ေအာင္ဒင္ – ဒီမိုကေရစီစနစ္ ဘယ္လိုမွားယြင္းေနသလဲ !!!! (၅)

The Economist (March 1, 2014)

(ဘာသာျပန္သူ၊ ေအာင္ဒင္)

အပိုင္း (၅) ဘာသာျပန္သူ၏ မွတ္ခ်က္

၁၊ ဒီစာတမ္းရဲ့ အစပိုင္းမွာ “စည္းမ်ဥ္းေတြကို အေျချပဳတဲ့ ဒီမိုကေရစီ” (A Rules-Based Democracy) လို႕ ေရးသားထားပါတယ္၊ အဲဒါ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ (Independent Judiciary) နဲ႕ မွ်တေသာဥပေဒမ်ားရဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ (Rule of Law) ကို အေျခခံတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ဆိုလိုတာပါ၊ ဒီကေန႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ နအဖစစ္အစိုးရရဲ့ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ “စည္းကမ္းျပည့္ဝေသာ ဒီမိုကေရစီ” (Discipline Flourishing Democracy) ကို ရည္ညႊန္းတာမဟုတ္ပါ၊

၂၊ စာတမ္းရဲ့ ေခါင္းစဥ္က “ဒီမိုကေရစီစနစ္ ဘယ္လိုမွားယြင္းေနသလဲ” ဆိုလို႕ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ေဝဘန္ျပစ္တင္တဲ့ စာတမ္းလို႕ မထင္ေစခ်င္ပါ၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ရွင္သန္ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ လက္ေတြ႕ျပႆနာေတြကို ေဝဘန္သုံးသပ္ျပီး အၾကံျပဳတဲ့ စာတမ္းျဖစ္ပါတယ္၊

#လူထုလႈပ္ရွားမႈမ်ား၏ အက်ိဳးဆက္

၃၊ ဒီစာတမ္းမွာ အာရပ္ေႏြဦးႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ ယူကရိန္းႏိုင္ငံ၊ ႐ုရွားႏိုင္ငံေတြက အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ေလ့လာသုံးသပ္ျပီး လူထုလႈပ္ရွားမႈမ်ားနဲ႕ပါတ္သက္တဲ့ သတိျပဳရန္အခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္၊

၄၊ အျဖစ္အပ်က္ေတြအားလုံးက ဆင္တူ႐ိုးမွားျဖစ္ပါတယ္၊ လက္ရွိအစိုးရကို မေက်နပ္သူေတြက စုေဝးျပီး အစိုးရကို ဆနၵျပမႈ စတင္တယ္၊ နာက်ည္းေနတဲ့ ျပည္သူေတြ လက္တြဲပါဝင္လာၾကတယ္၊ ျမိဳ႕လယ္ေခါင္က အစိုးရဗဟိုအခ်က္အခ်ာေနရာေတြကို ခ်ီတက္ဆနၵျပၾကတယ္၊ ျမိဳ႕ေတာ္အလယ္က ရင္ျပင္ၾကီးတစ္ခုကို သိမ္းပိုက္ျပီး သပိတ္စခန္းဖြင့္တယ္၊ အစိုးရဆန္႕က်င္ေရး တရားေတြေဟာၾကတယ္၊ လူေတြလာေရာက္နားေထာင္ရင္း သပိတ္တပ္သားေတြ ျဖစ္လာၾကတယ္၊ အစိုးရက သူ႕ရဲ့ လံုျခံုေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြ ေစလႊတ္ျပီး ဆနၵျပပြဲေတြကို ႏွိမ္နင္းတယ္၊ ျဖိဳခြဲတယ္၊ ျပည္သူေတြ ေသဆုံးၾကတယ္၊ ေသြးေခ်ာင္းစီးတယ္၊ ဒီအၾကမ္းဘက္မႈေတြကို သတင္း႒ာနမ်ားက တဆင့္ ႏိုင္ငံတကာက ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျပီး အာဏာရွင္အစိုးရကို ျပစ္တင္႐ံႈ႕ခ်တယ္၊ ဆနၵျပသူေတြကို အားေပးတယ္၊ ဒီလိုနဲ႕ ေနာက္ဆုံးေတာ့ အာဏာရွင္အစိုးရျပိဳလဲျပီး အာဏာရွင္ေတြ အဖမ္းခံၾကရ၊ ႏိုင္ငံက ထြက္ေျပးၾကရတယ္၊ ျပည္သူလူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္တဲ့ ဒီမိုကေရစီအစိုးရ အာဏာရတယ္၊ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံသစ္ကို ကမၻာ႕ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ဝိုင္းဝန္းကူညီ ေထာက္ပံ့ၾကတယ္၊ ျပည္သူေတြ ေအာင္ပြဲရတယ္၊

၅၊ အျဖစ္အပ်က္ေတြက ျပည္သူေတြ ေအာင္ပြဲရတာနဲ႕ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္အဆုံးသပ္ခဲ့ရင္ ေကာင္းမွာပါ၊ ဒါေပမည့္ ေမွ်ာ္လင့္သလို တကယ္႕ဇာတ္သိမ္းက မေကာင္းလွပါ၊ ျပည္သူေတြေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လိုက္သူ ေခါင္းေဆာင္အသစ္ေတြ အာဏာရလာေပမည့္ လူထုဆနၵျပပြဲမ်ားက ေမြးထုတ္ေပးလိုက္တဲ့ လူထုေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ အာဏာရလာတဲ့အခါမွာ အရင္ကလူလိုပဲ အာဏာရွင္ေတြ ျဖစ္ေနျပန္တာ၊ ဒါမွမဟုတ္ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႕ လံုေလာက္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြမျပည့္ဝတာကို ျပည္သူလူထုခင္မ်ာ တအံ့တဩေတြ႕လိုက္ၾကရပါတယ္၊ အစိုးရသစ္က အရည္အခ်င္းမျပည့္ဝတဲ့ အျပင္ အရင္အာဏာရွင္အစိုးရက ခ်န္ထားရစ္ခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြက အင္မတန္ ၾကီးမားျပီး ျပည္သူလူထုရဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကလည္း အင္မတန္ျမင့္မားလြန္းေတာ့ တိုင္းျပည္ဖရိုဖရဲျဖစ္ျပီး အရင္အာဏာရွင္ေခတ္က အေျခအေနမ်ိဳးနဲ႕ အတူတူပဲ ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္၊ ဒီလိုနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးမတည္မျငိမ္ျဖစ္၊ စီးပြါးေရးအၾကပ္အတည္းၾကီးေတြျဖစ္နဲ႕ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ျပည္သူလူထုရဲ့ စိတ္ဓာတ္ျပိဳကြဲမႈျမင့္မားေနခ်ိန္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲကို အသုံးခ်ျပီး အရင္အာဏာရွင္ေတြ အာဏာျပန္ရလာတာကို တားဆီးႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ပါ၊

၆၊ ဒါေတြဟာ စိတ္ကူးနဲ႕ ဖန္တီးေျပာတာမဟုတ္ပဲ လက္ေတြ႕အျဖစ္အပ်က္ေတြကေန ေတြ႕ျမင္ရတဲ့ ရလဒ္ေတြပါ၊ “တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ရတာ အစိုးရကို ေတာ္လွန္ရတာထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပိုျပီးခက္ခဲတယ္” ဆိုတာ အာရပ္ေႏြဦးလႈပ္ရွားမႈမွာ ပါဝင္လႈပ္ရွားသူမ်ားရဲ့ လက္သုံးစကားျဖစ္ေနပါျပီ၊

#ဒီမိုကေရစီကို အားနည္းေစသည့္အေၾကာင္းမ်ား

၇၊ ဒီမိုကေရစီကို အားနည္းေစသည့္အေၾကာင္းတစ္ခ်က္ကေတာ့ အစိုးရကို အာဏာအလြန္အကြၽံေပးထားမႈ (သို႕မဟုတ္) အစိုးရက အာဏာအလြန္ခ်ဲ႕ထြင္မႈျဖစ္ပါတယ္၊ အစိုးရက အာဏာအလြန္အကြၽံရွိေလ ျပည္သူလူထုမွာ အာဏာမဲ့ေလျဖစ္ပါတယ္၊ အစိုးရရဲ့ အာဏာၾကီးမားမႈက ျပည္သူလူထုရဲ့ အေျခခံလူ႕အခြင့္အေရးေတြကို ကန္႕သတ္လိုက္ပါတယ္၊ လြတ္လပ္စြာေဟာေျပာခြင့္ေတာ့ ရွိတယ္၊ ဒါေပမည့္ ေဟာေျပာခြင့္ေတာ့ ေတာင္းခံရမယ္၊ လြတ္လပ္စြာဖြဲ႕စည္းခြင့္ေတာ့ ရွိတယ္၊ ဒါေပမည့္ အဖြဲ႕အစည္းကို မွတ္ပံုတင္ရမယ္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ရွိတယ္၊ ဒါေပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမဝင္ရင္ ဖ်က္သိမ္းခံရမယ္၊ ကိုယ့္အေမအိမ္ တစ္ညသြားအိပ္တာေတာင္မွ ဧည့္စာရင္းတိုင္ရမယ္၊ စသျဖင့္ အစိုးရအာဏာၾကီးမားမႈက အစိုးရကို ျပည္သူလူထုရဲ့ ေန႕စဥ္ဘဝထဲကို စြက္ဖက္ခ်ယ္လွယ္ခြင့္ေတြရေစျပီး ျပည္သူလူထုရဲ့ ကိုယ္ပိုင္အခြင့္အေရးေတြ ဆုံးရွုံးရပါတယ္၊

၈၊ ေနာက္အေၾကာင္းတစ္ခ်က္က ျပည္သူလူထုရဲ့ လြတ္လပ္စြာေရးသားခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာဖြဲ႕စည္းခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ယံုၾကည္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာဆနၵထုတ္ေဖာ္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာဖြဲ႕စည္းလႈပ္ရွားခြင့္၊ စတဲ့ အေျခခံအခြင့္အေရးေတြကို ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႕ လႊတ္ေတာ္မွ ျပ႒န္းတဲ့ ဥပေဒမ်ားနဲ႕ အာမခံခ်က္မေပးတာပါ၊

၉၊ ေနာက္တစ္ေၾကာင္းက လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ မရွိတာပါ၊ တရားစီရင္ေရးစနစ္မွာ က်င့္သုံးတဲ့ ဥပေဒေတြက အာဏာရွင္မ်ားရဲ့ အက်ိဳးစီးပြါးကို ကာကြယ္တဲ့ ဥပေဒ၊ အမ်ားျပည္သူရဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို ကန္႕သတ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ျဖစ္မယ္ဆိုရင္၊ တရားစီရင္စီရင္ေရးက အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားရဲ့ ဩဇာသက္ေရာက္မႈကို ခံယူေနရတယ္၊ ေငြေၾကးခ်မ္းသာသူမ်ားဘက္က ရပ္တည္တယ္ဆိုရင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ မရွင္သန္ႏိုင္ပါ၊

၁၀၊ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရး ေတြၾကားမွာ အျပန္အလွန္စစ္ေဆးထိန္းေၾကာင္းမႈေတြ (Checks and Balances) အားနည္းရင္လည္း ဒီမိုကေရစီစနစ္ အားနည္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို တရားစီရင္ေရးနဲ႕ ဥပေဒျပဳအာဏာမ်ားက စစ္ေဆးထိန္းေၾကာင္းႏိုင္ရပါမယ္၊ တရားစီရင္ေရးအာဏာကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ ဥပေဒျပဳအာဏာမ်ားက စစ္ေဆးထိန္းေၾကာင္းႏိုင္ရပါမယ္၊ ဥပေဒျပဳအာဏာကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ တရားစီရင္ေရးအာဏာမ်ားက စစ္ေဆးထိန္းေၾကာင္းႏိုင္ရပါမယ္၊ အဲဒီလို အျပန္အလွန္ စစ္ေဆးထိန္းေၾကာင္းႏိုင္စြမ္းမရွိေတာ့တဲ့အခါ ဒီမိုကေရစီ ထိခိုက္နစ္နာရပါတယ္၊

၁၁၊ ေနာက္တစ္ခုက လူမ်ားစုအသာစီးရမႈေၾကာင့္ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေနရာအမ်ားစုရလို႕ အနည္းစုရဲ့ ဆနၵကို ဂ႐ုမစိုက္ပဲ အစိုးရအာဏာကို ခ်ဲ႕ထြင္တာ (ဥပမာ သမၼတသက္တမ္းကို တိုးခ်ဲ႕တာမ်ိဳး)၊ အမ်ားစုနဲ႕သာ အလုပ္လုပ္ျပီး အနည္းစုကို ဖိႏွိပ္တာ၊ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ရာထူးေတြမွာ ကိုယ့္ဘက္ကလူကိုပဲ ေရြးခ်ယ္ခန္႕အပ္တာေတြ ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕လိုပါတယ္၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာ အႏိုင္ရတဲ့ အမ်ားစုက မူဝါဒေတြအေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိေပမည့္ လူနည္းစု အတိုက္အခံရဲ့ သေဘာထားကိုလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕လိုပါတယ္၊ လူနည္းစုမွာလည္း သူတို႕ရဲ့ သေဘာထားကို ေဖာ္ထုတ္ခြင့္နဲ႕ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ ရွိဖို႕ အာမခံရပါမယ္၊

၁၂၊ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းဖို႕အတြက္ တိုင္းျပည္ရဲ့ ဘဏၰာနဲ႕ အရင္းအျမစ္ေတြ၊ ျပည္ပေထာက္ပံ့ေငြ၊ ေခ်းေငြေတြကို အလြန္အကြၽံသုံးစြဲျပီး အနာဂတ္အတြက္ ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈေတြ မျပဳဘူးဆိုရင္လည္း ဒီမိုကေရစီကို အားနည္းေစမွာျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္လည္း အစိုးရရဲ့ အခန္းကဏၰကို တတ္ႏိုင္သမွ်ေလွ်ာ့ခ်ျပီး ပုဂၢလိကအခန္းကဏၰကို ပိုျပီးတိုးျမႇင့္သင့္တာပါ၊ အစိုးရက ၾကီးမားေလေလ၊ တာဝန္ယူရတာမ်ားေလေလျဖစ္ျပီး လူထုက အစိုးရအေပၚ မွီခိုရမႈပိုမ်ားေလေလ ျဖစ္ပါတယ္၊ လူထုရဲ့ လက္ရွိျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းေရးနဲ႕ အနာဂတ္ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေရရွည္ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံေရးတို႕ကို မွ်မွ်တတစီမံခန္႕ခြဲမႈမျပဳႏိုင္တဲ့အခါ ႏွစ္ဘက္စလုံးမွာ ခ်ိဳ႕ယြင္းျပီး လူထုရဲ့ မေက်နပ္မႈကို ရင္ဆိုင္ရမွာျဖစ္သလို ခိုင္မာတဲ့ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ားကိုလည္း တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာမဟုတ္ပါ၊ အဲဒါရဲ့ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ ဆင္းရဲတြင္းနက္မႈနဲ႕ စီးပြါးပ်က္မႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္၊

၁၃၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအေနနဲ႕လည္း ေငြရွင္ေၾကးရွင္မ်ားနဲ႕ အခြင့္အေရးေမွ်ာ္အုပ္စုမ်ားရဲ့ အလႉေငြမ်ားအေပၚ မွီခိုရမႈ၊ အလႉေငြမ်ားျဖင့္ ဩဇာသက္ေရာက္မႈေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ႏိုင္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊ ေငြရွင္ေၾကးရွင္မ်ားဆီက အလႉေငြကို လူမႈေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာသုံးစြဲဖို႕၊ ပါတီရုံးခန္းေဆာက္လုပ္ေရးစတဲ့ ေခါင္းစဥ္မ်ိဳးစံုနဲ႕ လက္ခံရယူေနတာကို ရပ္သင့္ပါတယ္၊ ေငြရွင္ေၾကးရွင္မ်ား ဩဇာသက္ေရာက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား ရွင္သန္ရပ္တည္ေနျခင္းဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အားနည္းေစပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႕ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား လူတစ္ဦးခ်င္းဆီက လက္ခံႏိုင္တဲ့ အလႉေငြပမာဏကို ကန္႕သတ္သင့္ပါတယ္၊ ကုမၸဏီမ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ထည့္ဝင္ႏိုင္တဲ့ အလႉေငြကိုလည္း ကန္႕သတ္သင့္ပါတယ္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအေနနဲ႕ သူတို႕ပါတီရရွိတဲ့ အလႉေငြစာရင္းကိုလည္း ထည့္ဝင္သူအမည္၊ ထည့္ဝင္သည့္ ေငြပမာဏအတိအက်ျဖင့္ အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာသင့္ပါတယ္၊

#ဒီမိုကေရစီစနစ္ အားေကာင္းရွင္သန္ဖြံ႕ျဖိဳးေစဖို႕ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား

ဂ်ိမ္းမဲဒီဆင္ (James Madison)၊ ဂြၽန္စတူးဝတ္မီလ္ (John Stuart Mill) စတဲ့ ေခတ္ေပၚဒီမိုကေရစီစနစ္ကို မူလတည္ေထာင္သူမ်ားေျပာခဲ့သလိုပါပဲ၊ ဒီမိုကေရစီဟာ အင္မတန္အားေကာင္းလွေပမည့္ မျပည့္စံုေသးတဲ့ စနစ္တစ္ခု (A Powerful but Imperfect Mechanism) ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို တည္ေဆာက္ရာမွာ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံအလိုက္ လူေတြရဲ့ ဖန္တီးႏိုင္စြမ္းကို အစြမ္းကုန္အသုံးခ်ႏိုင္ေအာင္နဲ႕ လူေတြရဲ့ ဆန္႕က်င္တတ္တဲ့စိတ္ကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေအာင္ ဂ႐ုတစိုက္ပံုသြင္းတည္ေဆာက္ရပါမယ္၊ ဒါ့အျပင္ စက္ယနၲယားတစ္ခုကို ထိန္းသိမ္းသလို အျမဲမျပတ္ ေခ်ာဆီထည့္ရမယ္၊ အေကာင္းဆုံးအလုပ္လုပ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမွာ အျမဲတမ္းရွိေနေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ရမယ္၊ လိုအပ္သလို ညွိႏိႈင္းျပင္ဆင္လို႕ အလုပ္ျဖစ္ေစရပါမယ္၊

၁၄၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို တည္ေဆာက္ရာမွာ ပံုမွန္က်င္းပတဲ့ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားလိုပဲ အမ်ားလက္ခံႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ တစ္ခုတည္ရွိေရးဟာလည္း တန္းတူညီတူအေရးၾကီးပါတယ္၊ ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ့ ပင္မအရင္းအျမစ္ဥပေဒျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ အမ်ားျပည္သူ လက္ခံႏိုင္တဲ့ ဥပေဒျဖစ္ပါမွ တိုင္းျပည္ရဲ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရးတည္ျငိမ္မႈနဲ႕ ေရရွည္အက်ိဳးစီးပြါးကို အေထာက္အကူျပဳမွာပါ၊ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ လူနည္းစုရဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို အာမခံေပးထားပါမွ လက္နက္ကိုင္ပုန္ကန္မႈေတြကို တားဆီးႏိုင္မွာပါ၊

၁၅၊ အစိုးရရဲ့ အာဏာကို ကန္႕သတ္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊ ကန္႕သတ္တယ္ဆိုရာမွာ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္က ကန္႕သတ္ျခင္းနဲ႕ အစိုးရကိုယ္တိုင္က ကန္႕သတ္ျခင္းဆိုျပီး ရွိပါတယ္၊ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္က ျပည္သူလူထုရဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားတဲ့ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကို ဖ်က္သိမ္းျခင္း၊ အစိုးရက ျပည္သူလူထုရဲ့ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကို မထိပါးေအာင္ တားျမစ္တဲ့ ဥပေဒမ်ားျပ႒န္းျခင္း၊ အစိုးရကို အေရးၾကီးတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္စီမံကိန္းၾကီးမ်ားကို ျပည္သူလူထုအမ်ားစုေထာက္ခံမွ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခြင့္ေပးျခင္း စတဲ့နည္းေတြနဲ႕ ကန္႕သတ္ႏိုင္ပါတယ္၊

၁၆၊ အစိုးရကိုယ္တိုင္က ကန္႕သတ္တာကေတာ့ အေရးၾကီးတဲ့ မူဝါဒဆိုင္ရာ ကိစၥအခ်ိဳ႕ကို ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားပါဝင္တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္မ်ားကို ဖြဲ႕စည္းတာဝန္ေပးျပီး ေရးဆြဲေစတာ၊ အေရးၾကီးတဲ့ ကိစၥအခ်ိဳ႕မွာ လူထုဆနၵခံယူပြဲေတြက်င္းပျပီး လူထုကို ကိုယ္တိုင္ဆုံးျဖတ္ေစတာတို႕ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီလိုနဲ႕ ကြၽမ္းက်င္သူ (Technocrats) မ်ားကို မူဝါဒေရးဆြဲေရးဆိုင္ရာ အာဏာအခ်ိဳ႕၊ သာမာန္ျပည္သူမ်ားကို ဆုံးျဖတ္ခြင့္ခ်ျခင္းဆိုင္ရာ အာဏာအခ်ိဳ႕ ခြဲေဝေပးျခင္းျဖင့္ အစိုးရရဲ့ အာဏာကို အက်ိဳးရွိရွိကန္႕သတ္ႏိုင္သလို ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားနဲ႕ ျပည္သူမ်ားရဲ့အစိုးရအေပၚ ယံုၾကည္မႈကို ပိုျပီးရေစပါတယ္၊

၁၇၊ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္က ျပ႒န္းတဲ့ ဥပေဒတိုင္းမွာ ဥပေဒစတင္အသက္ဝင္တဲ့ေန႕က စလို႕ (၁၀) ႏွစ္ျပည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ ျပန္လည္သုံးသပ္ျပီး လိုအပ္သလို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရမည္ဆိုတဲ့ ကာလစည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ထည့္သြင္းေရးဆြဲသင့္ပါတယ္၊ ဘယ္ဥပေဒမွ တစ္သက္လုံး မမွန္ႏိုင္ပါ၊ ေျပာင္းလဲေနတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ့ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈမ်ားနဲ႕ တည္ဆဲဥပေဒမ်ား လိုက္ေလ်ာညီေထြမႈရွိဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊

၁၈၊ အခြင့္အေရးေမွ်ာ္အုပ္စုမ်ားရဲ့ အနၱရာယ္ကို ေရွာင္ႏိုင္ဖို႕ အစိုးရက တာဝန္ယူႏိုင္တဲ့ အခန္းကဏၰကို ေလွ်ာ့ခ်ရမွာပါ၊ လူထုရဲ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႕  ႏိုင္ငံေရးသမားေတြအေပၚ ယံုၾကည္မရွိတာကို တုန္႕ျပန္ဖို႕ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြက ကတိေပးတာေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ရမွာပါ၊

၁၉၊ အင္တာနက္နဲ႕ အျခား ေခတ္မီလွ်ပ္စစ္ဆက္သြယ္ေရးနည္းပညာေတြက ကမၻာၾကီးကို ေျမေၾကာ႐ံႈ႕လိုက္ပါျပီ၊ ကမၻာ႕ေတာင္ျခမ္းနဲ႕ ကမၻာ႕ေျမာက္ျခမ္းက လူေတြ အင္တာနက္ေပၚမွာ အလြယ္တကူ ဆံုေတြ႕ျပီး သတင္းေတြ အျပန္အလွန္ေဝမွ်၊ အျပန္အလွန္ ေထာက္ခံမႈေတြ ေပးႏိုင္ၾကပါျပီ၊ အလားတူပါပဲ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတစ္ခုအတြင္းမွာ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြနဲ႕ ျပည္သူေတြ ေခတ္ေပၚနည္းပညာေတြကို သုံးျပီး ပိုျပီးနီးနီးစပ္စပ္ထိေတြ႕ႏိုင္ၾကပါျပီ၊ အဲဒီလို ေခတ္မီနည္းပညာေတြကို အသုံးခ်ျပီး အီလက္ထေရာနစ္ဒီမိုကေရစီက်င့္သုံးတာနဲ႕ တိုက္႐ိုက္ဒီမိုကေရစီက်င့္သုံးတာကို မွ်မွ်တတ က်င့္သုံးႏိုင္ဖို႕လိုပါတယ္၊

ဒီမိုကေရစီဆိုတာ လိုတရေဆးၾကိမ္လုံး မဟုတ္ပါ၊ ဒီမိုကေရစီရွိ႐ံုနဲ႕ တိုင္းျပည္ရဲ့ ျပႆနာေတြ၊ လူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ့ ျပႆနာေတြ ေျပလည္သြားမွာ မဟုတ္ပါ၊ ဒီမိုကေရစီက ျပည္သူေတြကို တိုင္းျပည္ကို ကိုယ္စားျပဳအုပ္ခ်ဳပ္မည့္ အစိုးရ၊ ဥပေဒေတြ ေရးဆြဲမည့္ အမတ္ေတြကို ပံုမွန္က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကေန ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးကို ေပးပါတယ္၊ အဲဒီ ေခါင္းေဆာင္ေတြ တာဝန္မေက်ရင္၊ အရည္အခ်င္းမျပည့္ဝရင္ ေရြးေကာက္ပြဲက တဆင့္ ျဖဳတ္ခ်ျပီး ေခါင္းေဆာင္အသစ္ေတြကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္ေပးပါတယ္၊ တိုင္းျပည္ရဲ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရးအေျခအေနေတြက ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ့ မူဝါဒနဲ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈအေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ဘယ္လိုပဲ အေျပာင္းအလဲရွိရွိ ျပည္သူလူထုရဲ့ အေျခခံအခြင့္အေရးေတြကို မထိပါး၊ မကန္႕သတ္ဖို႕လိုပါတယ္၊ မွ်တျပီး အားလုံးအမွန္တကယ္လိုက္နာႏိုင္တဲ့ ဥပေဒေတြ ရွိဖို႕လိုပါတယ္၊ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ရွိဖို႕ လိုပါတယ္၊ ခိုင္ခန္႕အားေကာင္းတဲ့ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႕ ဘက္မလိုက္ပြင့္လင္း သိကၡာရွိတဲ့ သတင္းမီဒီယာေတြ ရွိဖို႕လိုပါတယ္၊ ျပည္သူလူထုက အစိုးရကို အလြန္အကြၽံမမွီခိုဖို႕ လိုပါတယ္၊ အစိုးရကလည္း အလြန္အကြၽံအာဏာမယူဖို႕ လိုပါတယ္၊

ဒီမိုကေရစီဟာ ႏွစ္ဖက္သြားဓားလိုပဲ အသုံးမတတ္ရင္ အနၲရာယ္ရွိသလို သုံးတတ္ရင္လည္း ရန္အေပါင္းကို ေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္၊ ဒါေပမည့္ အင္မတန္ တန္ဘိုးၾကီးမားတဲ့ အရာမို႕လို႕ ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုး တန္ဘိုးထားဖို႕ အထူးလိုအပ္ပါတယ္၊ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္း ပိုင္ဆိုင္က်င့္သုံးရတဲ့ စနစ္မဟုတ္ပဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလုံးက အတူတကြ လက္ခံက်င့္သုံးရတဲ့ စနစ္ျဖစ္ပါတယ္၊ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြ၊ မျပည့္စံုမႈေတြ ရွိေနတာေတာင္မွ ဒီမိုကေရစီထက္ ပိုျပီးေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေရးဝါဒမရွိဘူးလို႕ေတာင္ ေျပာခ်င္ပါတယ္၊ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြ၊ ဆုတ္ယုတ္မႈေတြဆိုတာလည္း စနစ္ရဲ့ ဖန္တီးမႈေၾကာင့္မဟုတ္ပဲ စနစ္ကို လက္ခံက်င့္သုံးသူမ်ားရဲ့ အတၱ၊ ေလာဘ၊ အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈမ်ား နဲ႕ အမွားအယြင္းမ်ားေၾကာင့္သာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ခိုင္ခိုင္မာမာ အျမစ္တြယ္ပါေစ၊ ေဝေဝဆာဆာရွင္သန္ပါေစ၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တည္တန္႕ေအာင္ျမင္ပါေစ၊။

ေလးစားစြာ