မိမိဘဝ ျငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႔ ျဖတ္ေက်ာ္လာခဲ့တဲ့ရက္တို႔တြင္ မႏွစ္သက္ေသာ စကားလုံးမ်ားကို မၾကားရ မဖတ္ရေသာရက္ တစ္ရက္လည္းပါသည္။ ဒီေဆာင္းပါးေလးကေတာ့ မိမိမႏွစ္သက္ေသာ စကားလုံးမ်ား ၾကားရတဲ့ ရက္တစ္ရက္ကို ျဖတ္သန္းေနရင္း ညေနခင္းတစ္ေန႔မွာ စတင္ေရးခဲ့သည္။ အြန္လိုင္းက ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဗီဒီယုိကလစ္တစ္ခုကို ႏွိပ္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ဘုန္းၾကီး ဘုန္းၾကီးေနရာေန ဆိုတဲ့ စကားတစ္လုံးကို သြားၾကားလိုက္ရသည္။ ဘုန္းၾကီး ဘုန္းၾကီးေနရာေနဆိုတဲ့ စကားကို လြန္ခဲ့ေသာအခ်ိန္ကာလ အတြင္း ျမန္မာႏိိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔၏ ႏွဳတ္မွသာ ေျပာသံၾကား ရသည္။ အခုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးေလာကသားတို႔ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးသမားတို႔ ႏဳွတ္ဖ်ားမွလည္း ဒီစကားလုံးကို ေျပာဆိုသံၾကားလာရသည္။
ႏိုင္ငံေရးကိစၥမ်ားတြင္ ဝင္ေရာက္ဘက္လိုက္ေျပာဆိုသည္ဟု စြပ္စြဲကာ မိမိအထူးေလးစားေသာ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား ဆရာေတာ္ေလးမ်ားလဲ ဘုန္းၾကီးေနရာမေနလို႔ဆိုျပီး ႏိုင္ငံေရးသမားအခ်ိဳ ႔တို႔၏ ေဝဖန္ထိုးႏွက္ျခင္း ခံေနရသည္ကိုလဲ ေတြ ့ရွိလာရသည္။ ႏိုင္ငံေရးသမားဆိုသည္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရေရာ အတိုက္အခံ အုပ္စုေရာကို ဆိုလိုပါသည္။ ေတြးခ်င္တာေတြး ေရးခ်င္တာေရး ေျပာခ်င္တာေျပာၾကတဲ့ စာေတြ သတင္းေတြ ရုပ္သံေတြကို မွဳစရာမလုိဘူးဆိုေပမဲ့လဲ မွဳၾကသူတို႔က အေလးအနက္ထား ေျပာလာၾကသည္ကို ၾကားေနရသည္။ ေျပာလာၾကသူတို႔ကလဲ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ့္ရဟန္းေတြကို ထိလာျပီဆိုေတာ့ စိတ္ခံစားမွဳေတြျဖစ္လာေပလိမ့္မည္။
ႏိုင္ငံေရးသမား (အစိုးရေရာ အတိုက္အခံပါ) ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ သူတို႔အုပ္စု သူတို႔ပါတီရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ထိပါးလာပါက ဘယ္သူ႔ကိုမဆို တုံ႔ျပန္ေျပာဆို ေဝဖန္ရမွာ ဝန္မေလးၾကပါ။ ဒါကလည္း ႏိုင္ငံေရးျဖစ္၍ လုပ္ရမည့္အရာျဖစ္ေပသည္။ ဒီကိစၥသည္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အသိုက္အဝန္းမွာသာမဟုတ္၊ ကမၻာ႔ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္လည္း ေတြ႔ရသည္။ တရုတ္အစိုးရက ဒလိုင္းလားမားကို ႏိုင္ငံခြဲထြက္လိုသူ၊ အၾကမ္းဘက္သမား၊ ရဟန္းတု စသည္ျဖင့္ စြပ္စြဲခဲ့သည္ကိုလဲ ေတြ႔ရသည္။ ကုိယ့္ဘာသာ ဂုဏ္ညိွဳးမွာစိုးလို႔ ေကာင္းေသာစိတ္ႏွင့္ အျပစ္ေထာက္ေျပာဆိုေဝဖန္တာ ရွိသလို မေကာင္းစိတ္ေဒါသနဲ႔ အျပစ္ေျပာေဝဖန္တာေတြလဲ ေတြ႔ရေပသည္။ ကိုယ့္ျမန္မာသံဃာ့အဖြဲ႔ အစည္းမွ ရဟန္းေတာ္မ်ား(သံဃာ့ရတနာ)တို႔ ဂုဏ္သိကၡာထိခိုက္ေအာင္ တုိက္ခိုက္ခံေနရေသာအခါ စိတ္ထဲတြင္ နာက်င္ေသာ ေဒါမနႆေဝဒနာတို႔ ျပည့္လာေလေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးေဝဒနာက ထလာေလသည္။
ဘုန္းၾကီး ဘုန္းၾကီးေနရာေနဆိုတဲ့ စကားတစ္လုံးေၾကာင့္ သာသနာေတာ္ၾကီးႏွင့္ သာသနာ ေတာ္ကို ပံ့ပိုးၾကသူ ဒကာဒကာမမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးခ်င္စိတ္ ေပ်ာက္သြားၾကေသာ မိတ္ေဆြရဟန္း ေတာ္မ်ားႏွင့္ သံဃာထု၏ အကာအကြယ္မဲ့ကာ ဘဝစစ္ပြဲေတြမွာ အတုံးအ႐ုံး က်ရွုံးသြားၾကရေသာ ဗုဒၶဘာသာဒကာဒကာမတို႔ကို စိတ္တြင္ျမင္ေယာင္လာမိသည္။ ဘယ္ဘာသာ ဘဲျဖစ္ျဖစ္ ရွင္ဘုရင္မ်ား၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားတို႔၏ အကာကြယ္မဲ့ပါက ထိုႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ထိုဘာသာတို႔သည္ ေပ်ာက္ကြယ္သြား ေလသည္။ ဗုဒၶဘာသာသည္လည္း ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္တို႔၏ အကာအကြယ္မေပး မွဳေၾကာင့္ ေျပာရလွ်င္ တည္ျငိမ္ခိုင္မာေသာ ဥပေဒႏွင့္ အကာအကြယ္မေပးမွဳေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေပ်ာက္ဆုံးသြားခဲ့သည္မွာ သမိုင္းတြင္ အထင္အရွားရွိေနသည္။
ဘုန္းၾကီး ဘုန္းၾကီးေနရာေနဆိုတဲ့ စကားကို ဘယ္ႏိုင္ငံေရးသမားျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔မၾကိဳက္ပါက မထိန္းဘဲေျပာလိုက္ၾကသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ ဒီမိုကေရစီစိတ္ဓာတ္ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးကို တကယ္ ေလးစားမွဳမရွိေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔က ဒီလိုစကားကို ေျပာတတ္ၾကသည္။ ဘုန္းၾကီးတို႔သည္လည္း ႏိုင္ငံသားျဖစ္သည္မို႔ ႏိုင္ငံေရးစကားကို ေျပာေပလိမ့္မည္။ ႏိုင္ငံသားတိုင္း ႏိုင္ငံေရးစကား ေျပာျခင္းသည္ သူတို႔ ကိုယ္ပိုင္ အခြင့္အေရးသာ။ ဘာသာေရးစကားႏွင့္ အာပတ္သင့္မည္၊ အပါယ္ငရဲက်လိမ့္မည္ဆိုျပီး ေျပာဦးေတာ့ အဲဒါသည္သူတို႔အပိုင္း။ ငရဲသြားသြား နတ္ျပည္ေရာက္ ေရာက္ ကိုယ့္ကိစၥမဟုတ္။ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး သေဘာတရားအရ ပုဂၢလိကအခြင့္အေရးကို ပိတ္ျပီး ဘယ္သူ႔ကိုမွ ထိခိုက္မေျပာသင့္။ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးရဖို႔ ေရွ ႔တန္းကဦးေဆာင္ တိုက္ေနသူတို႔ကပင္ ရဟန္းေတြကို ႏိုင္ငံသားအခြင့္ အေရးမေပးခ်င္ၾကေပလို႔ စိတ္တြင္မွတ္ခ်က္ တင္လိုက္မိသည္။ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔ စံထားၾကသည့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္သြားေနတဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံၾကီးကေတာ့ ဘယ္ဘာသာက ဘယ္ဘုန္းၾကီးဘဲျဖစ္ျဖစ္ သူ႔ႏိုင္ငံသားျဖစ္ရင္ အေျခခံအခြင့္ အေရးကတန္းတူ။
ျမတ္ဗုဒၶ ဤေလာကကို မ်က္ကြယ္ျပဳမသြားမွီ အေသးအဖြဲသိကၡာပုဒ္တို႔ကို ႏဳွတ္လိုက ႏွဳတ္ၾကလို႔ မိန္႔ခဲ့သည္ကို အဓိပၸါယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးေဖာ္ေသာ ဆရာ့ဆရာေတာ္တို႔၏ အယူအဆတို႔ကို ကိုးကား၍ ႏိုင္ငံေရးလုပ္သင့္၏ မလုပ္သင့္၏ေတာ့ မရွင္းလို။ ႏုိင္ငံေရးကိစၥမ်ားတြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ား မလုပ္သင့္ဘူး ဆုံးျဖတ္အုံးေတာ့ မလုပ္သင့္မွန္းသိ၍ ႏုိင္ငံေရးကိစၥမ်ားတြင္ ရဟန္းတို႔ ဝင္ပါေနသည္ပင္ ဘုရားအေလာင္းစိတ္လို႔ မိမိကေတာ့သတ္မွတ္ျပီး ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါဝင္ေနေသာ ဆရာေတာ္ တို႔ကို အထူးၾကည္ညိဳ ေလးစားမိသည္။ ၾကည္ညိဳသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ မိမိမွာမရွိေသာ ဂုဏ္အရည္အခ်င္းမ်ား ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား ဆရာေတာ္ေလးမ်ားထံတြင္ရွိေနျခင္း၊ သာသနာအတြက္ မိမိမလုပ္ႏိုင္ေသာ မိမိလုပ္ခြင့္ကံမပါေသာ အလုပ္တို ့ကို ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား ဆရာေတာ္ေလးမ်ား လုပ္ေနျခင္း၊ မိမိမေျပာႏိုင္ေသာ စကားတို႔ကို ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား ဆရာေတာ္ေလးမ်ား ရဲရင့္စြာ ေျပာဆို ေနၾကျခင္းတို ့သည္ အဓိကအေၾကာင္းမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။
ထိုဆရာေတာ္မ်ားကို ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔ ေဝဘန္ထိုးႏွက္ျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ…
-မိမိတို႔အလိုရွိေသာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ရရွိေအာင္ၾကိဳးပမ္းရာမွာ ထိုဆရာေတာ္မ်ား၏ ေဟာေျပာ ခ်က္မ်ားသည္ ၾကိဳးပမ္းေနမွဳအင္းအားကို ခ်ည့္နဲ႔အားနည္းရာ ေရာက္ေစသည္ဟုယူဆ၍၄င္း -မိမိတို ့ ဆန္႔က်င္ေနေသာ အာဏာရွင္စနစ္ကို အားေပးရာေရာက္ျပီး ပို၍သက္တမ္းရွည္ေစေသာေၾကာင့္၄င္း -မိမိတို႔ေလးစားေသာႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ပါတီတို ့၏ ေအာင္ျမင္မွဳကို ထိခိုက္သည္ဟု ယူဆ၍၄င္း -ထိုဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား ဆရာေတာ္ေလးမ်ား ဦးေဆာင္၍ ေရးဆြဲတင္ျပေနသည့္ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒ ေခၚၾကသည့္ ဥပေဒသည္ လူ ့အခြင့္အေရး အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသၼီးအခြင့္အေရးကို တိုက္ရုိက္ထိပါးမွဳဟု ယူဆ၍၄င္း ျဖစ္ေပသည္။
ထိုသို ့ေသာ အေၾကာင္းမ်ားကို အေျခခံ၍ ဆရာေတာ္မ်ားကို အက်င့္ဝိနည္းေတြနဲ႔ မေနဘူး။ ႏိုင္ငံေရး ဘာမွနားမလည္ဘူး။ ျမန္မာ့သမိုင္းကိုၾကည့္ရင္ ဘုန္းၾကီးေတြဝင္ျပီး ႏိုင္ငံေရးမွာပါခဲ့လို႔ တိုင္းျပည္မတိုးတက္တာ စသည္ျဖင့္ ေျပာတာမ်ားကိုေတြ ့ရပါသည္။ တကယ္ေတာ့ ဒါေတြအားလုံးဟာ သည္းခံတတ္ေသာ သံဃာကို လႊဲခ်ျပီး ေစာ္ကားလိုက္ျခင္းသာ။ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြရွိ ေနေသာ္လည္း တိုးတက္ေနေသာႏိုင္ငံေတြ အာရွတိုက္မွာ အမ်ားၾကီးရွိသည္။ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြ မရွိေသာ္လည္း မြဲေတေနေသာႏိုင္ငံေတြ ကမၻာမွာ ဒုနဲ႔ေဒး။ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္ ဆင္းရဲျခင္း၊ မျငိမ္းခ်မ္းျခင္းတို႔သည္ ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားႏွင့္ က်င့္သုံးေသာႏိုင္ငံေရးအက်င့္ စနစ္ မေကာင္းလို႔သာလွ်င္ျဖစ္ေၾကာင္းကို ကူဋဒ႑သုတ္ေတာ္တြင္ ေဖာ္ျပထားျပီးျဖစ္၍ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ မည္သို႔မွ် မပတ္သက္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဆီသို႔ စတင္၍ ဦးတည္ကာ သြားေနေသာႏိုင္ငံျဖစ္ေနျပီမို႔ ႏိုင္ငံသား(citizen)ရဟန္းေတာ္ေတြလဲ တိုင္းျပည္ႏွင့္ႏိုင္ငံသားတို႔ အနာဂတ္ေကာင္းက်ိဳးကို လြတ္လပ္စြာေျပာဆို ေဟာေျပာခြင့္မ်ားရွိသည္။ လြတ္လပ္စြာ ေဝဘန္ခြင့္ရွိပါသည္။ ထိုေဟာေျပာ ခ်က္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံႏွင့္ တိုင္းသူျပည္သားတို႔၏ ေရရွည္အက်ိဳးစီပြားႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ျဖစ္ေစပါက လက္မခံႏိုင္စရာ မရွိပါ။ တိုင္းျပည္အတြက္ အလုပ္လုပ္ရာတြင္ ထိုအလုပ္လုပ္ေသာပုဂၢိဳလ္ မည္သူမဆို အမွားမ်ားႏွင့္ ဟာကြက္မ်ားရွိလာလွ်င္ ဘာသာေရးသမားတို႔အပါအဝင္ ျပည္သူအမ်ားစု အနည္းစု တို႔က ေဝဖန္မည္။ ေဝဖန္လာသည္ကို ရဲရင့္စြာလက္ခံမွသာ သတၱိရွိေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔ ျဖစ္လာ ေပလိမ့္မည္။ ႏိုင္ငံသားရဟန္းေတာ္တို႔လည္း ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူတို႔အတြက္ ေကာင္းက်ိဳး မေကာင္းက်ိဳး ျဖစ္လာမည့္အေရးကို လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုေဝဖန္နိုင္ခြင့္ ရွိေနပါသည္။
ႏိုင္ငံသားစီတီဇင္မ်ားျဖစ္ေသာ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားသည္လည္း ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးကို စိတ္ဝင္စားသည္ကို အျပစ္ေျပာစရာမရွိပါ။ ႏိုင္ငံေရးမေကာင္းေသာ အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ သူတို႔ ဗုဒၶသာသနာနယ္ပယ္မ်ားႏွင့္ ဘာသာဝင္တို႔ ေပ်ာက္ကြယ္သြားၾကသည္ကို ရဟန္းေတာ္တို႔ အျမဲ သတိရွိေနၾက၍သာ ႏိုင္ငံေရးကို စိတ္ဝင္စားေနပါသည္။ ယေန႔မ်က္ေမွာက္တြင္ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာ ေတြ႕ျမင္ေနရသည့္ ဦးေဆာင္ေထရဝါဒျမန္မာဆရာေတာ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးကို အမွန္ပင္နားလည္ၾကပါသည္။ အမ်ားစုျမန္မာရဟန္းတို႔ ေလာကီအတန္းေက်ာင္းမ်ားမွာ ပညာသင္၍ ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရး လူမွဳေရး ဘာသာေရးအေၾကာင္းမ်ားဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္မ်ားကို မသင္ယူ ခဲ့ရေသာ္လည္း ဗုဒၶေဟာၾကားထားသည္႔ ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရး လူမွဳေရး ဘာသာေရး အေၾကာင္းမ်ားကို သင္ယူခဲ့ျပီးျဖစ္၍၄င္း၊ ကမၻာႏွင့္ ျမန္မာတို႔၏ ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရး လူမွဳေရးစာေပတို႔ကို ဖတ္ရွုေလ့လာၾက၍၄င္း ႏုိင္ငံေရးႏွင့္တကြ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အေျခအေနတို႔ကို တတ္သိကၽြမ္းက်င္ ၾကပါသည္။
ယေန႔ေခတ္ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ေခတ္မီွစက္မွဳနည္းပညာမ်ားကို အသုံးျပဳကာ ပညာမ်ား ဆည္းပူးၾကသည္ျဖစ္၍ ေရွးေခတ္ကာလက ဆရာေတာ္မ်ားထက္ပင္ ေလာကီအျမင္ဘက္တြင္ ပို၍ အျမင္က်ယၾ္ကပါသည္။ ေနာက္ သူတို႔၏ အေလးဂရုျပဳ ဦးညြတ္ရာေခါင္းေဆာင္သည္ ဗုဒၶျဖစ္ ေပသည္။ ဗုဒၶသည္ မ်ိဳးခ်စ္သာကီဝင္ႏိုင္ငံမ်ားမွ အထင္ရွားဆုံးေသာ အိမ္ေရွ ႔စံမင္းသားဘဝမွလာခဲ့၍ ႏိုင္ငံေရးကို အလြန္ပင္ကၽြမ္းက်င္ေတာ္မူပါသည္။ မ်ိဳးခ်စ္ဝါဒျပင္းထန္ေသာ ႏိုင္ငံေရးေနာက္ခံ ဘက္ကေရာင္းမွလာေသာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါသည္။ ဗုဒၶသည္ မ်ိဳးခ်စ္ဝါဒျပင္းထန္ ေသာ ႏိုင္ငံေရးေနာက္ခံရွိခဲ့ေသာ္လည္း ဘုရားအျဖစ္ ေရာက္ေသာအခါ ထိုအစြန္းေရာက္အမ်ိဳးစိတ္မ်ား လုံးဝျပတ္ခဲ့ျပီး အလယ္အလတ္လမ္းကို ေရြးခဲ့ပါသည္။ သူ၏ ႏိုင္ငံေရးကၽြမ္းက်င္ေတာ္မူသည့္ အခ်က္မ်ားကို ၄၅ႏွစ္ၾကာ သူေဟာၾကားထားေသာ တရားေတာ္မ်ားတြင္ ေတြ ့ႏိုင္ပါသည္။
အခ်ိဳ ႔ေသာ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္လည္း ယေန ႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူအစိုးရ ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားႏွင့္ ထင္ရွားေသာအတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားထက္ ႏိုင္ငံေရးအေတြးအျမင္ မသာေတာင္ တန္းတူအဆင့္ထိရွိသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ ထိုအရွင္မ်ားသည္ စြဲစရာပါတီမ်ားကင္းရွင္းၾက၍၄င္း၊ ပုဂၢလိက အက်ိဳးစီးပြားကို ရည္ရြယ္ခ်က္ မထားၾက၍၄င္း၊ ငါတို ့ဗုဒၶဘာသာသာဝင္ေတြ ႏိုင္ငံမွာ လႊမ္မိုးဖို ့ဆိုတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား မရွိၾက၍၄င္း၊ သူတို ့အတြက္ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေရး၊ ဝန္ၾကီး ျဖစ္ေရး၊ အမတ္ျဖစ္ေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးျဖစ္ေရးစသည့္ အာဏာႏွင့္ပတ္သက္၍ ပိုင္ဆိုင္လိုခ်င္သည့္ အရိပ္လကၡဏာတို ့မေတြ ့ရွိရ၍၄င္း၊ သန္ ့ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ သတၱိပါေသာႏိုင္ငံေရးကို လုပ္ေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအရွင္တို႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ အားလုံးေသာ ျပည္သူတို႔ ဆင္းရဲျခင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေရးကိုသာျဖစ္သည္။ သူတို႔အားထားမွီခိုရာ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔ႏွင့္ ျပည္သူအားလုံးတို႔ ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္မည့္ကိစၥေတြဆိုလွ်င္ ေရွ႕တန္းကပါဝင္ ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္ၾကပါသည္။
ျမန္မာရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ေနျပီး အာဏာကို ရယူဖို႔ဆႏၵ မရွိေသာ္လည္း ဘယ္လိုေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးသည္ ငါတို႔အမ်ားစု ကိုးကြယ္ၾကသည့္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ သင့္ေလွ်ာ္သည္။ ဘယ္လိုႏိုင္ငံေရးစနစ္သည္ ငါတို႔ဘာသာကို အရွည္တည္တန္႔ေအာင္ တိုးတက္ ေအာင္လုပ္ေပးႏိုင္သည္ကို ေယ်ဘုယ်အားျဖင့္ သိေနၾကပါသည္။ သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ ဗုဒၶဘာသာ ဆုတ္ယုတ္ခဲ့သည့္အေၾကာင္း တိုးတက္ခဲ့သည့္အေၾကာင္းတို႔ကိုလည္း ျမန္မာရဟန္းေတာ္တို႔က သိရွိေနျပီးျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးအျမင္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔ အာဏာကိုလိုခ်င္ေသာဆႏၵသည္ အျပစ္မဟုတ္ပါ။ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔ အာဏာကိုလိုခ်င္တာ အျပစ္ဟုဆိုလိုသည္လည္း မဟုတ္ပါ။ အာဏာကိုရရွိမွသာ ႏိုင္ငံအတြက္ ျပည္သူတို႔အတြက္ ေကာင္းမြန္ေသာ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာျဖစ္၍ ႏိုင္ေရးသမားတို႔သည္ အာဏာကိုေတာ့ ရေအာင္ယူသင့္ပါသည္။ ရဟန္းေတာ္ ျမတ္တို႔ကလည္း ဗုဒၶလက္ထက္ေတာ္ကစ၍ ယေန႔ထိတိုင္ အာဏာရွိမင္းေကာင္းမင္းျမတ္တို႔ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတို႔ ကို မဆန္႔က်င္ဘဲ ေထာက္ခံခ်ီးမြမ္းခဲ့ၾကပါသည္။
ဗုဒၶသည္ သူ ့အတြက္ အက်ိဳးစီးပြားဆိုသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ဘုရားျဖစ္ေသာေန ့ကပင္လွ်င္ ျပတ္ခဲ့ျပီျဖစ္၍ ယေန႔ လူတို႔ေျပာေနၾကသည့္ အာဏာယူႏိုင္ငံေရး၊ အာဏာသိမ္းႏိုင္ငံေရးမ်ိဳးတို႔ႏွင့္ ပါဝင္ပတ္သက္မွဳ မရွိေတာ့ေသာ္လဲ အနာဂတ္ကမၻာ ထို႔ထက္က်ယ္ျပန္႔စြာေျပာရလွ်င္ စၾကာဝဠာ ၾကီးအတြက္ အမွန္တရားေတြေဟာရင္း ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေနေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ဗုဒၶသည္ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားကို တရားေဟာျခင္း၊ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ေမးျမန္းသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖၾကားျခင္းတို႔ျဖင့္ ႏိုင္ငံ့အေရးေတြတြင္ ပါဝင္ခဲ့ပါသည္။ ဘက္လိုက္မွဳမ်ားကို ျဖစ္ေစေသာ ခ်စ္ျခင္း၊ မုန္းျခင္း၊ ေတြေဝျခင္း၊ ေၾကာက္ရြံျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ အဂတိတရားတို႔ ကင္းေတာ္မူ ေသာေၾကာင့္ ဘယ္ႏိုင္ေရးစနစ္ကိုမွ ဗုဒၶက အေကာင္းဆုံးဟု မမိန္႔ခဲ့ပါ။ သို႔ရာတြင္ အနာဂတ္ ေကာင္းက်ိဳးအတြက္ မေကာင္းေသာမင္းတို႔ိကုိ ဆုံးမခဲ့ျပီး ေကာင္းေသာမင္းတို႔ကို ခ်ီးမြမ္းခဲ့ပါသည္။ ယေန႔ျမန္မာ ေထရဝါဒ ရဟန္းေတာ္တို႔၏ ဘာသာေရးလုပ္ရင္း အာဏာကို အာသာဆႏၵမထားရွိဘဲ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေနျခင္းသည္ ဗုဒၶ၏နည္းလမ္းႏွင့္ မဆန္႔က်င္ပါ။
ဘုန္းေတာ္ၾကီးတို႔ သိေနလုပ္ေနသည့္ ႏိုင္ငံေရးသည္ ပါတီမ်ားတည္ေထာင္ျပီး ႏိုင္ငံေရးလုပ္ေန ၾကသူႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အၾကြင္းမဲ့ အာဏာကို ဆုပ္ကိုင္ထားေသာ အာဏာ ရွင္ၾကီးမ်ား၊ ရွင္ဘုရင္ၾကီးမ်ားႏွင့္ေတာ့ သဘာဝတူမည္မဟုတ္ပါ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ တပ္မက္မွဳ ကင္းျခင္းကို အေျခခံ၍ လုပ္ေနျခင္းေၾကာင့္သာလွ်င္ျဖစ္ေပသည္။ ဘယ္သူဘဲ ႏိုင္ငံေရးလုပ္လုပ္ မိမိအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ အာဏာကိုတပ္မက္လိုမွဳမရွိဘဲ အမ်ားေကာင္းကိ်ဳးအတြက္လုပ္ေသာ ႏိုင္ငံေရးသည္သာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆီသို႔ ဦးတည္ေသာ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္ေပသည္။
ဗုဒၶ၏ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္တို႔ကို ကဲ့ရဲ့ျခင္း ခ်ီးမြမ္းျခင္းသည္ ႏိုင္ငံေရးထဲ ဝင္ပါျခင္းမဟုတ္။ ဆင္းရဲဒုကၡကေန သူကယ္တင္လိုေသာ သတၱဝါတို႔သည္ ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရး လူမွဳေရး ပညာေရး ဘာသာေရးတို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ ပတ္သက္ေနလို႔သာလွ်င္ ျဖစ္ေပသည္။ ဗုဒၶ၏ ဓမၼလမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ရည္ရြယ္ခ်က္အတိုင္း သြားေနၾကသူ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္လည္း ဗုဒၶအတိုင္းသာလွ်င္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေနမည္သာျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ္လည္း ထိုအရွင္အားလုံးတို႔သည္ အာဏာယူႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား မဟုတ္ၾက။ အမွန္ကို ေဟာေျပာၾကသည့္ ဘာသာေရးသမားမ်ားသာ ျဖစ္ၾကပါသည္။
လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲကာလက ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးမွာ ဝင္ပါခဲ့ၾကေသာ္လည္း ပါတီေထာင္ႏိုင္ငံေရး အာဏာယူႏိုင္ငံေရးမွာေတာ့ မပါၾကပါ။ အာဏာယူႏိုင္ငံေရးသည္ အမ်ားအားျဖင့္ ပရိယာယ္မာယာေတြသုံးကာ အာဏာကိုရရွိဖို႔ လုပ္ရသည္ျဖစ္၍ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားႏွင့္ေတာ့ မသင့္ေတာ္ပါ။ ေရွးေခတ္ကာလ ျမန္မာဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားမွသည္ ယေန႔အခ်ိန္ထိ ဘယ္ဆရာေတာ္မွ အာဏာကိုရရွိေအာင္ မၾကိဳးစားခဲ့ၾကပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားရဟန္းေတာ္တို႔သည္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံက ေထရဝါဒ ရဟန္းေတာ္တို႔ႏွင့္ ယွဥ္ၾကည့္ပါက ႏိုင္ငံသားအခြင့္အခြင့္အေရးမ်ား အေတာ္ပင္ဆုံးရွဳံးရ ပါသည္။ သီရိလကၤာ(သီဟုိဠ္)ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ အေျခခံႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးျဖစ္သည့္ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ မဲေပးတာ မေပးတာက သူတို႔ရဲ့အပိုင္း။ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာ အၾကီးအကဲရာထူး အတြက္အလုပ္လုပ္ခြင့္ရွိသည္။ လုပ္သင့္မလုပ္သင့္ သူတို႔ဘာသာ သူတို႔ဆုံးျဖတ္သည္။ အရင္က သီရိလကၤာရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ လြတ္ေတာ္အမတ္မ်ား အေရြးခံခြင့္ရွိေသာ္လည္း အေရြးမခံၾက။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံေရးသမားတို႔ ကိုယ့္ဘာသာကို အကာအကြယ္ မေပးႏိုင္ၾက၍ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ဝင္အေရြးခံကာ ဗုဒၶဘာသာေတြဘက္မွ ျပတ္ျပတ္သားသား ရပ္တည္ေပးလိုက္ၾကသည္။ ႏုိင္ငံေရးလုပ္လို႔ အျပစ္ရွိသည္။ အျပစ္ရွိလို႔ ငရဲက်မည္ထား။ အျပစ္ရွိမွန္း ငရဲက်မည္မွန္းသိ၍ ဗုဒၶဘာသာအတြက္ အကာအကြယ္ေပးေနတာကိုပင္ ေလးစားၾကည္ညိဳစရာ ေကာင္းေနသည္။
ေထရဝါဒရဟန္းေတာ္တို႔၏ ဇြဲလုံ႔လႏွင့္ သတၱိဗ်တၱိတို႔ေၾကာင့္၄င္း၊ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ သဟဇာတျဖစ္ႏိုင္ရန္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့၍၄င္း ေထရဝါဒသည္ သူထြန္းကားရာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေရွ ႔တန္းတင္ဘာသာအျဖစ္ ရရွိႏိုင္ေနပါသည္။ သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ႏိုင္ငံေရးမွာ တတ္ႏိုင္သည့္ဘက္မွ ႏိုင္ငံအတြက္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားတို႔၏ အသုံးခ်မွဳကိုသာ ခံခဲ့ရသည့္က မ်ားပါသည္။ သူတို႔လုိတဲ့အခါ လက္အုပ္ခ်ီ၍ မလိုေသာအခါ လက္သီးႏွင့္ ထိုးခံၾကရသည္က မ်ားပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား အမတ္မင္းမ်ား ဥပေဒျပဳသူမ်ားကလည္း ဥပေဒေရးဆြဲရာတြင္ အေမွ်ာ္အျမင္ နည္းပါးၾကသည္ကို ရဟန္းေတာ္တို႔က သိေနၾကပါသည္။ ရဟန္းေတာ္တို႔၏ မဲေပးပိုင္ခြင့္ကို အေျခခံဥပေဒတြင္ ပိတ္ပင္ျခင္းက ဥပေဒျပဳရာတြင္ပါဝင္ေသာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အမတ္မင္းမ်ား ဥပေဒျပဳသူမ်ားတို႔၏ ညံ့ဖ်င္းမွဳ ထင္ရွားေနပါသည္။ သံဃာေတာ္တို႔ ဝိနည္းႏွင့္ ညီသည္ျဖစ္ေစ မညီသည္ျဖစ္ေစ ေခတ္သစ္ဒီမိုကေရစီ သေဘာတရားအရ စံအရဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံသားအားလုံး တန္းတူ မဲေပးခြင့္ရွိရပါမည္။ သံဃာေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံေရးလုပ္လို႔ ဘက္လိုက္ျပီး မဲေပးၾကလို႔ မၾကည္ညိဳလွ်င္ ထိုကိစၥသည္ ဒကာ ဒကာမတို႔၏ အခြင့္အေရး(rights)သာလွ်င္ျဖစ္သည္။ ဒကာ ဒကာမတို႔၏ၾကည္ညိဳမွဳ ကင္းမဲ့ေနေသာ သံဃာေတာ္တို႔သည္လည္း သာသနာေတာ္တြင္ ၾကာရွည္စြာ ေနၾကမည္မဟုတ္ပါ။ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သူ ရဟန္းေတာ္တို႔ကို မဲေပးခြင့္မရွိဟု တစ္ဦး တစ္ေယာက္မွ သို႔မဟုတ္ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုမွ ဥပေဒျပဳကာ ကန္႔သတ္တားျမစ္ပိုင္ခြင့္မရွိပါ။ ထိုသို႔ကန္႔ ထားသတ္ေသာ ဥပေဒသည္ ဒီမိုကေရစီမဆန္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးတစ္ခုကို ခ်ိဳးေဖာက္ေသာ ဥပေဒသာျဖစ္ေပသည္။
ဗုဒၶ၏တရားေတာ္မ်ားကို ႏိုင္ငံေရးအရ အသုံးျပဳႏိုင္ပါသည္။ ဗုဒၶ၏ ပထမဦးဆုံးတရားေတာ္ အျဖစ္ နာမည္ေက်ာ္ေသာ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ကို ၾကည့္လိုက္ပါက အလယ္အလတ္မဇၥ်ိမ လမ္းစဥ္သည္ ျငိမ္းခ်မ္းေသာႏိုင္ငံတစ္ခုတည္ေထာင္လိုေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔ ေရွာင္ရမည့္ အရာမ်ား၊ ေဆာင္ရမည့္အရာမ်ားကို ေတြ႔ရေပမည္။ မိမိႏိုင္ငံသားတို႔ကို ဆင္းရဲမွ ကယ္တင္လိုမွဳတြင္ အစြန္းေရာက္ျခင္းတို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ကို က်င့္သုံးျခင္း၊ အမွန္တရား ၄ပါးႏွင့္ ထိုအမွန္တရား၄ပါးကို လက္ေတြ ႔ က်က် အသုံးျပဳႏိုင္မွဳတို႔မွာ ႏိုင္ငံေရးအရ အေရးပါသည္ကို ေတြ ႔ရသည္။
ကာမဂုဏ္တို႔ကို အလြန္အက်ဴးလိုက္စားျခင္းဆိုသည့္ ပထမအစြန္းကိုၾကည့္လိုက္လွွ်င္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကာမဂုဏ္မ်ားကို အလြန္အစြန္းေရာက္တပ္မက္ေနၾကလို႔သာ အာဏာရွင္တို႔ ေပၚေပါက္လာျခင္း၊ အာဏာသိမ္းျခင္း၊ အာဏာလုၾကျခင္း၊ ရရွိထားေသာအာဏာကို လက္မလႊတ္လို ျခင္းတို႔ျဖစ္ၾကသည္။ မိမိကိုယ္ကို ပင္ပန္းဆင္းရဲေစေသာအက်င့္ဝါဒကို ယုံၾကည္ကိုးကြယ္က်င့္သုံးျခင္း ဆိုေသာ ဒုတိယအစြန္းကိုၾကည့္လိုက္ပါက ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ျခင္းသည္ အက်ိဳးစီးပြားမဲ့ (အနတၳသံဟိတ)ကို ျဖစ္ေစပါသည္။ အက်ိဳးစီးပြားကို မဲ့ေစေသာ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္က်င့္သူမ်ား ႏိုင္ငံေရးအာဏာရရွိသြားလွ်င္၄င္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဥပေဒတြင္း ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္က်င့္စဥ္မ်ား ဝင္ေရာက္ျပ႒ာန္းလာလွ်င္၄င္း ႏိုင္ငံအတြက္ ေရရွည္တြင္ အက်ိဳးမဲ့ အနတၳသံဟိတကိုျဖစ္ေစလိမ့္မည္။
ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားကို ဤအစြန္းမ်ား မေရာက္ဖို႔ရန္ စစ္မွန္ေသာဒီမိုကေရစီစနစ္ကို သြားေနေသာ ႏိုင္ငံသားတို႔က ဘယ္ပါတီဘဲျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔ကို အုပ္ခ်ဳပ္မည့္ပါတီမ်ားႏွင့္ အစိုးရတို႔ကို အေျခခံ ဥပေဒမ်ားေရးဆြဲ၍၄င္း၊ ဥပေဒသစ္မ်ား တိုးခ်ဲျပ႒ာန္း၍၄င္း တရားမွ်တေသာ စည္းကမ္းေဘာင္ (မဇၥ်ိမလမ္း)ေပၚမွာပင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခိုင္းခဲ့ၾကသည္။ မွန္ေသာအက်င့္(သမၼာသီလ)၊ မွန္ေသာစူးစိုက္မွဳ (သမၼာသမာဓိ)၊ မွန္ေသာသိျမင္မွဳ(သမၼပညာ)ဆိုေသာ မဇၥ်ိမလမ္းစဥ္တို႔ကို ျမတ္ဗုဒၶထံမွ ယေန႕တိုင္ မေပ်ာက္မပ်က္ေအာင္ သယ္ေဆာင္လာၾကသည့္ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္ ထိုမဇၥ်ိမလမ္းမပ်က္ေရး၊ မေပ်ာက္ကြယ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ဘာသာေရး စီပြားေရး အစြန္းေရာက္သမားတို႔ မိမိတို႔ေနရာႏိုင္ငံ ေဒသတြင္ မၾကီးစိုးလာေစေရးတို႔အတြက္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္လက္ပတ္သက္ေနေပလိမ့္အုံးမည္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
အရွင္ဘုရား၊
ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးႏွင့္သံဃာ မည္သည့္ေခတ္ကမွခြဲ၍မရခဲ့ပါ။ ပုဂံေခတ္ကပင္ မင္းဆိုးမင္းညစ္ နရသူကို ပံ့သူမဟာေထရ္က ဆံုးမခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းတြင္ပါပါသည္။
နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္တို႕ ျမန္မာျပည္ကိုသိမ္းပိုက္ခ်ိန္တြင္ ရရာဓားလွံဆဲြ၍ ခုခံခဲ့ေသာသံဃာမ်ားႏွင့္လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲတေလွ်ာက္လံုး နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ပါဝင္ခဲ့ေသာ သံဃာေတာ္မ်ား၏ေက်းဇူးကိုလည္းမေမ့အပ္ပါ။
“ဘုန္းႀကီးေတြ ဘုန္းႀကီးေနရာမွာေန၊ လူ႔ကိစၥေတြမွာဝင္မပါနဲ ႔ႏိုင္ငံေရးထဲ ဝင္မပါနဲ႔” စေသာစကားမ်ားမွာ အာဏာရွင္ေခတ္က သူတို႔အာဏာတည္ၿမဲေရးအတြက္ထြင္ခဲ့ေသာစကားမ်ားပါ။
၈ေလးလံုးအရးေတာ္ပံုႏွင့္ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးတို႔၌ ေသြးေျမအက်ခံ၊ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်အႏိွပ္စက္ခံခဲ့ေသာ သံဃာေတာ္အမ်ားအျပားရွိခဲ့ပါသည္။
ျမတ္ဗုဒၶ၏ ဓမၼႏွင့္သာသနာေတာ္ကို ဘုရားသားေတာ္ျဖစ္ေသာ သံဃာေတာ္မ်ားက ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေနၾကျခင္းကို သာဓုသံုးႀကိမ္ေခၚၿပီးေထာက္ခံပါသည္ဘုရား။