မင္းကြန္:ေရႊျပည္ Mingun Ancient Land,Myanmar Oil on Canvas by U Mar Lar |
(မုိးမခ) ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၁၊ ၂၀၁၅
မင္းကြန္းသို႔ ႐ံုးက အကုိေတြအမေတြႏွင့္ မင္းကြန္းဘိုးဘြားရိပ္သာကို သြားေရာက္လွဴဒါန္းရင္း ေလွ်ာက္လည္ျဖစ္ခဲ့သည္။ မႏၲေလးမွမင္းကြန္းသို႔အသြားတြင္ စက္ေလွကို တစ္နာရီႏွင့္ မိနစ္သံုးဆယ္တိတိ စီးရေလသည္။ ကြၽန္ေတာ္အေနႏွင့္ ဗဟု သုတေတြႏွင့္ စာေရးဖို႔ခရီးသြားေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ရရွိခဲ့သည္။ ပထမဆံုး မင္းကြန္းဘိုးဘြားရိပ္သာမွ ဘိုးဘြား (၈၀) ခန္႔ကုိ လွဴဒါန္းရင္း “ကမာၻအာဇာနည္ႀကီး” လို႔ အမည္တပ္ထားေသာ ဖြားဦးဇြန္းအေၾကာင္းကိုသိရွိခဲ့ရေလသည္။
ေဒၚဦးဇြန္း |
• ကမာၻအာဇာနည္ႀကီး ဖြားဦးဇြန္း
မႏၲ ေလးၿမိဳ႕ဖြားရာဇာတိျဖစ္ေသာ အဘ ပိုးကုန္သည္ႀကီး ဘုိးအိ ၊ အမိ ဖြားျမင့္ တို႔၏ တစ္ဦးတည္းေသာ သမီးျဖစ္ေလသည္။ ကမာၻအာဇာနည္ႀကီးဖြားဦးဇြန္းသည္ မိမိတစ္ဦးတည္းပိုင္ေငြျဖင့္ ၁၂၇၆ ခုႏွစ္တြင္ မင္းကြန္း ဗုဒၶဘာသာ လူအို႐ံုႀကီးကိုတည္ေဆာက္ၿပီးေနာက္ သထံု၊ ေပါင္းတည္၊ ရန္ကုန္ ႏွင္းဆီကုန္း၊ ပခုကၠဴ စသည္ လူအိုရံု (၅)ရံုကို မိမိပိုင္ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ လွဴဒါန္းေဆာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး ၁၃၀၆ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လဆုတ္ (၅) ရက္ေန႔တြင္ အဖြားဦးဇြန္းသည္ လူ႔ျပည္ၿငီး၍ နတ္နန္းစံျမန္းသြားေလသည္။ ထို႔ေနာက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္းႀကီးဘက္သို႔ ၾကည္႐ႈရန္ ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ေလသည္။
• မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး
မင္ းကြန္းေခါင္းေတာ္ႀကီးကို ဘိုးေတာ္ဘုရားကပုထိုးေတာ္ႀကီးတြင္ထာရွိရန္ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၇၀ ျပည့္ႏွစ္ ကဆုန္လ၊ ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၀၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ သြန္းလုပ္ေစခဲ့သည္။ ပုထိုးေတာ္ႀကီးကိုမူကား အၿပီးသတ္တည္ေဆာက္ႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့ေပ။ အေလးခ်ိန္ပိသာမွာ “မင္းျဖဴ မွန္မွန္ေျပာ” {၅၅၅၅၅}၊ တန္ခ်ိန္အားျဖင့္ {၉၀} ရွိသည္။ ၎ထက္ (၃) ဆခန္႔ႀကီးေသာ ေမာ္စကိုမွေခါင္းေလာင္းႀကီးၿပီးလွ်င္ ကမာၻေပၚတြင္ ဒုတိယအႀကီးဆံုးေခါင္းေလာင္းႀကီး ျဖစ္ေလသည္။ မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္း ႀကီး၏ အတိုင္းတာမွာ …
ႏႈတ္ခမ္းဝအခ်င္း (အျပင္ဖက္မွ တိုင္းတာလွ်င္) ၁၆ ေပ ၊ ၃ လကၼ
အတြင္းပိုင္းအခ်င္း (ႏႈတ္ခမ္းဝအထက္ (၄) ေပ (၈) လကၼအျမင့္မွ တိုင္းတာလွ်င္) ၁၀ ေပ ရွိသည္။
အျမင့္ (အတြင္းပိုင္းမွတိုင္းတာလွ်င္) ၁၁ ေပ ၊ ၆ လကၼ
အျမင့္ (အျပင္ပိုင္းမွတိုင္းတာလွ်င္) ၁၂ ေပ
အတြင္းပိုင္းအခ်င္း (ထိပ္ပိုင္းတိုင္းတာလွ်င္) ၈ ေပ နဲ႔ ၆ လကၼရွိေလသည္။
ေခါင္းေလာင္းႀကီးကို ဧရာဝတီျမစ္အေရွ႕ဘက္ကမ္း သြန္းလြန္းရြာတြင္ ပန္းတည္းဝန္ မဟာနႏၵေက်ာ္စြာ ႀကီးမတ္၍ ေၾကးနီ၊ ေၾကးဝါ၊ ေဘာ္၊ သံႂကြပ္တို႔ျဖင့္ သြန္းလုပ္ေစခဲ့သည္။ ေခါင္းေလာင္းႀကီးသြန္းလုပ္ရာအရပ္မွ ယခုထားရွိရာအရပ္သို႔ သယ္ယူရန္ ေရက်ခ်ိန္တြင္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးေအာက္ရွိ ေျမသားမ်ားကိုတူးထုတ္ၿပီး ဆင့္တန္းမ်ားျဖင့္ ကရိတ္ေဖာင္ႏွစ္စင္းကို ခိုင္ခံစြာျပဳလုပ္ၿပီး ေခါင္းေလာင္းႀကီးခ်ထားရာေနရာမွ ဧရာဝတီျမစ္ထဲအေရာက္ေပ (၂၀) က်ယ္ ေျမာင္းႀကီးတစ္ခုတူးေဖာ္လိုက္သည္။ ဝါဆုိ၊ ဝါေခါင္ေရႀကီးခ်ိန္ျဖစ္၍ ေျမာင္းထဲသို႔ေရမ်ားဝင္လာၿပီး ကရဝိတ္ေဖာင္ႂကြတက္လာၿပီး သြန္းလြန္းရြာ ဘက္မွ မင္းကြန္းဘက္သို႔ သယ္ယူႏိုင္ခဲ့သည္။
မင္းကြန္းဘက္တြင္လည္း ဧရာဝတီကမ္းစပ္မွ ယေန႔ေခါင္းေလာင္းႀကီးထားရွိရာ ေနရာသို႔လည္း ေရွ႕နီးအတိုင္းသယ္ယူႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၃၉၊ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ မင္းကြန္းေျမငလ်င္ေၾကာင့္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးေျမသို႔က်ခဲ့ရ သည္။ အဂၤလိပ္ – ျမန္မာစစ္ပြဲအၿပီး ဆယ္ႏွစ္အၾကာ ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ဧရာဝတီသေဘာၤကုမၸဏီမွ C.E.John ဦးေဆာင္ၿပီး သံရက္မ၊ သံတိုင္ အမိုးျပသာဒ္ဘံုသံုးဆင့္ႏွင့္ တိုင္ေပါင္း ၁၆ တုိင္ရွိ ဗိမာန္ေတာ္ႀကီးအတြင္းတြင္ ျပန္လည္ခ်ိတ္ဆြဲေပးခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ပုထိုးေတာ္ႀကီးဘက္သို႔ ခ်ီတက္လာျပန္သည္။
• မင္းကြန္း ပုထိုးေတာ္ႀကီး
မၿပီးျပတ္ ခဲ့ေသာ မင္းကြန္းပုထိုးေတာ္ႀကီးကို ၁၁၅၂ ခုႏွစ္၊ တပို႔တြဲလဆန္း ၅ ရက္ေန႔တြင္ ဘိုးေတာ္မင္းတရားတည္ခဲ့သည္။ဘိုးေတာ္ဘုရားသည္ အျမင့္ေပ ၅၀၀ အထိတည္ထားရန္ရည္႐ြယ္ခဲ့ေသာ္လည္း ပထမပစၥယံသာၿပီးစီးခဲ့ေလသည္။ ပတ္လည္ အက်ယ္ေပေပါင္း ၄၅၀၊ ေျမျပင္မွအထက္ ၁၆၅ ေပသာ ျမင့္သည္။ မ်က္ႏွာေလးဘက္တြင္ မုခ္ေပါက္ငယ္တစ္ခုစီရွိသည္။ ဘိုးေတာ္ဘုရားသည္ ပုထိုးေတာ္ႀကီးအား အၿပီးသတ္တည္ေဆာက္ႏိုင္ပါက ကမာၻေပၚတြင္ ဉာဏ္ေတာ္အျမင့္ ဆံုးႏွင့္ အႀကီးဆံုးျဖစ္မည့္ ပုထိုးေတာ္ႀကီးပင္ျဖစ္ေလသည္။ ပုထိုးေတာ္ႀကီးေပၚမွ ဆင္းလာၿပီး ေမာေမာႏွင့္ အေၾကာ္ဆိုင္မွာ အဖြဲ႕ထိုင္ကာ ဧရာဝတီျမစ္ကမ္း အေရွ႕မုခ္ေစာင္းတန္းထိပ္၌တည္ထားတဲ့ ျခေသၤ့ႀကီးေတြအေၾကာင္း ေျပာျဖစ္ခဲ့သည္။
• ျခေသၤ့ႀကီး
ထို ျခေသၤ့ ႐ုပ္ႀကီးမ်ားကိုလည္း ဘိုးေတာ္ဘုရားကတည္ေဆာက္ခဲ့ေလသည္။ ျခေသၤ့ေနာက္ပိုင္းမွ ဦးေခါင္းစြန္းထိ အေတာင္ေျခာက္ဆယ္ရွိသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ အႀကီးဆုံးျခေသၤ့႐ုပ္ျဖစ္သည္။ အျမင့္ေပ ၉၅ ေပရွိၿပီး မ်က္လံုးအဝန္း ၉ ေပ၊ ေျခသည္း လက္သည္းတစ္ေခ်ာင္းစီ၏အလ်ားမွာ ၅ ေပခြဲရွိသည္။ မ်က္လံုးမ်ားကို စက်င္ေက်ာက္ႏွင့္ျပဳလုပ္ထားသည္။ သကၠရာဇ္၁၂၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ေျမငလ်င္ေၾကာင့္ မင္းကြန္းပုထိုးေတာ္ႀကီးႏွင့္ ျခေသၤ့ႀကီးတို႔ အက္ကြဲပ်က္စီးခဲ့ရေလသည္။
အဲဒီေနာက္ေတာ့ ျမသိန္းတန္ဘုရားဘက္ကို ဆက္လက္မသြားေတာ့ပဲ စက္ေလွမမွီမွာစုိးသျဖင့္ ျပန္လာခဲ့သည္။ အျပန္တြင္ မင္းကြန္းမွ မႏၲေလးသို႔ မိနစ္သံုးဆယ္ၾကာျမင့္ေလသည္။ ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ေတာ့ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ရာ ဗဟုသုတ ရစရာ ခရီး တစ္ခုျဖစ္ေလသည္။
ေလးစားစြာျဖင့္
ေနဝန္းနီ{မႏၲေလး}