ႏုိ၀င္ဘာ ၁၂၊ ၂၀၁၂
တ႐ုတ္တုိ႔၏ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္အစီအစဥ္ကား အာဖရိကသုိ႔ ထုိးေဖာက္ေရးပင္ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္တုိ႔အေနျဖင့္ အာဖရိကကုိ မ်က္စိက်ရျခင္းမွာ မထူးဆန္းလွ။ တ႐ုတ္စီးပြားေရး တုိး တက္လာမႈကုိ ေလာင္စာျဖည့္ေပးရန္ ကုန္ၾကမ္းအေျမာက္အျမား လုိ၏။ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္ စာရင္းအရ တ႐ုတ္ျပည္အေနျဖင့္ ကမၻာ့ေရနံစိမ္း သုံးစြဲမႈ၏ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ အလူမီနီယံ သုံး စြဲမႈ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ စတီးပစၥည္းမ်ား၏ ၂၇ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ သံ႐ုိင္း ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ေက်ာက္မီး ေသြးစုစုေပါင္း၏ ၃၁ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ဘိလပ္ေျမ၏ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကုိ သုံးစြဲခဲ့၏။ အခန္း (၆) တြင္ ဆုိခဲ့ၿပီးသကဲ့သုိ႔ တ႐ုတ္တုိ႔မွာ ျပည္တြင္း၌ သဘာဝသယံဇာတ ရွားပါးလွသည္ျဖစ္ရာ အျခားနည္းလမ္းမရွိ။ ျပည္ပသုိ႔ သာ အရွာထြက္ရေတာ့သည္။ အာဖရိကတုိက္မွာမူကား သဘာဝ သယံဇာတ ႂကြယ္ဝလွ၏။ အေရွ႕ အလယ္ပုိင္းေဒသကဲ့သုိ႔ အေမရိကန္တုိ႔၏ မ်က္လုံးေဒါက္ေထာက္ ေစာင့္ၾကည့္ခံေနရျခင္းလည္း မရွိ။
၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္သည္ကား တ႐ုတ္-အာဖရိကဆက္ဆံေရး တံခြန္ထူႏိုင္ခဲ့ေသာႏွစ္ပင္ ျဖစ္၏။ အာဖရိကၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားအႏွံ႔ သမၼတ ဟူဂ်င္ေတာင္း လွည့္လည္ခဲ့ၿပီး ထုိႏွစ္ ႏိုဝင္ ဘာလတြင္ အာဖရိက ၄၈ ႏိုင္ငံမွ ႏိုင္ငံ့အၾကီးအကဲမ်ားအား ေဘဂ်င္းသုိ႔ ဖိတ္ေခၚကာ အၾကီးမားဆုံးေသာ ထိပ္သီးညီလာခံတစ္ရပ္ က်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္။ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဝမ္က်ားေပါင္ က ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ တ႐ုတ္-အာဖရိက ကုန္သြယ္မႈ ႏွစ္ဆတုိးလာေရး ေျပာခဲ့၏။ ေဒၚလာ ၅ ဘီလီယံ တ႐ုတ္-အာဖရိက ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးရန္ပုံေငြထူေထာင္ကာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ား အာဖရိကတုိက္တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေရး အားေပးခဲ့သည္။ အာဖရိကရွိ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အနည္းဆုံးႏိုင္ငံ မ်ားမွ ပုိ႔ကုန္မ်ားအနက္ အမ်ဳိးအစားေပါင္း ၄၄ဝ ကုိ တ႐ုတ္သုိ႔ အခြန္လြတ္ တင္သြင္းခြင့္ျပဳ ခဲ့သည္။
ေႂကြးျပန္မဆပ္ႏိုင္သည့္ အဆင္းရဲဆုံး အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ား၏ တ႐ုတ္ျပည္သုိ႔ေပးရန္ သက္တမ္းျပည့္ၿပီးျဖစ္ေသာ အေႂကြးမ်ားကုိလည္း ေလွ်ာ္ပစ္ခဲ့သည္။ သုံးႏွစ္အတြင္း အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားမွ အစုိးရအရာရွိေပါင္း ၁၅ဝဝဝ ေက်ာ္ကုိလည္း တ႐ုတ္ျပည္သုိ႔ ေခၚယူ သင္တန္းေပးရန္ ကမ္းလွမ္းခဲ့သည့္ျပင္ တ႐ုတ္စုိက္ပ်ဳိးေရးကြၽမ္းက်င္သူ ၁ဝဝ ေက်ာ္ကုိ လည္း အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားသုိ႔ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ အာဖရိက ေက်းလက္ေဒသမ်ား၌ ေဆး႐ုံ ေပါင္း ၃ဝ ေက်ာ္၊ ေက်ာင္းေပါင္း ၁ဝဝ ေက်ာ္ကုိလည္း တည္ေဆာက္ေပးခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ တကၠသုိလ္မ်ားတြင္ တက္ေရာက္ေနၾကသည့္ အာဖရိကေက်ာင္းသားမ်ားအား တ႐ုတ္ အစုိးရက ပညာေတာ္သင္ေၾကးေပးသည့္ ဦးေရကုိ တစ္ႏွစ္လွ်င္ အေယာက္ ၂ဝဝဝ မွ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္တြင္ ၄ဝဝဝ သုိ႔ တုိးျမႇင့္သြားရန္ သေဘာတူခဲ့သည္။ လက္မွတ္ထုိးခဲ့ေသာ စီး ပြားေရးစာခ်ဳပ္မ်ားမွာလည္း မနည္းလွ။ အီဂ်စ္တြင္ အလ်ဴမီနီယံစက္႐ုံတည္ေရး၊ ဇမ္ဘီ ယာတြင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း၊ ေတာင္အာဖရိကတြင္ သတၱဳတူးေဖာ္ေရး စသည့္ စီမံကိန္းႀကီး မ်ား ပါဝင္၏။
အာဖရိကမွ တ႐ုတ္သုိ႔ တင္ပုိ႔ကုန္မ်ား၏ ရာခုိင္ႏႈန္းထက္ဝက္ေက်ာ္မွာ ေရနံျဖစ္၏။ ယခုအခါ အင္ဂုိလာႏိုင္ငံသည္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ကုိေက်ာ္ကာ တ႐ုတ္သုိ႔ ေရနံအမ်ားဆုံး တင္ပုိ႔သူ ျဖစ္လာ၏။ တ႐ုတ္ျပည္ ေရနံတင္သြင္းမႈ စုစုေပါင္း၏ ၃၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကုိ အာဖရိ ကမွ ရယူသည္။ သစ္တင္သြင္းမႈ စုစုေပါင္း၏ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အာဖရိကမွ ျဖစ္၏။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္စာရင္းမ်ားအရ အေမရိကန္-အာဖရိက ကုန္သြယ္မႈမွာ ေဒၚလာ ၇၁ ဒသမ ၁ ဘီလီယံ ရွိၿပီး တ႐ုတ္-အာဖရိက ကုန္သြယ္မႈမွာ ေဒၚလာ ၅ဝ ဒသမ ၅ ဘီလီယံ အသီးသီးရွိ၏။ အေႏွးႏွင့္ အျမန္ဆုိသလုိ တ႐ုတ္ျပည္သည္ အာဖရိက၏ အၾကီးဆုံးကုန္သြယ္ဘက္ ျဖစ္ လာေပေတာ့မည္။
ယေန႔အခါ တ႐ုတ္တုိ႔ကုိ အာဖရိက၏ေနရာတုိင္းလုိလုိ၌ ေတြ႔ႏိုင္သည္။ ဇမ္ဘီယာမွ တ႐ုတ္စားေသာက္ဆုိင္မ်ား၊ ဗဟုိအာဖရိကမွ တ႐ုတ္သစ္ထုတ္လုပ္သားမ်ား၊ ဇင္ဘာေဘြ မွ တ႐ုတ္ခရီးသြားမ်ား၊ ေတာင္အာဖရိကမွ တ႐ုတ္သတင္းစာမ်ား၊ ဆူဒန္မွ တ႐ုတ္ ဘူမိ အင္ဂ်င္နီယာမ်ား၊ အာဖရိကတီဗီြအစီအစဥ္ထဲမွ တ႐ုတ္လုိင္းမ်ား စသည္တုိ႔က တ႐ုတ္တုိ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာျခင္းကုိ သက္ေသထူေနၾက၏။ အာဖရိကတြင္ အၾကီးစားႏွင့္ အလတ္စား တ႐ုတ္ ကုမၸဏီ ၉ဝဝ ေက်ာ္ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကုိင္ေနၾက၏။ ေစ်းဆုိင္ေရာင္းခ်ျခင္း စသျဖင့္ လုပ္ ကုိင္ၾကသည့္ လုပ္ငန္းရွင္ အေသးစားကေလးမ်ားမွာလည္း မနည္းလွေခ်။ တ႐ုတ္လက္လီ ဆုိင္မ်ား မႈိလုိေပါက္လာပုံမွာ ေဒသခံမ်ားပင္ စုိးရိမ္မကင္း ရွိလာရသည္အထိ ျဖစ္ခဲ့၏။ နမီးဘီးယားႏိုင္ငံတြင္ ပထမဆုံး တ႐ုတ္ဆုိင္ကုိ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္တြင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့၏။၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္ တြင္ ၂၂ ဆုိင္ျဖစ္လာၿပီး ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တြင္မူ ၇၅ ဆုိင္ထက္မနည္း ရွိလာခဲ့သည္။ ဆီနီေဂါ ႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္ဒါကာတြင္ အထင္ကရ လမ္းမႀကီးတစ္ေလွ်ာက္ တ႐ုတ္ဆုိင္တန္းမ်ား ေရာင္းခ်ေနၾကသည္မွာ အရွည္မုိင္ဝက္ခန္႔ပင္ ရွိေပမည္။ အာဖရိကသုိ႔ ပ်ံသန္းသည့္ ေလယာဥ္ခရီးစဥ္မ်ားတြင္ တ႐ုတ္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ား၊ ေဆာက္လုပ္ ေရး အလုပ္သမားမ်ား အျပည့္အက်ပ္ သြားလာေနၾက၏။ ယေန႔ အာဖရိကတြင္ အေနာက္ တုိင္းသားလူဦးေရ တစ္သိန္းပတ္ဝန္းက်င္ ေနထုိင္ၾကေသာ္လည္း တ႐ုတ္လူဦးေရမွာ ေလးသိန္းေက်ာ္ေနၿပီ။ အခ်ဳိ႕မွာ အျမဲတမ္း အေျခခ်ရန္ စိတ္ကူးၾကသူမ်ားျဖစ္၏။
ယေန႔ေခတ္ တ႐ုတ္ေရႊ႕ေျပာင္းသူမ်ားမွာ ယခင္ ၁၉ ရာစု၊ ၁၉၅ဝ-၆ဝ ျပည့္ႏွစ္မ်ားမွ ေရၾကည္ရာ မ်က္ႏုရာ ရွာေဖြသူမ်ားႏွင့္ မတူၾက။ ယေန႔ေခတ္ ေရႊ႕ေျပာင္းသူမ်ားမွာ တ႐ုတ္ျပည္အႏွံ႔အျပားမွ ျဖစ္ၾက ကာ ၎တုိ႔အား တ႐ုတ္အစုိးရက အားေပးအားေျမႇာက္ ျပဳထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ တုိးရစ္အျဖစ္ ခရီးသြားၾကသူ တ႐ုတ္အေရအတြက္မွာလည္း မနည္းေခ်။ အထူးသျဖင့္ ကင္ညာ၊ ဂမ္ဘီယာ စသည့္ႏိုင္ငံမ်ားသုိ႔ သြားၾကျခင္းျဖစ္သည္။ မၾကာမီတြင္ အာဖရိကသုိ႔ လာေရာက္သည့္ တ႐ုတ္ခရီးသြား အေရအတြက္မွာ ႏွစ္စဥ္သန္း ၁ဝဝ ေက်ာ္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။ တ႐ုတ္တုိ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာမႈကုိ ျမင္ရ သည့္ အျခားနယ္ ပယ္တစ္ခုမွာ ကုလသမဂၢ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းမႈတပ္မ်ားပင္ ျဖစ္၏။ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္တြင္ အာဖရိကေရာက္ ကုလၿငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္မ်ား၌ တ႐ုတ္တပ္သားဦးေရ ၁၁ဝ သာ ရွိရာမွ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တြင္ ၁၂၇၁ ဦးအထိ တုိးလာခဲ့သည္။ ယေန႔အထိ တ႐ုတ္တပ္သား ၃ဝဝဝ ေက်ာ္ ကုလၿငိမ္းခ်မ္းေရးမစ္ရွင္အေနျဖင့္ အာဖရိကသုိ႔ သြားေရာက္ တာဝန္ထမ္းခဲ့ၿပီး ျဖစ္ သည္။
တ႐ုတ္တုိ႔ေၾကာင့္ အာဖရိကတုိက္အေပၚ သက္ေရာက္မႈသည္ အမ်ားအားျဖင့္ အျပဳ သေဘာေဆာင္သည္ဟုကား ဆုိႏိုင္ပါ၏။ အာဖရိက၏ ပ်မ္းမွ် စီးပြားေရးတုိးတက္မႈႏႈန္းမွာ ၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္တြင္ ၄ ဒသမ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂ဝဝ၅-ဝ၆ ခုႏွစ္တြင္ ၅-၆ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ တြင္ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္း စသျဖင့္ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ အေၾကာင္းရင္းမ်ားအနက္ တ႐ုတ္တုိ႔မွ အာဖရိကထြက္ အေျခခံ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကုိ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ တုိးတက္ဝယ္ယူလာျခင္းလည္း ပါဝင္သည္။ ထုိ႔ျပင္ တ႐ုတ္ျပည္မွ တင္သြင္းလာေသာ ေစ်းႏႈန္းသက္သာသည့္ လူ သုံးကုန္ပစၥည္းမ်ားက ေဒသခံမ်ားကုိ အက်ဳိးျဖစ္ေစခဲ့၏။ သုိ႔ရာတြင္ ေတာင္အာဖရိက၊ ကင္ညာ၊ ေမာရစ္သွ် စသည့္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ထုတ္ကုန္မ်ား မွာမူ တ႐ုတ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရကာ အ႐ံႈးေပၚခဲ့ၾကသည္။ တ႐ုတ္ခ်ည္ထည္မ်ားက အာဖရိက ခ်ည္ထည္လုပ္ငန္းကုိ ဝင္ေရာက္ထုိးေဖာက္ခဲ့သည္။ စာရင္းခ်ဳပ္ရလွ်င္မူ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ား အဖုိ႔ အ႐ံႈးထက္ အျမတ္က ပုိမ်ားပါသည္။
အျခား အသိအမွတ္ျပဳဖြယ္အခ်က္တစ္ခုမွာ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ အေနာက္ ႏိုင္ငံမ်ား၊ ကမၻာ့ဘဏ္၊ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပုံေငြအဖြဲ႔ စသည္တုိ႔အား လုံးလုံးလ်ားလ်ား မွီခုိေနရျခင္းမွ ကင္းလြတ္ကာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ရွိလာျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ထင္ရွားသည့္ ျဖစ္ရပ္ တစ္ခုမွာ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္က အင္ဂုိလာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ေခ်းေငြအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကး ရန္ပုံေငြအဖြဲ႔ႏွင့္ ညႇိႏႈိင္းေနမႈကုိ ႐ုပ္သိမ္းကာ တ႐ုတ္တုိ႔ႏွင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္တုိ႔က ပုိမုိသက္ညႇာသည့္ စည္းမ်ဥ္း မ်ားျဖင့္ ေငြေခ်းခဲ့သည္ဟူ၏။ တတိယအခ်က္ မွာ တ႐ုတ္အကူအညီမ်ားသည္ လမ္း၊ တံတား စသည့္ အေျခခံတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္း မ်ား၊ ႐ုံးအေဆာက္အအံုမ်ား၊ နည္းပညာ စသျဖင့္ အစုအေဝးႏွင့္ ေပးအပ္ျခင္း ျဖစ္သည္ ဟူ၏။ အေနာက္တုိင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားမွာမူ ေရနံႏွင့္ အျခား အေျခခံ ထြက္ကုန္မ်ားကုိသာ အာ႐ုံစုိက္သည္ဟု ဆုိၾကသည္။
ေနာက္ဆုံးအခ်က္မွာမူ အကူအညီေနာက္ကြယ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးအရ ေႏွာင္ၾကိဳးတည္း ပါဝင္မႈ နည္းပါးျခင္းပင္ ျဖစ္၏။ ကမၻာ့ဘဏ္၊ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပုံေငြအဖြဲ႔ စသည္တုိ႔ အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား ကုန္သြယ္မႈ လြတ္လပ္ခြင့္ေပးေရး၊ အစုိးရစြက္ဖက္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး၊ ပုဂၢလိကပုိင္ ျပဳလုပ္ေရး စသျဖင့္ သေဘာတရားေရးရာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား ရွိေသာ္လည္း တ႐ုတ္တုိ႔၏အကူအညီမွာ ယင္းခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈမ်ား နည္းပါးသည္။ အထူးသျဖင့္ အေနာက္ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ဒီမုိကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရး စသျဖင့္ ကန္႔သတ္မႈမ်ားရွိခ်ိန္တြင္ တ႐ုတ္တုိ႔မွာ ယင္းသုိ႔ ေတာင္းဆုိျခင္း မရွိ။ ထုိအခ်က္က တ႐ုတ္တုိ႔၏ သူတစ္ပါးအခ်ဳပ္အျခာကုိ ေလး စားသည့္အခ်က္ကုိ အတည္ျပဳေလသည္။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလက တ႐ုတ္သမၼတ ဟူဂ်င္ ေတာင္းမွ ႏိုက္ဂ်ီးရီးယားလႊတ္ေတာ္သုိ႔ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားရာတြင္ “တ႐ုတ္ျပည္ အေနျဖင့္ ၎တုိ႔၏အခ်ဳပ္အျခာကုိ ကာကြယ္လုိသည့္ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ား၏ဆႏၵကုိ ခုိင္ခုိင္မာမာ ေထာက္ခံပါသည္။ ဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္ေရး လုပ္ေဆာင္ရာတြင္လည္း ႏိုင္ငံအသီးသီး၏ အေျခ အေနအရ ၎တုိ႔ေရြးခ်ယ္လုိေသာ လမ္းေၾကာင္းအတုိင္း ေလွ်ာက္ၾကရန္ျဖစ္ပါသည္” ဟု ဆုိခဲ့ေလ သည္။
ကမၻာအရပ္ရပ္မွ ဖြံ႔ံၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ား အပါအဝင္ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားအား ဆက္ဆံရာ ဝယ္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ခ်ဥ္းကပ္ပုံ မတူၾကေခ်။ တ႐ုတ္တုိ႔၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပုံစံမွာ အစုိးရက ဦးေဆာင္သည့္ စီမံကိန္းၾကီးမ်ားခ်မွတ္ကာ အေျခခံအေဆာက္အအုံႏွင့္ ေထာက္ပံ့ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ပါဝင္သည္။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ေပးအပ္သည့္ အကူအညီ၌ ေႏွာင္ႀကိဳးရစ္ပတ္ထားမႈ နည္းသည္။ ထုိ႔ျပင္ တ႐ုတ္ျပည္စီးပြားေရး တစ္ဟုန္ ထုိး တက္လာမႈႏွင့္ ဆင္းရဲမႈေလၽွာ့ခ်လာႏိုင္ျခင္းက ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ စိတ္ဝင္ တစား ေလ့လာစရာ ျဖစ္လာသည္။ အျခား အေရးၾကီးေသာ လကၡဏာတစ္ရပ္မွာ တ႐ုတ္ ပုံစံ၌ အစုိးရကုိ အင္အားေတာင့္တင္းစြာ တည္ေဆာက္ျခင္းႏွင့္ ဒီမုိကေရစီ စသည္တု႔ိတြင္ ႏွာေစးသည့္သေဘာရွိရာ အာဏာရွင္မ်ားထြန္းကားသည့္ အာဖရိကႏိုင္ငံ မ်ားအၾကား ဆြဲ ေဆာင္မႈတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္လာသည္။ တ႐ုတ္ပညာရွင္ က်န္ေဝေဝကမူ တ႐ုတ္ပုံစံ၌ အသြင္အျပင္အမ်ဳိးမ်ဳိး ေပါင္းစပ္ပါဝင္သည္ဟု ဆုိသည္။ Washington Consensus ဟုေခၚေဝၚသည့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရးေရွာ့႐ုိက္သည့္ကုထုံးႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည္။ အသင့္ရွိၿပီးျဖစ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကုိအေျခခံကာ အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲျခင္းကုိ အား ေပးသည္။ စီးပြားေရးအသြင္ေျပာင္း မႈကုိ ပထမ၊ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈကုိ ေနာက္မွထား သည့္ပုံစံ ျဖစ္သည္။ ယင္းကုိ Beijing Consensus ဟုလည္း ေခၚေဝၚၾကသည္။ တ႐ုတ္ပုံစံ၏ အေကာင္းဆုံး မဟုတ္ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔ဆန္သည့္ အခ်က္ကုိ အာရွက်ားမ်ား၏ အေတြ႔အၾကံဳက ညႊန္ျပေနေလသည္။
တ႐ုတ္-အာဖရိက ဆက္ဆံေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ေရရွည္အက်ဳိးရွိမည္၊ မရွိမည္ကုိ အဆုံးအျဖတ္ေပးရန္မွာ ေစာပါေသးသည္။ လက္ရွိအေျခအေနတြင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အာဖရိကမွာ စီးပြားေရး အဆင့္အတန္းအရ၊ လူဦးေရအရ ကြာျခားလွသည္ျဖစ္ရာ တ႐ုတ္ ပုံစံ၊ အေနာက္တုိင္းပုံစံ စသျဖင့္ မည္သုိ႔ပင္ျခားနားပါေစ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အာဖရိက ဆက္ဆံေရးတြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့သည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကုိ တ႐ုတ္-အာဖရိက ဆက္ဆံေရးတြင္ ျပန္လည္ ရင္ဆုိင္ရဖြယ္ရာ ရွိပါသည္။ အာဖရိက နုိင္ငံမ်ားအတြက္ အႏၲရာယ္ရွိလာႏိုင္ သည္မွာ (စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ထြန္းကားမလာဘဲ) ကုန္ၾကမ္း တင္ပုိ႔သူသက္သက္အျဖစ္သာ စာရင္းခ်ဳပ္ရမည့္အေရး ျဖစ္၏။ တရားမွ်တမႈ မရွိသည့္ ကုန္သြယ္ေရး စာခ်ဳပ္မ်ား၊ တ႐ုတ္ ပစၥည္းမ်ား၏ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မႈ စသည္တုိ႔ေပၚတြင္ ျပည္တြင္းမွ ျခစားမႈမ်ား၊ စက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား ထူေထာင္ေရးအတြက္ ျပင္းျပသည့္အာသီသနည္းပါးမႈ စသည္တုိ႔ ထပ္ေဆာင္းလာႏိုင္ သည္။ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္တြင္ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ေတာ္၌ က်င္းပသည့္ ကြန္ဖရင့္တစ္ခုတြင္ ေတာင္ အာဖရိက ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ မုိလက္ဆီ ဘီကီ (Moeletsi Mbeki) က ဤသုိ႔ ေျပာၾကား ခဲ့သည္။
“အာဖရိကက တ႐ုတ္ကုိ ကုန္ၾကမ္းေတြေရာင္းၿပီး တ႐ုတ္က အာဖရိကကုိ ကုန္ေခ်ာ ပစၥည္းေတြ ျပန္ေရာင္းတယ္။ ဒါဟာ အင္မတန္အႏၲရာယ္ၾကီးတဲ့ ညီမွ်ျခင္း ပါ။ ကုိလုိနီေခတ္ ကုိျပန္ေရာက္သြားတဲ့အတုိင္းပါပဲ။ လက္ရွိညီမၽွျခင္းအတုိင္း ေရရွည္ မွာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ အာဖရိက အေနနဲ႔ သဘာဝ သယံဇာတေတြ မကုန္ေအာင္ ထိန္း သိမ္းဖုိ႔ လုိတဲ့အျပင္ အနာဂတ္မွာ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် ထူေထာင္ တဲ့အခါမွာ သုံးဖုိ႔လည္း ခ်န္ထားရပါဦး မယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ ပုိ႔ကုန္အသားေပး ဗ်ဴဟာေၾကာင့္ အေျခအေန အသင့္အတင့္ရွိတဲ့ အာဖရိကႏိုင္ငံ အခ်ဳိ႕က စက္မႈလုပ္ငန္းကေလးေတြ နိဂုံးခ်ဳပ္ကုန္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ ပါ။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အက်ဳိးစီးပြား အတြက္ဆုိရင္ ဒီလမ္းစဥ္ကုိ ျပင္ဖုိ႔လုိပါတယ္”
အထက္၌တင္ျပခဲ့သည့္ မညီမွ်မႈကုိ အေကာင္းဆုံးထင္ဟပ္သည့္ တုိင္းျပည္မွာ ဇင္ဘာေဘြပင္ ျဖစ္မည္ထင္သည္။ ထုိႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရး၌ တ႐ုတ္တုိ႔ကုိ ထင္ထင္ရွားရွား ျမင္ရသည္။ မီးရထားပုိ႔ေဆာင္ေရး၊ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ျဖန္႔ျဖဴးေရး၊ ဇင္ဘာေဘြ ေလ ေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးသားအသံလႊင့္ လုပ္ငန္း စသည္တုိ႔တြင္ တ႐ုတ္တုိ႔သည္ လုပ္ငန္းတစ္ခုလုံး အား ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သည့္ အစုရွယ္ယာ ပမာဏကုိ ပုိင္ဆုိင္ၾက၏။ အျခားတစ္ဖက္၌မူ အာဖရိ က နိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးအတြက္ တ႐ုတ္တုိ႔ ဘက္မွ စနစ္က်နစြာ ျပင္ဆင္ထားေသာ္ လည္း အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားမွာမူ တစ္ေယာက္တစ္ေပါက္ ရွိသည့္ျပင္ တ႐ုတ္ျပည္အေၾကာင္း ကုိလည္း ေကာင္းစြာ နားလည္ထားျခင္း မရွိၾကေခ်။ အႏၲရာယ္ရွိ သည့္ အလားအလာမွာ တ႐ုတ္ျပည္သုိ႔ သယံဇာတေရာင္းခ်ေရးကုိ သာသာထုိးထုိးျဖင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾက သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ ကာလတုိအတြင္း ရရွိလာသည့္ဝင္ေငြကုိ လူတစ္စုအက်ဳိးအတြက္သာ အသုံးျပဳလုိက္မည့္ အေရးပင္ ျဖစ္ေလသည္။
တ႐ုတ္တုိ႔ေရာက္လာျခင္းအား အာဖရိကတုိက္ အႏွံ႔အျပားတြင္ စိတ္အားထက္သန္စြာ ႀကိဳဆုိၾကသည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း စုိးရိမ္မကင္းျဖစ္သူမ်ားလည္း ရွိ၏။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္ တြင္ ဇမ္ဘီယာႏိုင္ငံ ၌ က်င္းပခဲ့ေသာ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲ၌ အတုိက္အခံ သမၼတေလာင္း မွာ တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရးကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ကုိင္စြဲကာ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခဲ့သည္။ ၎၏ ေႂကြးေၾကာ္သံ မွာ “ဇမ္ဘီယာဟာ တ႐ုတ္ရဲ႕ျပည္နယ္တစ္ခုလုိ၊ ခ႐ုိင္တစ္ခုလုိ ျဖစ္လာ ေနၿပီ” ဟူသတတ္။ ၎သည္ အဆုိပါ ေရြးေကာက္ပြဲ၌ စုစုေပါင္း မဲအေရအတြက္၏ ၂၉ ရာ ခိုင္ႏႈန္း ရရွိခဲ့ေလသည္။ အာဖရိကေရာက္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားအေပၚ ေစာဒကတက္ခဲ့ၾက သည္မ်ားအနက္ အဓိကတစ္ခ်က္မွာ ဝန္ထမ္းမ်ား ခန္႔ထားရာတြင္ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးမ်ားကုိသာ ခန္႔ထားျခင္းျဖစ္သည္ဆုိ၏။ အခ်ဳိ႕ကုမၸဏီမ်ားတြင္ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး ဝန္ထမ္းဦးေရမွာ ၇ဝ ရာ ခိုင္ႏႈန္းအထိပင္ ရွိသည္ဟူလုိ။ အျခားကန္႔ကြက္ခ်က္တစ္ခုမွာ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး မန္ေနဂ်ာမ်ားက ေဒသခံမ်ားအေပၚ အေကာင္းမျမင္သည့္လကၡဏာမ်ား ျပသျခင္းဟု ဆုိၾကသည္။ အထက္ပါ အခ်က္ႏွစ္ရပ္လုံး၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ အခန္း (၈) ၌ တင္ျပခဲ့ၿပီးသည့္အတုိင္း အသားအေရာင္ မည္းနက္သူမ်ားအေပၚ တ႐ုတ္တုိ႔၏ သေဘာထားႏွင့္ သက္ဆုိင္မည္ျဖစ္ သည္။
သုိ႔ရာတြင္ အာဖရိကေရာက္ တ႐ုတ္တုိ႔၏လုပ္ရပ္သည္ အာဖရိက၏ အက်င့္ပ်က္ အစုိးရမ်ားအား ေထာက္ပံ့သည့္ရာဇဝင္ ရွိခဲ့ေသာ အာဖရိကတုိက္ကုိ ကြၽန္ျပဳခဲ့ဖူးသည့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ပါက ပုိမေကာင္းလၽွင္သာ ရွိရမည္၊ ပုိမုိ ဆုိးဝါးသည္ဟုကား မဆုိႏိုင္ပါေခ်။ သီးျခားကိစၥတစ္ခုမွာ အာဖရိကေရာက္ တ႐ုတ္တုိ႔သည္လည္း အၾကမ္းဖက္ တုိက္ခုိက္မႈမ်ား၏ ပစ္မွတ္ျဖစ္လာျခင္း ျဖစ္၏။ ႏိုက္ဂ်ာျမစ္ဝကြၽန္းေပၚေဒသ၊ အီသီယုိပီး ယား စသည့္ အရပ္မ်ားတြင္ ျဖစ္၏။ ေဒသတြင္းသုိ႔ တ႐ုတ္တုိ႔ အေရာက္အေပါက္ မ်ားလာကာ ၾသဇာက်ယ္ျပန္႔လာ သည္ႏွင့္အမွ် အဆုိပါကိစၥမ်ားကုိလည္း မလႊဲမေရွာင္သာ ရင္ဆုိင္ရ ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္တုိ႔ အေနျဖင့္ အာဖရိက၌သာမက ကမၻာ့အျခားေနရာမ်ားတြင္ပါ ဂလုိဘယ္ပါဝါတစ္ခု၏အျဖစ္ႏွင့္ တာဝန္ ကုိ မလႊဲမေရွာင္သာ ယူလာရမည္ျဖစ္ပါေတာ့ သည္။
တ႐ုတ္တုိ႔အေနျဖင့္ အာဖရိကအေပၚ လ်င္ျမန္စြာ ၾသဇာျဖန္႔ၾကက္လာႏိုင္ျခင္းကုိ ေထာက္ပါက မၾကာမီ ထုိေဒသတြင္း အင္အားၾကီးအျဖစ္ ရပ္တည္လာႏိုင္မည့္အေျခ ရွိ ေလသည္။ ယင္းအျဖစ္က အာဖရိကတုိက္တြင္ သမုိင္းေၾကာင္း မေကာင္းခဲ့သူ အေနာက္ ႏိုင္ငံမ်ားအား ခံစစ္အသြင္သုိ႔ ေရာက္ သြားေစသည္။ လက္ရွိအေနအထားတြင္ အာဖရိကသုိ႔ တ႐ုတ္တုိ႔ဝင္ေရာက္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၎ႏွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ၿဗိတိန္၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား မည္သည့္တင္းမာမႈမ်ဳိးမွ် မေပၚေပါက္ေသးေသာ္လည္း အေျခ အေနအရ ေျပာင္းလဲႏိုင္သည္။ မၾကာေသးမီက အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက အာဖရိက စစ္ဌာနခ်ဳပ္ကုိ ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္ခဲ့သည္ကုိ ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ၎အေနျဖင့္ တ႐ုတ္တုိ႔ ၾသဇာပ်ံ႕ႏွံ႔လာျခင္းကုိ စုိးရိမ္ေၾကာင္း သိႏိုင္သည္။ တ႐ုတ္တုိ႔အေနျဖင့္မူ တစ္ဖက္တြင္ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားအား အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားထက္ ပုိမုိဆြဲေဆာင္မႈရွိသည့္ စီးပြားေရး စာခ်ဳပ္ မ်ားျဖင့္ သိမ္းသြင္းလာႏိုင္သည့္နည္းတူ အျခားတစ္ဖက္တြင္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကဲ့သုိ႔ အတိတ္၏ နာမည္ဆုိး မရွိခဲ့ျခင္းက ၎အား တစ္ပန္းသာေစသည္။ ဤေနရာ၌ တ႐ုတ္တုိ႔ ဘက္မွ ေရေၾကာင္းဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ခ်န္ဟဲ၏ ၁၅ ရာစု အေရွ႕အာဖရိက ခရီးစဥ္ကုိ အထူး အေလးေပး ေျပာဆုိတတ္ၾကသည္။ တ႐ုတ္တုိ႔အေနျဖင့္ အာဖရိကအေပၚ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား ကဲ့သုိ႔ ကုိလုိနီျပဳျခင္း၊ ေငြဝယ္ကြၽန္မ်ားအျဖစ္ ေခၚယူသြားျခင္း မျပဳခဲ့။ ထုိ႔ျပင္ ေမာ္စီတုန္း ေခါင္းေဆာင္စဥ္ႏွစ္ မ်ားက တ႐ုတ္ျပည္မွာ (ကုိလုိနီလက္ေအာက္ခံ) အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ား၏ လြတ္လပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားကုိ လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲ ေထာက္ခံခဲ့သူျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ကုိလုိနီအျဖစ္ကုိ ကုိယ္တုိင္ၾကံဳဖူးသူ၊ ကုိလုိနီ ဘဝမွ ႐ုန္းကန္လြတ္ေျမာက္လာသူ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံျဖစ္သူ တ႐ုတ္ျပည္အေနျဖင့္ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ပခုံးခ်င္းဖက္ ေပါင္းသင္းႏိုင္ သည္မွာ အံ့ၾသဖြယ္ရာ မဟုတ္ေခ်။ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တြင္ အာဖရိကႏိုင္ငံ ၁ဝ ခု၌ ေကာက္ယူ ခဲ့သည့္ Pew Global Attitude Survey စစ္တမ္းအရ အာဖရိကတုိက္သားတုိ႔အေနျဖင့္ တ႐ုတ္ျပည္အေပၚ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုထက္ အဆမ်ားစြာ အေကာင္းျမင္ၾကျခင္း သည္ ယင္းအခ်က္ကုိ ေထာက္ခံသည့္ ဥပမာတစ္ရပ္ပင္ မဟုတ္ပါေလာ။
Reference;
ကိုေဌးႏိုင္
http://kohtaynaing.blogspot.com
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
