်ားကို လူမ်ား၏ ေလးစားမႈ ေလ်ာ့က်ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ေသာနည္းမ်ားကို ရွာရမည္။
ေနာက္ဆုံးအဆင့္ – ဒီမိုကေရစီကို ဆန္႔က်င္ေသာပါတီမ်ားသည္ အျခားပါတီမ်ားကို ျခိမ္းေျခာက္လာေသာအခါ ဒီမုိကေရစီေထာက္ခံေသာပါတီမ်ားသည္ ဒီမုိကေရစီေရးကို ဦးစားေပး၍ စုေပါင္းအင္အားတခုဖြဲ႔ကာ တိုက္ခိုက္ရမည္။ ၀ါဒအားျဖင့္ မတူညီျခင္းတို႔ကို ေခတၱဖယ္၍ ဒီမိုကေရစီအေရးအတြက္ ပူးေပါင္းရမည္။ သို႔ရာတြင္ ပါတီေခါင္းေဆာင္သည္ ႏိုင္ငံႏွင့္ ဒီမုိကေရစီအေရးကို သတၱိရွိရွိ ေရွ႔တန္းတင္ရဲရမည္။ ဤသို႔ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ဒီမုိကေရစီဆန္႔က်င္ေသာအင္အားမ်ားကို အာဏာမရႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေသာနည္း ျဖစ္သည္။
ဤသည္ကား ဒီမိုကေရစီမက်ဆုံးေအာင္ ကယ္တင္ေသာ နည္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဒီမုိကေရစီမက်ဆုံးေအာင္ လုပ္ေသာ လုပ္ငန္းကိုယ္တိုင္သည္ ဒီမုိကေရစီမက် ျဖစ္ေနျခင္းကို မည္ကဲ့သို႔ လုပ္မည္နည္း။ ဒါလည္း စဥ္းစားရမည့္အရာ ျဖစ္သည္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
