စဥ္းစားေစခ်င္တာေတြ (၃) (အမ်ဳိးသားေတြ က်န္းမာေရး စစ္စရာေတြ)

Obesity အေၾကာင္း စာအုပ္တအုပ္ ထုတ္ဖို႔ လုံးပန္းေနတာနဲ႔ မိုးမခအတြက္ စာမေရးျဖစ္တာ ေတာ္ေတာ္ၾကာသြားတယ္။ အားလုံးသိၾကတဲ့အတိုင္း အစိုးရက Shutdown ျဖစ္ေနေတာ့ စာအုပ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ Library of Congress နံပါတ္ကုိ ေစာင့္ေရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ပရိသတ္ရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္အရ ဒီတခါေတာ့ အမ်ဳိးသားေတြအတြက္ က်န္းမာေရးပညာေပးေဆာင္းပါးတပုဒ္ ေရးလိုက္ပါတယ္။

အမ်ဳိးသားေတြဟာ အသက္ ၄၅ ႏွစ္ ေက်ာ္ရင္ ေန႔စဥ္ အက္စပရင္ ၈၁ မီလီဂရမ္ ေဆးျပား ေသာက္သင့္ပါတယ္။ ႏွလုံးေရာဂါနဲ႔ ေလျဖတ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္တာမို႔ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဆရာ၀န္တေယာက္နဲ႔လည္း တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ လူတေယာက္နဲ႔ တေယာက္ဟာ မတူညီၾကပါ။ အက္စ္ပရင္ဟာ ေသြးက်ဲေဆးမို႔ အစာအိမ္ေရာဂါရွိတဲ့သူေတြ၊ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေသြးယိုေသြးစီးမႈ ျဖစ္ဖူးသူေတြ၊ ေသြးေရာဂါရွိသူေတြ မေသာက္သင့္ပါ။ အက္စ္ပရင္ေသာက္ေနစဥ္ ေသြးယိုစီးတာ၊ သြားဖုံးက ေသြးထြက္တာ၊ ဗိုက္ေအာင့္တာေတြ ျဖစ္ရင္လည္း ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ပါ။

Colonoscopy အူမၾကီးထဲ ကင္မရာထည့္ျပီး စစ္ေဆးတာကေတာ့ အသက္ ၅၀  မွာ စသင့္ပါတယ္။ အမ်ဳိးထဲမွာ အူမၾကီးကင္ဆာ ရွိရင္ေတာ့ ၄၅ ႏွစ္ ေလာက္မွာ စသင့္ပါတယ္။ ၀မ္းခ်ဳပ္တာ၊ ၀မ္းပ်က္တာ၊ ေသြးပါတာတို႔ ျဖစ္ရင္လည္း မေပ့ါဆဘဲ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသင့္ပါတယ္။

အမ်ဳိးသားေတြအဖုိ႔ အနည္းဆုံး တႏွစ္ တၾကိမ္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းျပီး စစ္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ တလ တခါ ေလာက္ စစ္ရင္လည္း ေကာင္းပါတယ္။ US မွာ စူပါမားကက္ေတြမွာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္အလကားတိုင္းၾကည့္လို႔ ရတဲ့ စက္ေတြ ရွိပါတယ္။ အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ျပီဆိုရင္ ဘာေရာဂါမွ မရွိရင္ေတာင္ ႏွစ္စဥ္ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးမႈ ခံယူသင့္ပါတယ္။

အမ်ဳိးသားေတြ အေနနဲ႔ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ ကိုလက္စထေရာ စစ္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ ၁၂ နာရီ အစာ မစားဘဲ ေရပဲေသာက္ျပီးမွ ေသြးေဖာက္စစ္ၾကည့္ရတာပါ။ စာေရးသူကေတာ့ လူနာေတြကို ခပ္ငယ္ငယ္ကတည္းက တခါေလာက္ ကိုလက္စထေရာ စစ္ထားလိုက္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႔ေတြက အရမ္း ၀တယ္ ေလ။ ကိုလက္စထေရာမ်ားေနရင္ လိုအပ္တဲ့ညႊန္ၾကားမႈေတြ ေပးရပါမယ္။ ေဆးေပးသင့္ရင္ ေပးရပါမယ္။

လိုအပ္မယ္ ထင္တဲ့ ဦးဦး၊ ကိုကို၊ ဘဘ၊ အန္ကယ္ၾကီး၊ ေမာင္ေလးတို႔ကို HIV နဲ႔ ဆစ္ဖလစ္ စစ္ေဆးရပါမယ္။ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီပိုးနဲ႔ စီပိုးေတြလည္း risk ရွိမယ္ဆိုရင္ စိတ္ခ်ရေအာင္ စစ္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။

ေဆးလိပ္ေသာက္ဖူးတဲ့ ေသာက္ေနဆဲ အမ်ဳိးသားေတြကို အသက္ ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ တသက္မွာ တခါ ၀မ္းဗိုက္ကို အာလ္ထရေဆာင္း လုပ္ရပါမယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ဖူးတဲ့အတြက္ Aorta  လို႔ေခၚတဲ့ ေသြးေၾကာၾကီးမွာ ေျပာင္းလဲမႈ ရွိႏိုင္လို႔ပါ။

စိတ္ဓာတ္က် ေရာဂါ ရွိမရွိ၊ အရက္ျပသနာ ရွိမရွိ၊ ဆီးခ်ဳိ ရွိမရွိ ဆရာ၀န္ေတြအေနနဲ႔ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ အက်ိတ္ေတြ ဘာေတြ ေပၚလာရင္လည္း ေပါ့ဆမေနဘဲ ဆရာ၀န္ဆီမွာ လာျပသင့္ပါတယ္။ ထိုနည္းတူစြာပဲ မွဲ႔ေတြကိုလည္း မွန္မွန္ သတိထားသင့္ပါတယ္။ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေနရင္ အေရျပားဆရာ၀န္နဲ႔ ျပၾကည့္ပါ။

ေသြးထဲမွာ PSA စစ္တာကိုေတာ့ ေလာေလာဆယ္ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္မွာ စစ္ပါလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ PSA (ဆီးက်ိတ္) ကို စစ္တာဟာ စိတ္မခ်ရတာမို႔ ႏွစ္စဥ္ မစစ္ဖို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ PSA မ်ားေနတာဟာ အသက္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သလို၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းမွာ ေရာဂါပိုး၀င္တာ၊ ဆီးက်ိတ္ေယာင္ယမ္းတာ၊ ၾကီးေနတာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ကင္ဆာေၾကာင့္ ဟုတ္ခ်င္မွ ဟုတ္မွာပါ။ ဒါေပမယ့္ PSA မ်ားေနတာကို ေၾကာက္လန္႔ျပီး Biopsy ေတြလုပ္ၾက၊ ခြဲစိတ္ၾကတာေတြ ရွိလာႏုိင္ျပီး ေဘးထြက္ဆုိးက်ဳိးေတြပါ ပါလာႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ေနရင္ေတာင္မွ တခ်ဳိ႔ကင္ဆာေတြက လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ျပန္႔ပြားျခင္း မရွိတာမို႔ အသက္အရမ္းၾကီးတဲ့ လူနာေတြဆို မကုပဲေတာင္ ေနၾကပါတယ္။ ဓာတ္ကင္တာ၊ Chemo ယူတာက ပိုျပီး လူနာအတြက္ ခံရလို႔ပါ။ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ အမ်ဳိးသားေတြကို ၂ ႏွစ္ ၁ ခါ ေလာက္ေတာ့ PSA စစ္ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာရွိသူ ၂ ဦး ၃ ဦးေတာ့ ရွိတတ္စျမဲပါ။

ေနာက္တခုက အ၀လြန္ေနရင္ ၀ိတ္ေလ်ာ့ေစခ်သ္တယ္။ ၀ိတ္ေလ်ာ့ရမယ္ဆိုတဲ့ အသိဉာဏ္ Insight မွ မရွိရင္လည္း ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ႏွလုံးေရာဂါျဖစ္ဖို႔၊ ေလျဖတ္ဖို႔ ၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ရဖို႔၊ ICU ထဲ ေရာက္ဖို႔၊ ေျခေထာက္ျဖတ္ရဖို႔၊ အဆစ္ေရာဂါတို႔၊ ဒူးနာတာတို႔ ရဖို႔ နီးစပ္ေနျပီလို႔ပဲ ေျပာရမွာပဲ။

ေနာက္ထပ္ အေရးၾကီးတာကေတာ့ ေဆးလိပ္နဲ႔ အရက္ (ဘီယာအပါအ၀င္) ေရွာင္ဖို႔ပါ။ ငါးပါးသီလထဲမွာ ဘီယာလည္း ပါပါတယ္။ ဘုရားက ငါးပါးသီလကို ေဟာသြားတာ လူေတြ ေကာင္းေစဖို႔ပါ။ ကိုယ့္သီလက ညစ္ႏြမ္းေနရင္ လုပ္တာ ကိုင္တာေတြ အဆင္မေျပႏိုင္ပါဘူး။ က်န္းမာေရးလည္း ထိခိုက္တယ္။ စိတ္ၾကည္လင္မႈ မရွိဘူး။ ကုယိ့သီလက ညစ္ႏြမ္းေနရင္ (ဥပမာ – လူသတ္မႈ က်ဳးလြန္ထားတာမ်ဳိး၊ ပစၥည္းခိုးတာ၊ အလြဲသုံးစားလုပ္လို႔ ေထာင္က်တာမ်ဳိး၊ ေငြေတြလိမ္ထားလို႔ ေၾကာက္ေနရတာမ်ဳိး၊ သူမ်ား သားမယား ျပစ္မွားထားတာမ်ဳိး၊ မူးယစ္ေဆး၊ အရက္ေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ထားတာမ်ဳိး) ဆုိရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မလုံမလဲျဖစ္ျပီး  လူေတာမတုိးဘဲ ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ သီလညစ္ႏြမ္းလို႔ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းရတဲ့ အက်ဳိးပါပဲ။

ဒီေတာ့ ေအာက္ေျခ  ၅ ပါး သီလေလးေလာက္ေတာ့ လုံျခဳံဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါလုံျခဳံျခင္းအားျဖင့္ ကိုယ္ေရာ သူတပါးေရာ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ေရာ အက်ဳိးရွိပါတယ္။ ၅ပါး သီလေလာက္မွ မလုံျခဳံဘဲ ဆိုရင္ေတာ့လည္း ဘယ္ေလာက္ေတာ္တဲ့ ဆရာ၀န္၊ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းတဲ့ ေဆးေတြ၊ ကိရိယာေတြနဲ႔ စစ္ေန ကုေနေပမယ့္လည္း သိပ္ျပီး ဟန္က်လွမယ္ မထင္ဘူးလို႔ပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

ေနာက္မွပဲ ဦးဦး၊ ကိုကို၊ ဘဘတို႔အတြက္ ၾကဳံမွ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ ထပ္ေရးပါဦးမယ္။