ေမာင္ေဖသက္နီ – အႏုပညာသမိုင္းကို အႀကီးအက်ယ္ေျပာင္းလဲေစခဲ့တဲ့ ဗန္ဂိုးနဲ႔သူ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား

အခုေဆာင္းပါးေရးသားသူ အလက္စတယ္ ဆူေကး  Alastair Sooke ဟာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံက ေဒးလီးတယ္လီဂရပ္ The Daily Telegraph သတင္းစာရဲ့ ပင္တိုင္ေ၀ဖန္ေရးေဆာင္းပါးေတြေရးသားေနတဲ့ သုေတသီတေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ဒါမီအဲန္း ဟာ့တ္စ္ Damien Hirst (ဘာသာျပန္သူရဲ့ ထပ္မံျဖည့္စြက္ခ်က္။ ။ ဒါမီအဲန္း ဟာ့တ္စ္ဟာ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၇ ရက္ေန႔မွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံသား အႏုပညာရွင္၊ တီထြင္ဖန္တီးသူနဲ႔ အႏုပညာပစၥည္းေတြကို စုေဆာင္းသိမ္းဆည္းသူ ျဖစ္ပါတယ္) အာနစ္ (ရွ္) ကာပူးရ္ Anish Kapoor (ဘာသာျပန္သူရဲ့ ထပ္မံျဖည့္စြက္ခ်က္။ ။ အာနစ္(ရွ္) ကာပူးရ္ ဟာ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ ဘံုေဘၿမိဳ႕မွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့အိႏၵိယႏိုင္ငံသား ပန္းပုအႏုပညာရွင္ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေက်ာ္ႏွစ္ေတြကစၿပီး အဂၤလန္ႏိုင္ငံ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ကို ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ၿပီး ေဟာ္န္ေဆ အႏုပညာေကာလိပ္ Hornsey College of Art နဲ႔ ခ်ယ္လ္ဆီး အႏုပညာနဲ႔ ဒီဇိုင္းေကာလိပ္ Chelsea School of Art and Design ေတြမွာ အႏုပညာ ဘာသာရပ္ေတြကို ေလ့လာသင္ၾကားခဲ့ သူျဖစ္ပါတယ္) နဲ႔ဂ်က္ဖ္ ကူးန္စ္ Jeff Koons (ဘာသာျပန္သူရဲ႕ ထပ္မံျဖည့္စြက္ခ်က္။   ။ ဂ်က္ဖ္ ကူးန္စ္ဟာ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၂၁ ရက္ေန႔မွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ အေမရိကန္အႏုပညာရွင္တေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ေတာ္နဲ႔ သူ႔ေမြးဇာတိ ပင္ဆယ္လ္ေဗးနီးယားျပည္နယ္က ေယာက္ York ၿမိဳ႕တို႔မွာ ေနထိုင္ ေနသူတဦးျဖစ္ပါတယ္) တို႔အပါအ၀င္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ အႏုပညာရွင္ေတြအေၾကာင္း သုေတသနေဆာင္းပါးေတြ ေရးသားေနသူျဖစ္ပါတယ္။၂၀၁၀ ခုႏွစ္ထဲမွာ ‘ဘီဘီစီ တစ္ BBCOne’ ရဲ့ ‘တနဂၤေႏြေန ့ ညေနဆည္းဆာ Sunday evening’ အစီအစဥ္ကေန ကမာၻ႔ေခတ္ေပၚ ေမာ္ဒန္အႏုပညာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ပံုမွန္ထုတ္လႊင့္ေနသူျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ‘ဘီဘီစီရဲ့ ယဥ္ေက်းမႈသရုပ္ျပအစီအစဥ္ The Culture Show’ ကေနပရိုဂရမ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို တင္ဆက္ေနခဲ့သလို ‘ဘီဘီစီ ႏွစ္ BBC Two’ ရဲ့‘ေရဒီယိုနဲ႔တယ္လီဗီးရွင္း’ အစီအစဥ္ေတြကေန အႏုပညာေ၀ဖန္ေရးေဆာင္းပါးေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္ေရးသားေနခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ ျပင္သစ္ေနာ္မန္ဒီ က်ဆံုးသြားခ်ိန္ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီးအၿပီး ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ကေန မ်က္ေမွာက္ ေခတ္အခ်ိန္အထိ (ဘာသာျပန္သူရဲ့ျဖည့္စြက္ခ်က္။    ။ အခုေဆာင္းပါးကို အလက္စတယ္ ဆူေကး ေရးသားေနတဲ့အခ်ိန္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလထဲအထိကို ဆိုလိုတာပါ) သူဟာ ၿဗိတိသွ် ပန္းပုအႏုပညာ သမိုင္းေတြကို အပိုင္းသံုးပိုင္းခြဲၿပီး ေရး သားျပဳစုေနခဲ့ၿပီး အဲဒီ့အစီအစဥ္ကို ‘ဘီဘီစီေလး BBC Four’ ရဲ့ အစီအစဥ္ေတြကေန ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းကတည္းကတင္ဆက္ျပသေနခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။

အခု ဓါတ္ပံုကို ‘ေကာ္ဘစ္’ ျပတိုက္မွ ရရွိပါတယ္။ (ဘာသာျပန္သူရဲ့ ျဖည့္စြက္ခ်က္။ ။ ‘ေကာ္ဘစ္ Corbis’ ျပတိုက္ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အေနာက္ဘက္ကမ္းေခ်မွာရွိတဲ့ ၀ါရွင္တန္ျပည္နယ္၊ ဆီယက္တယ္လ္ Seattle ၿမိဳ႕မွာ ပန္းခ်ီကားေတြ၊ ႐ုပ္ရွင္မွတ္တမ္းေတြ၊ဖလင္မွတ္တမ္းေတြကိုထိမ္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ေစဖို႔ မိုက္ခရိုေဆာ့ဖ္Microsoft ကြန္ပ်ဴတာကုမၸဏီ ပိုင္ရွင္ႀကီး ဘီလ္ဂိတ္ Bill Gates ကထူေထာင္ထားတဲ့ ျပတိုက္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီဌာနမွာ ပန္းခ်ီကားေပါင္း သန္းတရာ ၁၀၀ ၀၀၀၀၀၀ ေက်ာ္နဲ႔ မွတ္တမ္းဗီဒီယိုေပါင္း ရွစ္သိန္း ၈၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ကိုထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေပးထားတဲဲ့ ဌာနတခုျဖစ္ ပါတယ္) ဒတ္ခ်္ႏိုင္ငံဖြား ကမာၻေက်ာ္ ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဗန္းဆင့္ ၀ီလဲမ္ ဗန္ဂိုး Vincent Willem van Gogh ဟာ ၁၈၇၈ ခုႏွစ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး သူ႔ဘ၀တေလွ်ာက္လံုး ခရစ္ယာန္ဘာသာေရး သင္းအုပ္ဆရာျဖစ္ဖို႔အတြက္ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားေနခဲ့ရတာ ပါ။ (ဘာသာျပန္သူရဲ့ ထပ္မံျဖည့္စြက္ခ်က္။ ။ သူ႔အလယ္နာမည္ ၀ီလဲမ္ Willem ကို ေဖ်ာက္ၿပီး ဗန္းဆင့္ ဗန္ဂိုးလို႔ပဲ လူသိမ်ားပါတယ္။ သူ႔ဘ၀ဟာ နိမ့္ခ်ည္တလွည့္၊ ျမင့္ခ်ည္တခါနဲ႔နိမ့္တံုျမင့္တံုျဖစ္ေနခဲ့ရာက ပန္းခ်ီကို စတင္ေရးဆြဲခဲ့တာပါ။ ေဆာင္းပါးရွင္ အလက္စတယ္ ဆူေကး Alastair Sooke ဟာ ဗန္ဂိုးကို ေမြးခဲ့တဲ့အခ်ိန္ ၁၈၅၃ ခုႏွစ္ကစၿပီး သူ႕ဘ၀ရဲ့ အေရးအႀကီးဆံုးအခ်ိန္အထိကို ေလ့လာသုေတသနျပဳလုပ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။) ၁၈၇၈ ခုႏွစ္ ေႏြဦးေပါက္ရာသီမွာ ဗင္းဆင့္ ဗန္ဂိုးဟာ အသက္ ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ဘ၀သက္တမ္း တ၀က္က်ိဳးလာခဲ့တဲ့အခ်ိန္ သူျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့သမိုင္းေၾကာင္းကို တေစ့တေစာင္းငဲ့ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ ဒတ္ခ်္လူမ်ိဳးတေယာက္အေနနဲ႔ သူ႔ဘ၀ရပ္တည္ႏိုင္ဖို႔ အေတာ္ခက္ခက္ခဲခဲ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားခဲ့ရတာကို သူျမင္ေတြ႕ရပါတယ္။

ဒတ္ခ်္ႏိုင္ငံရဲ့ အျမင့္ဆံုးအဆင့္အတန္း၊ အလယ္အလတ္အဆင့္အတန္းနဲ႔ ေအာက္တန္းေနာက္တန္းအက်ဆံုးအထိ ျဖတ္ သန္းခဲ့ရတဲ့ဘ၀ေတြက နိမ့္တံု၊ ျမင့္တံုနဲ႔အမ်ိဳးမ်ိဳးပါပဲ။ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ လန္ဒန္ၿမိဳ႕နဲ႔ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕ေတြကို သြားေရာက္ ေနထိုင္မႈမျပဳခင္က သူဟာ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံ သည္ဟိတ္သ္ၿမိဳ ့TheHague ၿမိဳ႕မွာေနထိုင္ရင္း အႏုပညာပစၥည္းေတြကို လိုက္လံပို႔ေဆာင္ေပးရတဲ့ အလုပ္ကိုလုပ္ကိုင္ရင္း ဘ၀ရပ္တည္ခဲ့ရတာပါ။ တျခားအလုပ္ေတြလုပ္ဖို႔က သူရဲ့ အရွက္ အေၾကာက္ႀကီးမႈနဲ႔ ကြၽမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္မႈမရွိတာေၾကာင့္ ဘာအလုပ္ေကာင္းမွ မရရွိခဲ့ပါဘူး။ ၁၈၇၆ ခုႏွစ္ထဲမွာ သူဟာ ရွိေန တဲ့အလုပ္ကေန အျဖဳတ္ခံလိုက္ရပါတယ္။ အဲဒီလို ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးခါးသည္းလွတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရၿပီးေနာက္မွာမွ အခ်ိန္ပိုင္းစာသင္ေပးရတဲ့ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္ကို ရရွိခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ စာသင္ေပးရတဲ့အလုပ္ကလည္း ေရရွည္မခံပါ ဘူး။

အဲလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြကို ရင္ဆိုင္ျဖတ္သန္းရင္း နယ္သာလန္ႏိုင္ငံ၊ အမ္စတာဒမ္ၿမိဳ႕ကိုသြားၿပီး သူ႔ဖခင္ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့၊ သူ႔ဖခင္က သူ႔ေျခရာကိုနင္းေစခ်င္ေပမယ့္ သူ႔အေဖ ခရစ္ယာန္သင္းအုပ္ဆရာတာ၀န္နဲ႔ တျခားေဒသကိုေျပာင္းေရႊ႕ တာ၀န္ မထမ္းေဆာင္ခင္အထိ သူ႔အေဖျဖစ္ေစခ်င္တာမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ ေဒါဒရက္ခ်္ၿမိဳ႕က စာပံုႏွိပ္တိုက္တခုမွာ စာျပင္ဆရာတေယာက္ အေနနဲ႔ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူဟာ သူစိတ္၀င္စားတဲ့ အလုပ္ေတြကိုေတာ့ တဖက္ကမ္းခပ္ တတ္ေျမာက္ေအာင္ စိတ္ရွည္လက္ရွည္နဲ႔ မေလွ်ာ့တဲ့ဇြဲနပဲနဲ႔ ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့အတြက္ သူ႔အသက္ ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ေမြးေန႔ကိုက်င္းပ ျပဳလုပ္ၿပီး လအနည္းငယ္အၾကာ ၁၈၇၈ ခုႏွစ္ထဲမွာေတာ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာေရးသင္းအုပ္ဆရာျဖစ္လာႏိုင္ဖို ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ သူဟာ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံရဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဘရပ္ဆယ္လ္ကေန စတင္ထြက္ခြာလာခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္ထိ သူ႔အနာဂါတ္အတြက္ ဘာလုပ္ရမယ္ဆိုတာကို ကြဲကြဲျပားျပားမဆံုးျဖတ္ရေသးပါဘူး။ အဲဒီလိုေယာင္လည္ လည္ဘ၀နဲ႔ သံုးလေလာက္ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီး လူေတြအျမင္မွာ သူဟာ ကုန္းေကာက္စရာမရွိေတာ့ေလာက္ေအာင္ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးျဖစ္ ေနခဲ့တယ္လို႔ အျမင္ေရာက္ေစပါတယ္။ သူ႔ကံၾကမၼာဟာ ‘ကံဆိုးမသြားရာ မိုးလိုက္လို႔ရြာ’ ဆိုတဲ့ စကားလိုမ်ိဳးအတိုင္း ဘာသာေရးသင္းအုပ္ဆရာျဖစ္သင္တန္းက သူ႔ကို ၀င္ခြင့္မျပဳခဲ့ပါဘူး။ ဗန္ဂိုးရဲ့မိသားစုဟာ ေမွ်ာ္လင့္စရာဆိုလို႔ ဘာမွမရွိ ေတာ့ေလာက္ေအာင္ ဆိုးဆိုးရြားရြားျဖစ္ေနခဲ့ရပါေတာ့တယ္။ သူဟာလည္း ဘာကိုမွ မည္မည္ရရ မလုပ္တတ္ မကိုင္တတ္နဲ႔မို႔ ဘ၀ရပ္တည္ဖို႔အတြက္ အင္မတန္ခက္ခဲလာတဲ့အတြက္ အ၀တ္အစားကိုမလဲ၊ မုတ္ဆိတ္က်င္စြယ္လည္း မရိတ္ေတာ့ပဲ ျဖစ္ သလို ၀တ္စားဆင္ယင္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႔အမ်ားအျမင္မွာ ဗင္းဆင့္ဟာသူ႐ူးတေယာက္လိုပံုမ်ိဳးလို ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူ႔အေဖက သားအႀကီးဆံုး သူ႔ကို စိတၲဇေဆး႐ံုကိုပို႔ၿပီး ကုသေစဖို ့စၿပီးေတြးလာခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဗင္းဆင့္ ဗန္ဂိုးဟာ ဘာသာေရးအေပၚလည္းစိတ္၀င္စားမႈလံုး၀မရွိတဲ့အတြက္ သာသာေရးသင္းအုပ္ ဆရာလုပ္ဖုိ႔ ကလည္း လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ၁၈၇၈ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းေရာက္ေတာ့ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံ မြန္းစ္ Mons ၿမိဳ႕နယ္ရဲ့ အ ေနာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ဘိုးရီနာ့ဂ္ Borinage ေဒသကိုသြားၿပီး ေက်ာက္မီးေသြးဖုတ္သမားတေယာက္အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ ရင္း ဘာသာေရးသင္းအုပ္ဆရာျဖစ္ေအာင္လုပ္ၿပီး ဘ၀ရပ္တည္မယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါေတာ့တယ္။

ဗင္းဆင့္ ဗန္ဂိုး ၁၈၈၉ ခုႏွစ္မွာ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ေျမတူးသမားမ်ား ပန္ခ်ီကား (ဘာသာျပန္သူရဲ့ ျဖည့္စြက္ခ်က္။ ။ ၁၈၈၉ ခုႏွစ္မွာ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ဗင္းဆင့္ဗန္ဂိုးရဲ့ ‘ေျမတူးသူမ်ား ျပင္သစ္ဘာသာနဲ႔ Les bêcheurs လို ့ေခၚၿပီး အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ The Diggers’ လို႔ေခၚဆိုတဲ့ ပန္းခ်ီကားဟာ ပို႔စ္အင္ပရက္ရွင္နစ္ ပန္းခ်ီကားမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္)

လက္ရာေျမာက္အႏုပညာကို ဖန္တီးျခင္းဗန္ဂိုးဟာ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံ မြန္းစ္ Mons ၿမိဳ႕နယ္ရဲ့အေနာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ဘိုးရီနာ့ဂ္ Borinage ေဒသကိုသြားေရာက္ၿပီး BAM (မြန္းစ္ရဲ့ အႏုအလွ အႂကြအရြမ်ား Beaux-Arts Mons) လို႔ ေခၚတဲ့ မြန္းစ္Mons ရဲ့ အႏုပညာရပ္ေတြကို ၁၈၈၀ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလထိတိုင္ ေနထိုင္ၿပီး စာတမ္းေတြကို ေရးသားျပဳစုခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္မွ သူ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံ ဘရပ္ဆဲလ္ၿမိဳ႕ကို ျပန္သြားခဲ့တာပါ။ (မြန္းစ္ၿမိဳ႕ဟာ ယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ဥေရာပႏိုင္ငံ ေတြထဲမွာ ဂုဏ္သိကၡာအရွိဆံုး ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕အျဖစ္၂၀၁၅ ခုႏွစ္အထိ ရပ္တည္ေနပါတယ္) ဗန္းဆင့္ ဗန္ဂိုးဟာ လည္းခရစ္ယာန္ ဘာသာေရးသင္းအုပ္ဆရာ ျဖစ္ခ်င္စိတ္မရွိတာေၾကာင့္ သူ႔အမတေယာက္နဲ႔တိုင္ပင္ၿပီး  ေပါင္မုန္ ့ဖုတ္သမားျဖစ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ႀကိဳးစားဖို႔ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဘိုးရီနာ့ဂ္ေဒသဟာ ဗန္ဂိုးႏွစ္သက္သေဘာက်တဲ့ေဒသတခုျဖစ္တာေၾကာင့္ သူ သေဘာတူခဲ့ပါ တယ္။ သူေလးစား ခ်စ္ခင္တဲ့ညီအကို၀မ္းကြဲေတာ္စပ္သူ သီအို Theo က အဲဒီမွာရွိေနတာမို႔ သူျဖစ္ခ်င္တဲ့အႏုပညာရွင္ တေယာက္ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ကူးနဲ႔ ဗန္ဂိုးက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့တာပါ။

ဘိုးရီနာ့ဂ္ Borinage ေဒသကိုေရာက္စပိုင္းမွာ ေတြ႕ျမင္ရတဲ့အရာရာတိုင္းဟာ သူ႔အတြက္ အသစ္အဆန္းေတြျဖစ္ေန တာေၾကာင့္ သူ႔စိတ္ထဲလိႈက္လိႈက္လွဲလွဲ ၾကည္ႏူးမႈေတြျဖစ္ေပၚေစခဲ့တဲ့အတြက္ တေန႔ေန႔တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ သူဟာ နာမည္ႀကီး ေအာင္ျမင္တဲ့ အႏုပညာရွင္တေယာက္ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ မိမိကိုယ္မိမိ ယံုၾကည္ေနခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ၁၈၉၀ ခုႏွစ္ထဲမွာ သူ႔ကိုယ္သူသတ္ေသသြားခဲ့တဲ့အျဖစ္အပ်က္မတိုင္မီအထိ တေန႔ေန႔မွာ သူဟာ ေအာင္ျမင္တဲ့အႏုပညာရွင္ တေယာက္ျဖစ္ရမယ္လို ့သူ႔ကိုယ္သူယံုၾကည္ေနခဲ့သူတေယာက္အျဖစ္ ယူဆေနခဲ့သူပါ။

ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဘိုးရီနာ့ဂ္ကို စေရာက္ခါစက အရာရာဟာ ဗန္ဂိုးအတြက္ သိပ္လြယ္ကူလွတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ သားတေယာက္အေနနဲ႔ ပံုမွန္အတိုင္း ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္းနဲ႔ ဟိတ္ဟန္မရွိပဲ သမ႐ိုးက်ေနထိုင္ခဲ့တာပါ။ အ၀တ္အစားအတြက္ ေငြေၾကးကိုသိပ္မသံုးပဲ ‘ဘိုးရင္း Borins’ လို ့အလြယ္ေခၚတဲ့ ဘိုးရီနာ့ဂ္ၿမိဳ ့မွာ အလုပ္သမားေတြ ၀တ္ေလ့၀တ္ထရွိတဲ့ အလုပ္သမားယူနီေဖာင္းမ်ိဳးကိုပဲ ၀တ္ၿပီး ေနထိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကံၾကမၼာက သူ႔ဘက္မလိုက္ခဲ့တဲ့အတြက္ လူထုကို စကားေတာင္ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္မေျပာတတ္ပဲ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ သူေခၚတဲ့ အစည္းေ၀းေတြမွာဆိုလည္း တက္ေရာက္တဲ့ လူအေရအတြက္က ကေျမာက္ကေျခာက္ (ကေမ်ာက္ကေခ်ာက္) ပါ။

သူ႔မွာရွိတဲ့ အရည္အခ်င္းက သူလုပ္ေနတဲ့ မိုင္းတြင္းက အလုပ္သမားေတြကိုေတာင္ ျဖစ္ျဖစ္ေျမာက္ေျမာက္ မစည္း႐ံုးႏိုင္ခဲ့ ပါဘူး။ သူေျပာတဲ့စကားက အလုပ္သမားေတြရဲ့စိတ္ႏွလံုးကို မဖမ္းဆုပ္ႏိုင္ခဲ့သလို ဦးေဆာင္မႈလည္းမေပးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ သူ စကားေျပာရင္လည္း လူအမ်ားနားလည္ႏိုင္မယ့္စကားမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ လူအနည္းအက်ဥ္းကပဲ နားလည္ႏိုင္မယ့္ ‘၀ါးလူးန္ ျပင္ သစ္စကား Walloon French’ မ်ဳိး(ဘာသာျပန္သူ ရဲ့ျဖည့္စြက္မွတ္ခ်က္။       ။ ‘Walloon French’ စကားဟာ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံ ရဲ့ ေဒသအခ်ဳိ႕မွာ အသံုးျပဳေနတဲ့ ျပင္သစ္စကားျဖစ္ပါတယ္) ျဖစ္ေနေတာ့ လူတိုင္းဟာ နားမလည္ၾကပါဘူး။ သူကိုယ္ တိုင္ ကလည္း ျပင္သစ္စကားကို ဖ်က္ၿပီးေျပာတာမ်ိဳးကို သေဘာမက်တာနဲ႔ အဲဒီ့အသံထြက္ေတြက ပံုမွန္မဟုတ္ပဲနဲ႔ ဗလံုးဗေထြး ျဖစ္ေနတတ္တာမို ႔ သူကိုယ္တိုင္လည္း သိပ္မေျပာျဖစ္ပါဘူး။ သူေရာက္ၿပီး ႏွစ္၀က္ေလာက္လည္းရွိခ်ိန္ ၁၈၇၉ ခုႏွစ္ဇူလိုင္လ မွာ ၾကံဳေတြ ့ေနရတဲ့အေျခအေနေတြကို ပိုဆိုးေစမယ့္အျဖစ္အပ်က္တခု ထပ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြက ဘာသာေရးသင္းအုပ္ဆရာေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တင္းၾကပ္တဲ့ဥပေဒသစ္ေတြကို ျပဌာန္းလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒသစ္ေတြအရ သူ႔ရဲ့ အခက္အခဲေတြကို မီးေလာင္ရာေလပင့္ ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။

ဗင္းဆင့္ ဗန္ဂိုး ၁၈၈၉ ခုႏွစ္မွာ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ‘လမ္းမေပၚက ေဖ်ာ္ေျဖေရးသမား’ ပန္ခ်ီကား

အသက္ (၂၆) ႏွစ္ရွိလာတဲ့အခါ rock-bottom moment လို႔ေခၚတဲ့ ‘ေစ်းႏႈန္းအနိမ့္ဆံုးစနစ္နဲ႔ ပန္းခ်ီကားေတြေရးဆြဲတဲ့စနစ္’ တခု ေရပန္းစားလာၿပီး ဗန္ဂိုး ကလည္း အဲဒီလႈပ္ရွားမႈထဲပါ၀င္လာၿပီး ပန္းခ်ီကားေတြကို စတင္ေရးဆြဲလာခဲ့ပါတယ္။ သူ႔မွာရွိေနတယ္လို႔ထင္ထားခဲ့တဲ့ ဘာသာတရားကိစၥဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ေလ်ာ့ပါးလာခဲ့ၿပီး စာျပင္ဆရာအလုပ္ဘက္ကို ပိုၿပီးစိတ္၀င္စားလာခဲ့ပါေတာ့တယ္။ “တခါတရံ က်ေနာ္ဟာ ပန္းခ်ီကားေတြအမ်ားႀကီးရွိတဲ့ က်ေနာ့္မိခင္ႏိုင္ငံရင္းကို သိပ္ေအာက္ေမ့မိတာပဲဗ်ာ” လို႔ သူ႔၀မ္းကြဲ အကို ‘သီအို’ ဆီကို ၁၈၈၀ ခုႏွစ္ ေႏြရာသီတုန္းကေရးခဲ့တဲ့စာတေစာင္ထဲမွာ ေရးသားထားခဲ့ၿပီး ေန တဓူ၀ သူ႔ရဲ့ အရင္ကလုပ္ ခဲ့တဲ့ အႏုပညာအလုပ္မ်ဳိးေတြ၊ ပန္းခ်ီပန္းပုလက္ရာေတြကို ျဖန္ ခ်ိေပးရတဲ့အလုပ္မ်ဳိးကိုပဲ ေအာက္ေမ့တမ္းတမိတဲ့အေၾကာင္း ေရးသားထားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီႏွစ္ေဆာင္းဦးေပါက္ရာသီမွာ သူဟာ ဘိုးရီနာ့ဂ္နဲ႔ ဘရပ္ဆဲလ္ၿမိဳ႕ေတြကိုျပန္ၿပီး ‘ေတာ္၀င္ အႏု ပညာတကၠသိုလ္ Académie Royale des Beaux-Arts (Royal Academy of Arts – Arts College, Belgium)’ မွာ ပန္းခ်ီပညာကို ထပ္မံဆည္းပူးဖို ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ အဲဒီၿမိဳ႕ေတြဆီကို ဦးတည္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။

အေျခခံ ေဖာင္ေဒးရွင္းခ်ျခင္းဘိုးရီနာ့ဂ္ၿမိဳ႕မွာ ေနထိုင္ေနစဥ္ ဗန္ဂိုးဟာ သူျဖစ္ခ်င္တဲ့ အႏုပညာရွင္တေယာက္ျဖစ္လာဖို႔ အမွန္တကယ္ႀကိဳးစားခဲ့ပါရဲ့ေလာ။ သူမိုင္းတြင္းမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနခိုက္ မိုင္းတြင္းတူးသမားေတြရဲ့ ႏံုခ်ာလွတဲ့ဘ၀ေတြကို အသနားပိုခဲ့မိပါတယ္။ “အဲဒီအခ်ိန္ဟာ သူ႔ဘ၀တခုလံုးမွာ အစစအရာရာ ႏံုခ်ာလြန္းခဲ့တာပါ။ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း ကလည္းမရွိ၊ တခ်ိန္လံုး သူ႔အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္အသိုင္း၀ိုင္းနဲ႔ပဲ ဆက္ဆံေပါင္းသင္းေနခဲ့ရတာ” လို႔ ဘိုးရီနာ့ဂ္ၿမိဳ႕ မွာေနထိုင္စဥ္ ဗန္ဂိုးနဲ႔တရင္းတႏွီးေပါင္းသင္းေနခဲ့သူ ဆဂ်ရား ဗန္ေဟာ့ (ဂ္) တဲန္ Sjraar VanHeugten က ေျပာဆိုခဲ့ပါ တယ္။ “အဲဒီမွာေနၾကတဲ့ လူေတြကဆင္းလည္း အရမ္းဆင္းရဲတယ္၊ ပညာလည္းမတတ္ၾကဘူးဆိုေတာ့ အလုပ္အကိုင္ေတြ ကလည္း အလုပ္ၾကမ္းေတြမ်ဳိးနဲ႔ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့အလုပ္ေတြပဲရွိတယ္။ အဲလိုအေျခအေနေတြေၾကာင့္ သူဟာ ရိုး႐ိုးရွင္းရွင္းနဲ႔ ေအးေအးေဆးေဆးေနရမယ့္ဘ၀မ်ိဳးကို သူေတာင့္တမိေတာ့တယ္။ အႏုပညာရွင္ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာမွ သူဟာ အလုပ္သင့္ဆံုးအလုပ္ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့မိတယ္လို ့သူသိလာခဲ့ရတာပါ။ သူ အသိအမွတ္ျပဳေလးစားရတဲ့ ယန္းဖရန္ဆြာ မီးေလး Jean-François Millet လို အႏုပညာသည္ေတြလိုမ်ိဳး ျဖစ္ခ်င္လာမိပါတယ္။ သူ႔ဘ၀ သက္တမ္းတ၀က္ေလာက္က်မွ သူဘာျဖစ္ခ်င္တယ္ဆိုတာသိခဲ့ရၿပီး အဲဒီေလာက္က်မွ သူစိတ္အ၀င္စားဆံုးအလုပ္ဟာ အႏုပညာရွင္အလုပ္ပဲလို႔ သိရွိလာ ခဲ့ရတာပါ။ သူဟာသိရွိၿပီးေနာက္ပိုင္းကစၿပီး ေသဆံုးတဲ့အထိ သူအလုပ္ခ်င္ဆံုးအလုပ္ကိုလုပ္ကိုင္ရင္း ေနထိုင္သြားခဲ့တာပါ” ေက်းလက္ေဒသေတြမွာေနထိုင္ေနၾကတဲ့ သာမန္အရပ္သူ၊ အရပ္သားေတြဟာ အခုလိုမ်ိဳးေန႔စဥ္ရက္ဆက္ ဆင္းဆင္းရဲရဲ ေနထိုင္ရပ္တည္ေနရတာေတြကို ျမင္ေတြ႕ ၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရတာေတြဟာ ဘိုးရီနာ့ဂ္ၿမိဳ႕မွာေနထိုင္ေနစဥ္ ဖန္တီးခဲ့တဲ့ သူ႕ အႏု ပညာေတြမွာ အနည္းနဲ႔အမ်ား ႐ိုက္ခတ္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြကိုအခုလို အစခ်ီၿပီီး ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ “အဲဒါ က ဘိုးရီနာ့ဂ္မွာ စတင္ခဲ့တာပဲေလ။ အဲဒါကစၿပီး က်ေနာ္ဟာ ပထမဆံုးအေနနဲ႔ သဘာ၀တရားႀကီးကို စတင္ၿပီး အႏုပညာ တရပ္အျဖစ္ ဖန္တီးလာခဲ့ေတာ့တာပါ”

၁၈၉၀ ခုႏွစ္မွာ ဗန္ဆင့္ ဗန္ဂိုး ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ “နိဂံုးမရွိတဲ့ ရြာတရြာAuvers-sur-Oise (An Eternal Village)” ပန္းခ်ီကား

“မိုင္းတြင္းအလုပ္သမားေတြက အခုပန္းခ်ီကားကို သူတို႕ဘ၀ေတြရဲ့ထပ္တူပဲဆိုၿပီး ဂုဏ္ယူေျပာၾကားေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒီပံုႏွစ္ ပံုဟာ ေက်းလက္ပံုစံ စတိုင္အိမ္ေတြပါပဲ။ အိမ္ပံုစံစတိုင္ဟာ အဲဒီ ဗန္ဂိုးက်င္လည္ခဲ့တဲ့ေခတ္ကို ထင္ဟပ္ျပေနတဲ့အတြက္ သိပ္ကိုတန္ဖိုးရွိပါတယ္။ ဗန္ဂိုးေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ပန္းခ်ီကားအမ်ားစုဟာ သူက်င္လည္ခဲ့တဲ့ေခတ္ေတြကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနခဲ့တာပါ။ အခု ပန္းခ်ီကားႏွစ္ကားဟာ သူေနထိုင္ခဲ့ဖူးတဲ့ ဘိုးရီနာ့ဂ္ၿမိဳ႕ကို တနည္းတဖံု ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနၾကမွာပါ” ေနာက္ ဗန္ဂိုးနဲ႔ ပတ္သက္လို ့ တခုတ္တရ ေျပာၾကဆိုၾကတာက ဗန္ဂိုးဟာ ဘိုးရီနာ့ဂ္ၿမိဳ႕မွာေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ပန္းခ်ီကားေတြစၿပီး ေရးဆြဲၿပီဆိုရင္အျဖဴအမည္းေရာင္ေတြနဲ႔ အရင္ဆံုးေရးဆြဲၿပီးမွ တျခားအေရာင္ေတြကို ထပ္မံျဖည့္သြင္းခဲ့ၾကတာပါပဲဆိုတဲ့ စကားပါပဲ။ အျဖဴ အမည္းေရးဆြဲၿပီးတဲ့ပန္းခ်ီကားေတြကို “ျပင္သစ္ႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းက စိန္႔ေရမီး Saint-Rémy လို႔ေခၚတဲ့ ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕ (ဘာ သာျပန္ဆိုသူရဲ့ ျဖည့္စြက္ခ်က္။  ။ ဗန္ဂိုးဟာ သူ႔ကိုယ္သူ ေသေၾကာင္းႀကံခဲ့တဲ့ၿမိဳ႕) ကိုသယ္ေဆာင္သြားၿပီး အေရာင္ေတြနဲ႔ ျဖည့္သြင္းခဲ့တာပါ။ သူ႔စိတ္ထဲမွာ သူ႔ဇာတိခ်က္ျမႇဳပ္ေဒသကို ဘယ္ေလာက္ႏွစ္ၿခိဳက္သလဲဆိုရင္ ေသတာေတာင္မွ ၁၈၈၉ ခုႏွစ္ သူ႔ဇာတိကိုျပန္ၿပီးမွ သူ႔ကိုယ္သူ အဆံုးစီရင္သြားခဲ့တာပါ” ဗန္ဂိုးေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ပန္းခ်ီကားအမ်ားစုဟာ ပ်က္ဆီးဆံုး႐ံႈးသြား ခဲ့ရေပမယ့္ ဘိုးရီနာ့ဂ္ၿမိဳ႕မွာေနထိုင္ခဲ့စဥ္ကာလမွာ သူေရးဆြဲခဲ့တဲ့ပန္းခ်ီကားေတြထဲက တခ်ဳိ႕ကေတာ့ မပ်က္စီးပဲရွိခဲ့တယ္လို႔ သူ႔မိတ္ေဆြတေယာက္ဆီေရးခဲ့တဲ့ ဗန္ဂိုးရဲ့စာတေစာင္အရ သိရွိခဲ့ရပါတယ္။ တေယာက္ေယာက္က ဂ႐ုမစိုက္ပဲနဲ႔ တျခား ေနရာတခုခုကို သယ္ယူသြားတာလား ၊ဒါမွမဟုတ္ အခ်ိန္ၾကာလာလို႔ ေဆြးေျမ့ပ်က္စီးသြားတာလားဆိုတာ အတိအက် မသိရပဲ သူ႔အေလ့အတိုင္း (သူ႔အႏုပညာဆန္ဆန္နဲ႔ ေျပာတာကို) ခပ္ေနာက္ေနာက္ခပ္ေျပာင္ေျပာင္နဲ႔ အတည္ေျပာခဲ့ သလားဆိုတာ အတိအက်မသိရွိရပဲနဲ႔ သူ႔ပန္းခ်ီကားေတြ ေပ်ာက္ဆံုးကုန္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဘိုးရီနာ့ဂ္ၿမိဳ႕မွာေနထိုင္စဥ္ ဗန္ဂိုးနဲ႔ တရင္းတႏွီးေပါင္းသင္းေနခဲ့သူ ဆဂ်ရား ဗန္ ေဟာ့ (ဂ္) တဲန္ Sjraar Van Heugten အဆိုအရ ဗန္ဂိုးဟာ သိပ္ကို အႏုပညာဆန္ၿပီး သူ႔အိမ္ကိုလည္း သူ႐ူးတေယာက္လိုျပင္ဆင္ထားခဲ့တာပဲ။ “ဘိုးရီနာ့ဂ္မွာေနတုန္းက သိပ္အမွတ္ရဖို႔ ေကာင္းတာက တခုခုလုပ္ေနရာကေန ေနာက္တခုခုကို ခ်က္ခ်င္းေျပာင္းၿပီး လုပ္တတ္တဲ့ အလ်င္စလို ေျပာင္းလဲလုပ္တတ္တဲ့ သူ႔အေလ့အထတခုပါပဲ။ အဲဒီလိုမ်ဳိး အလ်င္အျမန္ ေျပာင္းေျပာင္းလုပ္တတ္တဲ့ သူ႔အေလ့အထတခုကို ဘယ္ေတာ့မွ မေမ့ ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ စေတြ႕တဲ့အခ်ိန္ကတည္းက ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ အထိတပံုစံထဲပဲ။ အဲဒီ သူ႔အေလ့အထေၾကာင့္ပဲ သူ႔အႏုပညာ ေတြမွာ အေရာင္နဲ႔ ပံုစံဖန္တီးေရြးခ်ယ္မႈေတြမွာ တမ်ိဳးတဖံု ထူးျခားေနေတာ့တာေပါ့။ အဲးါေတြေၾကာင့္ သူဟာ ဒီေန႔ထက္တိုင္ ေမာ္ဒန္အႏုပညာရွင္တေယာက္အေနနဲ႔ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားေနခဲ့တာပါပဲ”

အလက္စတယ္ ဆူေကး  Alastair Sooke ေရးသားၿပီး ေမာင္ေဖသက္နီ ဘာသာျပန္ပါတယ္။