Leçon 16 (Lesson 16 )
Passé Composé ( Simple Past Tense ) အတိတ္ကာလျပပုဒ္
ပါရီေမာင္၊ စက္တင္ဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၃
ဒီတပါတ္မွာေတာ့ စကားေျပာဆိုရာမွာ ဘယ္ဘာသာနဲ႕ပဲေျပာေျပာ မျဖစ္မေန ထည့္သြင္းသံုးႏွဳံး ေျပာဆိုရတဲ့ အတိတ္ကာလကို ေျပာဆိုပံု နဲ႕ပါတ္သက္လို႕ သိသင့္တာေလးေတြကိုရွင္းလင္း ေပးသြားပါမယ္။
အတိတ္ကာလ ကိုသံုးႏွဳံးေျပာဆိုရာမွာ သိထားသင့္တာေလးေတြကို အရင္ရွင္းျပပါမယ္။
၁။လွဳပ္ရွားမွဳ တခုခုကို ျပဳလုပ္ျပီးစီးျခင္း၊
၂။ေဆာင္ရြက္မွဳတခုခုကိုျပဳလုပ္ျပီးစီးျခင္း၊
၃။ျဖစ္ေနခဲ့တဲ့ အေျခအေနကိုေျပာဆိုျခင္း၊
၄။အတိတ္ကာလတြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာျပဳလုပ္မွဳမ်ား ကိုကြဲျပားေသာ သံုးစြဲမွဳမ်ားျဖင့္ သံုးစြဲရျခင္းမ်ား
၅။အတိတ္ကာလတြင္ အမွန္တကယ္ ျဖစ္မလာခဲ့သည္မ်ားကိုေျပာဆိုျခင္း
စသည္ျဖင့္ ခြဲျခားသံုးစြဲ ရမည္ျဖစ္သျဖင့္ ေျပာဆိုရမည့္ အေႀကာင္းအရာကို သိရွိနားလည္ ရန္လိုအပ္သကဲ့သို႕ သက္ဆိုင္ေသာ verbe မ်ား၏ Conjugaison ကို ပိုင္နိုင္စြာလုပ္နိုင္ျခင္းမ်ားအျပင္၊ ခ်ိန္ညွိျခင္း ရွိေသာ အေျခအေနမ်ားအတြက္လည္း ခ်ိန္ညွိျခင္းမ်ားလုပ္ေပးရပါမည္။
( ပါရီေမာင္ မူလကေျပာခဲ့သလို ယခုသင္ခန္းစာမ်ားဟာ အေျခခံ အဆင့္ဆိုျပီး ရည္ရြယ္ခဲ့ေပမဲ့ ေရရင္း ေရးရင္း အရွိန္ကလဲရလာတာရယ္၊ တတ္နိုင္သေလာက္ ျပည့္စံုေအာင္ေပးျခင္တဲ့ အတြက္ အခုလို အလယ္အလတ္အဆင့္ထိေရာက္လာရပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ကလဲ တတ္နိုင္သမွ် အမွားနည္းေအာင္ ဂရုစိုက္ေနရေတာ့ တပါတ္နဲ႕တပါတ္ အခ်ိန္မီ မျပီးစီး တာကိုလဲ ထပ္ျပီး ေတာင္းပန္ရမွာပါ။ အခ်ိန္မရတာက အဓိကပါ။ )
အတိတ္ကာလနဲ႕ ေျပာဆိုသံုးစြဲတဲ့ေနရာမွာ မျဖစ္မေန သံုးရတဲ့ ၂မ်ိဳးကိုသာ ေဖၚျပေပးသြားပါမယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့အတိတ္ကာလျပပုဒ္ အပိုင္းက ပိုရွဳပ္ေထြးလာျပီး Conjugaison ေတြေရာကုန္မွာစိုးလို႕ပါ။ သာမန္ သံုးစြဲရတာမွာတင္ပဲ ေတာ္ေတာ္ ရွဳပ္တဲ့ Conjugaison ေတြေႀကာင့္ျပင္သစ္စာကို စိတ္ညစ္ရတဲ့အထဲ Tense ေတြပါလာရင္ ပိုခက္သြားပါျပီ။ အထက္က ေျပာခဲ့တာေတြကို ရွင္းျပပါမယ္။
၁။ လွဳပ္ရွားမွဳ သို႕မဟုတ္ ေဆာင္ရြက္မွဳတခုခုကို ေျပာဆိုဖို႕ အတြက္ ကို Passé Composé လို႕ ေခၚတဲ့ ရိုးရွင္းတဲ့ အတိတ္ကာလျပပုဒ္ Simple Past Tense နဲ႕သံုးစြဲျပီး ေျပာဆို ေရးသားရပါမယ္။
ဥပမာ – က်ေနာ္ထြက္သြားခဲ့တယ္။ က်မ ေျပးသြားခဲ့တယ္။ က်ေနာ္ရုပ္ရွင္ ႀကည့္ခဲ့တယ္။ သူ မနက္စာ စားခဲ့တယ္။ အေမစာအုပ္ဝယ္ခဲ့တယ္။
ဆိုတဲ့ စာေႀကာင္းေတြဟာ လွဳပ္ရွားမွဳ သို႕မဟုတ္ ေဆာင္ရြက္မွဳတခုခုကို ျပဆိုတာ ျဖစ္လို႕ ရိုးရိုး အတိတ္ကာလျပပုဒ္ အတြက္ သံုးစြဲရတဲ့ Passé Composé ကိုသာ သံုးစြဲရပါမယ္။ အဲဒီလွဳပ္ရွား မွဳေတြကို အခ်ိန္တိုေတာင္းတဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳ အျဖစ္သတ္မွတ္ထားရပါမယ္။ ေစာဒကတက္စရာ ရွိလာပါတယ္။
ရုပ္ရွင္ႀကည့္ခဲ့တယ္ ဆိုတာဟာ ရုပ္ရွင္ ၂နာရီေလာက္ ႀကည့္ေနတာကို ေတာင္ အခ်ိန္တိုု ဆိုျပီး သတ္မွတ္ရမလားေပါ့ေလ။ မွန္ပါတယ္။ မေန႕က က်ေနာ္ရုပ္ရွင္ ႀကည့္ခဲ့တယ္ လို႕ သာမန္ေျပာဆိုမွဳအတြက္ကေတာ့ အခ်ိန္တိုအေနေနနဲ႕ပဲေျပာရျပီး Passé Composé ကို သာသံုးစြဲရပါမယ္။
ဒါေပမဲ့ မေန႕က က်ေနာ္ရုပ္ရွင္ႀကည့္ေနတံုး မီးပ်က္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဆိုတဲ့ အေႀကာင္းေျပာရင္ေတာ့ မတူေတာ့ပါဘူး။ အတိအက်ေျပာရရင္ေတာ့ ႀကိယာ ၂ ခုျဖစ္လာတာကို သတိထားရပါေတာ့မယ္။” ႀကည့္” တယ္ဆိုတာရယ္၊ မီးပ်က္သြားတယ္ဆိုတဲ့ “ပ်က္” ဆိုတဲ့ ႀကိယာ ၂ခု ကို သိရပါမယ္။ အေသးစိတ္အေနနဲ႕ဆိုရင္ေတာ့ ” ႀကည့္ေနတာ “ ဆိုတဲ့ ပိုမိုရွည္လ်ားတဲ့ ကာလတခုေပၚမွာ ” ပ်က္တယ္” ဆိုတဲ့ တိုေတာင္းတဲ့ အျဖစ္ကေလး ျဖစ္ေပၚလာတာကို သိထားရပါမယ္။ ဒီအခါမွာ ပိုမိုရွည္လ်ားတဲ့ အခ်ိန္ကာလကို ျပဆိုတဲ့ ႀကည့္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ အေႀကာင္းအရာကို Passé Composé နဲ႕သံုးလို႕မရေတာ့ပါဘူး ။ Imparfait ဆိုတဲ့ အေျခအေနကိုျပဆိုတဲ့ အတိတ္ကာလာျပပုဒ္ အေနနဲ႕ သံုးရပါမယ္။ ျမန္မာလိုေျပာရရင္ ႀကည့္ေနတံုးမွာ လို႕ ဆိုရပါမယ္။ ပ်က္တာကိုေတာ့ Passé Composé ကိုပဲသံုးရပါမယ္။ ပိုမိုရွင္းလင္းျပီးေက်ညက္ျပီး အခုရွင္းလင္းခ်က္ကို နားလည္ထားရင္ အတိတ္ကာလ အတြက္ ေျပာဆိုသံုးစြဲမွဳမ်ားအတြက္ လြယ္ကူသြားမွာပါ။
၂။ျဖစ္ေနခဲ့တဲ့ အေျခအေနကို ေျပာဆိုရတာကေတာ့ ခုနက ေျပာခဲ့သလို ရုပ္ရွင္ႀကည့္ေနတံုး မီးပ်က္သြားခဲ့တယ္ ဆိုတာကို ေျပာဆိုသလိုပဲ မေန႕က ေနသာေနခဲ့တယ္ ၊ ရာသီဥတု သာယာခဲ့တယ္ဆိုတာေတြ အေျခအေနေတြ အတြက္ Imparfait ကိုပဲသံုးစြဲရပါမယ္။ စိတ္ခံစားမွဳျဖစ္တဲ့ က်ေနာ္တို႕အားလံုး ေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့ႀကတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး အတြက္လဲ Imparfait ကို သံုးပါတယ္။ ေနာက္ျပီး လွဳပ္ရွားမွဳ ၂ ခုထဲက ပိုမို ရွည္လ်ားတဲ့ လွုပ္ရွားမွဳကို အေျခအေနျပဆိုတဲ့ အေနနဲ႕ Imparfait ကိုသံုးရပါမယ္။
ဥပမာ – တေန႕က မိုးရြာေနတံုး က်ေနာ္ လမ္းေလ်ာက္ထြက္ခဲ့တယ္။
ဒီေတာ့ Imparfait ကိုသံုးစြဲဖို႕ မွတ္ရမွာက
အေျခအေနေတြ နဲ႕ စိတ္ခံစားမွဳ ကို ျပဆိုရာမွာသံုးရမယ္ ၊ အျဖစ္အပ်က္ ၂ခုမွာ ပိုမိုရွည္လ်ားတဲ့ ျဖစ္စဥ္ကို Imparfait နဲ႕သံုးစြဲျပီး ေရးသားေျပာဆိုရပါမယ္။
အတိတ္ကာလတြင္ အမွန္တကယ္မျဖစ္လာခဲ့သည္မ်ားကို သံုးစြဲေျပာဆို ရန္အတြက္ သာမန္ အခ်ိန္ကာလျပပုဒ္မ်ားကို ကြ်မ္းက်င္ ပိုင္နိုင္ျပီးအျခား အခ်ိန္ျပပုဒ္မ်ား၏ Conjugaison မ်ားကို သိရွိမွသာ ေျပာဆိုနိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ပါမည္။ ( ဥပမာ- က်ေနာ္ စာေမးပြဲေအာင္ခဲ့ရင္ အေမက ေဖါင္တိန္ဝယ္ေပးခဲ့မွာပဲ ။ ) ( အမွန္တကယ္က စာေမးပြဲ က်ခဲ့ပါတယ္)
ဒီေတာ့ Passé Composé ျဖစ္တဲ့ အတိတ္ကာလျပပုဒ္ ျဖစ္ေအာင္ဘယ္လိုေရးႀကမလဲ။
ေရွ႕ဆံုးကသင္ခန္းစာေတြမွာ ေဖၚျပခဲ့သလို ႀကိယာ၂ခုျဖစ္တဲ့ Avoir နဲ႕ Etre တို႕ရဲ႕ အေရးပါမွဳကို ေတြ႕ရပါေတာ့မယ္။ အဲဒါကို မသိရင္ Passé Composé လံုးဝ လုပ္လို႔ မရဘူးလို႕ပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ သိျပီးသားေပမဲ့ ေမ့ေနရင္လဲ ျပန္မွတ္မိသြားေအာင္ ေအာက္က လင့္ေလး ၂ ခုကို ျပန္ႀကည့္ေပးပါဦး။
Verbe ” Avoir ”
Verbe ” Etre “
အထက္ပါ ႀကိယာ၂ခုရဲ႕ Conjugaison ကို ေကာင္းစြာ ပိုင္နိုင္သြားျပီဆိုရင္ေတာ့ Passé Composé လို႕ဆိုတဲ့ အတိတ္ကာလျပပုဒ္တည္ေဆာက္ႀကည့္ႀကရေအာင္။
အရင္ဆံုးေျပာဆိုလိုတဲ့ အဓိက ႀကိယာကို သိရပါမယ္။
ဥပမာ – “ စား ခဲ့သည္ ” ဆိုတဲ့ စာေႀကာင္းတခုတည္ေဆာက္ရန္အတြက္ အဓိက ႀကိယာျဖစ္တဲ့ စားသည္ ကို manger ဆိုတာ သိရပါမယ္။ – – er နဲ႕ အဆံုးသတ္တဲ့ ပထမ အုပ္စုဝင္ ႀကိယာ ျဖစ္လို႕ အလြယ္ဆံုးလို႕ ေျပာရပါမယ္။ အဲဒီ manger ႀကိယာ ရဲ႕ Participe Passé လို႕ေခၚတဲ့ Past Participle ပံုစံကို သိရပါေတာ့မယ္။ ဒါကေတာ့လြယ္ပါတယ္။ အဆံုးသတ္စာလံုး ျဖစ္တဲ့ – – er ကို ျဖဳတ္ျပီး ” é ” ကိုထည့္ေပးလိုက္ပါ။
ဒါဆိုရင္ mangé လို႕ ျဖစ္လာျပီေပါ့။ တခုသတိထားရမွာက ျပင္သစ္စာလံုး ” e “ ရဲ႕ အေပၚမွာရွိတဲ့ သေကၤတေလးက ပံုစံ၂ မ်ိဳးရွိတာကို သိရပါမယ္။ အလြယ္မွတ္ရင္ ေရွ႕ပစ္ နဲ႕ ေနာက္ပစ္ေပါ့။ ေရွ႕ပစ္ ရဲ႕အသံက ” ေအး ” လို႕ထြက္ျပီး ၊ ေနာက္ပစ္က ” အဲ ” လို႕ထြက္ရပါမယ္။ ” é “ နဲ႕ ” è “ ကို ကြဲျပားေအာင္ ႀကည့္ပါ။
စာေႀကာင္းလုပ္တဲ့အခါမွာ “က်ေနာ္စားခဲ့သည္” လို႕ေျပာဖို႕အတြက္
Je mangé ဆိုျပီး စဥ္းစားလိုက္ရင္ေတာ့ လံုးဝ မွားသြားပါျပီ။ အဂၤလိပ္စာမွာလို မဟုတ္ပါဘူး။
Avoir ဆိုတဲ့ ႀကိယာ ကို ကတၱားပုဒ္ျဖစ္တဲ့ ျပဳလုပ္သူနဲ႕ လိုက္ဖက္ေအာင္ Conjugaison ျပဳလုပ္ျပီးမွ mangé ကို ထည့္ေရးလိုက္ရံုပါပဲ။ ဒါေႀကာင့္ ….
J’ai mangé ေရ ေမာန္႕ေဂ်း
J’ai mangé une pomme. ေရ ေမာန္႕ေဂ်း အယူးန္ေပါန္းမ္ ၊ က်ေနာ္ ပန္းသီးတလံုးစားခဲ့သည္။
J’ ai mangé un sandwich. ေရ ေမာန္႕ေဂ်း အန္ ေဆာင္းဒြစ္ရွ ၊ က်ေနာ္ဆန္းဒြစ္ တခုစားခဲ့သည္။
Nous avons regardé un film américain. နူဇာဗြန္ ရဂါေဒး အန္ ဖီးလ္မ္ အာေမရီ ကန္းန္
က်ေနာ္တို႕ အေမရိကန္ ရုပ္ရွင္ တကားႀကည့္ခဲ့သည္။
Il a chanté un chanson birman. အီလာ ေရွာန္႕ေတး အန္ ေရွာင္းေဆာင္း ဗီရကခ္္မန္းန္
သူ ျမန္မာ သီခ်င္းတပုဒ္ ဆိုခဲ့ သည္။
Elle a acheté un poison. အယ္လာ အာရွက္ေတး အန္ ပြားစြန္
သူမ ငါးတေကာင္ဝယ္ခဲ့သည္။
အထက္မွာေျပာခဲ့သလို – – er နဲ႕ အဆံုးသတ္တဲ့ႀကိယာေတြဟာ အလြယ္ဆံုးျဖစ္သလိုပဲ အဲဒီ ႀကိယာေတြကို လွဳပ္ရွားမွဳ မဟုတ္တဲ့ ႀကိယာေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားလို႕ ခ်ိန္ညွိျခင္းေတြ လံုးဝလုပ္မေပးရပါဘူး ။ ဆိုလိုတာက က်ေနာ္၊ သူ ၊ သူမ ၊ က်ေနာ္တို႕ ၊ခင္ဗ်ားတို႕ စသည္ျဖင့္
သံုးစြဲရတဲ့ Pronom Personnel ေတြ အရ အဖိုနာမ္ ၊ အမ နာမ္၊ အနည္းကိန္း၊ အမ်ား ကိန္း မည္သို႕ပင္ ရွိေစကာမူ ခ်ိန္ညွိျခင္း မျပဳလုပ္ရပဲ မူရင္း Participe Passé အတိုင္းသာ ထားရပါမယ္။
အတိ္တ္ကာလတခုကိုျပဆိုတဲ့ စာေႀကာင္းတခုေရးသား၊ ေျပာဆိုရာမွာ မူရင္းႀကိယာကို ေထာက္ကူဖို႕ Avoir သို႕မဟုတ္ Etre ကို သံုးစြဲရပါမယ္။ ေရြးခ်ယ္ရာမွာ လွဳပ္ရွားမွဳ မရွိတဲ့ႀကိယာေတြအတြက္ Avoir ကို သံုးရျပီး ၊ လွဳပ္ရွားမွဳရွိတဲ့ ႀကိယာေတြအတြက္ကေတာ့ Etre ကိုသံုးရပါမယ္။
ဒီအပါတ္မွာ Avoir ႀကိယာနဲ႕သံုးစြဲရတဲ့အေႀကာင္းကို ေဖၚျပျဖစ္လို႕ ေနာက္အပါတ္မွာ Etre ႀကိယာနဲ႕ သံုးရတာကို ေဖၚျပပါမယ္။ အေရးႀကီးတာကေတာ့ Etre နဲ႕ ျပဳလုပ္တဲ့ Passé Composé တိုင္းမွာ ခ်ိန္ညွိျခင္း ကို မျဖစ္မေန ျပဳလုပ္ေပးရပါေတာ့မယ္။ ပိုခက္ လာမယ္၊ ပိုရွုပ္လာမယ္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အခုထိ ေပးထားျပီးသမွ်ကို ေက်ညက္ေနေအာင္ လုပ္ထားေစခ်င္ပါတယ္။
Conjugaison နဲ႕ပါတ္သက္တဲ့ သင္ခန္းစာေတြလဲ ေနာက္မွေပးသြားပါမယ္။
ဒီတပါတ္ေတာ့ နားပါဦးမယ္
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
