မာန္သီဟထြန္း – ေဆပီယန္စ္၊ အပိုင္း (၁၃) – စိတ္ကူးအရွိတရား
Sapiens – A Brief History of Humankind by Yuval Noah Harari
(မိုးမခ) ေဖေဖာ္၀ါရီ ၅၊ ၂၀၁၉
စာေရးသူ၏ ေဖ့စ္ဘြတ္မွ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
ေဆပီယန္စ္ ၁၃
၁၈၉၆ခုႏွစ္မွာ ျပင္သစ္တရားဥပေဒကလည္း အာမန္ပူဂ်ဴးကုိ အလားတူ ဆက္ဆံခဲ့တယ္။ အာမန္ပူဂ်ဴးဟာ သူ႔မိဘေတြဆီကအေမြရတဲ့ စပရင္ေတြ၊ လႊေတြ၊ စက္ဘီးေတြထုတ္လုပ္တဲ့ တြင္ခံုလုပ္ငန္းကုိ ေမာ္ေတာ္ကားလုပ္ငန္းအျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ဆံုးျဖတ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ကန္႔သတ္တာဝန္ယူကုမၸဏီတစ္ခု သူတည္ေထာင္ခဲ့တယ္။ ကုမၸဏီကုိ သူ႔နာမည္ရင္းေပးခဲ့ေပမယ့္ ကုမၸဏီဟာ သူ႔အေပၚမွီတည္မႈမရွိပါဘူး။ တကယ္လုိ႔ ပူဂ်ဴးကားတစ္စီး အလုပ္မလုပ္ဘူးဆုိရင္ ဝယ္သူအေနျဖင့္ ပူဂ်ဴး(လုပ္ငန္း)ကုိတရားစြဲႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာမန္ပူဂ်ဴး(လူ)ကုိေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ကုမၸဏီအေနနဲ႔ ဖရန္႔ေငြ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကုိ ေခ်းယူၿပီးေနာက္ လုပ္ငန္းပ်က္သြားတယ္ဆုိရင္ အေၾကြးရွင္ေတြကုိ အာမန္ပူဂ်ဴးက ဖရန္႔ေငြတစ္ျပားမွ ျပန္ဆပ္ဖုိ႔မလုိပါဘူး။ တကယ္တမ္းမွာက ေခ်းေငြကုိ ပူဂ်ဴးလုပ္ငန္း သုိ႔မဟုတ္ ပူဂ်ဴးကုမၸဏီ ကုိသာ ေခ်းေပးျခင္းျဖစ္ၿပီး လူသားျဖစ္တဲ့ အာမန္ပူဂ်ဴးကုိ ေခ်းတာမဟုတ္ဘူး။ အာမန္ပူဂ်ဴးဟာ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့တယ္။ ပူဂ်ဴးကုမၸဏီဟာ အခုထက္ထိ ေကာင္းမြန္စြာလည္ပတ္ဆဲပါ။
အာမန္ပူဂ်ဴးဟာ ဒီပူဂ်ဴးကုမၸဏီကုိ ဘယ္လုိမ်ားဖန္တီးထူေထာင္နိုင္ခဲ့တာပါလိမ့္။ သမုိင္းတေလွ်ာက္ နတ္ဆရာေတြ၊ ေမွာ္ဆရာေတြက နတ္ဘုရားေတြ၊ နတ္ဘီလူးေတြအေၾကာင္း ဖန္းဆင္းခဲ့ၾကတာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ အခုထက္ထိ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ျပင္သစ္ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြဟာ တနဂၤေႏြေန႔တုိင္း ဘုရားေက်ာင္းေတြ ခရစ္ေတာ္ရဲ႕ကိုယ္ခႏၶာကုိ ဖန္ဆင္းေနၾကတာနဲ႔တူပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာ လူအမ်ားကုိ စိတ္ကူးယဥ္အေၾကာင္းအရာေတြ ေျပာဆုိၿပီး အဲဒါေတြကုိ လူအားလံုး လက္ခံယံုၾကည္ေအာင္ လုပ္တာပါပဲ။ ျပင္သစ္ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ လုပ္တဲ့ကိစၥမွာေတာ့ ေယရႈခရစ္ေတာ္ရဲ႕အသက္ရွင္ျခင္းႏွင့္ေသျခင္းဟာ ကက္သလစ္အသင္းေတာ္က ေျပာတဲ့အတုိင္းျဖစ္တယ္ဆုိတာ တကယ္အေရးႀကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအဆုိအရဆုိရင္ ကက္သလစ္ဘုန္းေတာ္ႀကီးတစ္ပါးက သူရဲ႕ျမင့္ျမတ္တဲ့သကၤန္းကုိဝတ္ဆင္ၿပီး မွန္ကန္တဲ့စကားလံုးေတြကုိ မွန္ကန္တဲ့အခါသမယမွာ ခမ္းနားစြာရြတ္ဆုိရင္ ရုိးရိုးသာမန္ေပါင္မုန္႔ႏွင့္ဝုိင္ ဟာ ဘုရားသခင္ရဲ႕ အေသြးေတာ္နဲ႔အသားေတာ္ အျဖစ္သုိ႔ ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးက ေဟာ္အက္စ္ ေခါပပ္စ္ မီယမ္ (လက္တင္- ‘Hoc est corpus meum!’ ဤအရာသည္ ငါ၏ကိုယ္ျဖစ္၏) ဟုရြတ္ဆုိလုိက္တာနဲ႔ အပ္ခ်ေလာင္း လုိ႔ဆုိရမလုိပဲ.. ေပါင္မုန္႔ဟာ ခရစ္ေတာ္ရဲ႕ အသားေတာ္အျဖစ္သုိ႔ ေျပာင္းလဲသြားတယ္။ အဲဒီလုိ ဘုန္းေတာ္ၾကီးက လုပ္ေဆာင္စရာေတြအားလံုးကုိ ေစ့စပ္ေသခ်ာစြာ မွန္မွန္ကန္ကန္ေဆာင္ရြက္တာကုိ ျမင္ရတဲ့အခါ သန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ဘာသာေေရးကုိင္းရိႈင္းတဲ့ ျပင္သစ္လူမ်ိဳးကက္သလစ္ေတြက အဲဒီပူေဇာ္ရာေပါင္မုန္႔နဲ႔ဝုိင္မွာ ဘုရားသခင္တကယ္ရွိသလုိ ယံုၾကည္ျပဳမူၾကပါတယ္။
ပူဂ်ဴးအက္စ္ေအလုိမ်ိဳး အေျခအေနမွာေတာ့ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာက ျပင္သစ္ပါလီမန္ကေရးဆြဲထားတဲ့ ျပင္သစ္တရားဥပေဒ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္သစ္ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္အမတ္ ေတြရဲ႕ အဆိုအရ လုိင္စင္ရွိေရွ႕ေနတစ္ေယာက္က မွန္ကန္တဲ့ဝတ္ျပဳနည္းေတြ၊ ထံုးတမ္းစဥ္လာအားလံုးကုိ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ၿပီး လုိအပ္တဲ့ဂါထာ၊ က်မ္းသစၥာေတြကုိ လွပစြာတန္ဆာဆင္ထားတဲ့ စာရြက္တစ္ရြက္ေပၚမွာ ေရးသားလုိက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ျပင္ဆင္ထားတဲ့ လက္မွတ္တံဆိပ္ကုိ စာရြက္ေအာက္ေျခမွာ ကပ္လုိက္တာနဲ႔ အပ္ခ်ေလာင္းလုိ႔ ဆုိရမလုိ.. ကုမၸဏီအသစ္တစ္ခု ေမြးဖြားတည္ရွိလာပါတယ္။ ၁၈၉၆ ခုႏွစ္တြင္ အာမန္ပူဂ်ဴးက သူ႔ကုုမၸဏီကုိတည္ေထာင္ခ်င္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္က ျမင့္ျမတ္တဲ့ ဒီလုပ္ထံုးလုပ္နည္းအားလံုးကို ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ေရွ႕ေနတစ္ဦးကုိ အခေၾကးေငြေပးခုိုင္းေစခဲ့တယ္။ ေရွ႕ေနက မွန္ကန္ေသာထံုးတမ္းစဥ္လာေတြ၊ လုိအပ္တဲ့ဂါထာ၊ က်မ္းသစၥာေတြကုိ ရြတ္ဖတ္လုိက္တာနဲ႔ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ေျဖာင့္မတ္တဲ့ျပင္သစ္ႏုိင္ငံသားေတြဟာ ပူဂ်ဴးကုမၸဏီ အမွန္တကယ္တည္ရွိလာသလုိပဲ ယံုၾကည္ျပဳမူၾကပါေတာ့တယ္။
တကယ္ထိေရာက္မႈရွိတဲ့စိတ္ကူးယဥ္အေၾကာင္းအရာေတြကုိ ေျပာျပဖုိ႔ မလြယ္ပါဘူး။ ဒီစိတ္ကူးယဥ္အေၾကာင္းအရာပံုျပင္ေတြကုိ ဖန္တီးရတာ မခက္ခဲေပမယ့္ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကုိ လူတုိင္းယံုၾကည္လာေအာင္လုပ္တဲ့အပိုင္းကေတာ့ ခက္ခဲပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္က နတ္ဘုရားေတြ၊ နိုင္ငံေတြ သုိ႔မဟုတ္ ကန္႔သတ္တာဝန္ယူကုမၸဏီ စတဲ့အရာေတြ တည္ရွိၾကတယ္ဆုိတာကုိ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာလူေတြ ယံုၾကည္လာေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္ပါသလဲ။ လူ႔သမုိင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီေမးခြန္းတစ္ခုအေပၚမွာပဲ လည္ပတ္ျဖစ္ပ်က္ေနတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ယံုၾကည္ေအာင္လုပ္ႏိုင္တယ္ဆုိတာနဲ႔ အဲဒီအရာက ေဆပီယန္စ္တုိ႔ကုိ အလြန္ႀကီးမားတဲ့စြမ္းအားကုိ ေပးစြမ္းပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ဆုိေတာ့ အဲဒီအခါၾကရင္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ တစိမ္းတရံေတြဟာ ဘံုပန္းတုိင္တစ္ခုဆီေရာက္ေအာင္ အတူပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္လာႏုိင္ၾကလုိ႔ပါ။ စဥ္းစားၾကည့္ပါ.. တကယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ ျပင္ပမွာတကယ္ရွိတဲ့ ျမစ္ေတြ၊ သစ္ပင္ေတြ၊ ျခေသၤ့ေတြ စတဲ့အရာေတြကုိသာ ေျပာဆုိႏိုင္ၾကမယ္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံေတြ၊ ဘုရားေက်ာင္းေတြ၊ တရားဥပေဒစနစ္ေတြ တည္ေထာင္ဖုိ႔ ဘယ္ေလာက္ ခက္ခဲလုိက္မလဲ။
ႏွစ္ကာလေတြၾကာလာတာနဲ႔အမွ် လူေတြဟာ အလြန္ရႈပ္ေထြးတဲ့ စိတ္ကူးအေၾကာင္းအရာကြန္ယက္ေတြကုိ ဖန္တီးလာခဲ့ၾကတယ္။ ဒီကြန္ယက္တန္ခိုးနဲ႔ လူ႔အေတြးစိတ္ကူးသက္သက္ျဖစ္တဲ့ ပူဂ်ဴးစတဲ့အရာေတြစာ တည္ရွိလာရံုတင္မကဘဲ အလြန္ႀကီးမားတဲ့ စြမ္းအားေတြကုိပါ ပုိင္ဆုိင္လာၾကတယ္။ ဒီစိတ္ကူးအေၾကာင္းအရာကြန္ယက္ေတြက တဆင့္ လူတုိ႔ဖန္တီးထားတဲ့ အရာေတြကုိ ပညာရွင္အသုိင္းအဝုိင္းမွာေတာ့ ‘စိတ္ကူးယဥ္မႈ’၊ ‘လူမႈစိတ္ကူးတည္ေဆာက္မႈ’ ဒါမဟုဆိ ‘စိတ္ကူးအရွိတရား’ လုိ႔ေခၚေဝၚသမုတ္ၾကပါတယ္။ စိတ္ကူးအရွိတရားတစ္ခုဟာ လိမ္ညာမႈတစ္ခု မဟုတ္ပါဘူး။ ျမစ္နားမွာ ျခေသၤ့တစ္ေကာင္မရွိမွန္း ေကာင္းစြာသိရက္နဲ႔ ျမစ္နားမွာျခေသၤ့တစ္ေကာင္ ရွိတယ္လုိ႔ေျပာလွ်င္ က်ေနာ္လိမ္တာပဲ။ လိမ္ညာတယ္ဆုိတာ ဘာမွထူးဆန္းတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေမ်ာက္စိမ္းေတြ၊ ခ်င္ပန္ဇီေတြလည္း လိမ္ညာႏုိင္ၾကတာပဲ။ ဥပမာအားျဖင့္ ေမ်ာက္စိမ္းတစ္ေကာင္က ဘယ္ျခေသၤ့မွ အနီးအနားမရွိဘဲနဲ႔ သတိထား ျခေသၤ့တစ္ေကာင္လာေနတယ္ ဟု ေအာ္ေျပာတာကုိ ပညာရွင္ေတြက ေစာင့္ၾကည့္ၾကတယ္။ အဲဒီလုိ ေအာ္ဟစ္သတိေပးတာေၾကာင့္ ငွက္ေပ်ာသီးတစ္လံုး ေလာေလာလတ္လတ္ေတြ႔ထားတဲ့ ေမ်ာက္စိမ္းတစ္ေကာင္ အလန္႔တၾကားထြက္ေျပးသြားတယ္။ လိမ္ညာေအာ္ေျပာတဲ့ ေမ်ာက္စိမ္းကေတာ့ တစ္ေကာင္တည္း ငွက္ေပ်ာသီးကုိ ေမာင္ပုိင္စီးခြင့္ရသြားတာပဲ။
လိမ္ညာျခင္းနဲ႔မတူတာက စိတ္ကူးအရွိတရားဆုိတာ လူတုိင္းယံုၾကည္ၾကတဲ့ အရာတစ္ခုျဖစ္တယ္။ အဲဒီလုိအမ်ားက လက္ခံယံုၾကည္ေနေသးသေရြ႕ စိတ္ကူးအရွိတရားဟာ ေလာကႀကီးအေပၚ သက္ေရာက္မႈ ရွိေနဦးမွာပဲ။ စေတတယ္ဂူက ပန္းပုသမားဟာ ျခေသၤ့ဝိဉာဥ္ကိုယ္ေစာင့္နတ္ တကယ္ရွိတယ္ဆုိတာကုိ အရိုးခံစိတ္နဲ႔ ယံုၾကည္ေကာင္း ယံုၾကည္ခဲ့မွာပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ ေမွာ္ဆရာေတြ သမားေယာင္ေတြသာျဖစ္တယ္္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔အမ်ားစုဟာ နတ္ဘုရားေတြ၊ နတ္ဆုိးေတြ ရွိတယ္ဆုိတာကုိ အရိုးခံစိတ္နဲ႔ ယံုၾကည္တဲ့လူေတြပါ။ သန္းၾကြယ္သူေ႒းအမ်ားစုဟာလည္း ေငြေၾကး၊ ကန္႔သတ္တာဝန္ယူကုမၸဏီ စတဲ့အရာေတြတည္ရွိမႈကုိ အမွန္တကယ္ယံုၾကည္ၾကတယ္။ လူအခြင့္အေရးတက္ၾကြသူ အမ်ားစုကလည္း လူအခြင့္အေရးဆုိတာ ရွိတယ္ဆုိတဲ့အေပၚ တကယ္ယံုၾကည္ၾကတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ကုလသမဂၢက လစ္ဗ်ားအစုိးရကုိ သူ႔ျပည္သူေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးကုိေလးစားဖုိ႔ ေတာင္းဆုိတဲ့အခ်ိန္က ဘယ္သူမွ လိမ္ညာေျပာဆုိေနခဲ့ျခင္းမဟုတ္ပါဘူး။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ကုလသမဂၢ၊ လစ္ဗ်ား၊ လူအခြင့္အေရး စတာေတြအားလံုးဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ အဆီအနွစ္ျပည့္ဝတဲ့စိတ္ကူးစိတ္သန္းေတြရဲ႕ စိတ္ကူးသက္သက္မွ်သာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
စဥ္းစားသိျမင္ျခင္းေျပာင္းလဲမႈႀကီး ျဖစ္ခ်ိန္ကစၿပီး ေဆပီယန္စ္တုိ႔ဟာ အခုလုိ ျဖစ္တည္မႈအရွိတရား ၂ ခုၾကားမွာ ရွင္သန္ေနထုိင္ၾကတယ္။ တဘက္မွာ တကယ့္အရွိတရားေတြျဖစ္တဲ့ ျမစ္ေတြ၊ သစ္ပင္ေတြ၊ ျခေသၤ့ေတြ စတဲ့အရာေတြ ရွိတယ္။ တျခားတဘက္မွာလည္း စိတ္ကူးအရွိတရားေတြျဖစ္တဲ့ နတ္ဘုရားေတြ၊ ႏုိင္ငံေတြ၊ ေကာ္ပုိေရးရွင္းေတြ ရွိတယ္။ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် စိတ္ကူးအရွိတရားေတြ စြမ္းအားႀကီးမားလာလုိက္တာ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ျမစ္ေတြ၊ သစ္ပင္ေတြ၊ ျခေသၤ့ေတြရဲ႕ အသက္ရွင္ရပ္တည္ႏုိင္ေရးဟာ ဒီစိတ္ကူးအရွိတရားမ်ားေတြျဖစ္တဲ့ နတ္ဘုရားေတြ၊ ႏုိင္ငံေတြ၊ ေကာ္ပုိေရးရွင္းေတြရဲ႕ သနားညွာတာမႈေအာက္မွာသာ မွီတည္ေနပါေတာ့တယ္။
ဘာသာျပန္ – မာန္သီဟထြန္း
ပံုေတြကုိ ေအာက္ပါလင့္ေတြကေန ယူပါတယ္။
https://www.todocoleccion.net/…/piero-casucci-armand-peugeo…
https://www.sciencesource.com/…/Catholic-Priest-Conducts-Ma…
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ