ဒုတိယကမာၻစစ္ ဒိုင္ယာရီ
သန္းဝင္းလႈိင္
စက္တင္ဘာ ၆၊ ၂၀၁၃
ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီးသည္၁၉၃၉ခုနွစ္တြင္စတင္ျဖစ္ပြားျပီး၁၉၄၅ခုနွစ္တြင္ျပီးဆံုးခဲ့သည္။ စစ္ၾကီးျပီးဆံုးခဲ့သည္မွာယခုအခါသက္တမ္းအားျဖင့္နွစ္ေပါင္း၆၈နွစ္အတြင္းသို႔ဝင္ေရာက္ခဲ့ျပီျဖစ္သည္။ ဤ ၆၈ နွစ္အတြင္း ဒုတိယကမၻာစစ္ကဲ့သုိ႔ တစ္ကမၻာလံုးကို ၀ါးမ်ိဳေလာင္ျမိဳက္ေသာ ကမၻာစစ္ၾကီးမ်ိဳးကုိ လူသားတို႔ေရွာင္လႊဲနိုင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီးျပီးဆံုးခ်ိန္မွ မ်က္ေမွာက္ကာလအထိ ကမၻာေပၚတြင္ “ ကန္႔သတ္ “ စစ္ပြဲေပါင္း အၾကိမ္ ၂ဝဝ ထက္မနည္းျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး လူအေသအေပ်ာက္ စုစုေပါင္း သန္း ၅ဝ ခန္႔ မနည္းရွိခဲ့ေလသည္။
“ စစ္ပြဲအားလံုးတို႔သည္ ယင္းတို႔ကို ျဖစ္ပြားေစေသာ နိုင္ငံေရးစနစ္မ်ားနွင့္ မကင္းကြာၾကေခ်။ “ဟု ရုရွား ေခါင္းေဆာင္ၾကီး “ ဗလာဒီမာလီနင္ “ ( ၁၈၇၀ – ၁၉၂၄ ) က ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားခဲ့ဖူးသည္။ မွန္၏ ။ စစ္ဟူသည္မွာ သူ႔အလိုအေလွ်ာက္ေပၚေပါက္လာေသာ အျဖစ္အပ်က္မဟုတ္ေခ်။ လူတို႔ဖန္တီးျပဳလုပ္၍သာ ေပၚေပါက္ခဲ့ရေသာ အျဖစ္အပ်က္သာ ျဖစ္ေပသည္။
လူသားတို႔သည္ လူ႔ဘဝစတင္ခါမွစပင္ အုပ္စုခ်င္းစစ္ခင္းလာခဲ့ၾကသည္။ ထိုမွ တစ္ဖန္ လူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္း ၊ တိုင္းျပည္အခ်င္းခ်င္းစသည္ျဖင့္ တစ တစ က်ယ္ျပန္႔လာရာ ေနာက္ဆံုးကမၻာစစ္သို႔ ပင္တိုင္ခဲ့သည္။ လူ႔ေဘာင္ေလာကၾကီးသည္ လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္ေပါင္း ၅၅ဝဝ အတြင္း စစ္ပြဲၾကီးငယ္ စုစုေပါင္း ၁၄ဝဝဝ ေက်ာ္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ စစ္ပြဲမ်ားတြင္လည္း အမ်ိဴးမ်ိဳးရွိခဲ့သည္။ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး၊ စီးပြားေရး၊ နုိုင္ငံေရး အစရွိသျဖင့္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ စစ္ျဖစ္လာခဲ့ၾကသည္။
မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကသည္ျဖစ္ေစ၊ စစ္ဟူသည္ လူသားတို႔အား ေကာင္းက်ိဳးေပးျခင္းမရွိဘဲ ဆိုးေမြကိုသာ ထားရစ္ခဲ့ၾကေပသည္။ စစ္ေၾကာင့္ လူသားတို႔သည္ သတၱႏၱရကပ္ ေခၚ လက္နက္ေဘးျဖင့္ ေသေက်ပ်က္စီးရျခင္း၊ ေရာဂႏၱရကပ္ေခၚ ေရာဂါေဘးျဖင့္ ေသေက်ပ်က္စီးရျခင္း၊ ဒုဗၻိကနၱကပ္ေခၚ ငတ္မြတ္ျခင္းေဘးျဖင့္ ေသေက်ပ်က္စီးရျခင္း မ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ရသည္။ ထို႔ျပင္ လူသားတို႔၏ စည္းစိမ္ဥစၥာရတနာ တို႔ပါ ပ်က္စီးဆံုးရွံုးရသည္သာ မက တစစ တိုးတက္လွွ်က္ရွိေသာ လူ႔ေဘာင္ေလာကၾကီးကိုလည္း တန္႔သြားေစခဲ့ျပန္သည္။
၂၀ ရာစု ပထမနွစ္ေပါင္းငါးဆယ္အတြင္း ျပိဳင္စံကင္းေသာ ပ်က္စီးျပဳန္းတီးမွုအထိျဖင့္ ျပြမ္းသည့္ ကမၻာၾကီး နွစ္ခု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
၁၉၁၄ ခုနွစ္မွ ၁၉၁၈ ခုနွစ္မ်ားအတြင္းျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပထမကမၻာစစ္ပြဲတြင္ လူဦးေရ သန္းေပါင္း ၁ဝဝဝ ပါ၀င္သည့္ နိုင္ငံေပါင္း၃၆ နုိင္ငံမွ လူသန္းေပါင္း ၇ဝ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲတိုက္ခိုက္ခဲ့ျပီး လူသန္းေပါင္း ၃ဝေက်ာ္ ေသေက်ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္တြင္မူ လူဦးေရသန္းေပါင္း ၁၇ဝဝ တို႔ ပါ၀င္သည့္ နိုင္ငံေပါင္း ၆၁ နုိင္ငံမွ လူသန္းေပါင္း ၁၁ဝ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲ တိုက္ခိုက္ခဲ့ရျပီး လူသန္းေပါင္း ၅ဝေက်ာ္ ေသေက်ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္သည္ တကမၻာလံုးရွိ ေနရာအနွံ႔အျပားသို႔ ဂယက္ရိုက္ျပန္႔နွံ့သြားေသာ တကယ့္ကမၻာစစ္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုရေပမည္။ ၁၉၁၄ ခုနွစ္ မွ ၁၉၁၈ ခုနွစ္တိုင္ေအာင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပထမကမၻာစစ္မွာ နိုင္ငံအမ်ားအျပား ပါ၀င္သည့္ စစ္ပြဲၾကီးပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း ကမၻာစစ္ဟူ၍ စင္စစ္ေခၚနုိ္င္ေလာက္ေအာင္ ကမၻာတစ္၀န္းလံုးရွိ နုိင္ငံတိုင္း လူမ်ိဳးတိုင္း ကို ထိခိုက္ျခင္း မရွိခဲ့ေခ်။ ၁၉၃၉ ခုနွစ္ တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ စစ္ၾကီးမွာမူ ကမၻာစစ္ဟူအမည္ ေပးနုိင္ေလာက္ေအာင္ နုိင္ငံတကာသို႔ ကူးစက္ျပန္႔နွံ႔ခဲ့ေလသည္။ ထိုစစ္ေဘးမွ ကင္းလြတ္ခဲ့ေသာနုိင္ငံကား မရွိသေလာက္ပင္ရွားလွသည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္၏ စစ္မ်က္နွာသည္ ေဆာ္လမြန္ကြ်န္းမွ စတာလင္ဂရက္အထိလည္းေကာင္း၊ အလာစကာျပည္နယ္မွ လစ္ဗ်ားသဲကႏၱာရအထိလည္းေကာင္း၊ က်ယ္ျပန္႔စြာ တည္ရွိခဲ့သည္။ ၾကည္း ၊ ေရ ၊ ေလ တုိက္ပြဲမ်ားသည္ ကမၻာေပၚရွိ တုိက္ၾကီး ေျခာက္တိုက္နွင့္ သမုဒၵရာခုနွစ္စင္းတို႔ ၌ သဲသဲမဲမဲ မစဲဘဲ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္ စတင္ျဖစ္ပြားသည့္ေန႔ကို နာဇီ ဂ်ာမနီက ပိုုလန္နိုင္ငံကို ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္သည့္ ၁၉၃၉ ခုနွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၁ရက္ေန႔ ကို စစ္ၾကီး စတင္ျဖစ္ပြားရာ ေန႔ဟု သမိုင္းဆရာတို႔က မွတ္ယူၾကသည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္အေၾကာင္းကို ေရးသားရာ၌ ဂ်ာမနီ္အာဏာရွင္ ဟစ္တလာ၏ အေၾကာင္းကို ထည့္မေရးက ျပည့္စံုမည္မဟုတ္ေခ်။ အဲေဒါ့ဟစ္တလာသည္ ၁၉၁၉ ခုနွစ္တြင္ နာဇီပါတီကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ နာဇီ(NAZI) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရမွာ ဂ်ာမန္ဘာသာစကားအတိုေကာက္ “ နတ္ဆီကို“ ျမန္မာလို အသံလွယ္၍ ေခၚေဝၚေသာအမည္ျဖစ္သည္။ “ နတ္ဆီမွာ “ “ ဂ်ာမန္ အမ်ိဳးသားေနရွင္နယ္ ဆိုရွယ္လစ္အလုပ္သမားပါတီ “ ဟူေသာ ဂ်ာမန္ ဘာသာစကားအတိုေကာက္ျဖစ္သည္။ နာဇီပါတီကို အမ်ိဳးသားဆိုရွယ္လစ္ပါတီဟု သမုတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ပါတီ၏လမ္းစဥ္မွာ ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္မဟုတ္ေခ်။ ၁၉၂ဝ ျပည့္နွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ ပါတီေၾကညာစာတမ္းအရ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာ စက္မွုလက္မွုလက္ငန္းၾကီးမ်ား ၌ အလုပ္သမားတို႔က အျမတ္ခြဲေဝခံစားခြင့္ရရွိေရး၊ သက္ၾကီးအလုပ္သမားတို႔၏ အေျခအေနတိုးတက္ေရး၊ အေျခအေနေကာင္းေသာ လူလတ္တန္းစား ဖန္တီးေရး။ ေျမယာျပဳျပင္ေရး၊ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရး စသည့္အခ်က္မ်ား ပါဝင္ေသာ္လည္း ကားလ္မတ္ ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ ဆိုရွယ္လစ္၀ါဒ ေခ်မွုန္းတိုက္ဖ်က္ရန္ ရည္ရြယ္ထားေပသည္။ ထို႔ျပင္ နာဇီပါတီ၏ ရည္မွန္းခ်က္တစ္ရပ္မွာ ဂ်ာမနီနိုင္ငံ၏ စစ္အင္အားကို ၾကီးထြားဖြံ႔ျဖိဳးေစ၍ ကမၻာကို ဂ်ာမန္လူမ်ိဳးတို႔ကသာ လွ်င္ လႊမ္းမိုးရန္ျဖစ္သည္။ အတိုက္အခံပါတီဟူ၍ မရွိေစဘဲ နုိ္င္ငံေရး အာဏာကို ပါတီေခါင္းေဆာင္တို႔၏ လက္၌သာ ထားရွိျပီးလွွ်င္ တစ္နိုင္ငံလံုးကို အာဏာရွင္စနစ္ျဖင့္သာ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ စနစ္ကို နာဇီပါတီက အားေပးအားေျမွာက္ ျပဳေလသည္။
ထို႔ေနာက္ ဟစ္တလာသည္ ၁၉၃၃ ခုနွစ္တြင္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာျပီးလွွ်င္ ဂ်ာမန္လူထုၾကီး တစ္ရပ္လံုးအား စည္းရံုးေလသည္။ ၁၉၃၉ ခုနွစ္တြင္ သူ႔အင္အားမွာ ၾကီးထြားလာျပီးလွွ်င္ နုိ္င္ငံေပါင္းခ်ဳပ္အသင္းၾကီးမွ ဂ်ာမန္လူမ်ိုးအား တစ္ဖက္သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္သည္ဟု ဆိုကာနွုတ္ထြက္လိုက္သည္။ ထို႔ေနာက္ “ လိုကားနိုး “ ( Locarno ) စာခ်ဳပ္ကိုလည္း ဖ်က္သိမ္းေလသည္
ျဗိတိသ်ွဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ခ်ိန္ဗာလိန္ကား မည္သည့္နည္းနွင့္ မဆို သူ၏ လက္ထက္တြင္ စစ္မျဖစ္ေအာင္တားဆီး နုိင္လိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ထားသည္။ ထို႔ျပင္ ဂ်ာမန္တို႔အား မ်က္နွာခ်ိဳေသြးကာ ေလေအးျဖင့္ ေခ်ာ့ျမွဴလွွ်င္ ရနုိင္မည္ဟုလည္း ေမွ်ာ္လင့္ေလသည္။
မုဆိုလိုနီ ၾကီးစိုးေနေသာ အီတလီ နုိင္ငံသည္ အာဖရိကတိုက္ရွိ အဘီဆီးနီးယား နုိင္ငံ ( ယခု အီသီယိုပီးယားနုိင္ငံ ) ကေလးကို အေၾကာင္းမဲ့ သက္သက္၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ရာ နုိင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္အသင္းၾကီး အေနျဖင့္ က်ဴးေက်ာ္ေသာ အီတလီအား စီးပြားေရး ကန္႔သတ္ရံုမွ တစ္ပါး မည္သို႔မွွ် ထိေရာက္စြာ အေရးမယူခဲ့ေခ်။ ၁၉၃၆ ခုနွစ္၊ ေမလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ အီတလီတပ္မ်ားသည္ အဘီဆီးနီးယား၏ ျမဳိ႔ေတာ္ အက္ဒစ္အဗာဗာ သို႔ ဝင္ေရာက္သိမ္းပိုက္္နုိ္င္ခဲ့ၾကသည္။
ယင္းသို႔ နုိင္ငံတစ္ခုကို လက္နက္အားကိုးျဖင့္ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္နုိင္ပံုကို မူဆိုလိုနီက နမူနာ ျပလိုက္ျပီး ေနာက္မၾကာမီပင္ ဟစ္တလာကလည္း အားက်မခံ ၁၉၃၆ ခုနွစ္မတ္လ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ရိုင္းလန္းနယ္ ကို တုိက္ခိုက္သိမ္းပိုက္လိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ နုိုင္ငံေပါငး္ခ်ဳပ္အသင္းၾကီးသည္ ဟစ္တလာ အား ရွွဳုတ္ခ်ရံုမွ လြဲ၍ မည္သို႔မွ် မျပဳစြမ္းနုိ္င္ခဲ့ေခ်။
၁၉၃၆ ခုနွစ္တြင္ အျခားအေရးၾကီးေသာ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုမွာ ဂ်ာမနီနုိင္ငံန်င့္ ဂ်ပန္တို႔ ပူးေပါင္း၍ ကြန္မင္တန္ ဆန္႔က်င္ေရး စာခ်ဳပ္ျပဳလုပ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ေနာက္တစ္နွစ္တြင္ အီတလီသည္ ထိုစာခ်ဳပ္တြင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေလသည္။
၁၉၃၈ ခုနွစ္ ၌ ဂ်ာမနီက ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယား ပိုင္ေသာ ဆူေဒတန္နယ္ကို ေတာင္းဆိုေသာအခါ ခ်ိန္ဗာလိန္နွင့္ ျပင္သစ္ဝန္ၾကီးခ်ဴပ္တို႔သည္ ယခင္က မိမိတို႔ ကတိမ်ား ကိုလ်စ္လွ်ဴရွူလွ်က္ ဂ်ာမန္တို႔၏ အလိုသို႔ လိုက္ေလ်ာခဲ့သည္.။ အီတလီ၊ ျပင္သစ္၊ အဂၤလိပ္ န်င့္ ဂ်ာမန္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ျမဴးနစ္ ျမိဳ႔တြင္ စည္းေဝးကာ ျမဴးနစ္စာခ်ဳပ္ကို ၁၉၃၈ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ၃ဝ ရက္ေန႔တြင္ ေရးထိုး၍ ဆူေဒတင္နယ္ကေလးကို ဟစ္တလာ၏ လက္သို႔ ထိုးအပ္လိုက္သည္။
ထို႔ေနာက္ ဟစ္တလာသည္ ၾသစၾတီးယား နုိင္ငံအား ၁၉၃၈ ခုနွစ္ မတ္လ ၁၂ ၇က္ေန႔တြင္ ခ်ီတက္သိမ္းပိုက္ခဲ့ျပန္သည္။
ၾသစၾတီးယားကို သိမ္းပိုက္ျပီးေနာက္ နာဇီ၊ ဟစ္တလာသည္ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယား ဖက္သို႔ တည္လွည္ျပန္သည္။ ဟစ္တလာ ခ်က္နုိင္ငံကို သိမ္းပိုက္ရန္ အေၾကာင္းအမ်ိဳုးမ်ိဳးရွာေဖြ၍ ရန္စေနေလသည္.။ ျဗိတိသ်ွ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ခ်ိန္ဗာလိန္ သည္ သံုးၾကိမ္တိုင္တိုင္ ဟစ္တလာ နွင့္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုနွစ္ မတ္လ ၁၅ ၇က္ေန႔တြင္ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယား ကို သိမ္းပိုက္လိုက္သည္။
ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယား ကိုသိမ္းပိုက္ျပီးေနာက္ နာဇီတပ္ဦးသည္ ပိုလန္ဖက္သို႔ လွည့္သြားျပန္သည္။ သို႔ရာတြင္ ဂ်ာမန္တို႔သည္ ခ်က္ျခင္း ဝင္ေရာက္မတုိက္ေသးေခ်။ ျဗိတိန္နွင့္ ျပင္သစ္တို႔ကလည္း ပိုလန္ကို ဟစ္တလာ တိုက္လွွ်င္ ပိုလန္ ဖက္မွ ၀င္ေရာက္ကူဦးမည္ဟု ကတိေပးထားၾကသည္။ ထိုအေတာအတြင္း ဂ်ာမနီသည္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုနွင့္ မက်ဴးေက်ာ္ေရးစာခ်ဳပ္ကို ၁၉၃၉ ခုနွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ၁၉၃၉ ခုနွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ပိုလန္ကို ရုတ္တရက္ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုုက္ေလသည္။ ထို႔ေနာက္ နွစ္ရက္အၾကာတြင္ ျဗိတိတ္ နွင့္ ျပင္သစ္တို႔သည္ ဂ်ာမနီ အား စစ္ေၾကညာခဲ့ေလသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီး စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေလသည္။
၁၉၃၉ ခုနွစ္တြင္ ဂ်ာမန္က ပိုလန္ကုိ ၀င္ေရာက္သျဖင့္ မိမိ၏ နယ္ေျမနွင့္ နီးလာေသာေၾကာင့္ ဆိုဗီယက္တပ္မ်ားကလည္း စစ္သေဘာအရ ပိုလန္ကို ေရွ့ဘက္မွ ဝင္ေရာက္ခဲ့ေလသည္။ ပိုလန္အေရွ့ပိုင္း သို႔ ၀င္ေရာက္ျပီးေနာက္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုသည္ အက္စတိုးနိီးယား၊ လတ္ဗီယား လစ္ေသြးနီးယား အစရွိေသာ ေဘာလတစ္ နုိင္ငံမ်ားနွင့္ စာခ်ဳပ္ကာ ထိုနုိင္ငံမ်ားသည္ ဆိုဗီယက္ ၾကည္း၊ ေရ၊ ေလ တပ္စခန္းမ်ား ခ်ထားခဲ့ေလသည္။ ဖင္လန္ နိုင္ငံနွင့္လည္း အထက္ပါ စာခ်ဳပ္မ်ိဳး ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ ဖင္လန္အစိုးရနွင့္ ေစ့စပ္ေျပာဆိုရာ ဖင္လန္က သေဘာမတူသျဖင့္ ဆိုဗီယက္နွင့္ ဖင္လန္တို႔၏ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနဆိုးရြားလာကာ ၁၉၃၉ ခုနွစ္ နုိ္၀င္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ယခင္က ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ ဆိုဗီယက္ နွင့္ ဖင္လန္ နို္င္ငံ မက်ဳးေက်ာ္ေရးစာခ်ဳပ္ မွာ ပ်က္သြားျပီဟု ဆိုဗီယက္ အစိုးရက ေၾကညာခဲ့ေလသည္။ ထိုေနာက္ နို၀င္ဘာလ ၃ဝ ရက္ေန႔တြင္ ဆိုဗီယက္နွင့္ ဖင္လန္တို႔ စစ္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ၁၉၄ဝ ျပည့္နွစ္ မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ စစ္ေျပျငိမ္းေရး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည္။
ဆိုဗီယက္၊ ဖင္လန္ စစ္ၾကီးျပီးဆံုးခါနီးတြင္ ယခင္က ျငိမ္သက္ေနေသာ ေနာက္ဖက္စစ္မ်က္နွာမွာ ရုတ္တရက္ လွဳွုပ္ရွားလာသည္။ အထူးသျဖင့္ ေနာ္ေ၀း နုိင္ငံ တ၀ိုက္တြင္ ပိုမိုလွဳပ္ရွားလာ၏။ ေနာ္ေဝး နုိင္ငံမွာ မည္သည့္ဖက္ကမွ မပါေသာ ၾကားေန နုိင္ငံျဖစ္လာသည္။ ျပည္ေထာင္စု အခ်င္းခ်င္း ဥပေဒအရ ေနာ္ေဝးကမ္းေျခမွ သံုးမိုင္အတြင္း ၌ မည္သည့္ စစ္ဆင္မဳွုမွ် ျပဳလုပ္ခြင့္မရေခ်။ သို႔ရာတြင္ ဂ်ာမနီတို႔သည္ ဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္၍ ေနာ္ေဝးသေဘာၤာဆိပ္ကမ္းျဖစ္ေသာ နာဗစ္ျမိဳ႔ ့မွ သံမ်ားကို သယ္ယူလွွ်က္ရွိသည္။ ထိုအခါ ျဗိတိသွ်တို႔သည္ ေနာ္ေ၀း ေရလက္ၾကားကို ပိတ္ဆို႔ရလိမ့္မည္ဟု သတိေပးလုိက္သည္။ ထိုအခ်က္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ဂ်ာမန္ တို႔သည္ ၁၉၄၀ ျပည့္နွစ္ ဧျပီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ေနာ္ေ၀း နုိ္င္ငံကို ၀င္ေရာက္တုိက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ေနာ္ေဝးကို သိမ္းပိုက္သည့္ေန႔မွာ ပင္ ဂ်ာမန္တို႔သည္ ဒိန္းမတ္ကို သိမ္းယူလိုက္ၾကသည္။
ဂ်ာမန္လက္တြင္းသို႔ ေနာ္ေဝး နုိ္င္ငံက်ဆံုးသြားရျခင္းမွာ မဟာမိတ္နုိင္ငံမ်ား အဖို႔ ၾကီးစြာေသာ ဆံုးရွံုးျခင္းျဖစ္သည္။ ေနာ္ေဝးကို လက္လြတ္ရျပီးေနာက္ မဟာမိတ္တို႔သည္ ဆက္ကာ ဆက္ကာ အေရးနိမ့္လွ်က္ရွိသည္။ ၁၉၄ဝ ျပည့္နွစ္ ေမလ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ာမန္မ်ားက နယ္သာလန္ နုိင္ငံကို တုိက္ခိုက္ေလသည္။ ထို႔ေနာက္ ေမလ ၁၄ ရက္ေန႔ တြင္ နယ္သာလန္နုိင္ငံကို ဂ်ာမန္တို႔ သိမ္းပိုက္လိုက္သည္။
ဘယ္လ္ဂ်ီယံ က်ျပီးေနာက္ ဂ်ာမန္တပ္မ်ားသည္ ဒန္းတတ္ ျမိဳ႔ကို ၀ိုင္းၾကျပန္သည္။ အဂၤလိပ္တို႔လည္း ဂ်ာမန္မ်ားကို ခုခံရန္ တပ္ဆယ္တပ္ ကို ထားခဲ့ျပိး ေနာက္ ဒန္းကတ္မွ အျပင္းဆုတ္ခြာၾကရသည္။ ျဗတိသွ်တပ္မ်ား ဒန္းကတ္ မွ အပန္းတၾကီးဆုတ္ခြာလာျပိးေနာက္တြင္ ျဗိတိန္တစ္မ်ိဳးသားလံုး၏ စိတ္ဓါတ္မွာ ယခင္ကထက္ တိုး၍ လွဳပ္ရွားတက္ၾကြလာေလသည္။ ျဗိတိသွ်၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ မစၥတာ ခ်ာခ်ီကလညး တုိင္းသူျပည္သားမ်ားအား စိတ္ဓါတ္မပ်က္ျပားေစရန္ ၾသ၀ါဒစကားေျပာၾကားခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ျပင္သစ္အစိုးရ၏ စိတ္ဓါတ္မွာ ပ်က္ျပားလွ်က္ရွိသည္။ ျပည္သူလူထုၾကိးမွာ တစ္ရွဳံးတည္းရွံုးေနသျဖင့္ စိတ္ပ်က္အားငယ္ကာ မည္သူ႔ကို အားကိုးရမွန္းမသိရွာေတာ့ေခ်။ စိတ္ဓါတ္ပ်က္ျပားေသာ ျပင္သစ္တပ္မ်ားကို ျပန္လည္စည္းရံုးမိေအာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မက္ဇင္းေ၀းဂန္း က ၾကိဳးစားေသးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဂ်ာမန္ ယႏၱရား တပ္မ်ား၏ ဒဏ္ကို မတြန္းလွန္နုိင္ေခ်။ ထိုကဲ့သို႔ အေရးၾကီးသည့္အခ်ိန္တြင္ အီတလီျပည္သည္ စစ္ထဲသို႔ ၀င္ေရာက္လာျပီးလွ်င္ ျပင္သစ္နုိင္ငံ၏ ေနာက္ေက်ာကို ဓါးနွင့္ ထိုးေလသည္။ ၁၉၄ဝ ျပည့္နွစ္ ဇြန္လ ၁၄ ရက္ ေန႔တြင္ ျပင္သစ္တို႔ ပါရီျမိဳ႔ေတာ္မွ ဆုတ္ခြာသြားသျဖင့္ ဂ်ာမန္တို႔လည္း မပင္ပန္းဘဲ ပါရီျမိဳ႔ကို သိမ္းပိုက္နိုင္ခဲ့ၾကသည္။
ျပင္သစ္အစိုးရသည္ ေဗာဒိုးသို႔ ေျပာင္းေရြ့သြားရသည္။ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေရဒိုး နွုတ္ထြက္၍ မာရွယ္ေပတိန္း တက္လာသည္။ ေပတိန္းသည္ အဂၤလန္- ျပင္သစ္ စာခ်ဳပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္ကာ ဂ်ာမန္နွင့္ စစ္ေျပျငိမ္းရန္ ေစ့စပ္သည္။ ထို႔ေနာက္ ဂ်ာမန္တို႔၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို လိုက္ေလ်ာကာ ၁၉၄ဝ ျပည့္နွစ္၊ ဇြန္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ာမနီနွင့္ စစ္ေျပျငိမ္းလိုက္သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ဥေရာပ တုိက္တြင္ လက္နက္နုိင္ငံၾကီး တစ္ခုျဖစ္ေသာ ျပင္သစ္တို႔သည္ ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္အတြင္း နာဇီတို႔၏ လက္တြင္းသို႔ လံုးဝက်ေရာက္ သြားရေလသည္။
ယင္းေနာက္ ဂ်ာမနီ အာဏာရွင္ ဟစ္တလာသည္ ျဗိတိန္နုိ္င္ငံကို ဝင္ေရာက္ တိုက္ခို္က္ေရးနွင္ ပတ္သက္၍ စူးစမ္းေလ့လာထားရန္ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၄ဝ ျပည့္နွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ပထမပတ္ အတြင္း ျဗိတိန္ နုိ္င္ငံကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္နိုင္ရန္ အဆင္သင့္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ျပီး ျဖစ္ေနသည္။ သို႔ျဖင့္ ၁၉၄ဝ ျပည့္နွစ္၊ ၾသဂုုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ာမန္ေလတပ္သည္ အဂၤလန္ျပည္ရွိ အခ်က္အခ်ာျမိဳ႔ၾကီိးမ်ားကို စတင္၍အျပင္းအထန္ ဗံုးၾကဲေလသည္။ ဤ သည္မွစ၍ ျဗိတိန္ တိုက္ပြဲၾကီးစတင္ခဲ့ေလသည္။ ဂ်ာမန္တို႔သည္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ေလယာဥ္မ်ားျဖင့္ တစ္သုတ္ျပီး တစ္သုတ္ ျဗိတိသွ် ေလယာဥ္ပံ်ကြင္းမ်ား ၊ စက္ရံုမ်ား၊ ခံတပ္မ်ား၊ ျမိဳ႔ၾကီးမ်ား ကို ဗံုး ၾကဲတိုက္ခိုက္ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ျဗိတိသွ်တို႔ကို အလြယ္တကူနွင့္ မေအာင္နုိင္ေခ်။ ျဗိတိသွွ်ေလတပ္ကလည္း မိမိထက္ အေရအတြက္မ်ားေသာ ဂ်ာမန္ေလယဥ္မ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ ခုခံဖ်က္ဆီးေလသည္။ စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ျဗိတိန္နို္င္ငံကို လာေရာက္တိုက္ခိုက္ေသာ ဂ်ာမန္ေလယာဥ္ပ်ံေပါင္းမွာ ၆၅ဝ ခန္႔ရွိေလသည္။ ၁၉၄၀ ျပည့္နွစ္ ၾသဂုတ္လမွ ေအာက္တိုဘာလထိ အပ်က္အစီးမွာ ဂ်ာမန္ေလယာဥ္- ၁၇၃၃ စင္း ဆံုးခဲ့ျပီး ျဗိတိသ်ွတိုက္ေလယာဥ္ ၉၁၅ စင္း ဆံုးရွုံုးမွု ရွိခဲ့သည္။ ဂ်ာမန္ေလတပ္သည္ ေလယာဥ္အေရအတြက္ ျဗိတိသ်ွ ေလတပ္ထက္ သာလြန္ေသာ္လည္း ေလယာဥ္ အမ်ိဳးအစားနွင့္ ေလသူရဲတို႔၏ စြမ္းရည္တြင္မူ ျဗိတိသွ် ေလတပ္က သာေပသည္။
ျဗိတိသွ် ေလသူရဲတို႔၏ စြမ္းေဆာင္မွုကို ခ်ီးက်ဴးအမႊမ္းတင္ေသာ အားျဖင့္ ထိုစဥ္က ျဗိတိသွ်၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဝင္စတန္ခ်ာခ်ီက လူ႔ေလာကတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ စစ္ပြဲမ်ားအနက္ ဤမွွ် နည္းပါးသူ ( ေလသူရဲ) မ်ားကို ဤမွ် မ်ားျပားသူ (ျဗိတိန္နုိင္ငံသား) မ်ားက ေက်းဇူး တင္အပ္ဖြယ္ေကာင္းသည့္ အျဖစ္မ်ိဳးမွာ မရွိဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ေနာက္ဆံုးတြင္ ဂ်ာမန္တို႔သည္ ျဗိတိန္နုိင္ငံအား ေလေၾကာင္းမ် အျပတ္အသတ္တိုက္ခိုက္မည့္ ပင္လယ္ဖ်ံ စစ္ဆင္ေရးကို လက္ေလ်ာ့လိုက္ၾကရသည္။
ျဗိတိန္အား ေလေၾကာင္းမွ တိုက္ခိုက္ရန္ အၾကံကို လက္ေလ်ာ့ရျပိးေနာက္ ဟစ္တလာသည္ ေနာက္ထပ္ အၾကီးအက်ယ္ ထိုးစစ္ဆင္ရန္ မၾကိဳးစားေတာ့ေခ်။ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာာင္စုမွာ ထိုအခ်ိန္အထိ ဟစ္တလာနွင့္ မဟာမိတ္စာခ်ဳပ္ ခ်ုဳပ္ဆိုထားေသာ္လည္း မူလကတညး္က နာဇီ၀ါဒအား မုန္းတီးေသာစိတ္ကို ၾကာရွည္စြာ လွိဳ႔၀ွက္မထားနုိင္ၾကေခ်။ ထိုအခ်က္ကို ေကာင္းစြာသိေသာ ဟစ္တလာသည္ ေရွးဦးစြာ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုကိုနွိမ္နွင္း ျပီးလွွ်င္ ဥေရာပတိုက္ တစ္တိုက္လံုးကို စိုးမိုးရန္ ၾကံရြယ္ထားေလသည္။
ဟစ္တလာသည္ ၾကားေနနို္င္ငံၾကီး နွစ္နုိင္ငံျဖစ္ေသာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု နွင့္ ဆိုဗိယက္ ျပည္ေထာင္စုတို႔၏ အင္အားစုကို ျဖိဳုခြဲရန္ အတြက္ အီတလီ၊ ဂ်ပန္တို႔နွင့္ ပူးေပါင္းထားေလသည္။ သို႔ျဖင့္ ၁၉၄ဝ ျပည့္နွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၇ ေန႔တြင္ ဝင္ရိုးတန္းနုိင္ငံမ်ား ဟူ၍ ေပၚေပါက္ေလသည္။ ယင္းစာခ်ဳပ္အရ ဥေရာပတိုက္တြင္ ဂ်ာမနီ နွင့္ အီတလီ တို႔၏ ဦးေဆာင္မွုကို ဂ်ပန္တို႔က အသိအမွတ္ျပဳၾကရသည္။ မဟာမိတ္တစ္နုိင္ငံအား ျပင္ပရန္သူမ်ား က တုိက္ခိုက္ခဲ့ေသာ္ တစ္ဦးကို တစ္ဦး ကူညီရန္ သေဘာတူညီၾကသည္။
ဂ်ာမန္တို႕သည္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုအား ထိုးစစ္ဆင္နႊဲရန္ ၁၉၄ဝ ျပည့္နွစ္ ေႏြရာသီကပင္ စတင္ ျပင္ခဲ့ျပီး ေဆာင္းဦးကာလတြင္ အေသးစိတ္ စီစဥ္ခဲ့ေလသည္။ ဟစ္တလာသည္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ဘာဘာရိုဆာ စစ္ဆင္ေရး အမိန္႔အမွတ္ ၂၁ ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ျပိး ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုကို အလွွ်င္အျမန္ေခ်မွုန္း တိုက္ခိုက္ေရးအတြက္ ဂ်ာမန္တပ္မ်ားကို အသင့္ျပင္ထားရန္ ညႊန္ၾကားခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ဂ်ာမန္တို႔သည္ ၁၉၄၁ ခုနွစ္ ဇြန္လ ၂၂ ရက္ ေန႔တြင္ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုကို စစ္ေၾကာင္းသံုးေၾကာင္း ျဖင့္ လွ်ပ္တျပက္ ထိုးစစ္ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကသည္။ ဂ်ာမန္တပ္မ်ားသည္ ေအာင္ပြဲမ်ား ဆက္တိုက္ရရွိကာ တစ္ေန႔လွွ်င္ မိုင္ ၂ဝ နွုန္း မွ် ခ်ီတက္သိမ္းပိုက္နုိင္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၁ ခု နွစ္ ဒီဇင္ဘာလဆန္းတြင္ ဂ်ာမန္တပ္မ်ားသည္ ေမာ္စကိုျမိဳ႔ ဆင္ေျခဖံုး အထိေရာက္ရွိခဲ့ၾကသည္။ ေမာ္စကိုျမိဳ႔၏ ေျမာက္ဘက္ နွင့္ ေတာင္ဘက္တြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ျ့ပင္းထန္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဆိုဗီယက္ တို႔၏ ၾကံံ့ခိုင္မွုေၾကာင့္ ဂ်ာမန္ တို႔၏ ထိုးစစ္မွာ ႔ရပ္တန္႔သြားခဲ့ရသည္။
ဂ်ာမန္တို႔၏ ထိုးစစ္ရပ္တန္႕သြားျပီး ေနာက္တစ္ေန႔ ( ဒီဇင္ဘာလ ၆ ရက္) ေန႔မွာ ပင္ ဆိုဗီယက္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ဇူးေကာ့ဗ္ (ေနာက္တြင္ မာရွယ္) သည္ ေဆာင္းရာသီ အေထြေထြ ထိုးစစ္ၾကီး တစ္ရပ္ကို တန္ျပန္ဆင္ႏႊဲခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဂ်ာမန္တပ္မ်ား ေနာက္ဆုတ္ခဲ့ရျပိး ဂ်ာမန္ တပ္မ်ား၏ အေျခအေန ဆိုးသြားခဲ့သည္။ ဟစ္တလာသည္ ဒီဇင္ဘာလ ၈ ရက္ ေန႔တြင္ ေမာ္စကိုစစ္မ်က္နွာ နွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အစည္းအေ၀းတစ္ရက္ေခၚ ယူ က်င္းပခဲ့ျပိး အေျခအေနဆိုးရြားေနေသာ ေမာ္စကို ကို သိမ္းပိုက္ေရးအစီအစဥ္ ကို ရပ္ဆိုင္း ရန္ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ရက္ေပါင္း ၂ဝ ၾကာ ေမာ္စကို ကို သိမ္းပိုက္ေရး တိုက္ပြဲတြင္ ဂ်ာမန္စစ္သည္ေပါင္း ၁၅၅ဝဝဝ ေသေၾကဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ျပီး တင့္ကားေပါင္း ၈ဝဝ အေျမွာက္ေပါင္း ၃ဝဝဝ နွင့္ ေလယာဥ္ေပါင္း ၁၅ဝဝ ခန္႔ ပ်က္စီး ဆံုးရွံုးခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။
ဟစ္တလာ သည္ ၁၉၄၂ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လ တြင္ အေရွ့ဘက္ စစ္မ်က္နွာ၌ ထိုးစစ္သစ္ တစ္ရပ္ ဆင္ႏႊဲခဲ့ျပန္သည္။ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စု၏ အေနာက္ေတာင္ဘက္ျဖစ္ေသာ ေကာ့ေကးရွပ္ေဒသမွ ေရနံမ်ား ရယူလိုသျဖင့္ ထိုးစစ္ဆင္ျခငး္ျဖစ္သည္။ ထုိစစ္ဆင္ေရးတြင္ စတာလင္ ဂရက္ တုိက္ပြဲသည္ ၾကီးက်ယ္ထင္ရွားသည္။
စတာလင္ဂရက္ျမိဳ႔သည္ ေဗာ္လီဂါျဖစ္ ကမ္းေပၚတြင္ အလ်ားလိုက္ တည္ရွိေနေသာ ျမိဳ႔ျဖစ္သည္။ လူဦးေရ ငါးသိန္းခန္႔ ေနထိုင္၍ စစ္လက္နက္ ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေသာ စက္ရံုအလုပ္ရံုၾကိးမ်ားလည္း ရွိသည္။ ဂ်ာမန္ အမွတ္- ၆ တပ္မေတာ္သည္ ၁၉၄၂ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ စတာလင္ဂရက္ျမိဳ႔ ကို ထိုးစစ္ဆင္ႏႊဲရာ တစ္ပတ္လံုးလံုး တိုက္ပြဲျပင္းထန္စြာ ျဖစ္ပြားျပီး ဂ်ာမန္တပ္မ်ား ျမိဳ႔လယ္အထိ ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္နုိင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဆိုဗီယက္တပ္မ်ား ၾကံၾကံခံ ခုခံျပိး ဂ်ာမန္တို႔ကို ျပန္လည္ တိုက္ထုတ္ပစ္နုိင္ခဲ့သည္။
သို႔ျဖင့္ ဟစ္တလာ သည္ တိုက္ပြဲနည္းဗ်ဴဟာကို ေျပာင္းလဲပစ္လိုက္ျပိး စတာလင္ဂရက္ျမိဳ႔ကို အျပင္မွ ၀ိုင္းထားျပိး အေျမွာက္ၾကီးမ်ား၊ ဗံုးၾကဲေလယာဥ္မ်ားျဖင့္ စနစ္တက် ပစ္ခတ္ဗံုးၾကဲ ဖ်က္ဆီးရန္ အမိန္႔ေပးထားခဲ့သည္။ ဂ်ာမန္နွင့္ ဆိုဗီယက္ တို႔သည္ အပ်က္အစီးမ်ားအၾကား လမ္းၾကိဳလမ္းၾကား ေျမေပၚ ေျမေအာက္ အနွံ့ တစ္အိမ္တက္ဆင္းတိုက္ခိုက္ၾကရာ ေျမၾကြက္စစ္ပြဲ “ ( Rat War ) ဟူ၍ပင္ အမည္တြင္သြားသည္။
အလယ္ပိုင္း စစ္မ်က္နွာတြင္ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စု၏ စစ္တပ္မ်ား ထိုးစစ္ဆင္ေနစဥ္ တစ္ကမၻာလံုး မေမွွ်ာ္လင့္ေသာ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခု ေပၚေပါက္လာသည္။ ထုိေန႔ကား ၁၉၄၁ ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၇ ရက္ေန႔ တြင္ ၀င္ရိုးတန္း နုိင္ငံတစ္ခုျဖစ္ေသာ ဂ်ပန္နုိင္ငံသည္ စစ္မေၾကညာဘဲ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုပိုင္ ဟာ၀ိုင္ရီက်ြန္းရွိ “ ပါးဟာဗာေခၚ “ ပုလဲဆိပ္ကမ္း” ကို ရုတ္တရက္ ဗံုးၾကဲတိုက္ခိုက္သည္။ ထိုသု္ိ႔ စတင္ တိုက္ခိုက္ျပီး ေနာက္ နာရီေပါင္း မ်ားစြာၾကာမွ ဂ်ပန္အစိုးရက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနွင့္ ျဗိတိန္ကို စစ္ေၾကညာေလသည္။ ဒီဇင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ျဗိတိန္နွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႔ကလည္း ဂ်ပန္အား ျပန္၍ စစ္ေၾကညာေလသည္။ ဂ်ာမနီနွင့္ အီတလီတို႔ကလည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအား စစ္ေၾကညာ၍ အေမရိကန္ ျပည္ေထာာင္စုကလည္း ခ်က္ျခင္း တုန္႔ျပန္သည္။ ဤ သို႔ျဖင့္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ၾကီးမွာ တစ္ကမၻာလံုးသို႔ ျပန္႔နွံသြားေလသည္။ အဆိုပါ ပုလဲဆိပ္ကမ္းတိုက္ပြဲတြင္ အေမရိကန္တို႔ဘက္မွ တိုက္သေဘၤာၾကီး ငါးစီး နစ္ျမဳပ္သြားျပိး နွစ္စီး ပ်က္စီးသြားသည္။ ခရုဇာသေဘၤာငယ္သံုးစီး၊ ဖ်က္သေဘၤာ သံုးစီး နွင့္ အရန္သေဘၤာ အမ်ားအျပား နစ္ျမဳပ္ပ်က္စီးသြားခဲ့သည္။ ေလယာဥ္ ၁၈၈ စင္း ဆံုးရွံုးျပီး အစင္း ၃ဝဝ ပ်က္စီးသြားခဲ့သည္။ အရာရွိနွင့္ စစ္သည္ ၂၃၄၃ ေယာက္ေသဆံုးျပိး ၁၂၇၂ ေယာက္ဒဏ္ရာရကာ ၁ဝဝဝ ေက်ာ္ ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့သည္။ ဂ်ပန္တို႔ဘက္မွ ေလယာဥ္ ၂၉ စင္း၊ ေရငုပ္သေဘၤာၾကိးတစ္စီး နွင့္ ေရငုပ္သေဘၤာငယ္ ငါးစီး ဆံုးရွံုးခဲ့သည္။
ထိုတိုက္ပြဲေၾကာင့္ အေမရိကန္ ၊ ပစၥိဖိ္တ္ ေရတပ္သည္ သံုးမရေအာာင္ ပ်က္စီးသြားခဲ့ျပိးေနာက္ ေရတပ္အင္အား ဆံုးရွံုးမွုမွာ ပထမကမၻာစစ္ အတြင္းက ဆံုးရွံုးမွုထက္ သာလြန္ခဲ့သည္။ ပုလဲဆိပ္ကမ္း ဗံုးၾကဲခ်ိန္နွင့္ တစ္ျပိဳင္တည္းမွာပင္ ပစၥိဖိတ္ အေနာက္ပိုင္းေဒသကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာ ေျခာက္လအတြင္း ပစၥိဖိတ္ အေနာက္ ပိုင္း တစ္ခုလံုးကို သိမ္းပိုက္နုိင္ခ့ဲျပီး စစ္အင္အားၾကီးမ်ားစြာျဖင့္ အိႏၵိယ နယ္စပ္အထိ ျခိမ္းေျခာက္လာနုိင္ခဲ့သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ေရနံထြက္ရာ ဒတ္ခ်္ အေရွ့ အိႏၵိယ ကြ်န္းစုကို ရရွိရုံမွ်မက ဂ်ပန္သို႔ ေရနံတင္ပို႔ရာ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းလမ္းကိုလည္း ဖြင့္ထားနုိင္ခဲ့သည္။
ဂ်ပန္တို႔ သိမ္းပိုက္မိထားေသာ ေဒသၾကီးမ်ာ မ်ားစြာ က်ယ္ျပန္႔လွသျဖင့္ စစ္ကာလ ေျခာက္လ ေက်ာ္လာခ်ိန္တြင္ ဂ်ပန္နုိင္ငံသည္ မိမိ၏ စစ္အင္အားကို အစြမ္းကုန္ျဖန္ံက်က္မိေနျပီျဖစ္သည္။ ဂ်ပန္၏ ေအာင္ပြဲအဓြန္႔ရွည္ တည္တံ့ေရးသည္ ဥေရာပ စစ္မ်က္နွာမွ မဟာမိတ္ ဟစ္တလာ၏ ေအာင္ျမင္မွုအေပၚတြင္ တည္မွီေနရာ ဟစ္တလာ၏ ဂ်ာမနီ မလြဲမေသြပ်က္စီးေတာ့မည့္ အေျခအေနတြင္ ဂ်ပန္တို႔၏ေအာင္ပြဲရက္မ်ား လည္း အကန္႔အသတ္ ရွိလာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ တို႔သည္ စစ္မ်က္နွာ က်ယ္ျပန္႔စြာ တုိက္ေနရျပီး ေလေၾကာင္း စိုးမိုးနုိင္မွု မရွိသျဖင့္ ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ အားနည္း ကာ က်ိဳးေပါက္ခဲ့ရသည္။
အေမရိကန္ စစ္ဦးသည္ ဂ်ပန္ျပည္မ ကြ်န္းစုဆီသို႔လည္းေကာင္း၊ ဒတ္ခ်္ အေရွ့အိႏၵိယကြ်န္းစု ဆီသို႔လည္းေကာင္း ျဖန္႔က်က္ လွ်က္ ဦးတည္၍ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ပထမပိုင္းတြင္ အေမရိကန္ တို႔သည္ ဂ်ပန္တို႔အား အေရးၾကီးဆံုးေသာ ေဒသမ်ားတြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ဆင္ႏႊဲခဲ့သည္။
၁၉၄၄ ခုနွစ္အတြင္းမွာပင္ အေမရိကန္တပ္မ်ားသည္ ပစၥိဖိတ္ေနာက္ပိုင္း ေဒသသို႔လည္း ထိုးစစ္မ်ားဆင္ႏႊဲခဲ့ရာ စက္တင္ဘာလ လယ္တြင္ ဒတ္ခ်္ အေရွ့အိႏၵိယကြ်န္းစု သို႔ ခ်ဥ္းကပ္လာမိျပိး ေအက္တိုဘာလ ၂၀ ရက္ ေန႔တြင္ ေလတီ ( Layte ) ကြ်န္း တိုက္ပြဲျဖင့္ ဖိလစ္ပိုင္ကြ်န္း စုသို႔ ခ်ဥ္းကပ္လာခဲ့သည္။ ၁၉၄၅ ခုနွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ ၉ ရက္ေန႔ တြင္ လူဇုံကြ်န္း “ Luzon “ တိုက္ပြဲျဖင့္ ပစၥိဖိ္တ္ အေနာက္ပိုင္း ေဒသ၌ ဂ်ပန္တို႔၏ စိုးမိုးမွုကို ခ်ိဳးဖ်က္နုိင္ခဲ့သည္။
ပစၥိဖိ္တ္သမုဒၵရာဖက္တြင္ အေမရိကန္နွင့္ ဂ်ပန္တို႔ သဲသဲမဲမဲ တိုက္ခိုက္ေနစဥ္ ဥေရာပတိုက္ တြင္ ဂ်ာမနီ မ်ားသည္ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာာင္စုကို ေႏြရာသီ ထိုးစစ္ဆင္လွွ်က္ရွိသည္။ ဆိုဗီယက္ နုိင္ငံျခားေရး ဝန္ၾကီး မိုလိုေတာ့ သည္ ၁၉၄၂ ခုနွစ္ ေမလတြင္ လန္ဒန္နွင့္ ၀ါရွင္တန္ ျမိဳ႔ေတာ္မ်ားကို သြားေရာက္ျပိးလွွွ်င္ ဒုတိယ စစ္မ်က္နွာဖြင့္လွစ္ေရး ကို ေဆြးေႏြးသည္။
၁၉၄၂ ခုနွစ္က စ၍ ျဗိတိသွွ်ေလတပ္မေတာ္သည္ ဂ်ာမန္စက္မွုလက္မွု အလုပ္ရ႔ုံၾကီးမ်ား ကို အျပင္းအထန္ဗံုးၾကဲစျပဳေလသည္။ ေမလတြင္ ကိုလုန္းျမိဳ႔ ေပၚသို႔ ေလယာဥ္ ၁ဝဝဝ ေက်ာ္ျဖင့္ သြားေရာက္ ဗံုးက်ဲဖ်က္ဆီးသည္။ တစ္ေန႔လုံးပင္ ျဗိတိသ်ွေလတပ္သည္ ဂ်ာမန္စစ္စခန္းမ်ား၊ အလုပ္ရံု စက္ရံုမ်ားကို စနစ္တက် ဗံုးၾကဲ တုိက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီးသည္။
၁၉၄၂ ခုနွစ္ နို၀င္ဘာလတြင္ ဆိုဗီယက္တို႔သည္ တန္ျပန္ထိုးစစ္ဆင္ျပိးလွ်င္ စတာလင္ဂရက္နွင့္ ေမာ္စကိုျမိဳ႔အၾကား ရွိ ဂ်ာမန္စစ္ေၾကာင္းကို ၀ိုင္းမိကာ ေခ်မွဳန္းပစ္နိင္ေလသည္။ ဂ်ာမန္တို႔သိမ္းပိုက္ထားေသာ ျမိဳ႔မ်ားစြာကိုလည္း ျပန္လည္ရရွိသည္။ ၁၉၄၂ ခုနွစ္တြင္ စမိုလင့္၊ ခါေခါ့ စေသာ ျမိဳ႔ၾကိးမ်ားကို ဂ်ာမန္တိို႔ လက္မွ ျပန္လည္ရရွိေလသည္။
၁၉၄၄ ခုနွစ္ ဇြန္လ ၆ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ အိုင္စင္ေဟာင္း၀ါး အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ မဟာမိတ္တပ္ေပါင္းစုသည္ ျပင္သစ္နုိင္ငံ ေနာ္မန္ဒီကန္းေျခမွ ဥေရာပတိုက္ေပၚသို႔ တက္ေရာက္ၾကသည္။ ထိုေန႔ကား ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ ဒီေဒး ( D- Day ) ဟု ထင္ရွားေလသည္။ ဤ အခ်ိန္မွသာ ဒုတိယ စစ္မ်က္နွာေပၚေပါက္လာေတာ့သည္။ ကိုးလုန္း ျမိဳ႔က်ဆံုးျပိးေနာက္ ဂ်ာမန္တပ္မ်ားမွာ ေနာက္သို႔ တစ္ဆုတ္တည္း ဆုတ္ေနၾကရသည္။ ေနာက္ သံုးပတ္မွ်ၾကာေသာအခါ အေမရိကန္ နွင့္ ျပင္သစ္တပ္မ်ားသည္ ေျမထဲပင္လယ္ကမ္းေျခမွ ေန၍ ျပင္သစ္နုိင္ငံ ေပၚသို႔ တက္ေရာက္ၾကျပီးလွွ်င္ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ၇က္ ေန႔တြင္ ျပင္သစ္ျမိဳ႔ေတာ္ ပါရီျမိဳ႔ကို သိမ္းပိုက္မိၾကသည္။
မဟာမိတ္တပ္ေပါင္းစုသည္ ဆုတ္ခံလွွ်က္ရွိေသာ ဂ်ာမန္တပ္မ်ားကို လိုက္လံတိုက္ခိုက္ယင္း ေရွ႔သို႔တြင္တြင္ၾကီး ခ်ီတက္လွွ်က္ ဘဲလ္ဂ်ီယံ၊ လူဇင္ဘတ္၊ ေဟာ္လန္ စေသာ နိုင္ငံမ်ားကို ဂ်ာမန္တို႔လက္မွ ကယ္တင္လိုက္သည္။ အဂၤလိပ္ ေရလက္ၾကားၾကိးကိုလည္း ျပန္လည္စိုးမိုးနိုင္ေလသည္။ ဂ်ာမန္တပ္မ်ားမွာ ျပင္သစ္နုိုင္ငံမွ တစ္ေျဖးေျဖး ေမာင္းထုတ္ျခင္းခံေနရသည္။ ၁၉၄၅ ခုနွစ္ဆန္းစတြင္ ဆိုဗီယက္တပ္မ်ားက ပိုလန္နွင့္ ေဗာ္လတစ္နုိုင္ငံမ်ားကို ဂ်ာမန္တို႔လက္မွ ကယ္ထုတ္နုိင္ခဲ့သည္။ ယူရုဆလားဗီးယား တြင္ ကားမား ရွယ္တိီးတိုး ေခါင္းေဆာင္ေသာ ေျပာက္က်ား ေတာ္လွန္ေရးတပ္မ်ားသည္ ဖက္ဆစ္တို႔ ကို တြန္းလွန္လွွ်က္ရွိသည္။ ဂရိနုိင္ငံကိုလည္း ၁၉၄၄ ခုနွစ္ နို၀င္ဘာလတြင္ ကယ္လိုက္သည္။
၁၉၄၅ ခုနွစ္ ေႏြဥိီးတြင္ မဟာမိတ္တပ္ေပါင္းစုသည္ ဂ်ာမနီတြင္ အျပင္းထိုးစစ္ဆင္ကာ ရိုင္းျမစ္ကို ျဖတ္ကူး၍ ဂ်ာမန္ျမိဳ႔ၾကီးမ်ားကို သိမ္းယူေလသည္။ ဧျပီလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ အေရွ့ဖက္မွ ေအာင္ပြဲဆင္လွ်က္ရွိသည့္ ဆိုဗီယက္တပ္နီေတာ္သည္ ဘာလင္ျမိဳ႔ေတာ္ထဲသို႔ ပထမဆံုး၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ဟစ္တလာကား လက္မေလ်ာ့ေသး။ ၾကြင္းက်န္ေနေသးေသာ အင္အားစုနွင့္ ခုခံလွ်က္ရွိေသးသည္။ အေရွ့ဖက္ သို႔ ခ်ီတက္လွ်က္ရွိေသာ အေမရိကန္တပ္မ်ား နွင့္ အေနာက္သို႔ ခ်ိီတက္လွ်က္ရွိေသာ ဆိုဗီယက္တပ္မ်ားသို႔ အယ္လ္ဘီျမစ္ကမ္းေပၚရွိ ေတာ္ဂို ျမိဳ႔၌ ၁၉၄၅ ခုနွစ္ ဧျပီလ ၂၅ ရက္ေန႔ တြင္ ေတြ့ဆံုမိၾကသည္။
ထိုနွစ္ ဧျပီလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ အီတလီ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး သမားမ်ားက အာဏာရွင္ မူဆိုလိုနီအား သုတ္သင္လုိက္ၾကသည္။ ေမလ ၁ ရက္ေန႔တြင္မူ ဟစ္တလာ ေသဆုံးျပီဆိုေသာ သတင္းကို ဂ်ာမန္ ေရဒီယို က ေၾကညာသည္။ ေနာက္တစ္ေန႔တြင္ ရုရွား တပ္နီေတာ္က ဘာလင္ျမိဳ႔ေတာ္ကို လံုးဝ စီးမိျပီး ေနက္ငါးရက္မွ်အၾကာ ၁၉၄၅ ခုနွစ္ ေမလ ၇ ရက္ ေန႔တြင္ နာဇီ ဂ်ာမနီတို႔ ျခြင္းခ်က္မရွိ လက္နက္ခ်ေလသည္။ သို႔ျဖင့္ ဥေရာပ စစ္ပြဲၾကိးကား ျပီးဆံုးသြားေလသည္။ ကမၻာစစ္မ်က္နွာတြင္ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္တစ္ဦးတည္း သာက်န္ရစ္လွ်က္ရွိသည္။
ဥေရာပ စစ္မ်က္နွာတြင္ ဟစ္တလာ၏ တပ္မ်ား လက္နက္ခ်ျပီးေနာက္ အေမရိကန္ သမၼတ၊ တရုတ္သမၼတ နုိင္ငံ ေနရွင္နယ္လစ္အစိုးရ၏ သမၼတ၊ ျဗိတိန္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္န်င့္ ဆိုဗီယက္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္တို႔သည္ ပို႔စဒမ္ကြန္ဖရင့္ က်င္းပခဲ့သည္။ ထို ကြန္ဖရင့္က ၁၉၄၅ ခုနွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၆ ရက္ေန႔ တြင္ ပို႔စဒမ္ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ကာ ဂ်ပန္နုိင္ငံအား လက္နက္ခ်ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ေၾကညာခ်က္ကို အေမရိကန္ သမၼတ၊ တရုတ္ သမၼတ နွင္ ျဗိတိန္္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ တို႔ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။
ဂ်ပန္နုိင္ငံအေနနွင့္ စစ္နုိင္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိေသာ္လည္း ဂ်ပန္နုိင္ငံသည္ အာဏာပိုင္ အသိုင္းအဝန္း တြင္ ပို႔စဒမ္ ေၾကညာခ်က္အား လက္ခံေရး လက္မခံေရး အျငင္းပြားေနခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ေနွာင့္ေနွးေနစဥ္ ၁၉၄၅ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လ ၆ ရက္ေန႔ နံနက္ ၉ နာရီ ၁၅ မိနစ္တြင္ ဂ်ပန္နုိင္ငံ ဟြန္ရွဴကြ်န္း ေပၚရွိ ဟီရိုရွီးမား ျမိဳ႔ေပၚ ကို အေမရိကန္က အဏုျမဴဗံုး တစ္လုံး ၾကဲခ်ခဲ့သည္။ အဆိုပါ ဗံုးေၾကာင့္ ဟီရိုရွီးမား ျမိဳ႔တြင္ ေနထိုင္သူ လူဦးေ၇ – ၃၄၄ဝဝဝ ရွိသည့္အနက္ ေသဆံုးသူနွင့္ ေပ်ာက္ဆံုးသူ ဦးေရ ၇၁ဝဝဝ နွင့္ ဒဏ္ရာ ရသူ ၆၈ဝဝဝ ရွိခဲ့သည္။
ေနာက္ သံုးရက္အၾကာ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ ေန႔ နံနက္ ၁၁ နာရီ ၃၀ မိနစ္တြင္ ဂ်ပန္နုိင္ငံ က်ဴရွဴကြ်န္း ေပၚရွိ နာဂါဆကီ ျမိဳ႔ေပၚသို႔ အေမရိကန္ အဏုျမဴ ဗံုး ေနာက္တစ္လံုး ၾကဲခ်ခဲ့ျပန္သည္။ ဒုတိယ ဗံုးေၾကာင့္ လူေပါင္း ၃၅ဝဝဝ ေသဆံုးျပိး ၆ဝဝဝဝ ဒဏ္ရာ ရခဲ့သည္။ အနုျမဴဗံုးဒဏ္ေၾကာင့္ ဒဏ္ရာရသူမ်ားမွာ ယေန႔ထိ သားစဥ္ ေျမးဆက္ ခံစားေနၾကရဆံျဖစ္သည္။
ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုကလည္း ဆုိဗီယက္ ၊ အေမရိကန္ နွင့္ ျဗိတိန္ ၾကီး ၃ ၾကိး သေဘာတူညီခ်က္အရ ၾသဂုတ္ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ပန္တို႔ စစ္ေၾကညာျပီး ဆိုဗီယက္တပ္မ်ားသည္ ဂ်ပန္ လက္ေအာက္ရွိ မန္ခ်ဴးရီးယား ကို ၀င္ျပီး ဖက္ဆစ္တို႔လက္မွ ကယ္တင္ခဲ့သည္။ မဟာမိတ္ ေလယာဥ္မ်ားသည္ ဂ်ပန္နိုင္ငံကို ၾသဂုတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ဗံုးၾကဲတိုက္ခိုက္ျပန္သည္။ ထို႔ေနာက္ ၾသဂုတ္ ၁၄ ရက္ ေန႔တြင္ ဂ်ပန္ ဧကရာဇ္ ဘုရင္ ဟီရိုဟီတို သည္ အစိုးရနွင့္ စစ္ဘက္အၾကီးအကဲမ်ားကို အစည္းအေ၀းေခၚယူျပီး တိုင္းျပည္ ဆက္လက္ မနစ္နာေစရန္ ပို႔စဒမ္ ေၾကညာခ်က္ကို လက္ခံရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့သည္။ ထိုေန႔ည ၁၁ နာရီတြင္ ဂ်ပန္အစိုးရသည္ မဟာမိတ္ ေလးနုိင္ငံသို႔ ပို႔စဒမ္ ေၾကညာခ်က္ကို ျခြင္းခ်က္မရွိ လက္ခံေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၅ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔ တြင္ ဂ်ပန္ ဧကရာဇ္ဘုရင္ က တိုင္းျပည္သို႔ လက္နက္ခ်ေၾကာင္း အသံလႊင့္ ေၾကညာခဲ့သည္။ လက္နက္ခ် စာခ်ဳပ္ကို စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ပန္ပင္လယ္ရွိ အေမရိကန္ စစ္သေဘၤာ မစ္ဆူရီ ေပၚ၌ က်င္းပခဲ့ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး မက္အာသာ နွင့္ မဟာမိတ္မ်ား ေရွ့ေမွာက္၌ ဂ်ပန္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး အူမဲဇူ က လက္နက္ခ်စာခ်ဳပ္ ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။ ယင္းေန႕ကို “ ဗြီေဂ်ေဒး “ ( VJ- Day ) ေခၚ ဂ်ပန္ကို ေအာင္ နုိ္င္ေသာေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဤ သို႔ျဖင့္ ၁၉၃၉ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ခဲ့ေသာ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီးသည္ ၁၉၄၅ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ လံုးဝ ျပီးဆံုးသြားေလသည္။
ကမၻာစစ္ၾကီး ျပီးဆံုးျပီးေနာက္ ဆန္ဖရန္စစၥတိုျမိဳ႔တြင္ ၁၉၄၅ ခုနွစ္ ဧျပီလ ၂၅ ရက္ေန႔မွ ဇြန္လ ၂၆ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပခဲ့ေသာ နုိင္ငံတကာ အဖြဲ့အစည္း တစ္ရပ္ဖြဲ့စည္းေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ကြန္ဖရင့္ ၌ နုိ္င္ငံေပါင္း ၅ဝ မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္းကို ေရးဆြဲခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၄၄ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လ နွင့္ ေအာက္တိုဘာလ တို႔တြင္ ဒမ္ဘာတင္အုပ္စု၌ တရုတ္ျပည္၊ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု၊ ျဗိတိန္နွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တို႔ ပူးေပါင္း အဆိုျပဳခဲ့ၾကသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ကိုယ္စားလွယ္မ်ား သည္စဥ္းစားသံုးသပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ဇြန္လ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ပဋိညာဥ္စာတမ္းကို ကိုုယ္စားလွယ္မ်ားက လက္မွတ္ေရးထိုးၾကသည္။ ကြန္ဖရင့္တြင္ ပါ၀င္ျခင္းမရွိခဲ့ေသာ ပိုလန္သည္လည္း ေနာက္ပိုင္း၌ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ေသာေၾကာင့္ မူလ ၅၁ နုိင္ငံတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ေလသည္။ ကုလသမဂၢအဖြဲ့ၾကိီးသည္ ၁၉၄၅ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ တရား၀င္ရွိလာခဲ့ရာ ယခုအခါ နွစ္ေပါင္း ၆၈ နွစ္ အတြင္း သို႔ ခ်ဥ္းနင္းဝင္ေရာက္ခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ ကုလသမဂၢဖြဲ့စည္းစက အဖြဲ့ဝင္ နုိ္င္ငံ ၅၁ နုိင္ငံသာ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀၁၂ ခုနွစ္၊ ၄၇ ၾကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ က်င္းပသည့္ အခ်ိန္အထိ အဖြဲ့၀င္နုိင္ငံေပါင္း ၁၉၃ နုိင္ငံ ရွိလာခဲ့သည္။
ကုလသမဂၢသက္တမ္း နွစ္ (၆၈) နွစ္အတြင္း အဓိကရည္မွန္းခ်က္ၾကီး နွစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ အနာဂတ္လူသား မ်ိဳးဆက္မ်ားအားစစ္မက္ေဘးဆိုးမၾကံဳရေလေအာာင္ကယ္တင္ေစာင့္ေရွာက္ရန္နွင့္လူမွုဖြံ့ျဖိဳးတိုးတက္ေရး၊သဘာဝေဘးဒဏ္ကာကြယ္ေရး၊က်န္မာေရး၊လူ့အခြင့္ေရးကာကြယ္ေစာက္ေရး၊စစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ားကူညီေရးနွင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ ဘဝအဆင့္အတန္း ဖန္တီးေရးကို ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးရန္ ဟူေသာ သႏၷိဌာန္ ၾကီးမ်ားကို ေအာင္ျမင္တန္သ၍ ေအာင္ျမင္စြာ ျဖည့္စြမ္း နုိ္င္ခဲ့သည္ဟု ဆိုနုိင္ေပသည္။သို ့ေသာ္ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီး ျပိီးဆံုးခ်ိန္မွယေန ့တိုင္တတိယစစ္ပဲြၾကိးမျဖစ္ပြားေစရန္ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ေသာ္လည္းကန့္သတ္စစ္ပဲြမ်ား၊ေဒသႏၱရစစ္ပဲြမ်ား ကို မူမဟန္ ့တားႏိုင္ခဲ့ေခ်။ထို ့ျပင္ဗီတိုအာဏာပိုင္ၾကီးငါးၾကီး(တရုပ္၊ရုရွား၊ျဗိတိန္၊ျပင္သစ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတ့ို ့့သည္သူတလူငါတမင္းျပဳမူလ်က္လူ့အခြင့္အေရး၊ဒီမိုကေရစီေရးႏွင့္စစ္အာဏာရွင္ဖယ္ရွားေရးကိစၥတို့တြင္ညိွႏွဳိင္း မရဘဲ မိမိတို ့၏အက်ိဳးစီးပြားကိုသာလွ်င္ေရွ့တန္းတင္ကာသူျဖဴလွ်င္ငါမည္းပမာျပဳမူလ်က္ရိွေနသည္ဝမ္းနည္းစရာပင္ျဖစ္သည္။
မည္သို့ဆိုေစ….စစ္၏ခါးသီးေသာအေတြ့အၾကံဳမ်ားကိုသင္ခန္းစာယူကာကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းသာယာဝေျပာေရးရရိွေစရန္ ထာဝရ ၾကိဳးပမ္းရြက္ေဆာင္ရန္အစဥ္ၾကိဳးပမ္းေနရမည္ျဖစ္ေပသည္။
သို ့မွသာ ေနာက္ထပ္ ကမၻာစစ္ၾကီးမ်ားမျဖစ္ပြားေစရန္ တားဆီးႏီုင္မည္မဟုတ္ပါေလာ။။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
