မင္းခိုင္ – သယံဇာတမုဒိမ္းမႈ
(မိုးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၃၀၊ ၂၁၅
သဘာ၀သယံဇာတေတြ ေပါၾကြယ္၀တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အဲဒိ ေပါၾကြယ္၀တဲ့ သယံဇာတေတြေၾကာင့္ ေကာင္းက်ဳိးထက္ ပတ္၀န္းက်င္ေဂဟစနစ္ေတြ၊ စီးပြားေရးဖံြ႕ၿဖိဳးမႈေတြ ပ်က္စီးယုိယြင္းသြားရတယ္ဆိုတဲ့ ဆိုးက်ဳိးက ပိုမ်ားေၾကာင္းကို ရည္ညြန္းတဲ့ သယံဇာတက်ိန္စာ (Resource Curse) ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ဘယ္ႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စသံုးခဲ့မွန္း မသိေပမယ့္ သယံဇာတမုဒိမ္းမႈဆိုတဲ့စကားလံုးကို စသံုးခဲ့တာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ပဲဗ်။ ခ်ားစ္လီကီးတန္ (Charles Lee Keeton)ဆိုတဲ့ စာေရးဆရာက သူ႕ရဲ႕စာအုပ္ကို သီေပါဘုရင္နဲ႔ ျမန္မာ့သယံဇာတမုဒိမ္းမႈ (King Thebaw and the Ecological Rape of Burma)လို႔ ေခါင္းစဥ္တပ္ၿပီး စသံုးခဲ့သဗ်။ စာအုပ္က ၁၉၇၄ မွာ ထုတ္ခဲ့တာဆိုေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေတာင္ ေက်ာ္ေပါ့။ သယံဇာတက်ိန္စာဆိုတဲ့ စကားလံုးကို Richard Auty က ၁၉၉၃ မွာ စသံုးခဲ့တာဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ သယံဇာတမုဒိမ္းမႈက အမ်ားႀကီး ေစာတာေပါ့ဗ်ာ။
ခ်ားစ္ရဲ႕ေကာက္ခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ သယံဇာတ မုဒိမ္းက်င့္ခံရၿပီး သူ႕ကၽြန္ဘ၀ေရာက္ခဲ့ရတာပါတဲ့။ အဲဒီတုန္းက အႏိုင္က်င့္ခံရတာေတာ့ သစ္ေတာေတြေပါ့ဗ်ာ။ ဘံုေဘဘားမားသစ္ကုမၸဏီရဲ႕ အႏိုင္က်င့္မႈေၾကာင့္ သစ္ေတာေတြျပဳန္း၊ ရာသီဥတုေတြေဖာက္ျပန္၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးေတြ မျဖစ္၊ စီးပြားေတြပ်က္ၿပီး သူခုိးဒျမေတြ ေသာင္းက်န္းနဲ႔ သီေပါလက္ထက္မွာ အေျခအေနက ဗရုတ္ဗရက္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့ရပါတဲ့။ အဲလိုနဲ႔ တုိင္းျပည္ရဲ႕စီးပြားေရးေရာ၊ စည္းလံုးမႈပါ ဖရိုဖရဲျဖစ္ၿပီး အဂၤလိပ္ေတြေအာက္ ေရာက္ခဲ့ရပါတဲ့။ အရင္းခံကေတာ့ သယံဇာတမုဒိန္းမႈပါတဲ့။ ၁၈၆၂ ခုမွာ လိုင္စင္ခ်ေပးလိုက္ေတာ့ တႏွစ္ကို တန္ခ်ိန္သိန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ခုတ္လိုက္ၾကတာ အႏွစ္ ၂၀အၾကာ ၁၈၈၃ ေရာက္ေတာ့ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္ျခင္းေတြနဲ႔ တည့္တည့္တိုးေတာ့တာပါပဲတဲ့။ ၁၈၈၃ ဧၿပီကေန ၂ ႏွစ္ဆက္တိုက္ မိုေခါင္လိုက္တာ အထက္ျမန္မာျပည္က သိန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ လူေတြက ေအာက္ျပည္ေအာက္ရြာကို ဆင္းၿပီး စီးပြားရွာရပါသတဲ့။
ခုတ္ဆို အျမတ္ကလည္း တင္းက်မ္းကိုး… ရန္ကုန္မွာ ၃၀-၄၀ ပဲတန္တဲ့ သစ္ တတန္ဟာ ဥေရာပမွာ ၇၀၀ ေက်ာ္ ေပါက္ေၾကးရိွပါသတဲ့။ အဆ ၂၀ ေက်ာ္ ျမတ္တာေပါ့ဗ်ာ။ အရင္းကေတာ့ ၁၀ က်ပ္ေလာက္ပဲ ရိွသတဲ့။ ဒီေလာက္အျမတ္ေတြ ရေနတာေတာင္ ဘံုေဘဘားမားသစ္ကုမၸဏီက သံုးပံုတပံုပဲ စာရင္းျပၿပီး သံုးပံုႏွစ္ပံုကို ေျဖာင္ပါသတဲ့။ ၁၈၈၃ ခုမွာ သစ္လံုးေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ခုတ္ရာမွာ သံုးေသာင္းႏွစ္ေထာင္ပဲ စာရင္းျပပါသတဲ့။
ထားဗ်ာ..၊ ေျပာခ်င္တာက ခ်ားစ္ရဲ႕ေကာက္ခ်က္ မွန္မမွန္ကို မဟုတ္ဘူးဗ်။ က်ေနာ္တို႔ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၁၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ကတည္းက သယံဇာတေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အႏိုင္က်င့္ ခံခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္းပါ။ အဲဒီ့ဇာတ္လမ္းက အခုလည္းမၿပီးေသးဘူးဗ်။ မဟုတ္ဘူး … အခု ပိုဆိုးလာတယ္ဗ်။
အရင္တုန္းက သစ္တမ်ဳိးပဲ အႏိုင္က်င့္ခံရတာ။ အခုဟာ သစ္တင္မကဘူး၊ ေရနံနဲ႔သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ကို စြမ္းအင္သယံဇာတေတြ၊ ေက်ာက္စိမ္းတို႔လို ေက်ာက္မ်က္ရိုင္းေတြ၊ ေၾကးနီတို႔သံတို႔လို သတၱဳရိုင္းေတြ၊ ငါးပုစြန္တို႔လို ကုန္းေနေရေနသတၱ၀ါေတြ၊ ေျမယာလို အကန္႔အသတ္နဲ႔ သဘာ၀ရင္းျမစ္ေတြ … ရိွရိွသမွ် အကုန္အႏိုင္က်င့္ခံရပါတယ္။
အႏိုင္က်င့္တဲ့သူကလည္း တဦးတဖဲြ႕တည္း မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အႏိုင္က်င့္ခြင့္ရတဲ့လူ မွန္သမွ် ၀ိုင္းၿပီးအႏိုင္က်င့္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းျပည္ပ ဘနဖူးသိုက္တူးသူေတြ၊ ခရိုနီ ခရိုျပာေတြ၊ လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႕အစည္းေတြ …. အားလံုးက ၀ိုင္းၿပီး ၀ါးထိုးလို႔ကူပါတယ္။ ဘယ္သူေတြ ဘယ္လိုအႏိုင္က်င့္ေနတယ္ဆိုတာ အမ်ားသိမို႔ ထူးမေျပာေတာ့ပါဘူး။
ေျပာခ်င္တာက ဒီကိစၥကို မတရားအခြင့္အေရးယူတာေလာက္၊ သစ္ေတာေတြ ေျပာင္သြားတာေလာက္ တြင္းထက္သယံဇာတပစၥည္းေတြ ကုန္သြားတာေလာက္၊ ျမန္မာ့ပင္လယ္ျပင္မွာ ငါးရွားသြားတာေလာက္၊ ေမွာင္ခိုေတြ လုပ္ၾကလို႔ အခြန္ေငြ မရတာေလာက္ပဲမျမင္သင့္ပါဘူး။ ဒီ့ထက္ ပိုပါတယ္။ အမ်ားႀကီးအမ်ားႀကီး ပိုပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒါ … အႏိုင္က်င့္တာထက္ ပိုပါတယ္။ ဒါ .. ဖ်က္ဆီးတာပါ။ တဦးတေယာက္တည္းကို ဖ်က္ဆီးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေျမဒီေရမွာ ေနထိုင္တဲ့ သတၱ၀ါေပါင္းမ်ားစြာ လူေပါင္းမ်ားစြာ ဘ၀ေပါင္းမ်ားစြာကို ဖ်က္ဆီးတာပါ။
ပစၥဳပၸန္ကိုတင္ ဖ်က္ဆီးတာ မဟုတ္ပါဘူး၊ အနာဂတ္ကိုပါ ဖ်က္ဆီးတာပါ။ တနည္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ကိုတင္ မဟုတ္ပါဘူး၊ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေျမးေတြျမစ္ေတြကိုပါ ဖ်က္ဆီးပစ္တာပါ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ျပန္လည္အစားထိုးလို႔မရတဲ့ သဘာ၀သယံဇာတေတြ ခ်ဳိ႕တဲ့ရွားပါးတဲ့ဒဏ္ … အထူးျဖင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ဖို႔ ခက္လွတဲ့ ေဂဟစနစ္ႀကီး ပ်က္စီးသြားတဲ့ဒဏ္ .. အဲဒီ့ဒဏ္ေတြကို က်ေနာ္တို႔တင္မက က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္ေတြကပါ ရင္ဆီးခံရမွာမို႔ပါ။
အခုကိုပဲ ႏိုင္ငံတ၀ွမ္း ေရးႀကီးတဲ့ဒဏ္ကို ခံခဲ့ရၿပီးပါၿပီ။ အမွန္က မိုးရြာခ်ိန္က အရင္ႏွစ္က အတိုင္းပါပဲ။ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ စစ္ကိုင္းတိုင္းက သစ္ေတြေျပာင္သြားတဲ့ အက်ဳိးဆက္ကို ခံရတာပါ။ ဒါ … တႏိုင္ငံလံုးသိတဲ့ အက်ဳိးဆက္ကို ေျပာျပတာပါ။ အမွန္က လူမသိသူမသိဇာတ္လမ္းေတြက ပိုမ်ားပါတယ္။ ဥပမာ တီက်စ္ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းတို႔၊ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းတို႔မွာ ေဂဟစနစ္ပ်က္စီးတဲ့ဒဏ္ကို ေဒသခံေတြ အႀကီးအက်ယ္ခံေနရပါၿပီ။
သဘာ၀သယံဇာတဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ရခဲ့တဲ့အေမြမဟုတ္ပါဘူး။ တနည္းအားျဖင့္ ဘိုးဘြားေတြအေမြေပးလို႔ ရခဲ့တဲ့ အေမြပစၥည္းမဟုတ္ပါဘူး။ သဘာ၀သယံဇာတဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေနာက္မ်ဳိးဆက္ဆီက က်ေနာ္တို႔ေခ်းငွားသံုးေနတဲ့အရာပါ။ ဒီသေဘာကို မေန႔တေန႔ကမွ ႏိုင္ငံျဖစ္လာတဲ့ အေရွ႕တီေမာေတာင္ နားလည္ပါတယ္။ အေရွ႕တီေမာဟာ ၂၀၀၂ ခုမွာ အင္ဒိုနီးရွားကေန ခဲြထြက္ၿပီး အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပိုင္ ႏိုင္ငံျဖစ္လာပါတယ္။ အမွန္က အေရွ႕တီေမာဟာ ေရနံသဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ ေပါၾကြယ္၀ေပမယ့္ ဆင္းရဲပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံသစ္ေထာင္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြက တိုင္းျပည္စီးပြားေရးအတြက္ စဥ္းစားေတာ့ ငါတို႔ရဲ႕စီးပြားေရးကို ဒီသယံဇာတေတြကို အလြန္အကၽြံ႕ထုတ္ေရာင္းၿပီးေတာ့ျဖင့္ မတည္ေဆာက္သင့္ဘူးလို႔ သေဘာညီၾကပါသတဲ့။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီသယံဇာတပစၥည္းတာဟာ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္နဲ႔လည္း ဆိုင္လို႔ပါတဲ့။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕တိုင္းျပည္ကေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ၆၀%ေက်ာ္ကို သယံဇာတေတြ ေရာင္းခ်ၿပီး ရွာပါသတဲ့။ တရား၀င္ေလွ်ာ့ေစ်းနဲ႔ေရာင္းတာေနာ္၊ အႏိုင္က်င့္တာ မပါေသးဘူး။
အခုဆို ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သယံဇာတပစၥည္းေတြကို အလြန္အကၽြံ႕မသံုးဖို႔၊ ေဂဟစနစ္ မပ်က္စီးဖို႔၊ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ အစားျပန္ထိုးဖို႔ (ဥပမာ – သစ္ပင္ေတြ ျပန္စိုက္ဖို႔) ေတာ္ေတာ္လံု႔လစိုက္ ေဆာ္ၾသလာၾကပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံဆိုရင္ သစ္ပင္ျပန္စိုက္တဲ့ေနရာမွာ ကမၻာ့နံပါတ္ ၂ ပါတဲ့။ (စကားမစပ္ … ကိုယ့္ေဒသ ကိုယ့္ေနရာကိုေတာ့ျဖင့္ လံုး၀အထိခိုက္မခံဘဲ သူမ်ားေဒသေတာ့ျဖင့္ ဘာႀကီးပဲျဖစ္ျဖစ္ ငါတို႔လိုခ်င္တာ ယူမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္မ်ဳိးဟာ ေအာက္တန္းက်တဲ့ စိတ္ထဲမွာေတာ့ ေအာက္တန္းတကာ ေအာက္တန္းအက်ဆံုး ေအာက္တန္းစားစိတ္ပါပဲလို႔ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း ေျပာရပါလိမ့္မယ္)
ကဲ … က်ေနာ္တို႔ ေရႊျပည္ႀကီးကေရာ … လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၁၀၀ ေက်ာ္တုန္းကေတာ့ သယံဇာတေတြ မုဒိမ္းက်င့္ခံရၿပီး သူ႕ကၽြန္ဘ၀ေရာက္ခဲ့ရပါသတဲ့။ အင္း … ဒါေပမဲ့ အခု ေခတ္သစ္သယံဇာမုဒိမ္းမႈေၾကာင့္ေတာ့ျဖင့္ သူ႕ကၽြန္ဘ၀ေတာ့ မေရာက္ေလာက္ဘူး ထင္ပါတယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆိုေတာ့ ေဂဟစနစ္ေတြ အႀကီးအက်ယ္ပ်က္စီးေနတဲ့ တိုင္းျပည္၊ မိုးေခါင္လိုက္ ေရႀကီးလိုက္နဲ႔ ဒုကၡပင္လယ္ေ၀ေနတဲ့တိုင္းျပည္၊ လြင္တီးေခါင္ျပင္တေမွ်ာ္တေခၚႀကီးနဲ႔ ကႏၱရတုိင္းျပည္၊ ျမစ္ေတြေခ်ာင္းေတြ ေကာခ်င္တုိင္း ေကာလို႔ ေရကပ္ေဘးသင့္ေနတဲ့တိုင္းျပည္၊ အဲလိုတိုင္းျပည္မ်ဳိးကို ဘယ္သူကမ်ား သိမ္းခ်င္မွာလဲ၊ ဟုတ္ဘူးလားဗ်ာ။
ေၾသာ္… ကံဆိုင္းလိုက္တဲ့တိုင္းျပည္ …. ကံဆိုးသေလာက္ က်ေနာ္တို႔ခ်စ္ရတဲ့တိုင္းျပည္ … ။ အဲဒီ့ ကံဆိုးသေလာက္ခ်စ္ရတဲ့တိုင္းျပည္မွာ ေနရင္း တေန႔ေန႔ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ေျမးမေလးတေယာက္ေလာက္က “ဘိုးဘိုး … သမီးတို႔တိုင္းျပည္က အရင္တုန္းကတည္းက ဒီလိုႀကီးပဲလား၊ ဖိုးဖိုးတို႔ ေခတ္တုန္းကေရာ .. ဘယ္လိုႀကီးလဲ” လို႔ ေမးလာခဲ့ရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ဒိထက္ ပိုသိပိုတတ္လို႔ “ဖိုးဖိုးတို႔ ဘာေတြမ်ား လုပ္ခဲ့လို႔ သမီးတို႔တိုင္းျပည္ႀကီး ခုလိုျဖစ္သြားရတာလဲ..” လို႔မ်ား …. ေမးလားခဲ့ရင္ …
ေမး လာ ခဲ့ ရင္ …
ဘယ္လိုေျဖရပ .. အင္း ..
ဘယ္လိုေျဖရပ … ။
မင္းခိုင္
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
