>
အာဏာရွင္ဂိမ္းသီအိုရီ နိဒါန္း
Introduction of Dictator Game Theory
ေဒါက္တာေမာင္ဘခ်စ္
ဒီဇင္ဘာ ၂၊ ၂၀၁၀
ဂိမ္းသီအိုရီကို အာဏာရွင္ေတြတိုက္တဲ့ေနရာမွာ ဘယ္လို သံုးလဲ။
အာဏာရွင္ေတြ အၿမဲပဲ အထက္စီးရေနမွာလား။
အာဏာရွင္ေတြ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုအထက္စီးက ရတာလဲ။
အဓိက ကေတာ့ လူေတြ ေလာဘႀကီးတာေၾကာင့္လို႕ဆိုတယ္။
သူတို႔က ေပါင္းစား ခ်င္တယ္။
ဒီအခါ အာဏာရွင္ရဲ႕လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ မ်ားလာတယ္။အာဏာရွင္ကို အခြင့္အလမ္းေတြေပး လိုက္သလိုျဖစ္ေနတယ္။
မူလကတည္းက တစ္ဖက္ေစာင္းနင္းျဖစ္ေနတဲ့ လူမႈေရး ကြန္ယက္(Social Network) မွာ အာဏာရွင္ဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕တန္ခိုးေတြထြားလာေတာ့တယ္။
သူ႔အပါးမွာ ေျမွာက္ပင့္စားေသာက္တဲ့သူေတြ မ်ားလာတယ္။ ဒါဟာ လူသားေတြရဲ႕ဗီဇပါပဲ။ ဒီဗီဇကိုအရင္းတည္ၿပီး တန္ခိုးႀကီးထြားလာတဲ့အာဏာရွင္ကို အႏိုင္ယူဖို႕ ခဲယဥ္းလာေတာ့တာပါပဲ။
x x x
ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးကိုျပန္ၾကည့္ပါ …
ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရဲ႕ မိတ္ေဆြမ်ားဟာ အနစ္နာခံၿပီး တိုက္ပြဲ၀င္ၾကတယ္။ အေသခံတယ္။ အပင္ပမ္းခံၾကပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ေစာေစာကေျပာတဲ့ လူ႔ဗီဇေၾကာင့္ လူေတြဟာ (လူသားပီသစြာပဲ) အသက္ရွင္ရပ္တည္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္လာတယ္။ သူတို႕ထဲမွာ အခ်ိဳ႕ဟာ ခ်မ္းသာတဲ့လမ္းစကို ေတြ႕လာတယ္။ အခ်ိဳ႕က ခရီးသြားဟန္လြဲ ဆိုသလို မိမိအက်ိဳးအျမတ္ကို ဦးစားေပးလာတယ္။
ဒီေတာ့ ဒီလို ဒီမိုကေရစီအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ၾကရင္း စိတ္၀မ္းကြဲမႈေတြ ျဖစ္လာေတာ့တာပါပဲ။ ဒါဟာ သဘာ၀ပါ။ ဒီဖက္ေခတ္ကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ဆယ္စုႏွစ္ သံံုးေလးစု ေလာက္ၾကာလာတဲ့အခါ ဘယ္သူက အႏိုင္ရလာလဲ။
အႏိုင္ရလာသူက အာဏာရွင္ျဖစ္လာတာကို ေတြ႕ရေပမယ္။ အာဏာရွင္ဟာ အေနေခ်ာင္ အစားေခ်ာင္လာသလို ပတ္၀န္းက်င္လူေတြဟာလည္း အရိုးအရင္းေလးေတြ ရလာတယ္။ ခပ္လွမ္းလွမ္း ကလူေတြဟာလည္း ဥပေဒကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားတဲ့ေနရာမွာ ႀကီးႏိုင္ငယ္ညွင္း ပံုစံကို အသားက် လာတယ္။
ယာဥ္စည္းကမ္းေဖါက္ဖ်က္မႈ ဥပမာတစ္ခုကို တင္ျပမယ္။ ျမန္မာျပည္မွာေပါ့။ ရဲဖမ္းဆီးအေရးယူတဲ့အခါ ဘယ္လိုတုန္႔ျပန္လဲ။
“ရဲဖမ္းရင္ ပိုက္ဆံေပးလိုက္ရင္ ၿပီးတယ္မဟုတ္လား”
မိတ္ေဆြတစ္ဦးက သူရဲ့သီအိုရီကို တင္ျပတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ကေတာ့ ဒါဟာ ဥပေဒမဲ့လို႔ ေျပာမွာေပါ့။ မွန္ပါတယ္။သူ႔ကို ကၽြန္ေတာ္လည္း ေျပာျပပါတယ္။
သူကေမးတယ္။“ ခင္ဗ်ားတို႔ အေမရိကမွာေကာ … ဒီလိုပဲ ရဲဖမ္းရင္ ဘာလုပ္လဲ”
“အျပစ္ေပၚ မူတည္တယ္။ တရားရံုးတက္ရတာေတြ ဒဏ္ေငြေဆာင္ရတာေတြ ရွိတတ္တာပါပဲ”
လို႔ေျပာေတာ့ သူက “ဒဏ္ေငြေဆာင္တယ္ဆိုတာ ပိုက္ဆံေပးတာပဲေလ။ က်ဳပ္လည္း ပိုက္ဆံေပး တာပဲေပါ့”
ဒါကုိ အက်င့္ပ်က္မႈ- Corruption လို႔ သူ သေဘာေပါက္ဟန္ မတူဘူး။ သေဘာေပါက္ရင္လည္း သူ႔အေနနဲ႔ အဆင္ေျပေနေသးသ၍ေတာ့ ဒါကို ပိုသေဘာက်ေနမွာ အေသအခ်ာပါ။
ျမန္မာျပည္မွာ Corruption ဆိုတဲ့ ျခစားမႈေတြဟာ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါေတြဟာ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းကို ဒုကၡေပးေနတာကို သေဘာမေပါက္ၾကဘူး။ ရုတ္တရက္လည္း သေဘာေပါက္ဖို႔ မလြယ္ဘူး။ ဂိမ္းသီအိုရီ အေျပာရရင္ေတာ့ ဒါဟာ လူ႔သဘာ၀ပဲ။ ရဲကလည္း အာဏာသံုးတယ္။ ပိုက္ဆံ ယူတယ္ေလ။ အျပစ္ရွိတယ္လို႕ အစြပ္အစြဲခံရသူကလည္း အဆင္ေျပေအာင္လုပ္မယ္လို႔ စိတ္ကူးထားတာပါပဲ။
ဒီလိုနဲ႔ပဲ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံလံုး ျခစားလာေနတာကိုး။ ျခစားတယ္ဆိုတာ အက်င့္ပ်က္တာ (corruption) ျဖစ္ ကိုေျပာတာပါပဲ။
“အေမေရ ေငြ တရာေလာက္”
“ဘာလုပ္ဖို႔လဲ သား”
“ရဲစခန္း ေထာက္ခံစာ ယူမလို႔”
“ဘာ ေထာက္ခံစာလဲ”
“အက်င့္စာရိတၱေကာင္းေၾကာင္း ေထာက္ခံခ်က္ပါ။ ေက်ာင္းမွာ ေဖာင္ တင္ရမယ္”
“တရာေတာင္ ေပးရလား”
“တဆယ္ပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ရပ္ကြက္ေထာက္ခံစာပါမွ ရတာ”
“ဒါဆိုလည္း ရပ္ကြက္ရံုး သြားေပါ့”
“သူက ညမွဖြင့္တာ အေမကလဲ၊ သားက ဒီေန႔ တင္ရမယ္။ ရပ္ကြက္ရံုးမွာလည္း အၾကာႀကီး ေစာင့္ရတယ္”
“ရဲစခန္းမွာေကာ မေစာင့္ရဘူးလား သား”
“စခန္းေရွ႔က ကြမ္းယာဆိုင္ကို ေငြတရာေပးလိုက္ရင္ သူက တံဆိပ္တုံး ရိုက္ နာမည္ မွတ္ပံုတင္ ျဖည့္ေပးလိုက္ရံုပဲ”
“ဒါဆိုလဲ … … ”
ဒါေတြဟာ အေသးအမႊားေလးေတြပါ။
ဒါေပမဲ့ အတြင္းကို လိႈက္စားသြားတဲ့ ျခစားတာဟာ တခ်ိန္မွာ အေဆာက္အဦတခုလံုး ၿပိဳလဲသြားေစမွာ အေသအခ်ာပဲ။
x x x
၀န္ထမ္းထဲမွာ ရဲေတြသာ မကပါဘူး။ စစ္သားေတြလည္း corrupt ျဖစ္ၾကတာပါပဲ။
၈၀ ခုႏွစ္မ်ားက ေမာ္လၿမိဳင္ ေရာက္သြားေတာ့ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ကေျပာတယ္။
“ေမာ္လၿမိဳင္ဖက္မွာ ေပၚတာ ဆြဲေနတယ္။ ေပၚတာဘတ္ႀကိဳးေလးေတြ ဘာေတြ သြားဦး”
““ဘာလဲ ေပၚတာဘတ္ႀကိဳး”
“ေရႊအတုေပါ့”
“ဘာလုပ္ ရမွာလဲ”
“စစ္သားက ေပၚတာဆြဲခံရသူရဲ့ လည္ပင္းက ဘတ္ႀကိဳးကို ေပးလိုက္။ သူ မဖမ္းေတာ့ဘူး။ အသာေလး ထြက္သြားရံုပဲ”
“ဘယ္လိုျဖစ္တာလဲ”
“အရင္က လူေတြဟာ ဘတ္ႀကိဳးအစစ္ေတြကို ေပးတယ္။ ဘတ္ႀကိဳးဆိုတာ ေရႊ တက်ပ္သား နီးပါးရွိတဲ့ အေခါက္ေရႊနဲ႔ ဆြဲႀကိဳး လုပ္ထားတာ။ ေနာက္ပိုင္း မတတ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေရႊအတုေတြြကို သံုးလာၾကတယ္”
ဆိုးပါတယ္ … … …။
x x x
ရံုးအားလံုး လာဘ္စားတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာ မိုးေလ၀သဌာနလည္း လာဘ္စားတယ္။ လူငယ္ေတြကို အက်င့္စာရိတၱေကာင္းေအာင္ သြန္သင္ျပသေနတဲ့ ဆရာဆရာမေတြလည္း လာဘ္စားတယ္။ သံဃာေတြအတြက္ ဘာသာေရးကို ႀကိဳးပမ္းေနတဲ့ သာသနာေရးဦးစီးဌာနလည္း လာဘ္စားတယ္။
စစ္တကၠသို္လ္မွာလည္း လာဘ္စားမႈေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။
ဒါေတြအားလံုးဟာ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေရး Survival အတြက္ပါပဲ။ ေနာက္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ အက်င့္ပါလာတယ္။ Mind Set ျဖစ္လာတယ္။ လူအမ်ားကေတာ့ ဒါကို သတိထားမိေပမဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြကို သေဘာမေပါက္ဘူး။ တကယ္တန္း ဒါေတြဟာ အာဏာရွင္ေတြ တည္ၿမဲ ေစဖို႔ လမ္းစေတြပါပဲ။ ဆက္လက္ၿပီး တိုင္းျပည္ပ်က္တာ ဒီလို ေဆာင္ရြက္ၾကလို႔ပါပဲ။
ဒီလို သီအိုရီေတြကိုေျပာရင္ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြက သိပ္မခံစားတတ္ၾကဘူး။ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေတြဟာ ဒီလိုသီအိုရီေတြကို ေလ့လာထားဖို႔ မလိုဘူးလို႔ ထင္ေနၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ အက်င့္ပ်က္ေနတဲ့ စိတ္စြဲလန္းမႈ mind set ကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ဖို႔ အင္မတန္ ခက္ပါတယ္။
ဒါနဲ႔ပဲ ဒီမိုကေရစီဂိမ္းမွာ အာဏာရွင္ေတြက အႏိုင္ရသြားတတ္တယ္။
ကၽြန္ေတာ္က တပိုင္းတစ သံုးသပ္ တင္ျပထားတာပါ။ ဘယ္သူ႔ကိုမွ အျပစ္တင္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။
x x x
နိဂံုးခ်ဳပ္ရရင္ေတာ့ ဂိမ္းေတြကို ကစားတဲ့အခါ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ ပြင့္လင္းမႈရွိမွ လိုအပ္တဲ့ အေျဖေတြကို ရရွိတယ္။ အႏိုင္အရံႈဴး သိသာထင္ရွားတယ္။ ဥပမာ စစ္တုရင္ကစားပြဲ ဆိုပါေတာ့ တစ္ဖက္ နဲ႕တစ္ဖက္ လႈပ္ရွားမႈေတြအားလံုးကို ျမင္ေနရတယ္။
ပြင့္လင္းတယ္ဆိုရင္ ေကာင္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ Dictator ကေတာ့ သူ႔စည္းမ်ဥ္း သူဆြဲ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မဲခိုးတာေတြမ်ိဳးက်ေတာ့ ကစားပြဲဟာ တဖက္ေစာင္းနင္း ျဖစ္လာတာေပါ့။
သူတို႔က တဖက္အသင္းက ဘုရင္မကို ထုတ္ခိုင္းထားတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ေတာ့တာေပါ့။ ဒါဟာ မတရားတဲ့ ကစားပြဲေတြပါ။ တစ္ဖက္က ဘုရင္ Dictator ေသသြားရင္ ဒါမွမဟုတ္ မရွိရင္ ပြဲၿပီးသြားၿပီ။ Game over ေပါ့။ ဘုရင္ ဘာမွမလုပ္ႏိုင္ဘဲ ပိတ္ေနရင္လည္း Game Over ျဖစ္သြားတာပါပဲ။
ဒါက စစ္တုရင္ပြဲ (Chess Game) သာ ေျပာတာပါ။ ဂိမ္းအစစ္ကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။
ဂိမ္းသီအိုရီကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရးေတြ အားလံုးမွာ အေရးပါတဲ့ က႑မွာ ေနရာရ ေနပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ဂိမ္းေတြကိုလည္း ပညာရွင္မ်ား ဆန္းစစ္ဖို႔ လိုမယ္ ထင္ပါတယ္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
