ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္း (သခ်ၤာ) – ေရးသားမထားေသာ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ား
ဒီမိုကေရစီစနစ္မ်ား က်ဆံုးျခင္းအေၾကာင္းမ်ား – အခန္းဆက္ ၂၂
(မိုးမခ) ဇန္န၀ါရီ ၁၆၊ ၂၀၁၉
Steven Levitsky ႏွင့္ Daniel Ziblatt တို႕ေရးသားေသာ How Demureness Die မွ The Unraveling ကုိ ဆက္လက္၍ ဘာသာျပန္ျခင္း ျဖစ္သည္။
႐ီပတ္ဘလစ္ကန္ (Republican) ပါတီ၏ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂင္ဂရစ္ (Gingrich) သည္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္သည္းခံျခင္း (tolerance) ႏွင့္ စိတ္ရွည္ျခင္း (forbearance) တို႕ကို စတင္၍ တုိက္ခိုက္ေသာ သူ၊ ႏိုင္ငံေရးကို တုိက္ခိုက္ျခင္းဟူေသာ မူ၀ါဒကို စတင္၍က်င့္သံုးသူအျဖစ္ သိၾကသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ၁၉၉၉ ခုႏွစ္၊ လႊတ္ေတာ္တြင္ သူမရွိေတာ့သည့္ ေနာက္ပို္င္းက်မွ သူ၏မူ၀ါဒသည္ အေကာင္အထည္ ေပၚလာသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းမ်ားကို ထင္ထင္ရွားရွားတိုက္ခိုက္ေသာသူမွာ တြန္ဒီေလး (Tom Delay) ျဖစ္သည္။ တြန္ဒီေလးသည္ တုိက္ခိုက္ျခင္း၊ ညိႇႏႈိင္းမႈကင္းမဲ့ျခင္း၊ ဟူေသာမူ၀ါဒမ်ားကို ႏွစ္ဆယ့္တစ္ရာစုထဲသို႕ သယ္ေဆာင္လာသူျဖစ္သည္။
သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀, ဒီဇင္ဘာလတြင္ သမၼတေဂ်ာ့ဒဘယူဘြတ္ (George W. ဘြတ္(ရွ)) တက္လာသည္။ သမၼတ ဘြတ္(ရွ) သည္ ႐ီပတ္ဘလစ္္ကန္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီပါတီတို႕ကို စည္းလံုးရန္၊ ပါတီႏွစ္ခုသည္ အရာရာကိုညိႇႏႈိင္း၍ လုပ္ေဆာင္ရန္ သူသည္ စည္းလံုးသူ (uniter) ျဖစ္ရန္၊ ခြဲျခားသူ (divider) မျဖစ္ေစ ရန္ ဂတိေပးခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္သူ၏ဂတိမ်ားသည္ အေကာင္အထည္ေပၚမလာခဲ့ပါ။ သူ႕ဘက္က သူဂတိ အတိုင္းမလုပ္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္၊ ဒီမိုကရက္အမတ္မ်ားကလည္း၊ လႊတ္ေတာ္၏လုပ္ပိုင္ခြင့္ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို အျပည့္အ၀သံုး၍၊ သမၼတဘြတ္လုပ္သမွ်ကို ဆန္႕က်င္ခဲ့သည္။ ဒီမိုကရက္အမတ္မ်ားသည္ ေရးသား၍မထားေသာစည္းမ်ဥ္းျဖစ္ေသာ သမၼတ၏တရားေရးရာ ၀န္ထမ္းမ်ားခန္႕ျခင္းကိုပါ ပိတ္ပင္ျခင္းကို လုပ္ခဲ့ သည္။
သမၼတဘြတ္(ရွ)ႏွင့္ သူ႕ကိုဆန္႔က်င္ေသာ ဒီမုိကရက္အမတ္မ်ား၏ ပဋိပကၡတြင္၊ ႏွစ္ဖက္စလံုး သည္ ေရးသားထားေသာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းမရွိၾကပါ။ ေရးသားထားေသာ စည္းမ်ဥ္း မ်ားအတိုင္း လုပ္ေဆာင္ၾကပါသည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္က်ဆံုးေတာ့မည့္အျဖစ္ နီးပါးေရာက္သြားခဲ့သည္မွာ၊ ေရးသားထားေသာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းေၾကာင့္မဟုတ္ပါ။ ေရးသားမထားေသာ္လည္း၊ အလို အေလ်ာက္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္နားလည္မႈ၊ ထံုးတမ္းမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းႏွင့္ တရား၀င္ေသာ္လည္း၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ မ်ားကိုအျပည့္အ၀သံုးစြဲျခင္းတို႕မွ ျဖစ္လာေသာ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
သမၼတဘြတ္(ရွ)၏ လက္ထက္တြင္ အထင္ရွားဆံုး လကၡဏာမ်ားမွာ သည္းခံျခင္းႏွင့္စိတ္ရွည္ျခင္း ပ်က္စီးျခင္းတို႕ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္လည္းသမၼတဘြတ္(ရွ)ကို အဖတ္ဆည္စရာတစ္ခုေတာ့ က်န္ေသး သည္။ ၄င္းသည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္မပ်က္စီးမသြားျခင္းအေၾကာင္း တစ္ခုျဖစ္သည္။ စက္တင္ဘာ (၁၁)ရက္ တုိက္ခိုက္မႈ၏ ေနာက္ပိုင္းတြင္၊ သမၼတ ဘြတ္(ရွ)သည္ ဒီမိုကေရတစ္ပါတီကို ႏိုင္ငံေတာ္သစၥာေဖာက္မႈ စသည္တို႕ကို အမည္တပ္၍၊ တုိက္ခိို္က္ႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားစြာရွိသည္။ သို႕ေသာ္ ထိုအခြင့္အလမ္းမ်ားကို သမၼတဘြတ္(ရွ)သည္ မသံုးစြဲခဲ့ပါ။
သုိ႕ေသာ္ ေဖါ့(စ)သတင္းဌာန (Fox News) ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာသတင္းဌာနတို႕သည္ ဒီမိုကရက္ပါတီ၀င္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံကိုခ်စ္သူမ်ားမဟုတ္ဟူ၍ လႊင့္ၾကသည္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ဒီမိုကရက္ပါတီ၀င္မ်ားသည္ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ အဲ(လ)ကာလီဒါး (Al Qaeda) ႏွင့္အဆက္အသြယ္ရွိသည္ဟု သတင္းလႊင့္ၾကသည္။
သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္ စာေရးဆရာမ အင္ကူလတာ (Ann Conlten) ေရးေသာစာအုပ္ မ်ားတြင္ လစ္ဘရယ္ပါတီ (Liberal) ႏွင့္ ဒီမိုကရက္ပါတီ၀င္ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ စာအုပ္မ်ား၏ ေခါင္းစဥ္ မ်ားသည္ပင္လွ်င္ တိုက္ခုိက္ေသာေခါင္းမ်ားျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ ၄င္းတို႕မွာ – ထိခုိက္ျခင္း (Slender) (2002), သစၥာေဖာက္ျခင္း (Treason) (2003) ဘုရားမရွိျခင္း (Godless) (2006), အျဖစ္ရွိ ေသာ (Guilty) (2009), ဒီမိုကေရစီကိုဆန္႕က်င္ျခင္း (Demonic) (2011) အေမရိကန္ကို အၿပီးအပိုင္ ႏႈတ္ဆက္ျခင္း Adios, America! (2015).
သစၥာေဖာက္ျခင္းအမည္ရွိေသာ စာအုပ္တြင္ ဒီမိုကရက္ပါတီသည္ စစ္ေအးကာလအတြင္းတြင္ ႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္တိုင္တုိင္ပင္ ႏိုင္ငံကိုသစၥာေဖာက္ခဲ့သည္ဟူ၍ ေရးသားထားသည္။ ထိုစာအုပ္သည္ New York Times သတင္းစာ၏ အေရာင္းရဆံုးစာအုပ္စာရင္းထဲတြင္ သံုးလေက်ာ္ေက်ာ္ပါ၀င္ခဲ့သည္။
2008 ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲနီးလာေသာအခါတြင္ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီမွ အေရြးခံမည့္ သမၼတေလာင္း အိုပါးမား (Barack Obama) ကို မါ့(စ)၀ါဒီ (ကြန္ျမဴနစ္)၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို ဆန္႕က်င္သူ၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္စြာ မူဆလင္ဘာသာကို ကိုးကြယ္သူ၊ ဟူ၍အပုပ္ခ်၍ ေဖါ့(စ)သတင္းဌာနက ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည္။ အိုဘားမားကို အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္မ်ားကို အားေပးသူဟုလည္း ဆိုခဲ့သည္။
အိုဘားမားသမၼတျဖစ္လာေသာအခါ ႏိုင္ငံတြင္သည္းခံျခင္းႏွင့္ ပူေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းတုိ႕၏ ေခတ္သစ္တစ္ခု ျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟူ၍ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကသည္။ သုိ႕ေသာ္လည္း ဤသို႕ျဖစ္မလာခဲ့ပါ။ အိုဘားမား၏ လက္ထက္တြင္ အစြန္းေရာက္၀ါဒအခ်င္းခ်င္းတိုက္ခိုက္မႈမ်ားသာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သမၼတ အိုဘားမား၏ သမၼတျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ တရား၀င္မႈကို အျငင္းပြားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ အိုဘားမားသမၼတျဖစ္လာေသာအခါတြင္ စာေရးဆရာမ်ား၊ ေရဒီယိုႏွင့္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားသမားမ်ား၊ ဘေလာက္ထုတ္လုပ္သူမ်ား၊ Bloggers မ်ားစုေပါင္း၍ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ အသြင္ေဆာင္ေသာ လဘက္ရည္ ပြဲ (Tea Party) လႈပ္ရွားမႈ ကိုျပဳလုပ္ၾကသည္။ ထိုလဘက္ရည္ပြဲသည္ အိုဘားမားကိုဆန္႕က်င္ေသာ ပြဲတစ္ခု ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးအရ လွပေသာအမည္မ်ားစြာ ေပးထားေသာလည္း၊ ဤလဘက္ရည္ပြဲမွာ အိုဘားမား၏ သမၼတျဖစ္ျခင္းကို တရားမ၀င္ေၾကာင္းျပသရန္ ျဖစ္သည္။
ဤလဘက္ရည္ပြဲတြင္ အဓိက ေဖာ္ထုတ္ေသာ အေၾကာင္းအရာႏွစ္ခုရွိသည္။ ပထမတစ္ခုမွာ – သမၼတအိုဘားမားသည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ၿခိမ္းေျခာက္လ်က္ရွိသည္။ အိုဘားမားသမၼတျဖစ္ျခင္းသည္ နာဇီဂ်ာမဏီ (Nazi Germany) ႏွင့္ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ (Soviet Union) တို႕ႏွင့္ ႏႈိင္းယဥ္ႏုိင္ေသာ အာဏာရွင္စနစ္မ်ိဳးကို ဦးတည္လွ်က္ရွိသည္။ သမၼတအိုဘားမားသည္ ဒီမိုကေရစီ၏ အေျခခံမူ၀ါဒမ်ားကို ယံုၾကည္ေသာမဟုတ္၊ ဆိုရွယ္လစ္၀ါဒကိုသာယံုၾကည္ေသာသူျဖစ္သည္- လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေပါ(လ) ဘေရာင္း (Paul Brown) ကေျပာသည္။ ေနာင္တြင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္လာမည့္ ဂ်ိဳနီအန္႕ (Joni Ernst) ကလည္း – သမၼတအိုးဘားမားသည္ အာဏာရွင္ျဖစ္လာၿပီး – ဟူ၍ ေျပာလိုက္သည္။
ဒုတိယအေၾကာင္းအရာတစ္ခုမွာ – အိုးဘားမားသည္ တကယ္အေမရိကန္လူမ်ိဳးစစ္စစ္မဟုတ္ ေၾကာင္း ေျပာသည္။ အိုးဘားမားသည္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား စစ္စစ္မဟုတ္မဟုတ္သကဲ့သို႕၊ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံကိုမခ်စ္၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ တန္ဖိုးထားေသာ မူ၀ါဒမ်ားကိုလည္း မယံုၾကည္ဟူ၍ လဘက္ရည္ပြဲတြင္ ဆိုၾကသည္။ လဘက္ရည္ပြဲ၏ အေရးပါေသာ အဖြဲ႕တြင္ တစ္ခုျဖစ္သူ ေလာ္ရီေရာ့ (Laurie Roth) က ဤသို႕ဆိုသည္ –
အခုအိမ္ျဖဴေတာ္ကုိ (လူထုရဲ႕မဲေပးမႈနဲ႕) ေရာက္ရွိေနတဲ့ အိုဘားမားဟာ၊ ခရစ္ယာန္မဟုတ္၊ မူဆလင္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာဆိုရွယ္လစ္ – ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒသမားျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာအေမရိကန္လူမ်ိဳး ဟန္ေဆာင္ေနကာ ျဖစ္ပါတယ္။
လဘက္ရည္ပါတီပတ္၀န္းက်င္မွ ထြက္လာေသာ ဓာတ္ပံုတစ္ပံုမွာ အိုဘားမားလက္ထဲမွာ စာအုပ္ တစ္အုပ္ကိုင္ဆိုင္ထားေသာ ပံုျဖစ္သည္။ ထိုစာအုပ္၏အမည္မွာ – The Post America World ျဖစ္ၿပီး၊ စာအုပ္အမည္သည္ အေရးမပါေသာ္လည္း၊ ထိုစာအုပ္ကိုေရးေသာသူမွာ မူဆလင္ဘာသာ၀င္ တစ္ဦးျဖစ္ သည္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
