ဂါမဏိ – တႏိုင္ငံလံုးကိုဒုကၡေပးမယ့္ တႏိုင္ငံလံုးစာခ်ဳပ္
(မိုုးမခ) ဇြန္ ၈၊ ၂၀၁၅
၂၀၁၅ ခုမတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔မွာ တျပည္လံုးအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္မူၾကမ္းစာသားလို႔ ေခၚတဲ့ စကၠဴတရြက္ကို အၿပီးသတ္အတည္ျပဳလိုက္ၿပီ လို႔ ၾကံ႕ဖြတ္အစိုးရဘက္က အုတ္ေအာ္ေသာင္းတင္းေၾကညာၿပီး အဲဒီ့စာသားအတည္ျပဳတာကိုဘဲ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုး လိုက္သလိုလို၊ တႏိုင္ငံလံုးအပစ္ရပ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရသြားၿပီလိုလို ဝါဒျဖန္႔ခဲ့တာ ဗမာျပည္သူေတြၾကားမွာ ဟာသႀကီးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္ (အူတူတူႏိုင္ငံျခားသားတခ်ဳိ႕ကဘဲ အဟုတ္ထင္ခဲ့ၾကတယ္)။
ပိုရယ္ရတာက မတ္-ဧၿပီ-ေမလေတြမွာ ကိုးကန္႔ေဒသ၊ ပေလာင္ေဒသ၊ ကခ်င္ေဒသေတြမွာ တိုက္ပြဲေတြ အျပင္းအထန္ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ကိုးကန္႔ေဒသမွာ မၾကံဳစဖူး လက္နက္ႀကီးေတြ ျပံဳေအာသံုး၊ တပ္ရင္းတပ္မေတြ ျပံဳေအာသံုးၿပီး အစိုးရတပ္ဘက္က အရာရွိေတြ အပါ အဝင္ စစ္သည္အင္အားေတြ ျပံဳေအာေသေနတဲ့သတင္းေတြ၊ ဓာတ္ပံုေတြ တက္လာလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗမာျပည္ေတာင္ပိုင္းမွာလဲ သထံုခ႐ိုင္၊ ေတာင္ငူခ႐ိုင္၊ ဖာပြန္ခ႐ိုင္ေတြမွာ KNU နဲ႔ တိုက္ပြဲျဖစ္တာ၊ ေလ့က်င့္တယ္ဆိုၿပီး ေလယာဥ္နဲ႔ ဗံုးၾကဲတာ၊ ဒံုးပစ္တာေတြ၊ လြိဳင္ေကာ္နယ္မွာ KNPP နဲ႔ ခ်မလိုလိုျဖစ္တာေတြကို သမိုင္းအရ ထူးမျခားနားေတြ႔ေနရတယ္။
တကယ္တန္းပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ အဲဒီေနာက္ဆံုးသေဘာတူလိုက္တဲ့ NCA မူၾကမ္းစာသားထဲမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ မႀကိဳက္ တဲ့ အျငင္းပြားစရာေတြ ေတာ္ေတာ္ရွိေနပါတယ္။
အခန္း(၁) အေျခခံမူမ်ား
၁။ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကိုအေျခခံသည့္ ျပည္ေထာင္စုကို ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္မ်ားႏွင့္အညီ တည္ေဆာက္သြားရန္ ဆိုရာမွာ ပင္လံု စိတ္ဓာတ္နဲ႔ဖက္ဒရယ္ကိစၥကို “ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္” နဲ႔ ခ်ည္ထားၿပီး ဒုိ႔တာဝန္အေရးသံုးပါးကိုေတာ့ ႁခြင္းခ်က္မရွိလက္ခံရမယ္ ဆိုတာ တဖက္သတ္ျဖစ္ေနတယ္။
၂။ အလားတူဘဲ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ဆိုင္ရာကိစၥကိုလဲ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ထည့္ေဆြးေႏြးဖို႔ဘဲေျပာထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္ကို ဗမာအစိုးရဘက္က အတိအလင္းလက္ခံထားတာ မရွိေသးတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုေနာက္ဆံုး ဇြန္လမွာလုပ္တဲ့ ေလာ္ခီးလာတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ထိပ္သီးညီလာခံမွာေတာ့ အဖြဲ႔ အစည္းေတြ ထက္ဝက္ေလာက္က အဲဒါေလာက္နဲ႔ဘဲ လက္မွတ္ထိုးခ်င္တဲ့သေဘာ ေတြ႔ရတယ္။ က်န္တဲ့တဝက္ေလာက္ကေတာ့ အဲဒီစာသားေတြကို ပိုၿပီးအာမခံခ်က္ရွိေအာင္ ျပင္ခ်င္ၾကတယ္။
အခန္း(၂) ဦးတည္ခ်က္ႏွင့္ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား
၃။ အဓိကျပႆနာျဖစ္ၿပီးက်န္ေနတာတခုက NCA ကိုလက္မွတ္ထိုးရင္ ပါမယ့္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာပါမယ့္ အဖြဲ႔ အစည္းေတြကိစၥ ျဖစ္တယ္။ ဗမာအစိုးရနဲ႔ ဗမာစစ္တပ္က MNDAA ကိုးကန္႔၊ TNLA ပေလာင္ နဲ႔ AA ရခိုင္ေတြ NCA လက္မွတ္ထိုး ရင္ မပါရဘူးေျပာေနတယ္။ ဒါကိုေတာ့ ေလာ္ခီးလာမွာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ အားလံုးေလာက္က ကန္႔ကြက္ေနၿပီး ဒီ ၃ ဖြဲ႔မပါရင္ တႏိုင္ငံလံုးအပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္မထိုးဘူးလို႔ ခံယူေနၾကတယ္။
၄။ ဗမာအစိုးရဟာ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ‘ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား’ အျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳဘဲ ‘ေတာ္လွန္ေရးကို အေျခခံသည့္ ႏိုင္ငံေရးဆႏၵကိုနားလည္ျခင္း’ လို႔ဘဲ မူၾကမ္းမွာထည့္ထားတာကို တိုင္းရင္းသားေတြက မေက်နပ္ေပမဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္ေျမာက္ေရးကို ေရွ႕႐ွဴၿပီး လက္ခံထားလိုက္တယ္။
အခန္း(၃) ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ား
၅။ အပစ္ရပ္ကိစၥေတြကို လက္မွတ္ထုိးၿပီး ၁၄ ရက္အတြင္း တိက်ေသာအခ်ိန္ဇယားသတ္မွတ္ဖို႔ ေျပာထားတာ မေရမရာျဖစ္ေန တယ္။ အခန္း(၄) မွာေတာ့ စစ္ဘက္က်င့္ဝတ္ (CoC) နဲ႔ စည္းကမ္းေတြကို လက္မွတ္ထိုးၿပီး ၁ လအတြင္း အၿပီးေရးရမယ္လို႔ ဆုိျပန္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမူေဘာင္ကိုေတာ့ ၂ လအတြင္း ပူးတြဲေရးရမယ္လို႔ အခန္း(၅)မွာ ဆိုေသးတယ္။
၆။ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိစၥမွာ စခန္းအသစ္ မေဆာက္ဖို႔ဘဲတားျမစ္ထားၿပီး စခန္းေဟာင္းမ်ားေလွ်ာ့ခ်ေရးကိစၥ မပါ။ ဒါ့အျပင္ စခန္း အေသမရွိဘဲ လႈပ္ရွားတပ္ ေပ်ာက္က်ားတပ္ဘဲရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားေပ်ာက္က်ားေဒသေတြမွာ တိုင္းရင္းသားတပ္ေတြဟာ အပစ္ရပ္ အေျခအေနသစ္ေအာက္မွာ အေျခခ်စခန္း ေဆာက္ခြင့္မရွိတဲ့သေဘာ၊ ဌာနခ်ဳပ္စခန္းရွိတဲ့ဆီ ျပန္ဆုတ္ရမယ့္သေဘာ ျဖစ္ေနတယ္။ ေနာက္တေနရာမွာေတာ့ တပ္မ်ားေနရာျပန္ခ်မႈ ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရန္၊ တပ္စခန္းမ်ားအေရအတြက္ ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရန္လို႔ ဆိုျပန္ တယ္။
တကယ္ေတာ့ အခန္း(၃) အပုိဒ္(၅) ဟာ စစ္ဘက္က်င့္ဝတ္မရွိေသးဘဲ လိုက္နာဖို႔၊ ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေကာ္မတီ မရွိေသးဘဲ နာခံဖို႔ ျဖစ္ေနလို႔ အဓိပၸာယ္မရွိပါ။
၇။ အပစ္ရပ္နယ္ေျမမ်ားတြင္ တရားဥပေဒစိုးမုိးေရးကိစၥ ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရန္ နဲ႔ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအုပ္ခ်ဳပ္မႈကိစၥမ်ား ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ ရြက္ရန္ လို႔ေျပာတာက တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမထဲ မလိမ့္တပတ္နဲ႔တိုးဝင္ဖို႔ ရည္ရြယ္တာလား။
တကယ္ေတာ့ အပစ္ရပ္နယ္ေျမဆိုတာ မိမိလြတ္ေျမာက္ေဒသ (အစိုးရသတ္မွတ္ခ်က္အရ ‘အနက္ေရာင္ေဒသ’) တင္မကဘဲ မိမိ ေပ်ာက္က်ားေဒသ (အစိုးရသတ္မွတ္ခ်က္အရ ‘အညိဳေရာင္ေဒသ’) သတ္မွတ္ထားတဲ့ ျပည္နယ္နဲ႔တိုင္း ၿမိဳ႕ႀကီးေတြ သို႔မဟုတ္ ၿမိဳ႕ေဘးပတ္ဝန္းက်င္ေတြပါအၾကံဳးဝင္ၿပီး အဲဒီနယ္ေျမေတြမွာလဲ တရားဥပေဒစိုးမုိးေရးကိစၥ နဲ႔ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအုပ္ခ်ဳပ္မႈကိစၥမ်ားကို ႏွစ္ဘက္ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ျဖစ္ရမယ္။
၈။ တိုင္းရင္းသားတပ္ လူသစ္စုတာကို ‘လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး’ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအရ ေဆြးေႏြး ညႇိႏႈိင္းလုပ္ရန္ လို႔ ဆိုထားတယ္။ ဒီ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို အစိုးရဖက္က Disarmament, Demobilization, Reintegration (DDR) လို႔ နားလည္သတ္မွတ္ထားၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြဖက္ကေတာ့ Security Sector Reform (SSR) လို႔ နားလည္သတ္မွတ္ထားတာ အဓိကကြာဟခ်က္ႀကီးျဖစ္ေနတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြအဖို႔ SSR ဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးကိစၥရပ္ေတြ၊ အထူး သျဖင့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္၊ ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္စနစ္ေတြနဲ႔ ခြဲမရႏိုင္လို႔ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ အားလံုးၿပီးျပတ္သြားမွ အေျခခံဥပေဒအေျပာင္းအလဲ၊ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔ တြဲဖက္ၿပီးလုပ္ရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္ေနတယ္။
အစိုးရဖက္ကေတာ့ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုးၿပီးတာနဲ႔ DDR ကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး တိုင္းရင္းသားတပ္ေတြ လက္နက္ ျဖဳတ္၊ တပ္ဖ်က္ေစခ်င္တာ ျဖစ္တယ္။ အရင္က မူၾကမ္းေတြမွာ ဒါကို စစ္အုပ္စုဘက္က ေတာက္ေလွ်ာက္ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆံုးစာသားမွာေတာ့ DDR/SSR ကို တိတိက်က်မေျပာေတာ့ဘဲ ေဝေဝဝါးဝါးလုပ္ထားတယ္။
၉။ ေနာက္ဆံုးမူၾကမ္းစာသားမွာပါတဲ့ ‘ဥပေဒႏွင့္အညီ’ ပညာေရး က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းေတြလုပ္ဖို႔ဆိုတာ မင္းေအာင္လႈိင္ေျပာတဲ့ မူ(၆)ခ်က္ထဲက နံပတ္(၅) ျဖစ္တဲ့ တည္ဆဲဥပေဒမ်ား လိုက္နာရန္ဆိုၿပီး လက္ေအာက္ခံလုပ္ခိုင္းတာျဖစ္တယ္။
၁၀။ IDP ကိစၥနဲ႔ NGO ကိစၥမွာေတာ့ အစိုးရခြင့္ျပဳခ်က္ယူၿပီး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္နဲ႔ ညႇိႏႈိင္းရန္ဆိုၿပီး ႏွစ္ဖက္စလံုး အေရးပါ သလိုလိုလုပ္ထားေပမဲ့ အႏွစ္သာရကေတာ့ တည္ဆဲဥပေဒနဲ႔ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒေအာက္ သြင္းတာဘဲ ျဖစ္တယ္။
အခန္း(၄) အပစ္ရပ္ခိုင္မာေရး
၁၁။ ပူးတဲြေစာင့္ၾကည့္ေကာ္မတီမွာ အမ်ားယံုၾကည္ေလးစားသူမ်ားပါခြင့္ရေပမဲ့ ႏိုင္ငံျခားကိုယ္စားလွယ္မ်ားကေတာ့ ေလ့လာသူ သို႔မဟုတ္ အၾကံေပး သို႔မဟုတ္ နည္းပညာအေထာက္အကူအျဖစ္ မဲေပးခြင့္မရွိတဲ့ပါဝင္ခြင့္ဘဲ ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရး ကိစၥမွာ ေနာက္ဆံုး အဆံုးျဖတ္ေပးမယ့္အဖြဲ႔က ဗမာအစိုးရဘက္က UPWC/UPCC ဘဲျဖစ္ေနေတာ့ ဘက္မလိုက္ေရး အာမခံႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါ။ အပစ္ရပ္မႈေဖာက္ဖ်က္တဲ့ကိစၥ၊ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းေဖာက္ဖ်က္တဲ့ကိစၥ၊ ႏွစ္ဖက္ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရန္ကိစၥ၊ IDP/NGO ကိစၥ စတဲ့ အျငင္းပြားမႈေတြမွာ အျမင့္ဆံုးအယူခံကို ဘယ္သူကဆံုးျဖတ္မွာလဲ။
အခန္း(၆) ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္
၁၂။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြကို မတရားသင္းေၾကညာထားမႈ ပယ္ဖ်က္မယ္လို႔ ကတိမေပးဘဲ ‘မတရားသင္းေၾကညာ မႈပယ္ဖ်က္ေရး ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ရန္’ လို႔ဘဲ သေဘာတူထားတယ္။
၁၃။ ၾကားကာလမွာ အပစ္ရပ္နယ္ေျမ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လံုျခံဳေရး ႏွစ္ဘက္ညႇိႏိႈင္းလုပ္ရန္ဆိုၿပီး တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမေတြထဲ ကုလားအုပ္ ေခါင္းဝင္သလို လုပ္ခြင့္ေပးဖို႔ သေဘာတူရတယ္။ အခန္း(၃) မွာလဲ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးကို ‘ဥပေဒႏွင့္အညီ’ လုပ္ရမယ္လို႔ ဆိုလိုက္ေသးတယ္။ ဒါ့အျပင္ တိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ မိမိနယ္ေျမအတြင္းက ေျမယာနဲ႔ သယံဇာတစီမံခန္႔ခြဲေရးေတြဆိုရင္ လံုးဝ လုပ္ခြင့္မရွိတဲ့သေဘာ ေရးထားေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ စီမံကိန္းႀကီးေတြဆိုရင္ေတာ့ ပြင့္လင္းျမင္သာေရးအဖြဲ႔ (ETTI) လုပ္ထံုးလုပ္ နည္းနဲ႔လုပ္ခြင့္ တိုင္းရင္းသားေတြဘက္ကရလိုက္တယ္။
အခန္း(၅) ႏိုင္ငံေရးအာမခံခ်က္
၁၄။ ႏိုင္ငံေရးလမ္းျပေျမပံုဆိုၿပီး ေျပာထားတာမွာ အဆင့္ ၁-၂-၃-၄ လို႔မေျပာဘဲ က-ခ-ဂ-ဃ နဲ႔ ေျပာထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီထဲ မွာ အဆင့္(က) NCA လက္မွတ္ထိုး၊ အဆင့္(ခ) မူေဘာင္ေရးဆြဲ၊ အဆင့္(ဂ) အမ်ဳိးသားအဆင့္ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြး၊ DDR-SSR ေဆြး ေႏြး၊ ‘ႀကိဳတင္ေဆာင္ရြက္ဖြယ္လုပ္ေဆာင္’၊ အဆင့္(ဃ) ျပည္ေထာင္စု’ၿငိမ္းခ်မ္းေရး’ ညီလာခံက်င္းပ၊ အဆင့္(င) ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္၊ အဆင့္(စ) လႊတ္ေတာ္သို႔တင္သြင္းအတည္ျပဳ၊ အဆင့္(ဆ) ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူစာခ်ဳပ္ အေကာင္ အထည္ေဖာ္၊ DDR-SSR လုပ္လို႔ ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ သတိထားရမွာက ျပည္ေထာင္စုညီလာခံမဟုတ္ဘဲ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ျဖစ္ေနတာ၊ ၂၀၀၈ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဖို႔မပါတာ ျဖစ္ေနတယ္။
၁၅။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈပူးတြဲေကာ္မတီ ဖြဲ႔ဖု႔ိ ေျပာထားေပမဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ တိတိက်က်သတ္မွတ္မထားပါ။ ဘယ္လိုဖြဲ႔စည္း ရမယ္ဆိုတာလဲ ေျပာမထားပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒီပူးတြဲေကာ္မတီဟာ UPCC UPWC NCCT စတာေတြေနရာမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး-အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကိစၥတခုလံုးကို အၿပီးသတ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရတဲ့အထိ ဦးစီးရမယ္၊ ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေကာ္မတီေတြရဲ႕ အျမင့္ဆံုး အယူခံဌာနျဖစ္ရမယ္၊ ျပည္ေထာင္စုညီလာခံကိုလဲ ဦးစီးၿပီး ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒျပင္တာကိုလဲ ေခါင္းေဆာင္ရမွာျဖစ္တယ္။
၁၆။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကို လက္မွတ္ထုိးၿပီးရက္ ၉၀ အတြင္းလုပ္ရမယ္လို႔ ဆိုထားတယ္။ ဖက္ဒရယ္ကိစၥကို ေဆြးေႏြးမွာျဖစ္ေပမဲ့ ဒို႔တာဝန္ ၃ ပါး ေဆြးေႏြးခြင့္မရွိလို႔ ကန္႔သတ္ထားတာ တဖက္သတ္စည္းကမ္းခ်တာျဖစ္ေနတယ္။
ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကို ငါးပြင့္ဆိုင္လို႔ဆိုထားတယ္၊ အစိုးရ-လႊတ္ေတာ္-တပ္၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ား၊ တရားဝင္ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၊ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အျခားပါသင့္သူမ်ား လို႔ဆိုေတာ့ ေနာက္ဆံုးႏွစ္ပြင့္ဟာ သတိထားစရာျဖစ္ေနတယ္။ (တရားဝင္ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားထဲမွာလဲ စစ္အုပ္စု proxy ေတြ၊ အေျခခံမရိွတဲ့ ႏွစ္ေယာက္တပိုင္းေတြ ပါအံုးမယ္။) တိုင္းရင္းသား ေတြရဲ႕ကန္႔ကြက္ခ်က္ေၾကာင့္ အရင္က အစိုးရ-လႊတ္ေတာ္-တပ္ ဆိုၿပီး ၃ ပြင့္ခြဲေဆြးေႏြးမွာကို တပြင့္ထဲေပါင္းေပးလိုက္ရေပမဲ့ ေညာင္ႏွစ္ပင္ညီလာခံတံုးကလို စစ္အုပ္စုက စိတ္ႀကိဳက္ေခါင္းေခါက္ေရြးထားတဲ့ သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ေတြ အမ်ားႀကီးထိုးထည့္ၿပီး အမ်ားစုဆႏၵလို႔ု ကလိမ္ကက်စ္လုပ္မွာကို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြက မလိုခ်င္ဘူး။ proxy ေတြကို တုိင္းရင္းသားကိုယ္ စားလွယ္မ်ား၊ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ စီးပြားေရးအသင္းအဖြဲ႔မ်ား၊ ပညာရွင္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အျခားပါဝင္သင့္ပါဝင္ ထိုက္သူမ်ား နာမယ္ေတြခံၿပီး ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲတက္ခိုင္းခ်င္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ ကိုယ္စားလွယ္ေရြးခ်ယ္ေရးပူးတြဲအာဏာပိုင္နဲ႔ ေရြးခ်ယ္ေရးမူမရွိရင္ ဒုတိယေညာင္ႏွစ္ပင္ ျဖစ္မွာေသခ်ာတယ္။
၁၇။ အမ်ဳိးသားအဆင့္ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ နဲ႔ ျပည္ေထာင္စု(ၿငိမ္းခ်မ္းေရး)ညီလာခံ ဘာျခားနားသလဲ ဆိုတာလဲ ေရေရရာရာမရွိတာ ေတြ႔ရတယ္။
၁၈။ ျပည္ေထာင္စုညီလာခံဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား အေျခခံ၍ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္တာကို ‘လုပ္ထံုးလုပ္နည္းနဲ႔အညီ’ လုပ္ရမယ္လို႔ ဆိုထားေတာ့ လႊတ္ေတာ္မွာ ၇၅% မဲမရရင္ အားလံုးေရစံုေမ်ာမွာျဖစ္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ေရာက္မွ ျပန္တိုက္ဖို႔လဲခက္၊ ဘယ္သူ႔ဆီ အယူခံရမလဲမသိျဖစ္မယ့္ပံုပါဘဲ။ ဒါဟာ မင္းေအာင္လႈိင္မူ(၆)ခ်က္ထဲက ေနာက္ဆံုးအခ်က္ ‘၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖင့္ လုိက္ပါေဆာင္ရြက္ရန္’ ဆိုတာကို တိုင္းရင္းသားေတြနာခံဖို႔ ျဖစ္သြားပါၿပီ။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး/ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု နဲ႔ ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရးဟာ ေခါင္းနဲ႔ပန္းျဖစ္တယ္။ တခုမရွိရင္ ေနာက္တခုမရွိႏိုင္ပါ။ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းဆိုတဲ့ ၄၃၆ ကို အေသဆုပ္ကိုင္ထားသေရြ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ကိုယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္နဲ႔ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဘယ္ ေတာ့မွမျဖစ္ႏိုင္ပါ။
တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ ျပည္ေထာင္စုညီလာခံေတြမွာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားျပဳသူေတြပါေနမွာျဖစ္လို႔ လႊတ္ေတာ္မွာ မဲခြဲအတည္ျပဳဖို႔မလိုဘဲ သာမန္ ratify လုပ္ၿပီး ၂၀၀၈ ကို ျပင္တာ၊ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းတာ ျဖစ္ရပါမယ္။
ဒါေပမဲ့ ကာခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိင္ကေတာ့ အခုကတည္းက တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြ လက္နက္ျဖဳတ္ရမယ္ဆိုၿပီး အတိ အလင္းေျပာေနတဲ့အတြက္ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုထူေထာင္ေရးဟာ ေဝးေနအံုးမယ့္သေဘာ ရွိေနပါ တယ္။
XXX
တကယ္ေတာ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ေတြရဲ႕ အႏၱိမရည္ရြယ္ခ်က္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမဟုတ္ပါ၊ တိုင္းရင္းသား တန္းတူေရး နဲ႔ ဖက္ဒရယ္ေရးသာျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာျပည္မွာ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထူးျခားအေရးပါတဲ့မွတ္တိုင္ႏွစ္ခု ေတြ႔မိတယ္။
ပထမအလွည့္အေျပာင္းက ၂၀၀၃ ခုေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆ ရက္ေန႔မွာ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ (KNPP) က ခြဲထြက္ေရးကို စြန္႔ လႊတ္ၿပီး ဖက္ဒရယ္စနစ္ကိုလက္ခံလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒအရ ကရင္နီျပည္ (ကယားျပည္နယ္) ဟာ ၁၈၇၅ ခု ဗမာဘုရင္နဲ႔ အဂၤလိပ္အစိုးရခ်ဳပ္ဆိုတဲ့စာခ်ဳပ္အရ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ႏိုင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္ခြင့္ရိွေနတာကေန သေဘာထားေျပာင္းလိုက္တာ ျဖစ္တယ္။
ဒုတိယအလွည့္အေျပာင္းကေတာ့ ၂၀၁၅ ခု ေမလ ၆ ရက္ေန႔မွာ ဝ ျပည္ေသြးစည္းညီၫြတ္ေရးတပ္မေတာ္ (UWSA) က လက္ရွိ ခံစားေနတဲ့ de facto ကြန္ဖက္ဒေရးရွင္းအဆင့္ကို စြန္႔လႊတ္ၿပီး ဖက္ဒရယ္စနစ္ကိုလက္ခံလိုက္တာ ျဖစ္တယ္။ လက္နက္အင္အား၊ လူအင္အား၊ တိုက္စြမ္းရည္နဲ႔ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအေနအထားကိုအေျခခံၿပီး ၁၉၈၉ ခု ဧၿပီလကတည္းက သီးျခားႏိုင္ငံလိုမ်ဳိး ရပ္တည္ ေနခဲ့ရာက အခု တျခားတိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီး ဖက္ဒရယ္က်င့္သံုးဖို႔ သေဘာထားေျပာင္းလုိက္တာျဖစ္တယ္။
၂၀၁၅ ခု ေမလ ပန္ဆန္းအစည္းအေဝးက ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို ေျပာင္ဆန္႔က်င္လိုက္ၿပီး စစ္အုပ္စုလက္မခံတဲ့ အဖြဲ႔ ၃ ဖြဲ႔နဲ႔ တသားတည္းေသြးစည္းညီၫြတ္မႈကိုျပလိုက္တယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာ ခြဲထြက္ေရးမလိုလားေၾကာင္းလဲ ေၾကညာၿပီး စစ္အုပ္စုကို သေျပ ခက္ကမ္းလိုက္တယ္။ ဒါကို ဗမာတိုင္းရင္းသားေတြ ေသခ်ာစဥ္းစားဖို႔လုိပါတယ္။ အခြင့္အေရးဆိုတာ ႏွစ္ခါမလာတတ္ပါဘူး။
၁၉၄၉ ေစာဘဦးႀကီး-ဦးႏုေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္ျဖစ္၊ ၁၉၆၃ ခု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္ျဖစ္၊ ၁၉၈၉ ခု အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေတြျဖစ္ျဖစ္၊ ၂၀၁၂ ခု အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေတြျဖစ္ျဖစ္ စစ္အုပ္စုဟာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ႐ိုးသားမႈ၊ မ်က္ႏွာပူ အားနာတတ္မႈ၊ တခ်ဳိ႕ေခါင္း ေဆာင္ေတြရဲ႕ အက်င့္ပ်က္ကိုယ္က်ဳိးၾကည့္မႈေတြကို အသံုးခ်ၿပီး စစ္ကၽြန္ဇာတ္သြင္းဖို႔ အခြင့္ေကာင္းယူခဲ့၊ ေတာက္ေလွ်ာက္ႀကိဳးစား ခဲ့တာခ်ည္းဘဲ ျဖစ္ခဲ့တယ္။
ဒါေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕ေျပာသလို ေသနတ္မကိုင္တဲ့လူေတြက တိုက္ဖို႔ေျပာတယ္၊ တကယ္ ေသနတ္ကိုင္ထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းခ်င္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားေရာက္တိုင္းရင္းသားေတြ၊ ရန္ကုန္မွာေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြက တိုက္ခ်င္တယ္၊ ျပည္နယ္ထဲမွာ ရြာမွာေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရခ်င္တယ္ဆိုတဲ့စကားဟာ စစ္ကၽြန္ဘဝကို ေလာ္ဘီလုပ္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္မ မွာေနတဲ့ ဗမာတိုင္းရင္းသားေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းေနလား မေနလား အမ်ားသိျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ေတြဟာ တကယ္ေတာ့ လက္နက္ခဲယမ္းျပည့္စံုတာမဟုတ္၊ ရန္ကုန္-မႏၱေလး-ေနျပည္ေတာ္ သိမ္းႏိုင္ေလာက္ေအာင္လဲ အားရွိတာမဟုတ္၊ ေသြးဆာေနတဲ့စစ္ေသြးႂကြေတြလဲ မဟုတ္ပါ။ ဒါေပမဲ့ တိုင္းရင္းသား တန္းတူေရး-ဖက္ဒရယ္ေရးမရသေရြ႕ေတာ့ လက္နက္ခ်အညံ့ခံသြားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ လူပုဂၢဳိလ္ေတြ ေနရာမွာ လက္နက္ကိုင္/လက္နက္မကိုင္ ျပန္တိုက္မယ့္တိုင္းရင္းသားေတြ ထပ္ေပၚအံုးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြ ရဲ႕ အခြင့္အေရးမဲ့ဘဝေတြ အေျပာင္းအလဲ မရွိေသးလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
