၂၀၁၂ ႏိုု၀င္ဘာ အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲ အတိုုအထြာ (TheGeek)

၂၀၁၂ ႏိုု၀င္ဘာ အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲ အတိုုအထြာ

ႏုိင္ငံတကာသာဂိ၊ ေအာက္တိုုဘာ ၁၆၊ ၂၀၁၂

၂၀၁၂ ႏိုု၀င္ဘာ ၆ မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုုရဲ့ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလးႏွစ္တၾကိမ္ ေရြးေကာက္တဲ့ သမၼတနဲ႔ ဒုု-သမၼတ အတြက္ ကိုုယ္ေထာက္ခံတဲ့ ပါတီအလိုုက္ မဲေပးၾကမွာျဖစ္သလိုု ကိုုယ့္ျပည္နယ္ကေန ျပည္ေထာင္စုုအဆင့္ အထက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ ေရြးၾကမယ္။ ျပည္နယ္ (ျမန္မာျပည္မွာဆိုုရင္ တုုိင္းေဒသၾကီးဆိုုင္ရာ) လႊတ္ေတာ္ေတြအတြက္လည္း အမတ္ေတြေရြးခ်ယ္ၾကမယ္။ ဒ့ါအျပင္ ကိုုယ္ေနထိုုင္ရာ ျမိဳ႔နယ္၊ ျမိဳ႔ေတာ္နဲ႔ စည္ပင္သာယာအလိုုက္ ကိုုယ္စားလွယ္ေတြ၊ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုုယ္စားလွယ္ေတြကိုုပါ မဲေပးျပီး ေရြးခ်ယ္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

            ဒ့ါအျပင္ ကယ္လီဖုုိးနီးယားျပည္နယ္က ကိုုယ္စားျပဳဒီမုုိကေရစီစနစ္အျပင္ တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီစနစ္ကိုုပါ က်င့္သုုံးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပည္သူဆႏၵ တိုုက္ရိုုက္ေကာက္ယူျပီး ျပည္နယ္နဲ႔ ျမိဳ႔နယ္ဆိုုင္ရာ ဥပေဒမ်ား၊ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကိုုပါ အတည္ျပဳျခင္း၊ ျပ႒ာန္းျခင္းတိုု႔ ျပဳလုုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုုိယ္စားျပဳဒီမိုုကေရစီဆိုုတာက လႊတ္ေတာ္ထဲက ကိုုယ္စားလွယ္ေတြကတဆင့္ ဥပေဒေတြ အဆိုုျပဳခ်က္ေတြ တင္သြင္းတာျဖစ္ျပီး၊ တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီဆိုုတာကေတာ့ ျပည္သူေတြဆီက တိုုက္ရိုုက္သေဘာထားေတြေတာင္းခံျပီး ဥပေဒအျဖစ္ အဆိုုျပဳခ်က္ေတြကိုု အတည္ျပဳၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာအားျဖင့္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကေန ပညာေရးဘတ္ဂ်က္ေတြကိုု ကန္႔သတ္ဖိုု႔ ျပည္နယ္အမတ္ေတြ၊ ျပည္နယ္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေတြက သူတိုု႔ဖာသာ လႊတ္ေတာ္ေခၚျပီး ေဆြးေႏြး ဆုုံးျဖတ္တာဟာ ကိုုယ္စားျပဳဒီမုုိကေရစီကေန ဆုုးံျဖတ္တဲ့ ဥပေဒျပဳစနစ္ျဖစ္ျပီးေတာ့၊ ႏွစ္စဥ္၀င္ေငြ ၂ သိန္းခြဲ ေက်ာ္၀င္သူေတြကိုု အခြန္တိုုးေကာက္ျပီး ပညာေရးဘတ္ဂ်က္ထဲမွာ ျဖည့္ဆည္းဖိုု႔အတြက္ ျပည္သူေတြက တိုုက္ရိုုက္သေဘာထားေကာက္ယူျပီး ဥပေဒအျဖစ္ ျပ႒ာန္ေပးဖိုု႔ မဲေပးေတာင္းဆိုုျခင္းကေတာ့ တိုုက္ရိုုက္ဒီမုုိကေရစီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကယ္လီဖိုုးနီးယားမွာ ကိုုယ္စားျပဳဒီမုုိကေရစီနဲ႔ ဥပေဒျပဳျခင္း၊ အုုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း လုုပ္ေနခ်ိန္မွာပဲ တိုုက္ရိုုက္ဒီမိုုကေရစီနဲ႔ လူထုုလက္မွတ္ေတြ စုုေဆာင္းျပီး ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ဥပေဒေတြ အသစ္ျပဳျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ ေျပာင္းလဲျခင္းေတြအတြက္ မဲဆႏၵခံယူျခင္းေတြပါ ျပဳလုုပ္ၾကပါတယ္။

လက္ရွိမွာ ဒီမိုုကရက္ပါတီကိုုယ္စားျပဳ လက္ရွိ သမၼတ အိုုဘားမားနဲ႔ ဒုုသမၼတ ဘိုုင္ဒင္တိုု႔နဲ႔အတူ အတိုုက္အခံ ရစ္ပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီကိုုယ္စားျပဳ အျပိဳင္သမၼတေလာင္း မစ္ေရာ္နီတိုု႔ကိုု ျပည္သူေတြက မဲေပးျပီး ေရြးခ်ယ္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည္ေရြးခ်ယ္တဲ့စနစ္မွာ ျပည္သူေတြဆီက တိုုက္ရိုုက္မဲစနစ္ မဟုုတ္ဘဲ  electoral college စနစ္နဲ႔ ေရြးမယ္လိုု႔ သူတိုု႔အေျခခံဥပေဒက ျပ႒ာန္းထားပါတယ္။ သိုု႔ေသာ္လည္း ျပည္နယ္အမ်ားစုုကေတာ့ လူထုုေပးတဲ့ မဲအမ်ားဆုုံးရသူကိုု သမၼတအျဖစ္ ေရြးေပးလိုုက္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ တိုုက္ရိုုက္ေရြးခ်ယ္တဲ့စနစ္နဲ႔ သိပ္ျပီး ကြာျခားျခင္း မရွိဘူး ဆိုုရပါမယ္။

လက္ရွိမွာ ဒီမိုုကရက္ပါတီက သမၼတအိုုဘားမားက ျပည္နယ္အလိုုက္မဲကိုုယ္စားလွယ္ (electoral college) ၂၃၀ ၊ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီက သမၼတေလာင္း မစ္ေရာ္နီကေတာ့ ၁၉၁ မဲကိုုယ္စားလွယ္ ရွိေနတယ္လိုု႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။ တကယ့္ ႏိုု၀င္ဘာေရြးေကာက္ပြဲၾကီးမွာ ျပည္နယ္အလိုုက္မဲကိုုယ္စားလွယ္ ၂၇၀ အနည္းဆုုံး ရတဲ့သူက အႏုုိင္ရမယ္လိုု႔ သိရပါတယ္။ အဲသည္မဲကိုုယ္စားလွယ္ဆိုုတာက ျပည္နယ္အလိုုက္ လူဦးေရအေျချပဳ လႊတ္ေတာ္အမတ္အေရအတြက္နဲ႔ ပမာဏကိုု သတ္မွတ္တာျဖစ္ျပီး ျပည္နယ္အစုုိးရေတြက (တခ်ဳိ႔ျပည္နယ္ေတြမွာ ပါတီၾကီးေတြကိုုယ္တိုုင္က) သီးသန္႔ မဲကိုုယ္စားလွယ္ေတြ (elector) ေရြးခ်ယ္ထားတယ္လိုု႔ ဆိုုပါတယ္။ သေဘာကေတာ့ ဒီမိုုကရက္အားေကာင္းတဲ့ ျပည္နယ္က ဒီမုုိကရက္ဖက္အားသာတဲ့ မဲကိုု္ယ္စားလွယ္ေတြ အသာရမယ္ဆိုုတဲ့ သေဘာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲ ခန္႔မွန္းတဲ့ဆီမွာ ကယ္လီဖိုုးနီးယားက မဲ ၅၀ ဟာ ဒီမုုိကရက္အတြက္ အျမဲခန္႔မွန္းထားႏိုုင္ျပီး တကၠဆပ္ျပည္နယ္က မဲ ၃၈ ေနရာဟာ ရီပတ္ဘလစ္ကန္သမၼတအတြက္လိုု႔ ဆိုုႏိုုင္ပါတယ္။ (အေမရိကန္ျပည္မွာ ျပည္နယ္ ၅၀ဆီက electors ၅၃၈ ဦးကိုု ျပည္နယ္အလိုုက္ လူဦးေရအခ်ဳိးအစားလိုုက္ျပီး သတ္မွတ္ထားတယ္လိုု႔ သိရပါတယ္)

သည္ႏွစ္ ကယ္လီဖိုုးနီးယားျပည္နယ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွာ သမၼတေတြ၊ အမတ္ေတြ၊ စည္ပင္သာယာလူၾကီးေတြ ေရြးခ်ယ္တာအျပင္ Proposition လိုု႔ေခၚတဲ့ အဆိုုျပဳခ်က္ေတြကိုုပါ တိုုက္ရိုုက္ မဲဆႏၵခံယူမွာ ျဖစ္လိုု႔ အဆိုုျပဳခ်က္ေပါင္း ၁၁ ခုုရွိတာကိုု ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲသည္ ျပည္နယ္အတြက္ အဆုုိျပဳခ်က္ေတြက ျပည္ေထာင္စုုအဆင့္ (federal) ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မဟုုတ္ေသာ္လည္း ျပည္နယ္အတြင္းမွာေတာ့ အသက္၀င္တဲ့ ဥပေဒေတြ ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုုအဆင့္မွာ ေဆးေျခာက္ဟာ မူးယစ္ေဆး၀ါးအျဖစ္ အေရးယူေသာ္လည္း ျပည္နယ္အဆင့္မွာ ေဆးေျခာက္ဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ အကန္႔အသတ္နဲ႔ ေဆးအျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းကိုု ခံရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မိုု႔လိုု႔ ဒီႏွစ္အတြက္ အဆိုုျပဳခ်က္ ၁၁ ခုုမွာ ျပည္နယ္အတြက္ အခြန္စနစ္ ေျပာင္းလဲတာေတြ၊ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး အေရးယူတာေတြ၊ အရင္ျပဌာန္းျပီးသား ဥပေဒေတြကိုု ျပင္ဆင္တာေတြပါ ပါ၀င္တာမိုု႔ ျပည္နယ္အဆင့္ မဲေပးၾကမယ့္ မဲဆႏၵရွင္ေတြဟာ ကုုိယ့္ျပည္နယ္၊ ျမိဳ႔နယ္အတြက္ ကိုုယ့္ၾကမၼာကိုုယ္ဖန္တီးႏိုုင္တဲ့ အေရးပါသူေတြ ျဖစ္ေနတာကိုု ေတြ႔ရပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အေတြးကိုု ဆက္ေတြးမယ္ဆိုုရင္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျပည္သူ႔ဆႏၵခံယူျပီး ျမစ္ဆုုံဆည္တည္ေဆာက္မႈေတြ၊ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားေနမႈေတြကိုု ရပ္ဆိုုင္းဖိုု႔ ျပည္နယ္ဥပေဒအျဖစ္ ျပဌာန္းခ်က္အျဖစ္နဲ႔ တိုုက္ရိုုက္ တရား၀င္ေတာင္းဆိုုႏိုုင္မွာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါ့အျပင္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ပရိုုဂ်က္ကိုု ရပ္ဆိုုင္းဖိုု႔၊ ေရႊဂက္စ္ပိုုက္လိုုင္းေတြကိုု ကန္႔သတ္ဖိုု႔ကိုု ေဒသဆိုုင္ရာျပည္နယ္ေတြအလိုုက္ ျပည္နယ္အဆင့္ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ေတြ ထုုတ္ျပန္ႏိုုင္ဖိုု႔ အခြင့္အေရး ရွိႏိုုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခုုိင္ျပည္နယ္က ျပည္သူေတြကလည္း သူတိုု႔ နယ္စပ္ေဒသလုုံုုျခဳံေရးအတြက္ ေဒသဆိုုင္ရာ သေဘာထားကိုု လြတ္လပ္စြာ ျပဌာန္းႏိုုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုု (ဖယ္ဒရယ္) လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစုုိးရကေတာ့ တျပည္လုုံးနဲ႔ သက္ဆိုုင္တဲ့ ႏိုုင္ငံသားဆိုုင္ရာဥပေဒေတြ အဆိုုျပဳခ်က္ေတြ ျပင္ဆင္တာေတြ၊ တင္ျပေဆြးေႏြးတာေတြ လုုပ္ၾကရုုံေပါ့ေလ။

မည္သုုိုု႔ပင္ျဖစ္ေစကာမူ ဆႏၵမဲ ေကာက္ယူျပီး အဆုုံးအျဖတ္ခံယူတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ကိုု က်င့္သုုံးတဲ့အတြက္ တိုုင္းျပည္ကံၾကမၼာ၊ ျပည္သူ႔ကံၾကမၼာကိုု ဖန္တီးလိုုသူေတြ၊ ပုုံသြင္းလိုုသူ ႏိုုင္ငံေရးသမားေတြ၊ ပါတီေတြ၊ လုုပ္ငန္းရွင္ၾကီးေတြ၊ အာဏာရွင္ေတြ၊ ဓနရွင္ေတြ၊ မီဒီယာလုုပ္ငန္းၾကီးေတြကေတာ့ ျပည္သူေတြကိုု ယခုုလိုု ေရြးေကာက္ပြဲကာလမွာ အထူးတလည္ ပစ္မွတ္ထားျပီး စည္းရုုံးလႈံေဆာ္တာေတြ လုုပ္ကိုုင္ေနၾကတာကေတာ့ တျပည္လုုံး တရုုန္းရုုန္းနဲ႔ ပါပဲလိုု႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

ဦးသိန္းစိန္တိုု႔ အစုုိးရနဲ႔ ၾကံ့ဖြတ္ပါတီတသိုုက္လည္း ၂၀၁၅ အတြက္ ျမန္မာတျပည္လုုံးမွာ တရုုန္းရုုန္းနဲ႔ပဲလားလိုု႔ ေမးၾကည့္မိခ်င္ေသးေတာ့ဗ်ာ။   ။

---

သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ