ခင္လြန္း – “ဘ၀ထဲက ကဗ်ာရွင္ သို႔မဟုတ္ ဆရာႀကီး(ဦး)တင္မိုး လြမ္းခ်င္း”
(မိုးမခ) ဇန္န၀ါရီ ၂၂၊ ၂၀၁၅
……..
“ တကယ္ၾကေတာ့ ကဗ်ာဆရာဆိုတာ ပညာရိွမဟုတ္ပါဘူး၊ ခံစားသူ သက္သက္ပါပဲ ” ဆိုတဲ့ ဆရာ (ဦး)တင္မိုး ေျပာခဲ့တဲ့စကားကို တေန႔ကဆုံရတဲ့အေၾကာင္းကိစၥတခုနဲ႔ယွက္ႏြယ္ၿပီး နားနဲ႔ဆတ္ဆတ္ျပန္ၾကားေနရသလိုခံစားမိရင္း ဆရာ့ကိုသတိရေနမိပါတယ္။ ဒီေန႔ဆိုရင္ပဲ ဆရာလြန္ခဲ့သည္မွာ ၈ ႏွစ္ရွိၿပီပဲ။
အေၾကာင္းကိစၥတခုဆိုတာက ကဗ်ာစိတ္ စာစိတ္အေပၚ ျမတ္ႏိုးစြာဘ၀လုပ္ၿပီးေနခဲ့တဲ့ က်ေနာ့္လို ပညာေရးနဖူးစာမွင္ရည္က်ဲပါးလွသူကို စာမတတ္ရေကာင္းလား ဘြဲ႔မရတန္ေကာင္းလားဆုိၿပီး ေမးေလးေငါ့ကာ ခပ္ႏွိမ္ႏွိမ္ေလးေျပာလာသူေတြအေပၚ က်ေနာ္က ေၾသာ္ အမိုက္မဲေလးေတြရယ္ လို႔ ျပန္ျမင္မိျပန္ၿပီး သူတုိ႔ေလးေတြခမ်ာ ကဗ်ာဆရာဆုိတာအေပၚ ဆရာျမင္တဲ့သေဘာထားမ်ဳိး ဘယ္လိုထားႏိုင္ၾကရွာမလဲေပါ့။ (ခက္တာက ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကဗ်ာလူသားထင္တာလည္းပါရဲ႕)
ဒါနဲ႔ပဲ ဆရာ့ကိုျမင္ေယာင္သတိရေနမိတာပါ။
..
ဒါကိုဆက္စပ္ျပရရင္ ၁၉၇၀ ေႏွာင္းပိုင္း ကာလမ်ားထဲက တရက္သားညေနခင္းေလးတခုမွာ ယေန႔ စာေပေဟာေျပာပြဲမင္းသားႀကီးအျဖစ္္ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားလွတဲ့ ဆရာႀကီးဂ်က္(ကြမ္းျခံကုန္း) ေခၚ ျမန္မာစာပါေမာကၡႀကီး ေမာင္သာခ်ဳိရယ္၊ ကဗ်ာအေက်ာ္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ဆရာေနစိမ္န႔ဲ လိႈင္းသစ္အယ္ဒီတာ ဆရာ ယမုံရယ္၊ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ရယ္တို႔ေလးဦးသားဟာ ဆရာ့ေနထိုင္ရာ အင္းစိန္ မင္းႀကီးညိဳလမ္းမႀကီးေဘး ရိပ္ဆာယာေကာင္းလွတဲ့ကုကၠဳိပင္ႀကီးမ်ားေအာက္က ဗိသုကာလက္ရာေျမာက္လွတဲ့ေနအိမ္ဆီကို ခ်ီတက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔လက္ထဲမွာ ကဗ်ာစာမူဖိုင္တတြဲနဲ႔ေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ ကဗ်ာသမား သူငယ္ခ်င္း ၅ ေယာက္အစုေလး ကဗ်ာလုံးခ်င္းတအုပ္ စိုင္းျပင္းေနၾကရာမွာ အဖြင့္အမွာအျဖစ္ ဆရာ့မိတ္ဆက္စကားေလး ထည့္ခ်င္ၾကတာကိုး။
တကယ္ေတာ့ဆရာဟာ က်ေနာ္တုိ႔အားလုံးထဲက ေမာင္သာခ်ဳိနဲ႔မွ ရင္းခ်ာတာပါ။ ေမာင္သာခ်ဳိက ျမန္မာစာ အဓိကေက်ာင္းသားဆိုေတာ့ ဆရာရင္းတပည့္ရင္းေတြကိုး။ ၿပီးေတာ့ အဲဒ့ိကတည္းက ေမာင္သာခ်ဳိဆိုတာက စာေပေလာကမွာ လမ္းေလးေတာ္ေတာ္ေပါက္ထားႏွင့္ၿပီ။ ျမ၀တီတိုက္ထုတ္ ဒို႔ေက်ာင္းသားစာေစာင္ကအစ ေငြတာရီမွာ၊ ရႈမ၀မွာ၊ စစ္ျပန္မွာ… စသျဖင့္။ က်န္က်ေနာ္တု႔ိက ေက်ာင္းေလာကထဲက မဟုတ္ၾကေတာ့။
ဒါေပမယ့္လည္း ဆရာက က်ေနာ္တို႔အားလုံးကို စိတ္၀င္တစားရွိရုံမွ်မက ရင္းႏွီးေႏြးေထြးစြာနဲ႔ မိတ္ဆက္စကားေျပာပါတယ္။ ေက်ာင္းသားမဟုတ္ေတာ့လည္း ဘ၀သမားေပါ့ဗ်ာတဲ့။ ဘ၀ထဲမွာ ကဗ်ာက ရွိတာပါတဲ့။ က်ေနာ့္ကိုလည္း ကေလာင္အမည္ေပးထားတဲ့အတိုင္း ကိုခင္လြန္း ကိုခင္လြန္းပဲ ေခၚေ၀ၚပါတယ္။ (က်ေနာ္ ကဗ်ာစေရးခါစက ကိုခင္လြန္းဆိုပီး “ကို” တလုံးေရွ႕က ပါပါတယ္)/ ဆရာအဲဒီ့လို ကိုထည့္ေခၚတာကို က်ေနာ္ခံစားရသလိုေျပာရရင္ အင္မတန္မွ သိမ္ငယ္သလုိလို ရွက္ရြ႕ံသလိုလို ခံစားမိပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ေနာက္ပိုင္း မိုးေ၀မဂၢဇင္းမ်ဳိးမွာ ေရးျဖစ္ေတာ့ ေရွ႕က “ကို” တလုံးကို ျဖဳတ္ပစ္လုိက္ပါေတာ့တယ္။ ဆရာသမားေတြက ကိုႀကီး ထည့္ထည့္ေခၚေနေတာ့ က်ေနာ္အေနၾကပ္လွတာကိုး။ ကိုယ္က ဘာမွလည္းမဟုတ္ဖဲနဲ႔မ်ားေပါ့။
…
ဒီ့ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ “ဘ၀ထဲက ရတနာ၊ ရင္ထဲက ကဗ်ာ” ဆိုတဲ့ ဆရာရဲ႕စာေတြကို စာေပစင္ျမင့္ေတြမွာ မၾကာမၾကာ ဖတ္ခ့ဲရပါတယ္။ ဘ၀ထဲမွာ ကဗ်ာဆုိခဲ့တာကိုး။
ေမာင္သာခ်ဳိနဲ႔တကြ အေစာကေျပာခဲ့တဲ့ က်ေနာ္တုိ႔သူငယ္ခ်င္းေတြ အိပ္မက္ဖူးဆိုတဲ့ စာေပအႏုပညာမဂၢဇင္းတခု တည္ေထာင္ထုတ္ေ၀ျဖစ္တဲ့အခါမွာလည္း ဆရာနဲ႔မၾကာခဏ ဆုံျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဆရာ့ဆီက က်ေနာ္တုိ႔အိပ္မက္ဖူးမွာေဖာ္ျပခ်င္လုိ႔ ကဗ်ာတပုဒ္ခ်ီးျမႇင့္ေပးဖုိ႔သြားပူစာၾကတဲ့အခါ ဆရာေမးခြန္းထုတ္ခဲ့တာေလးကိုလည္း ခုထိ မွတ္မိေနပါေသးတယ္။ အိပ္မက္ဖူးဆုိေတာ့ အိပ္မက္ မက္ဖူးတာကို ေျပာတာလား …. အိပ္မက္ရဲ႕အဖူးေလးေတြကို ေျပာတာလားတဲ့။ မပြင့္ေသးတဲ့ အဖူးေလးဘ၀လားေပါ့။ က်ေနာ္တုိ႔က လူေတြမက္ေနၾကတဲ့ အိပ္မက္ေတြ ဖူးေတာ့ ဖူးေ၀ေနၿပီလို႔ ယူထားတာပါဆရာ ဆိုေတာ့ သူ ႀကိဳက္သတဲ့။ ဖူးၿပီး ပြင့္ရမွာေပါ့တဲ့။
ဒီလိုနဲ႔ မွတ္မွတ္ရရ က်ေနာ္တုိ႔အိပ္မက္ဖူးမဂၢဇင္း အမွတ္ (၁)မွာ ဆရာရဲ႕ မဂၢဇင္းကဗ်ာရွည္တပုဒ္ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါ ပထမဆုံးမဂၢဇင္းကဗ်ာရွည္တပုဒ္ ျဖစ္သလို ေနာက္ဆုံး ကဗ်ာရွည္တပုဒ္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ က်ေနာ္မွတ္မိသေလာက္ မဂၢဇင္းကဗ်ာရွည္ကို အဲဒီ့တပုဒ္ပဲ ဆရာေရးခဲ့တယ္ထင္မိလို႔ပါ။ (ဆရာႀကီးေမာင္စြမ္းရည္ရဲ႕စာတပုဒ္မွာေတာ့ ဆရာ့ကိုကဗ်ာရွည္ မေရးခဲ့ဖူးဘူးလို႔ဆိုထားတာ ဖတ္ဖူးပါတယ္။ ေသခ်ာေအာင္ ျပည္တြင္းက အိပ္မက္အတူ ဖူးခဲ့ၾကသူမ်ားကိုလွမ္းေမးၿပီး ကဗ်ာအမည္နဲ႔တကြ အတည္ျပဳရပါအုံးမယ္)
၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း က်ေနာ္ ထိုင္းဘက္ကမ္းကိုလႊြင့္ထြက္လာေတာ့ တေန႔မွာ ဆရာနဲ႔အမွတ္မထင္ဆုံျပန္ပါတယ္။ မယ္ပဆိုတဲ့ နယ္စပ္ၿမိဳ႕ေလးရဲ႕အစြန္တေနရာေပါ့။ ဆရာက က်ေနာ့္ကိုလည္းအမွတ္မထင္ထားဘဲ ျဗဳန္းခနဲျမင္လိုက္ေတာ့ အံ့အားသင့္ေနပါေသးတယ္။ ဒီေနရာက သူပုန္ေတြလို႔ေခၚရမယ့္လူေတြ အေျခခ်ရာေနရာ စခန္းသာမဟုတ္လား။ အဲဒီမွာ စကားစျမည္ေျပာၾကရင္း “မင္းဆိုးကိုိ မိုးႀကိဳးပစ္မယ္”ဆိုတဲ့ေႂကြးေၾကာ္သံနဲ႔ ထုတ္ေ၀ေနတဲ့ မိုးႀကိဳးဆိုတဲ့သတင္းစာမွာ အယ္ဒီတာလုပ္ေနတဲ့က်ေနာ့္ကို ဆရာေျပာခဲ့တာက “ အင္း ..ဗမာျပည္မွာတုန္းက ဖူးခဲ့တဲ့အိပ္မက္က ဒီေရာက္ေတာ့ ပြင့္ၿပီေပါ့ ” တဲ့။
…
၂၀၀၆-မွာ အေမရိကားမွာေနေနရတဲ့ဆရာ သားတပည့္ေတြရွိရာ ထိုင္းနယ္စပ္ကိုေရာက္ျပန္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဆုံၾကျပန္ပါတယ္။ လူငယ္ေတြမ်ဳိးဆက္သစ္ေတြမ်ားလွတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ သတင္းစာတုိက္ (ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္သည့္ သတင္းေအဂ်င္စီတိုက္) မွာ ဆရာ့ကို ၾသ၀ါဒအေနနဲ႔ စာေပအႏုပညာဆိုင္ရာ စကားေတြခ်ီးျမႇင့္ေပးဖို႔က်ေနာ္က ဖိတ္ေခၚတဲ့အခါ ဆရာက လက္ခံၿပီး ေဟာေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔သတင္းစာတုိက္သာမက ထိုင္းနယ္စပ္ျမိဳ႕ေလးမွာရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသားစာေပသမားေတြ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားေနတဲ့ အင္အားစုေတြ တက္ေရာက္နားေထာင္ၾကပါတယ္။ အဲဒီ့ေန႔ (၇၊ ၆၊၂၀၀၆) ဆရာေျပာခဲ့တဲ့အထဲမွာ က်ေနာ္အဖြင့္မွာေျပာခဲ့သလို … “ တကယ္ၾကေတာ့ ကဗ်ာဆရာဆိုတာ ပညာရိွမဟုတ္ပါဘူး၊ ခံစားသူ သက္သက္ပါပဲ ” စကားကိုေျပာခဲ့တာပါ။
က်ေနာ္တုိ႔လို ပညာေရးမွာ ခမ္းနားႀကီးက်ယ္မႈမရွိခဲ့တဲ့လူေတြအတြက္ ဆရာ့အဆိုဟာ ဆြဲယူၿပီး ကာဗာလုပ္စရာျဖစ္ေတာ့တာပါပဲ။ ပညာရွိနဲ႔ အတန္းပညာကိုေတာင္ က်ေနာ္တို႔ျဖင့္ မခြဲျခားတတ္ေတာ့ပါဘူး။ ပညာေတြတတ္မွ ကဗ်ာေရးရပါသလားလုိ႔ ပညာတတ္မ်ားလည္း ဆင္ျခင္ေပးၾကပါကုန္။
…
၂၀၀၇ မွာ ဆရာဆုံးပါတယ္။ ထိုင္းနယ္စပ္ ေတာေတာင္ထူထပ္လွတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းတေနရမွာ အဲဒီ့သတင္းကိုၾကားၾကရေတာ့ ဆရာ့သားသမီးတပည့္တပန္းေတြဟာ ဆရာ့ကိုလြမ္းဆြတ္တသမႈနဲ႔အတူ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဳပြဲနဲ႔ ေအာက္ေမ့ပြဲေလးလုပ္ၾကပါတယ္။ ဆရာ့ကဗ်ာေတြ ရြတ္ၾက ဖတ္ၾက မ်က္ရည္က်ခဲ့ၾကပါတယ္။
ေနာက္တႏွစ္ ၂၀၀၈ ဇန္န၀ါရီေရာက္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ကေန နယ္စပ္ကိုေရာက္လာတဲ့ ကဗ်ာဆရာေအာင္ေ၀းအပါအ၀င္ နယ္စပ္အေျခစိုက္ စာေပသမားေတြကို ဖိတ္ေခၚၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ေခတၱ နားခုိရာ ဒုကၡသည္စခန္းေလးမွာ စာေပေဟာေျပာပြဲတခု လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီေန႔က ဇန္န၀ါရီ ၂၂ ။ ျမန္မာလုိက ျပာသိုလျပည့္ေန႔။ တခါ ဆရာဆုံးတာ တႏွစ္ျပည့္ေျမာက္တဲ့ေန႔။
ေဟာေျပာခဲ့တဲ့ဆရာမ်ားက နယ္စပ္ကို မၾကာခင္ကမွေရာက္လာတဲ့ ခရမ္းျပာျမင္းရိုင္းႀကီး ေအာင္ေ၀းန႔ဲ နယ္စပ္အေျခစိုက္ ေတာ္လွန္ေရးစာေရးဆရာ ကၽြန္းျပန္ႀကီး ရဲေဘာ္ေရွာင္း၊ ကဗ်ာအုိးေ၀ဆရာအေက်ာ္ ၿငိမ္းေ၀နဲ႔ ဆရာမခိုင္မာေက်ာ္ေဇာတို႔ပါ။ စာေပေဟာေျပာပြဲကို က်ေနာ္က “လမင္းငါးစင္း လင္းတဲ့ ည” လို႔ အမည္ေပးပါတယ္။
ေဟာေျပာတဲ့ဆရာမ်ားရယ္ ျပာသိုလျပည့္ညႀကီးရယ္ ေတာျမိဳင္ႀကီးထဲက လ်ပ္စစ္မီးကင္းမဲ့တဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာ အၿပိဳင္လင္းေနၾကတယ္လို႔ဆိုလိုတာေပါ့ခင္ဗ်ာ။
..
အဲဒီ့ေန႔ဟာ က်ေနာ္ေစာေစာကေျပာသလို ဆရာ့ကြယ္လြန္ျခင္းႏွစ္ပတ္လည္ေန႔လည္းျဖစ္ေန၊ စာေပ ကဗ်ာေတြနဲ႔ ဖုံးလႊမ္းေနမယ့္ ညလည္းျဖစ္ေနမွာမို႔ ေဟာေျပာပြဲစင္ျမင့္ရဲ႕တေနရာမွာ အမွတ္တရသေကၤတအျဖစ္ က်ေနာ္ဟာ ဖန္မီးအိမ္ေလးတလုံးကို ထြန္းညိႇထားခဲ့ပါတယ္။ မွတ္မွတ္ရရ အဲဒီ့ဖန္မီးအိမ္ေလးက ကဗ်ာဆရာ ခင္ရင္ေမာင္(ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း စက္မႈေက်ာင္းသား ကိုေစာမင္းထုိက္ေက်ာ္)တု႔ိ ေမာင္ႏွံရဲ႕ မဂၤလာဦးလက္ေဆာင္ ဖန္မီးအိမ္ေလးပါ။
..
အခုေတာ့ က်ေနာ္ဟာလည္း ပင္လယ္အတန္တန္ ျမစ္ယံအသြယ္သြယ္ျခားရာ ကမၻာမွာ ေရာက္ေနၿပီ။ ဆရာ့ကိုလြမ္းဆြတ္လွေသာ္လည္း က်ေနာ့္အလြမ္းကို ေ၀မွ်ခံစားမယ့္ လူက မရွိသေလာက္။
ပင္လယ္ထဲ ေရငတ္ဆိုတဲ့စကားမွန္လြန္းပါဘိေတာင္းဆရာရယ္…
ဆရာကြယ္လြန္ျခင္း ၈ ႏွစ္ေျမာက္ ေန႔မွာေတာ့ ဒီစာနဲ႔ က်ေနာ့္ရင္ထဲ ဖန္မီးအိမ္ေလးထြန္းညိႇလ်က္သာ ကန္ေတာ့လိုက္ပါတယ္ဆရာ။
…….
ဓာတ္ပုံမ်ား။ ။ ၁ -ဆရာနဲ႔ မွင္စာေလးက်ေနာ္။
၂။ မိုးႀကိဳးသတင္းစာတိုက္ စာေပစကား၀ိုင္းအၿပီးအမွတ္တရ။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
