ျမန္မာ့့ပလႅင္
သန္းဝင္းလိႈင္
ဇူလုုိင္ ၂၀၊၂၀၁၃
ရန္ကုန္တုိင္း ၊ ဒဂံုျမိဳ႔နယ္ ၊ ျပည္လမ္းေပၚရွိ အမွတ္ ၆၆/ ၇၄ ၌ တည္ေဆာက္ထားေသာ အမ်ိဳးသားျပတုိက္တြင္ ဆင္ယင္ျပသထားသည့္ ေရႊပလႅင္သည္ ေရႊျခေသၤ့ရုပ္ခံေသာ ῾သီဟာသနေရႊပလႅင္᾽ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့ေရႊနန္းနွင့္တကြ နိုင္ငံအဝန္းကို နယ္ခ်ဲ႔တို႔ သိမ္းပိုက္ျပိီးေနာက္ ၁၈၉၂ ခုနွစ္တြင္ ῾ သီဟာသနေရႊပလႅင္ ᾽ကို အိႏၵိယနုိင္ငံသို႔ သယ္ေဆာင္ကာ ကာလကတၱား (ယခု ကိုးလ္ကတၱာ း) ျမိဳ႔ရွိ အိႏၵိယျပတုိက္တြင္ ခင္းက်င္းျပသခ့ဲသည္။
ျမန္မာတို႔ လြတ္လပ္ေရး ရရွိျပီးေနာက္ ၁၉၄၈ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ျမန္မာ့အက်ိဳးကိုလိုလားေသာ ῾အဂၢမဟာသီရိသုဓမၼ ေလာ့ဒ္လူ၀ီ ေမာင့္ဘက္တန္က ျမန္မာျပည္သူမ်ားအတြက္ သီဟာသန ေရႊပုလႅင္ ကိုျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္လည္ေပးပို႔ခဲ့သည္။ သီဟာသနပလႅင္သည္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး အထိမ္းအမွတ္လည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာနုိင္ငံသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာေသာအခါ သီဟာသနပလႅင္ကို ဦးစြာ အလံုလမ္းရွိ နုိင္ငံေတာ္ သမၼတအိမ္ေတာ္တြင္ ေနရာခ်ထားခ့ဲသည္။
၁၉၅၅ ခု စက္တင္ဘာလတြင္ ေရႊတိဂံုဘုရားလမ္းရွိ ဂ်ဴဗလီေဟာ အေဆာက္အအံုသို႔ အမ်ိဳးသား ျပတုိက္ ေျပာင္းေရႊ့ဖြင့္လွစ္ေသာအခါ သီဟာသနပလႅင္ၾကီးကို သမၼတအိမ္ေတာ္မွ အမ်ိဳးသားျပတိုက္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ဆင္ယင္ျပသခဲ့သည္။ တစ္ဖန္ အမ်ိဳးသားျပတုိက္ကို ပန္းဆိုးတန္းလမ္းရွိ ယခင္ ဂရင္းေလးဘဏ္ ေဟာင္း အေဆာက္အအံု (ယခု ျမန္မာနုိင္ငံ စက္မဳွလက္မဳွုဖြံ့ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဘဏ္ )သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ေသာအခါ သီဟာသနပလႅင္ကို ၁၉၆၈ ခုနွစ္တြင္ ပန္းဆိုးတန္းလမ္းရွိ အမ်ိဳးသားျပတိုက္သို႔ သယ္ယူဆင္ယင္ခဲ့ျပီး ၁၉၇ဝ ျပည့္နွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလမွ စ၍ ဖြင့္လွစ္ျပသခဲ့ရာ ၁၉၉၄ ခုနွစ္ နွစ္ကုန္ပိုင္းအထိျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ အမ်ိဳးသားျပတိုက္ကို ရန္ကုန္တိုင္း ၊ ဒဂံုျမိဳ႔နယ္ ၊ ျပည္လမ္းမေပၚရွိ အမွတ္ ၆၆/ ၇၄ ၌ နိုင္ငံေတာ္ ျငိမ္၀ပ္ပိျပားမွဳတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ ့လက္ထက္ ၁၉၉၀ ျပည့္နွစ္တြင္ အုတ္ျမစ္ခ်တည္ေဆာက္ခဲ့ရာ ၁၉၉၆ စက္တင္ဘာလ ၁ဝရက္ေန႔တြင္ ဖြင့္လွစ္နုိင္ခဲ့သည္။ ယင္းအသစ္တည္ေဆာက္ထားေသာ အမ်ိဳးသားျပ တိုက္ အေဆာက္အအံုၾကီး၌ ျပခန္းေပါင္း ၁၃ခန္းကို ျပသထားရာ သီဟာသန ေရႊပုလႅင္ၾကီးကို ျပခန္းအမွတ္ ၁ သီဟာသနပလႅင္ျပခန္း၌ ခမ္းနားထည္၀ါစြာ ခင္းက်င္းျပသထားသည္မွာ ယေန႔တုိင္ေအာင္ပင္ျဖစ္သည္။
အမ်ိဳးသားျပတိုုက္ ေျမညီထပ္ရွိ သီဟာသနပလႅင္ ျပခန္းရွိ သီဟာသနေရႊပလႅင္သည္ ျမန္မာနုိင္ငံ ေနာက္ဆံုးမင္းဆက္ ကုန္းေဘာင္ ေနွာင္းေခတ္ ဧကရာဇ္မင္းတို႔၏ ရာဇပလႅင္ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆံုး ေရႊျမိဳ႔ ေတာ္ျဖစ္ေသာ ရတနာပံု (မႏၱေလး ) နန္းျမိဳ႔တြင္းရွိ ေရႊပလႅင္ (၈)ခုကိုလည္း ကုန္းေဘာင္ေနာက္ဆံုးဘုရင္ သီေပါမင္းတရားက ပိုင္ဆိုင္ခဲ့သည္။
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ ေနာက္ဆံုးသီေပါမင္းတရား လက္ထက္တိုင္တည္ရွိခဲ့ေသာ ရာဇလႅင္မ်ားကို တည္ေဆာက္ခဲ့သူမွာ ဗဒံုမင္း ( ဘိုးေတာ္မင္းတရား) ပင္ျဖစ္သည္။ ခရစ္နွစ္ ၁၈၁ဝ ျပည့္နွစ္ မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ အမရပူရ ေရႊနန္းေတာ္ၾကီး မီးခခဲ့ရေသာအခါ ေရႊနန္းေတာ္ၾကီး ျပန္လည္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ေရႊနန္းေတာ္ၾကီး တည္ေဆာက္ေနခ်ိန္မွာ နန္းအေဆာင္ အသီးသီးတြင္ စံစားရန္ ရာဇပလႅင္ေတာ္မ်ား တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကေလသည္။ ပလႅင္ေတာ္မ်ား တည္ေဆာက္ေစရန္ ဝန္ေထာက္ေရႊေတာင္ေနာ္ရထာနွင့္ (သား) ယြန္းစုဝန္ ေရႊေတာင္ရာဇသူတို႔ကို ေဆာက္လုပ္ရန္ မိုးေကာင္းမွ ယမေနသားနွင့္ ကံ့ေကာ္သား၊ ပုသိမ္မွ ေတာင္ပိႏၷဲသား ၊ ပုပၸားမွ စကားဝါသား၊ ေက်ာ္စဥ္တိုက္အဝင္ မတၱရာနွင့္ ေရန႔ံသာမွ သရက္သားနွင့္ ေပါက္သား၊ ဘုတ္ရြာမွ သဖန္းသားတို႔ကို အသီးသီး ခုတ္ယူခ့ဲၾကသည္။ သစ္မ်ား စံုသည္နွင့္ ခရစ္နွစ္ ၁၈၁၅ ခုနွစ္ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ပလႅင္ေတာ္မ်ား စတင္ေဆာက္ လုပ္ခဲ့ၾကေလသည္။
မင္းေနျပည္ေတာ္ကို အမရပူရမွ ရတနာပံု ( မႏၱေလး) သို႔ ေျပာင္းေရႊ့ေသာအခါ ျမိဳ႔နန္းတည္ မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီးသည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၂၀ ျပည့္နွစ္ ကဆုန္လျပည့္ေက်ာ္ ၁၁ ၇က္ ( ခရစ္နွစ္ ၁၈၅၈ ခုနွစ္ ေမလ ၇ ရက္) ေသာၾကာေန႔ တစ္ခ်က္တီးေက်ာ္ ၁၂ နာရီပတ္ ၁၁ ဗီဇနာအခ်ိန္အခါေတာ္အရ ရာဇပလႅင္ေတာ္မ်ားကို သူ႔အေဆာင္နွင့္သူ ထံုးတမ္းနွင့္အညီ တည္ထားေတာ္မူခဲ့သည္။
ရတနာပံု ဟူေသာ ေ၀ါဟာရနွင့္ အညီ နဝရတ္ကိုးပါး အမွဴးျပဳလွွ်က္ ရတနာေက်ာက္မ်က္တို႔ျဖင့္ ေပါၾကြယ္ေသာ ေရႊျမိဳ႔၊ ေရႊနန္း၊ ေရႊျပာသာဒ္ေတာ္၊ ေရႊမင္းခမ္းေတာ္၊ ေရႊေလွ ၊ ေရႊေလာင္း တို႔အျပင္ ေရႊပလႅင္ေတာ္မ်ားပါ ရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ပေဒသရာဇ္မင္းဆက္ အသီးသီးသည္ ေရႊကိုခင္း၍ ေရႊကို ကာသည္။ ေရႊကို မိုး၍ ျဖိဳးျဖိဳးၾကြယ္ခဲ့သည္ဟု ဆိုရေပမည္။ ေရႊနန္းေတာ္တြင္းမွ ေရႊပလႅင္တို႔သည္လည္း သူ႔ေနရာနွင့္သူ အထာတက် ရွိခဲ့သည္။
● ပလႅင္ကိုးခန္း
῾ပလႅင္ ᾽ ဟူသည္ကား ῾ ပလႅကၤ᾽ ဟူေသာ မဂဓ ပါဠိမွ ပလႅင္ဟူေသာ ျမန္မာစကားျဖစ္၍လာေလသည္။ ပလႅကၤသဒၵါသည္ အေစာက္၊ အျပန္႔နွင့္ ေနရာကို ေဟာေလသည္။ က်မ္းဂန္လာ ပလႅင္တို႔သည္ကား –
၁။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္တို႔ စံေတာ္မူေသာ ပလႅင္ကို ῾ အပရာဇိတပလႅင္ ᾽၊
၂။ ျဗဟၼာမင္းတို႔ စံေတာ္မူေသာ ပလႅင္ကို ῾ ကမလာသနပလႅင္ ᾽၊
၃။ နတ္တို႔ စံေတာ္မူေသာ ပလႅင္ကို ῾ဒိဗၺာသနပလႅင္ ᾽၊
၄။ လူမင္းတို႔ စံေတာ္မူေသာ ပလႅင္ကို ῾ ရာဇပလႅင္ ᾽
၅။ တရားေဟာ ဓမၼကထိက ပုဂၢိဳလ္တို႔ စံေတာ္မူေသာ ပလႅင္ကို ῾ ဓမၼသနပလႅင္ ᾽၊
၆။ တရားသူၾကီးတို႔ ထိုင္ေသာ ῾ အ႗ကရဏပလႅင္ ᾽ တို႔ျဖစ္ၾက သည္။
ရာဇမင္းတို႔ စံေတာ္မူေသာ ရာဇပလႅင္ကို အရြယ္အစား သံုးမ်ိဳးခြဲျခားထားျပန္သည္။
၁။ ၁၆ ေတာင္ရွိေသာ မဟာပလႅင္
၂။ ၈ ေတာင္ရွိေသာ မဇၥ်ိမပလႅင္
၃။ ၄ ေတာင္ရွိေသာ စူဠပလႅင္ တို႔ျဖစ္သည္။
သီေပါမင္း ပိုင္ခဲ့ေသာ ပလႅင္ေတာ္ ၈ ခန္းကို သီမွီသူမ်ားက မွတ္တမ္းတင္ထးခဲ့ၾကသည္။ မွတ္တမ္း တစ္ခုတြင္ –
῾သီဟ ၊ အမရာ၊ ေမာရ ၊ သခၤ၊ ဟတၱိ ၊ မိဂ၊ ပဒုမာ၊ ရွစ္မ်ိဳးတြင္ တစ္ဆယ့္ေျခာက္ေတာင္ရွိေသာ မဟာပလႅကၤ၊ ရွစ္ေတာင္ရွိေသာ မဇၥ်ိမပလႅင္ကၤ၊ ေလးေတာင္ရွိေသာ စူဠပလႅကၤ လုပ္နည္းရွစ္မ်ိဳး လုပ္ရိုး သံုးပါး ᾽ ဟူ၍ေဖာ္ျပထားသည္။
ျမန္မာမင္းမ်ား ထံုးတမ္းစဥ္လာအရ ပလႅင္ ၈ မ်ိဳးတို ေနရာေဒသ အခါအခြင့္ ခြဲျခား၍ သံုးစြဲခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ သီဟာနယပလႅင္ကို ဆင္တူ ျပဳလုပ္၍ သံုးစြဲေသာေၾကာင့္ ῾ ပလႅင္ရွစ္ခန္း၊ ေရႊနန္းကိုးေဆာင္ ᾽ ဆိုၾကသည္။
ပလႅင္ ၈ ခန္းကို ေရႊနန္း ၉ ေဆာင္၌ ထားရွိပံုမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။
၁။ သီဟာသန ( ျခေသၤ့ခံ ပလႅင္ ) ကို ယမေန ( Gmelina arboreal ) သားနွင့္ လုပ္၍ ေျမနန္းျပသာဒ္ ေခၚ ညီလာခံက်င္းပရာ ခန္းမၾကီး၌ ထားရွိသည္။
၂။ သီဟာသန ( ျခေသၤ့ခံ ပလႅင္ ) ယမေနသားျဖင့္ ျပဳလုပ္၍ လႊတ္ေတာ္ ေဇတ၀န္ (ေအာင္ပြဲခံ) ေတာင္၌ ထားရွိသည္။
၃။ ပဒုမၼာသန ( ၾကာပလႅင္) ေတာင္ပိန္း ( Artocarpus Chaplasha ) နွင့္ ျပဳလုပ္၍ အေနာက္ပြဲတက္ေဆာင္၌ ထားရွိသည္။ ကုသပ်ိဳ႔ (အပုိဒ္ ၁၁) ၌ ကရေ၀း ( Cinnamonum Caudata) သစ္နွင့္ ျပဳလုပ္ရသည္ဟု ဆိုသည္။ ျမ၀တီမင္းၾကီးဦးစက ပလႅင္ရွစ္ခန္း၌ သရက္ (Mangifera inunctum ) သားျဖင့္ ျပဳလုပ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ( ပဒုမၼာၾကာ ကိုေဟာသည္။ )
၄။ မရူယာသန (ဥေဒါင္းပလႅင္ ) ကို ေပါက္သား ( Butea fuondosa ) နွင့္ ျပဳလုပ္၍ လက္၀ဲစမုတ္ေတာင္၌ ထားရွိိသည္။ ကုသပ်ိဳ႔ ( အပိုဒ္ ၁၁) ၌ သရက္သား ( Mangifera indica ) နွင့္ ျပဳလုပ္သည္ဟုဆို၏။ (မရုယသဒၵါ ဥေဒါင္းကို ဆိုသည္။)
၅။ မိဂါသန ( သမင္ပလႅင္) ကို သဖန္းသား ( Ficus glomerata) နွင့္ ျပဳလုပ္၍ လက္ယာစမုတ္ေတာင္၌ ထားသည္။ ကုသပ်ိဳ႔ ( အပိုဒ္ ၁၁) ေတာင္ပိႏၷဲ ( Artocarpus chaplasha) နွင့္ ျပဳလုပ္သည္ဟုဆိုသည္။ (မိဂသဒၵါ သမင္ကိုေဟာသည္) ။
၆။ ဟံသာသန ( ဟသၤာပလႅင္ ) ကို သကၤန္းသား ( Hopea Odorata) နွင့္ ျပဳလုပ္၍ ေအာင္ပြဲခံရာ ေဇတ၀န္ေတာင္၌ ထားရွိသည္။ (ဟံသ သဒၵါ ဟသၤာကို ေဟာသည္။)
၇။ ဂဇာသန (ဆင္ပလႅင္) ကို စကားသား ( Michelia Champaca ) နွင့္ ျပဳလုပ္၍ ျဗဲတိုက္ေဆာင္၌ ထားရွိသည္။ ျမ၀တီမင္းၾကီး ဦးစကလည္း ῾ ဆက္စဥ္မည္ေရွး၊ ရဲတိုက္မွာ ဂဇာေငြသား၊ စကားသစ္ျမတ္စြာ ᾽ ဟူ၍ စပ္ဆိုထားသည္။ ကုသပ်ိဳ႔ (အပိုဒ္ ၁၁) ၌ သဖန္းသား ( Ficus glomerata )ျဖင့္ ျပဳလုပ္သည္ဟု ဆိုသည္။ (ဂဇသဒၵါ ဆင္ကို ေဟာသည္။)
၈။ သခၤါသန (ခရုသင္းပလႅင္) ကို သရက္သား (Mangiferaindica) ျဖင့္ ျပဳလုပ္၍ ေလသာေဆာင္၌ ထားရွိသည္။ စေကာ့ ( J.G.Scott ) ေရးသည့္ အထက္ျမန္မာနုိင္ငံနွင့္ ရွမ္းျပည္ေဂဇက္တီးယား ( အပိုင္း ၁၊ တြဲ ၂၊ စာ ၈၈) ၌ ေဗာင္းေတာ္ေဆာင္၌ ထားသည္ဟုဆိုသည္။ ကုသပ်ိဳ႔ (အပိုဒ္ ၁၁) ၌ ပရိတ္နာေဆာင္၌ထား၍ ေတာင္ပိႏၷဲသား (Artocarpus Chaplasha) ျဖင့္ ျပဳလုပ္သည္ဟုဆိုသည္။ ( သခၤသဒၵါခရုကို ေဟာသည္။)
ဤသည္ကို ရည္၍ ျမ၀တီမင္းၾကိးဦးစက မင္းခမ္းေတာ္ဘြဲ့၌ ပလႅင္ေတာ္ ရွစ္ရပ္အေၾကာင္း ဖြဲ့ဆိုထားသည္မွာ –
ဥကင္ဘံုျမင့္၊ သီဟာေဆြ၊ စိန္ေၾကာင္ေရာင္လင္း၊ သစ္မင္းတည့္ယမေန၊ မွန္ရေ၀ငယ္မွာ ၾကိဳင္သင္းပ်ံ႔ေမႊး၊ အမရာသန ေတာက္ပ၀င္ သ၀ဏ္ငယ္မွာ၊ မုေနာတင့္လြန္၊ သစ္မြန္ ကရေ၀းငယ္ နွင့္ ေလးဆက္စဥ္မည္ ေရွးျဗဲတိုက္မွာ၊ ဂဇာေငြသား စကားသစ္ျမတ္စြာ။ ေတာင္ေသလာငယ္မွာ။ ေတာင္ပိႏၷဲ ၊ သခၤါငယ္ သခၤါလွည့္လက္ရာ၊ ျမင့္ၾကာတု လြတ္ကဲပါလို႔ေလး။ ။ မ်က္ျမြာပုလဲျခယ္စီကာ၊ ေဇတ၀န္နန္း သကၤန္းျမတ္ ဟံသာ၊ ေရႊမိဂါငယ္ ေလ ျမသဖန္း၊ စမုခ္ ကယ္ဘံုေမာ္၊ လက္်ာေတာ္ ရွူေမွ်ာ္အံ့မခန္းသည္နွင့္ေလး။ ။ ေနာက္ေ၀ယံနန္း ၊ ေဇတ၀န္ ျပဒံုၾကာရြာ၊ သရက္ျမတ္သစ္မြန္၊ ေျမာက္စံကြန္းဟာမွာ စမုခ္ဦး၊ ေပါက္သစ္ကယ္လွ်ံ၀ါ၊ မယုရာ၊ ရွစ္ျဖာထိန္၀င္းျဖဴပါလို႔ေလး ။ ။ စံပ်ံ႔ပ်ဴးသည္နွင့္ ရွည္ၾကဴးငယ္သက္ေတာ္၊ ရာေက်ာ္ျဖိဳးမွ်ေလး။ ။ ေဆာင္ေတာ္နန္းငယ္နွင့္ ေလးခန္းဒီပါ ခ်ဳပ္ကာစိုး၇ေလ။
ဟူ၍ စပ္ဆိုထားေလသည္။
ပလႅင္ရွစ္ခန္းနွင့္ ပတ္သက္၍ အျခားမွတ္တမ္းတစ္ခုတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္မွာ –
῾ ရွစ္ျဖာပလႅင္၊ ထံုးတ္းစဥ္မွ၊ သီဟာ ၊ ယမေန၊ ဟံေသ သကၤန္း၊ ထီးနန္းမပ်က္၊ သရက္၊ ခရု၊ တခုပီဒံုး၊ ကရေ၀းသံုးသည္၊ နန္းကံုးခ်ီေျမွာက္၊ သို႔ကေလာက္ေမာက္မို၊ ေပါက္ကို ဥေဒါင္း၊ ထံုးေဟာင္းမမွား၊ စကားဟတၱိ၊ မည္ရွိမလြဲ၊ ပိႏၷဲပဒုမာ၊ မိဂါေရသဖန္း၊ ဤရွစ္ခန္းသည္၊ စံျမန္းပလႅင္ေနရာတည္း ᾽ ဟူ၍ ရွိခဲ့သည္။
သီဟာနယေရႊပလႅင္နွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အ၀ျမိဳ႔၀န္ မဟာသီဟသူရ၏ ဣသိသိဂၤပ်ိဳ႔၌ –
῾ မာဃမေျပာင္း၊ မင္းအေပါင္းတို႔၊ ဥေကၡာင္းဆက္လက္၊ ရွိစံုယွက္၍ ေဆာင္ရြက္ေကာ္ေ၇ာ္၊ ျပာသာဒ္ေတာ္၀ယ္၊ ပူေဇာ္ရာေလ့၊ ျခေသၤ့စံေပ၊ ယမေနသား၊ ကိုးပါးမွ္ျမြာ၊ သီဟာသန ᾽။
ဟူ၍ ရွိခ့ဲရာ သိီဟသန ေရႊပလႅင္သည္ မင္းတို႔ အပူေဇာ္ခံရာ ရွိခိုးေကာ္ေရာက္ အကန္ေတာ့ခံရာ၊ ျပာသာဒ္ေတာ္ရွိ ျခေသၤ့ရုပ္ခံ ၊ေရႊပလႅင္ပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ေျမနန္းျပာသာဒ္ေတာ္ရွိ သီဟာသနေရႊပလႅင္ေပၚ၀ယ္ မင္းနွင့္ မိဘုရားတို႔ စံေတာ္မူလ်က္ တစ္နွစ္လ်င္ ငါးၾကိမ္ အကန္ေတာ့ခံေၾကာင္းကိုလည္း ဖတ္ဖူးသည္။ နွစ္စဥ္ နယုန္လဆန္း ၁ရက္ေန႔၊ ၀ါဆိုလဆုတ္ ၁ ရက္ေန႔၊ သီတင္းကြ်တ္လကြယ္ ၁ ရက္၊ ၂ ရက္၊ ၃ ၇က္၊ ေန႔မ်ားတြင္ မင္းနွင့္တကြ မိဘုရားတိုပ အတူတကြ အပူေဇာ္ခံေလ့ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ယခုအမ်ိဳးသားျပတိုက္ရွိ သီဟာသန ေရႊပလႅင္သည္ လႊတ္ေတာ္၌ ထားရွိေသာ ေရႊပလႅင္ျဖစ္သည္.။ ေဇယ်သိခၤယာ၏ ေရႊဘံုနိဒါန္းတြင္- ῾ ျခေသၤ့ ၊ ပ်ံခ်ီ ၊ ေလာကနတ္၊ ေဒါင္းယဥ္၊ ဆင္နား၊ တံခါးတိုင္ သိၾကားကိႏၷရာ၊ သမၷာေဒ၀၊ ျခဴးၾကာ၊ ဦးေဆာက္ပန္း တို႔ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္၍ ျပသာဒ္ေတာ္၊ ေ၇ႊလႊတ္ေတာ္၀ယ္ တည္ထားသည့္ ရာဇပလႅင္သည္…..᾽
ဟူ၍ ေဖာ္ျပထားရာ သီဟသန ရာဇပလႅင္သည္ ေျမနန္းျပာသာဒ္ေတာ္ႏွင့္ ေရႊလႊတ္ေတာ္ နွစ္ေနရာတြင္ ထားရွိေၾကာင္း ေပၚလြင္လွေပသည္။
တစ္ဖန္ ၁၉၆၃ ခုနွစ္ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနမွ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ေ၀ေသာ ῾ မႏၱေလးနန္းေတာ္ ᾽ စာအုပ္ စာမ်က္နွာ ၁၉ တြင္ လႊတ္ေတာ္အေၾကာင္း ေဖာ္ျပရာ၌ လွပေသာလက္ရန္း ေလးခုကာလ်က္ ျခေသၤ့ပလႅင္ (သီဟာသန) သည္ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ သီးသန္႔ရွိသည္။ ထိုပလႅင္သည္ ညီလာခံရာ ခန္းမၾကီးရွိ သီဟာသန ပလႅင္၏ ပံုတူပြားျဖစ္သည္။ ထိုပလႅင္သည္ ညီလာခံရာခန္းမၾကီး သီဟာသန ပံုတူပြားပင္ျဖစ္သည္။ လႊတ္ေတာ္မွ ပလႅင္ကို ကာလကတၱားရွိ အိႏၵိယ ျပတိုက္သို႔ ပို႔ခဲ့သည္ဟု ေဖာ္ျပထားေလသည္။ ဤေဖာ္ျပခ်က္နွင့္ ေမာင့္ဘက္တန္သည္ အိႏၵိယရွိ သီဟာသနပလႅင္ကို ျပန္ပို႔ေပးသည္ ဟူေသာ အခ်က္တို႔ကို ဆက္စပ္လိုက္လွ်င္ အမ်ိုးသားျပတိုက္၌ ျပသထားေသာ ဟူေသာ အခ်က္တို႔ကို ဆက္စပ္လိုက္လွ်င္ အမ်ိဳးသားျပတိုက္ရွိ ျပသထားေသာ ေရႊပလႅင္သည္ ျမန္မာဘုရင္မင္း လက္ထက္လႊတ္ ေတာ္၌ ထားရွိေသာ သီဟာသနေရႊပလႅင္ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေပသည္။
ယဥ္ေက်းမွု၀န္ၾကီးဌနမွ ၂၀၀၅ ခုနွစ္က ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ ῾ ယဥ္ေက်းမွဳစာေစာင္ ᾽ စာမ်က္နွာ ၂၂၇ ၌ အမ်ိုးသားျပတိုက္ သီဟာ သနပလႅင္ျပခန္းတြင္ ျပသထားေသာ သီဟာသနပလႅင္သည္ ရတနာပံုေခတ္ မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီးလက္ထက္ ခရစ္နွစ္ ၁၈၅၆ ခုနွစ္မွ ၁၈၅၇ ခုနွစ္အထိ ၂ နွစ္တိုင္အခ်ိန္ယူ တည္ေဆာက္ ခဲ့ရျပိး ရတနာပံုျမိဳ႔ေတာ္ ျမနန္းစံေက်ာ္ ေရႊနန္းေတာ္ၾကီး လႊတ္ေတာ္အေဆာက္အံုတြင္ ထားရွိ ကာ တရားစီရင္ရန္ အသံုးျပဳခဲ့သည့္ ပလႅင္ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
လႊတ္ေတာ္ရွိ သီဟာသနပလႅင္သည္ ဘုရင္နွင့္ ၀န္ၾကီးေလးပါး အပါအ၀င္ မွဴးမတ္တို႔သည္ တိုင္းေရးျပည္ မွုအစုစုေသာ အေရးအရာမ်ားကို သာ ေဆြးေႏြးဆံုးျဖတ္ရာ ပလႅင္ျဖစ္ေလသည္။ ထို႔ျပင္ နုိင္ငံ ျခား သံတမန္ၾကီးမ်ားအား ေတြ့ဆံုဖူးေျမာ္ ကန္ေတာ့ခံရာ၌ လည္းေကာင္း၊ ကြ်န္ေတာ္မ်ိဳးတို႔ကို သစၥာေရတုိက္ ရာ၌ လည္းေကာင္း၊ ပေဒသရာဇ္မင္းမ်ား၏ ကန္ေတာ့လက္ေဆာင္ ခံယူရာ၌ လည္းေကာင္း အသံုးျပဳသည့္ ပလႅင္ျဖစ္သည္။ လႊတ္ေတာ္သို႔ ဘုရင္မင္းျမတ္ မၾကြခ်ီနုိင္ေသာအခါ အဆင့္ျမင့္ မင္းသားၾကိီး တစ္ပါးပါးက ဘုရင့္ကိုယ္စား သတ္မွတ္ထားေသာ သီးသန္႔ေနရာတြင္ ေနလ်က္ ၀န္ၾကီးမ်ားနွင့္ ေဆြးေႏြးျခင္း ျ႔ပဳရေလသည္။ ပလႅင္ေတာ္ေပၚသို႔ကား မတက္ရေခ်။
ေတာ္စိန္ခို ေရးသားေသာ ῾ မႏၱေလးဆိုင္ရာ ေရွးသုေတသနမွတ္စု ᾽ စာအုပ္၌ သီဟာသန ပလႅင္သည္ မွန္စီေရႊခ်ျဖစ္သည့္အတြက္ ေရႊေရာင္မွန္ေရာင္တ၀င္း၀င္းနွင့္ ထည္၀ါခံ့ညား၍ ကပၸိလ၀တ္က ဆင္းသက္လာ သည့္ လက္ရာနွင့္တူသည္။ ပလႅင္၏ ေဘးတစ္ဖက္တစ္ခ်က္ ၌ ေရႊခ်ထားသည့္ ျခေသၤ့ရုပ္မ်ားရွိသည္။ ေဒလီ ( Delhi) ၊ မဂို ( Mogul ) ဘုရင္မ်ား၏ ပလႅင္က့ဲသို႔ ေနာက္ဘက္ ေလွကားနွင့္တက္ရသည္။ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္အတြက္ ျပဳလုပ္ထားသည့္ ပလႅင္ကဲ့သို႔ပင္ ခါးသိမ္သည္။ တံခါးေပၚရွိ ထုတ္တန္းတြင္ နဂါးနွစ္ေကာင္နွင့္ နတ္ရုပ္ ၁၆ ပါးရွိသည္။
ပလႅင္အတိုင္းအတာကို လက္သစ္ေတာင္တာန်င့္ ေဖာ္ျပေလ့ရွိသည္။ တစ္ေတာင္ကို ၁၉ ဒသမ ၁၅ လက္မရွိသည္။
သီဟာသနပလႅင္ အတုိင္းအတာ
ေပ လက္မ
၁။ သီဟာသနပလႅင္ ထိပ္မွ ေအာက္ေျခ ေျမျပင္အထိ အျမင့္ ၃၄ ၆ ၁/၅
၂။ ပလႅင္ေအက္ေျခမွ မင္းထုိင္ေနရာအထိ ၅ ၁၁ ၄/၅
၃။ တံခါး ၇ ၅ ၁/၂
၄။ ေၾကးေကြး ၃ ၁ဝ
၅။ ေတာရဏာ ၈ ၂ ၂/၅
၆။ မွန္ကင္းတိုင္ ၆ ၈ ၉/၁၀
၇။ စိန္ပ်ံတိုင္ ၂ ၇ ၃/၄
၈။ ပလႅင္ေအာက္ေျခ ျခေသၤ့ရုပ္သြင္းမ်ားပါ အနံ ၁၂ ၁ ၁/၄
၉။ ပလႅင္ ခါးသိပ္ၾကာတန္း ၈ ၁ဝ ၃/၄
၁၀။ ဥကင္ေတာ္မုခ္ဝထုပ္ ၄ ၄ ၃/၅
ပလႅင္၌ ခ်ိတ္ဆြဲထားသည့္ အဆြယ္အပြားမ်ား
က်ားရုပ္ငယ္
ေတာင္ျခေသၤ့ ၄
ျခေသၤ့ဖိနပ္ ၃၆
ျခေသၤ့ခါးစည္း ၃၆
ျခေသၤ့ နဖူးစည္း ၃၆
ေလာကနတ္ ( ပလႅင္၀ဲယာ ) စိန္ေက်ာက္ျခယ္ ၂
ဆင္ပ်ံ ျခေသၤ့ပ်ံ (၀ဲယာ) ၂
သမၼာေဒ၀ (ဝဲ ၂၊ ယာ ၂ ) ၄
ေန လ (တံခါးတိုင္ လယ္ ၁
သမၼာေဒ၀ ( ေၾကးေကြး၀ဲယာ ) ၂
သမၼာေဒ၀ ထုပ္ေပၚတင္ ၁၆
သိၾကား ( ေတာရဏာ အတြက္ ) ၁
သမၼာ ေဒ၀ (၀ဲ ၇၊ ယာ ၇) ၁၄
ကိႏၷရာ ( ပန္းတိုင္ ၀ဲယာ ၁ စီ ) ၂
ပလႅင္မ်ာ သံုးဖို႔ သတၱဳပစၥည္း
ဥကင္ သံတံခါးရြက္ တမုတ္ၾကိဳးဆြဲသံကုိင္း
တမုတ္ၾကိဳး
ေမာင္းနင္းသံေခ်ာင္း
ဆည္းလည္းသီးသံေခ်ာင္း
တံခါးရြက္ေၾကးစက္
တံခါးရြက္ခဲတံုး
ဆင္စြယ္ကြင္း က်ီးေျခ
မွန္ကင္း စိန္ပံ်တိုင္
သီဟသပလႅင္နွင္ ဥကင္တို႔၏ အမြမ္းအမံနွင့္ ပတ္သက္၍လည္း အထူးတလည္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာမ်ားလည္းရွိေပသည္။
ေရႊပလႅင္နွင့္ ဥကင္တို႔၏ အလုပ္အေဆာင္ တင့္တယ္လိုက္ဖက္ပံုကို အင္းဝနန္းရတု၌ ဖြဲ့ႏြဲ့ထားသည္မွာ-
῾ ၾကပံုညီညြတ္ ၊ ေရႊျပာသာဒ္လည္း၊ ေဘြညြတ္ဥကင္၊ ေရႊပလႅင္နွင့္ စီရင္တတ္စြာ၊ ဗိသုကာတို႔ ᾽ ဟူ၍ ေဖာ္ျပထားသည္။ ေ၇ႊဥကင္၏ အထက္ပိုင္းရွိ ခိုင္ေတာင္၊ ေတာ္ရေနာာင္ဒုယင္ စသည္တို႔သည္ တင့္တယ္ဖြယ္ ေရာေသာ အေကြးအညြတ္ အေပ်ာ့အေပ်ာင္းတို႔ျဖင့္ ရွူမျငီးေအာင္ စီမံထြင္းထုထားၾကေပသည္။ ဥကင္၏ အဓိပၸာယ္သည္ပင္လွွ်င္ ဥကၠံသ သဒၵါမွ ဆင္းသက္လ်က္ လြန္ကဲေသာဂုဏ္ေက်းဇူ အထူးကို ေဆာင္သည္ဟူ၍ျဖစ္သည္။ ေရႊဥကင္၏ လြန္ကဲေသာ ေက်းဇူးအထူးျပဳမွုေၾကာင့္ပင္ ေရႊပလႅင္သည္လည္း ပိုမိုတင့္တယ္ရေပသည္။ ေရႊဥကင္၏ အေျပာက္အမႊမ္းမ်ားသည္ အလွသေဘာသက္သက္ မဟုတ္ေခ်။ တစ္ခုခ်င္းေရာ ၊ လႊမ္းျခံဳလ်က္ပါ အဓိပၸာယ္ရွိသည္။
သံုးက်ိပ္ သံုးေယာက္ေသာ သိၾကားနတ္တို႔ အျမဲေစာင့္ေရွာက္သည့္ သေဘာကို ရည္၍ ဥကင္ေတာ္ ၀ဲယာ ပန္းမ်ားရွိ သိၾကား နတ္ရုပ္ ၇ ရုပ္စီေပါင္း ၁၄ ရုပ္နွင့္ ဥကင္နတ္ေတာင္ ၀ဲယာတြင္ တစ္ရုပ္စီေပါင္း ၁၆ ရုပ္၊ နွစ္ရပ္ေပါင္း ၃၀ နွင့္ မုတ္တိုင္ထိပ္ရွိ သမၼာေဒ၀နတ္ ၂ ရုပ္၊ ဒုယင္ဝမ္းရွိ သိၾကားနတ္မင္းနွင့္တကြ ေတတၱိသ ၃၃ ေယာက္ေသာ နတ္သိၾကားတို႔ကို ေဖာ္ေဆာင္လ်က္ ရွိေပသည္။ ေရႊဥကင္ သိၾကားနတ္ရုပ္ ၃၃ပါးသာမက ဥကင္တိုင္ နွစ္ခုတြင္ စတုမဟာရာဇ္နတ္မင္းၾကိီး ၄ ပါးလည္းရွိေပသည္။ ဥကင္တစ္ဖက္စီ၏ အလယ္တြင္ ၾကာပန္းခံလ်က္ ေနနွင့္ လသရုပ္ေဖာ္ ေဒါင္းရုပ္နွင့္ ယုန္ရုပ္တို႔လည္းရွိသည္။ သေဘာမွာ စူဠ၀ံသ မဟာ၀ံသ ေန လ နွစ္ပါးမွ သက္ဆင္းပံုကို ေဖာ္က်ဴးျခင္းျဖစ္သည္။
ဒုယင္၀မ္းေအာက္မွ သိၾကားနတ္ရုပ္ နဖူး၌ ေရႊမွန္တိုင္ (တြဲရရြဲဆြဲ ) စိုက္သည္။ အဓိပၸာယ္မွာ ငါ၏ နဖူး၌ စိုက္အပ္ေသာ ေရႊမွန္တိုင္ကဲ့သို႔ မတိမ္းမေစာင္း ေျဖာင့္မတ္စြာ သင္မင္းၾကီးတရားစီရင္ရမည္ဟူ၍ ျဖစ္ေပသည္။ ထို႔ျပင္ ျခဴးပန္းျခဴးႏြယ္တို႔ျဖင့္ တန္ဆာဆင္ေသာ ဥကင္တံခါးရြက္ အလယ္၌လည္း ေလာကနတ္ရုပ္ကို အသားေပးထြင္းထုထားသည္။
ေလကနတ္ရုပ္ကို ဥကင္တံခါးရြက္သာမက ေနပလႅင္ေရွ႔တြင္ပါ ေတြ့ရသည္။ စည္း၊ ခုပ္တီးလ်က္က ေရႊေသာ ေလာကနတ္နွင့္ တြဲလ်က္ ျခေသၤ့နွင့္ ဆင္ပ်ံ သဲၾကီးမဲၾကီး ရန္ျပဳေနပံု အရုပ္မ်ားပါ ေတြ့နုိင္သည္။ မင္းနွင့္တကြ သူေတာ္ေကာင္းတို႔သည္ ေလာကနတ္သည္ ရန္ကို ျငိမ္းေစနုိ္င္ေသာ နတ္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ယူပံုမွာ –
တိမ္ညြန္႔ကို အစာအလို႔ငွာ ရလိုၾကေသာ ဆင္ပ်ံနွင့္ ျခေသၤ့တို႔သည္ အစာအတြက္ ရန္ဖက္ၾကသည္။ သဲသဲမဲမဲ ရန္ပြဲဆင္ခိုက္ ေလာကနတ္၏ ေတးဆို စည္တီး အကၾကီး ကဟန္ ၾကားသိရေသာအခါ ဆင္ပ်ံနွင့္ ျခေသၤ့တို႔ ရန္ကို စဲလ်က္ ေလာကနတ္သည္ ေတးကို သီ၏။ ရန္ကိုျငိမ္း၏။ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ အေတြ့ကိုေပး၏။ သူကား ျငိမ္းခ်မ္းေရးနတ္၊ ရန္ကိုဖယ္ရွားေသာ နတ္တည္းဟု ယူလ်က္ မင္းနွင့္တကြ ပညာရွိတို႔ အေကာက္အယူ ရွိၾကသျဖင့္ ပလႅင္ေရွ႔တြင္ ထားခဲ့ၾကေပသည္။
ရာဇပလႅင္ ဥကင္ေတာ္အတြင္းဘက္ ῾ သည္မ ᾽ တိုင္၌ မင္းအဆက္ဆက္ ပသခ့ဲေသာ မဟာဂီရိနတ္ကြန္းကို အမိုးသံုးထပ္ လက္ရန္းတပ္ လ်က္ ကြန္းျပဳထားသည္ဟု ဆိုသည္။ အမ်ိဳးသားျပတိုက္ရွိ သီဟာသနပလႅင္နွင့္ ဥကင္တို႔သည္ မဟာဂီရိနတ္ကြန္း၊ ပလႅင္ေအာက္ေျခ ၀ဲယာ နွစ္ဖက္ရွိ သူငယ္ေတာ္ ( ေရွ႔ေတာ္ေျပး) ရုပ္ကေလးမ်ားနွင့္ ပလႅင္ေရွ႔ အျမင့္ ၄ ေတာင္ရွိေသာ အရန္ျခေသၤ့ ၂ ရုပ္မွ လြဲလ်င္ အျခား အဂၤါမ်ားျဖင့္ ျပည့္စံုသည့္ သီဟာသနပလႅင္ဟု ဆိုရမည္။
တုရင္ဝမ္းတြင္ န၀ရတ္ ကိုးပါးျခံရံထားသည္မွာ ပုလဲ၊ သႏၱာ၊ နီလာ၊ စိန္၊ ေၾကာင္၊ ေဂၚမိ္တ္၊ ဥႆဖယား၊ ျမ ေက်ာက္ ကိုးပါးသည္ ေဘးအႏၱရာယ္ကို ပယ္ေစတတ္သည္။ န၀ရတ္ကိုးပါးကို ခ်ိီးမြမ္းလိုသည္ျဖစ္၍ ေဗဒင္က်မ္း ဟိတကာရီလကၤာတြင္ –
῾ ပတၱျမား ၊ စိန္ခဲ၊ ပုလဲ သႏၱာ ၊ ေဂၚမိတ္ျဖာသား၊ နီလာ ေၾကာင္ဟုတ္၊ ဥႆဖယား၊ ျမကိုးပါးတြင္ ပတၱျမားလယ္ခ်က္ ᾽ ᾽ ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ တစ္နည္းလည္း-
သႏၱာဒိတ်၊ စႏၵကား စိန္၊ ဖူးခ်ိန္ျပည့္ခဲ၊ ပုလဲေသာမ၊ ဗုဒၶ ေၾကာင္မွာ၊ ေသာ၇ာ ေဂၚမိတ္၊ လွ်ံဖိတ္ေတာက္ပ ဂုရုျမနွင့္ ဥႆဖရား၊ ရာဟုထားမွ ၊ ထူးျခားေ၇ာင္၀ါ၊ နီလာေသာၾက၊ ထြန္းပခ်က္ေဗြ၊ လွ်ံေ၀ပတၱျမား၊ ထြတ္ဖ်ားေကတု၊ မွန္ကင္းျပဳ၍၊ ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ န၀ရတ္ေက်ာက္ အက်ိဳးကိုလည္း –
῾ၾကီးေထြေရာဂါ ၊ ဖ်ားနာကင္းေ၀း၊ ရန္ေဘးမလာ၊ ေက်ာသက္လြန္ေနရမွန္သည္ ၊ က်မ္းဂန္ ဤသို႔ လာသတည္း ᾽ ဟူ၍ စပ္ဆိုေလသည္။
ရာဇပလႅင္ ေအာက္ခံုတြင္ ေကသရာဇျခေသၤ့ရုပ္ ထားသည္မွာ ပ႑ဳ၊ ကာဠ ၊ တိဏျခေသၤ့ သံုးမ်ိဳးထက္ တန္ခိုးအာနုေဘာ္ ၾကီး၍ အရပ္ကိုးမ်က္နွာကိုျမဴးထုူးခုန္လႊား ၾကဳံး၀ါးလ်က္ ရန္ကို နွိမ္နွင္းနုိင္သည့္ နမိတ္ကို ေထာက္၍ ထုလုပ္ထားေလသည္။ ေကသရာဇာျခေသၤ့မင္း ၾကံဳး၀ါးျခင္း၊ သန္ျမန္ျခင္းကိုလည္း ေရွးပညာရွိတို႔ စပ္ဆိုသည္မွာ –
῾ရတနာဂူ၊ နန္းမဥၹဴက၊ ထြက္ျပဴကြန္႔ထူး၊ သံရွင္က်ဴး၍၊ ရႊင္ျမဴးေထြသာ၊ ေပ်ာ္ရာရာ၌ ၊ ဘယ္ညာၾကြားၾကြား၊ ၾကံဳးသံလႊားေသာ္၊ ႏြားလားတတြန္၊ လ်င္သန္ျမန္၏ ။
῾တိုင္းမွန္သန္ေတာင္ ၊ ေထာင္လည္းမက၊ ေကာင္းကင္၀သို႔၊ ခုန္ထေျမာက္စြာ ᾽ ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊
῾ေျမညီမွာမူ၊ ေလးရာတေထာက္၊ ခြန္းခြန္းေရာက္လ်က္ ᾽ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊
῾ကုန္းျမင့္ထက္မွ ဆင္းသက္စုတ္စုတ္၊ ေျပးအားထုတ္ေသာ္၊ ဂါ၀ုတ္တိုင္ေအာင္၊ ေဆာင္သား ဇ၀န၊ စြမ္းတာမျဖင့္ ᾽ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊
῾ေပါက္ျပသံုးခါ၊ ေဟာက္ၾကားရာသို႔၊ လိုက္နာမွီလွ်င္၊ ေၾကာင့္မင္းလွ်င္၊ ရန္ခြင္းေတာလံုး၊ စိုးေသာထံုးသို႔ ᾽ ဟူ၍ လည္းေကာင္း စပ္ဆိုေလသည္။
တစ္ေၾကာင္းကလည္း –
῾ျခိမ္းေျခာက္လန္႔ၾကား၊ ေတာ၀ယ္သားကို ၊ ဖမ္းစားျမည္ရုတ္၊ ေသြးသံထုတ္၍၊ တျဖဳတ္မခံ၊ ပဲ့တင္သံျပင္း။ ခုန္ပ်ံနား၀ဲ၊ ေနရာျမဲသို႔၊ မစဲမိခင္၊ ေရာက္လာလ်င္လ်က္၊ စြမ္းအင္ထၾကြ။ တက္အားလွသည္၊ သီဟရာဇာ၊ ေကသရာ ဟု ᾽ ဟူ၍ လည္းေကာင္း စပ္ဆိုသည္မ်ားကို ေထာက္သျဖင့္ ေကသရာဇာ ျခေသၤ့မင္း ဂုဏ္ကို သိရသည္။
ရာဇပလႅင္ ဥကင္မုခ္ထြတ္ လက္၀ဲ လက္ယာ ῾ တံခါးတိုင္ ᾽ တည္ထားသည္မွာ ဥကင္တံခါးဦးရွိသည္ တစ္ေၾကာင္း၊ ၁၀၈ ကြက္ စက္လကၡဏာ ေတာ္၌လည္း တံခါးတိုင္ပါသည္ တစ္ေၾကာင္းေၾကာင္း ထားသည္။ ေတာရဏံ = တံခါးတိုင္ ဟူ၍ ပါဠိရွိသည္။ ပါဒနက္သန္လကၤာတြင္လည္း –
῾ေရာင္ေမာင္းျပာသာဒ္၊ အထြတ္ျမင့္ခုိင္၊ တံခါးတိုင္နွင့္ ᾽ ဟူ၍လည္းေကာင္း စပ္ဆိုေလသည္။
ရာဇပလႅင္ ဥကင္ လက္၀ဲလက္ယာ ῾ ေဒါင္းျမိီးယပ္ ᾽ ထည့္သည္မွာ ဟိမ၀ႏၱာ ၊ ဂႏၶမာဒန အစရွိေသာ ေတာင္၌ ေမြ့ေလ်ာ္ေသာဥေဒါင္းငွက္သည္ အျမိီးသာတင့္တယ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥေဒါင္းမင္းကို မင္းေျခာက္ဆက္လက္ထက္ ညြတ္ျဖင့္ ေထာာင္ေသာ္လည္း သစၥာအာနုေဘာ္ေၾကာင့္ မဖမ္းမိေခ်။ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းသည္။ ေမာရသုတ္တြင္လည္း ῾ စိရႆံ – ၾကာျမင့္စြာ ၊ ၀ါယမႏၱာပိ- လံုလျပဳကုန္ေသာ္လည္း၊ ဂဏွိတံု – ဖမ္းအံ့ေသာငွာ ၊ ေန၀သကိၡံသု- မတတ္နုိင္ကုန္ ᾽ ပါဠိေတာ္ရွိသည္ျဖစ္ရာ ပညာရွိတို႔ စပ္ဆိုသည္မွာ-
῾လိုက္ဝေပ်ာ္ေညာင္း၊ ေဖာ္အေပါင္းသား၊ ဥေဒါင္းေရႊ၀ါ၊ နွစ္ေျခာက္ရာအထိ၊ အလယစက္ ᾽ ဟူ၍ ဆိုေလသည္။
ရာဇပလႅင္ ဥကင္ လက္၀ဲ လက္ယာ ကိႏၷရာကဟန္ ထုလုပ္ထားသည့္ အေၾကာင္းမွာ ကိႏၷရာတို႔သည္ ႏူးညံ့ေသာ အမူအရာ ပန္း၀တ္ဆံ ကိုသာ စားေလ့ရွိသည္။ ငါးပါးေသာ အဆင္းအဂၤါနွင့္ ျပည့္စံုသည္။ ဘုရားပြင့္ေတာ္မူသည့္ေန႔ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ကခုန္ျမဴးတူးျခင္း ျပဳေလသည္။ ဘိသိက္ခံရာ ဥကင္မုခ္တံခါးဖြင့္ရာ ျဖစ္၍ ေရွးနိပါတ္ကို ေထာက္သျဖင့္ ကိႏၷရာကဟန္ထုေလသည္။
ရာဇပလႅင္ ဥကင္ လက္၀ဲ လက္ယာ ဆင္နားဇာေပါက္ ထုလုပ္သည့္ အေၾကာင္းမွာ ကာလ၀က ၊ ဂေဂၤယ်၊ ပ႑ရ၊ တမၺ၊ ပိဂၤလ၊ ဂႏၶ ၊ မဂၤလ၊ ေဟမ၊ ဥေပါသထ ကိုးမ်ိဳး ဆင္ထက္ ဆဒၵန္ဆင္မင္းသည္ အျမတ္ဆံုးျဖစ္၍ ဆဒၵန္ဆင္မင္း၏ နားနွင့္ သဏၭန္တူစြာ ထုလုပ္ေလသည္။ ဇာေပါက္မွာ ῾ ဇာလ ᾽ သည္ မာဂဓစကားျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပန္လွ်င္ ထြန္းပသည္ဆိုသည္ကို ေထာက္လ်င္ ထိုအေပါက္သည္ ထြန္းပျခင္း ရွိသည့္အေပါက္ကိုဆိုလိုသည္။ ေရႊဇာ၊ ေငြဇာ၊ ေခၚေ၀ၚသည္မွာလည္း အထည္အလိပ္ အကြက္အကန္႔ တိုပသည္ အေရာင္အ၀ါ ရွိသည္ကို ေထာက္၍ ေခၚေ၀ၚသည္ပင္ျဖစ္သည္။
ရာဇပလႅင္ ဥကင္ လက္၀ဲ လက္ယာ ျခဴးပန္းျခဴးႏြယ္ ထုလုပ္သည့္ အေၾကာင္းမွာ ျခဴးသူကို ဘီလူးတို႔ေၾကာက္ရြံံသည္။ ျခဴးသူ အ၀တ္တန္ဆာလည္း အေခြအ၀ိုက္၊ အညြန္႔အႏြယ္ျဖစ္သည္ ယူရန္ရွိသည္။ တင့္တယ္ဖြယ္ရသည္ျဖစ္၍ သခၤပတၱမင္းသားသာ္ ျခဴးသူတန္ဆာကိုဆင္၀တ္သည္။ ဘီလူးတို႔ ေၾကာက္ရြ့ံသည္ကို နိမိတ္ျပဳသျဖင့္ သမုဒၵရာ ပင္လယ္ကို ကူးသြားရေသာ သေဘၤာဦး၌ ျခဴးသူ ျခဴးရုပ္ ထုလုပ္ေလသည္။ ျခဴးသူ၏ အ၀တ္အဆင္တန္ဆာကို ေထာက္၍ ျခဴးပန္း ျခဴးႏြယ္ကိုသိရသည္။ ျခဴးပန္းျခဴးႏြယ္ကုိလည္း မင္းတို႔သံုးေဆာင္ရာ၌ ထုလုပ္ေရးသားသည္။ေရွးစာေစာင္းတြင္လည္း –
῾မင္းတို႔ အစဥ္ ၊ ဆံလ်ဥ္မ်က္ျမြာ၊ ကု႑လာဟု၊ ျခဴးၾကာေျပာက္ကြင္း ᾽ ဟူ၍လည္းေကာင္း စပ္ဆိုထားေလသည္။
ရာဇပလႅင္ ဥကင္ လက္ယာ လက္၀ဲ ျခဴးႏြယ္ အလယ္ တစ္ပင္ တစ္ခက္တြင္ တစ္ပြင့္ တစ္ပြင့္စီသာ ၾကဲလ်က္ပါေသာ ဦးေဆာက္ပန္း ထုလုပ္သည္မွာ မဂၤလာပန္းျဖစ္၍ မင္းတို႔စီးသည့္ မင္းရထားဦးတြင္ ဦးေဆာက္ပန္း သဏၭန္ စိုက္ေဆာက္သည္။ စက္ေတာ္တြင္ ပါသည္ျဖစ္၍ ῾၀ဋံေသာစ၊ ဦးေဆာက္ပန္း၄င္း ᾽ ပါဠိေတာ္၌ လာရွိသည္။ ပါဒနက္သန္ လကၤာတြင္လည္း –
῾လည္ေရးသံုးဆင့္ လွတင့္ရႊန္းရႊန္း ၊ ဦးေဆာက္ပန္းက စသည္မလြဲ ᾽ ဟူ၍ စပ္ဆိုေလသည္။
ကုုိးကား
၁။ ေဇယသခၤယာ၊ ေရႊဘံုနိဒါန္း ၊ ရန္ကုန္ ဟံသာ၀တီပံုနွိပ္တိုက္၊ ဒု ၾကိမ္ ၁၉၆၀။
၂။ ဦးမင္းႏိုင္ ၊ ῾ သိိဟာသနပလႅင္ နွင့္သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ား ᾽ ၊ ေဒါင္းျမန္မာဂ်ာနယ္၊ ( ၁၂ – ၈၈) ၊ စာ ၁၅၊ ၁၇ ။
၃။ ခင္ေမာင္ျဖဴ ( ယဥ္ေက်းမွု) ၊ ῾ သီဟာသနေရႊပလႅင္ ᾽၊ ေငြတာရီမဂၢဇင္း ၊ ( ၁၉၈၂ ၊ နို၀င္ဘာ)၊ စာ ၅၅ ၊ ၅၉ ။
၄။ Yi Yi , ‘ The Thrones of the Burmese Kings ‘ , JBRS , XLIII, ii Dec 1960, PP. 97- 123.
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
