သန္း၀င္းလိႈင္ – ႁမန္မာႁပည္၏ ေမာင့္ဘက္တန္
(မိုးမခ) ဇန္္န၀ါရီ ၃၊ ၂၀၁၉
ေမာင့္ဘက္တန္သည္ ဒုတိယကမၻာစစ္ႄကီး ႃပီးဆံုးခါနီး၌ ႁမန္မာႏိုင္ငံကို ႁပန္လည္သိမ္းပိုက္ခဲ့ေသာ မဟာမိတ္တပ္ေပါင္းစု ၏ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ ႁဖစ္သည္။ စစ္ႃပီးခါစတြင္ ႁမန္မာႁပည္ ကို (ကက္စ္ဘီ (CAS(B)) ေခၚ ႁမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ႃမိဳ႕ႁပ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ႁဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သြားခဲ့သူ ႁဖစ္သည္။ စင္စစ္ ႁမန္မာႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္အဖြဲ႕ဟု ေခၚေနေသာ္လည္း စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႁဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ကာလ ႁဖစ္သည္။ ကက္စ္ဘီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ စဖြဲ႕သည့္ေန႔မွာ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၅ ရက္ေန႔ ႁဖစ္သည္။ အဖြဲ႕၏အႄကီးအကဲမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္စီအက္ဖ္ဘီပီယား (C,F,B Pearce) ႁဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၄ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔မွ စ၍ ကက္စ္ဘီကို အေရွ႕ေတာင္အာရွဆိုင္ရာ မဟာမိတ္တပ္မ်ား၏ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ ေလာ့ဒ္ေမာင့္ဘက္ တန္ လက္ေအာက္သို႔ လႊဲေႁပာင္းေပးခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ အိႏိၵယႏိုင္ငံ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ႏွင့္ စစ္ေႁပးအစိုးရ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ တို႔ ပူးတြဲအုပ္ခ်ဳပ္သည့္စနစ္ ပ်က္သြားႃပီး ႁမန္မာႏိုင္ငံ စစ္အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးမွာ ေမာင့္ဘက္တန္၏ လက္ေအာက္သို႔ လံုးဝ က် ေရာက္သြားခဲ့သည္။
ေမာင့္ဘက္တန္ႏွင့္ ႁမန္မာႏိုင္ငံ ပတ္သက္ရပံုကို ေလ့လာ ႂကည့္ပါက ေမာင့္ဘက္တန္သည္ ၁၉၄၃ ႏိုဝင္ဘာ ၁၆ တြင္ မဟာမိတ္တပ္မ်ား၏ အေရွ႕ေတာင္အာရွ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ အႁဖစ္ အိႏိၵယႏိုင္ငံမွာ နယူးေဒလီႃမိဳ႕၌ ရာထူးစတင္လက္ခံ သည္။ ႁမန္မာႏိုင္ငံ၌ ၁၉၄၂ မတ္လမွစ၍ ဂ်ပန္လက္ေအာက္ သို႔ က်ေရာက္ခဲ့ရႃပီး ေဒါက္တာဘေမာ္က အဓိပတိ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းက ကာကြယ္ဝန္ႄကီးအႁဖစ္ ပါဝင္ေသာအခါ အစိုးရ အဖြဲ႕က အုပ္ခ်ဳပ္ရသည္။ ဂ်ပန္က မသိမ္းပိုက္ႏိုင္၍ ႁမန္မာႁပည္ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားကို ခ်န္ထားရာ ၁၉၄၄ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္မွ စ၍ ေမာင့္ဘက္တန္က မဟာမိတ္ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ အေနႁဖင့္ အိႏိၵယမွ လွမ္း၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္။ ႃဗိတိသွ်တို႔၏ ႁမန္မာႁပည္ ဘုရင္ခံေဒၚမန္စမစ္မွာ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ဆင္းမလာႃမိဳ႕၌ စစ္ေႁပး ႁမန္မာႁပည္အစိုးရအဖြဲ႕ႁဖင့္ ႐ံုးစိုက္ေနေသာ္လည္း ထို အခ်ိန္က ႁမန္မာႁပည္ေတာင္တန္းေဒသကို ေမာင့္ဘက္တန္က တာဝန္ယူ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ရသည္။ ထိုစဥ္က ေမာင့္ဘက္တန္သည္ လူလတ္ပိုင္းႁဖစ္ႃပီး သူ႕အသက္မွာ ၄၃ ႏွစ္ေက်ာ္ရွိႃပီး ႁဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္က ဘြဲ႕ထူးဂုဏ္ထူးမွာ ေရတပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္၊ ဂုဏ္ထူး ေဆာင္ ေလတပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေလာ့ဒ္လူဝီေမာင့္ဘက္တန္ဟူ၍ ႁဖစ္ သည္။
ေမာင့္ဘက္တန္သည္ ဂ်ာမန္ႁပည္တစ္ခုႁဖစ္သည့္ ဟက္စ္ မင္းဆက္လူဝီ ၄ မွ ဆင္းသက္လာသူ ႁဖစ္သည္။ ႃဗိတိသွ် ဝိတိုရိယဘုရင္မႄကီး၏ တတိယသမီးေတာ္ အဲလစ္ (၁၈၄၇-၇၈) ႏွင့္ ဂ်ာမန္မင္းသားႄကီး (ဟက္မင္းဆက္) လူဝီ ၄ (၁၈၇၃-၁၈၉၂) တို႔ လက္ဆက္သည္တြင္ ဟက္မင္းသမီး ဝိတိုရိယ (၁၈၆၃-၁၉၅၀) ကို ဖြားႁမင္ခဲ့သည္။ ယင္းမင္းသမီး ႏွင့္ ဘက္ကင္ဘက္ မင္းသားလူဝီ (၁၈၅၄-၁၉၂၁)တို႔ လက္ ဆက္ရာမွ ၁၉၀ဝ ႁပည့္ႏွစ္ ဇြန္လ ၂၅ ရက္တြင္ ဖြားႁမင္ေသာ သားသမီးေလးေယာက္အနက္ အေထြးဆံုးသား ႁဖစ္သည္။ ထို႔ ေႂကာင့္ ေမာင့္ဘက္တန္သည္ ဝိတိုရိယဘုရင္မႄကီး၏ ႁမစ္ အရင္း ႁဖစ္သည္။
အသက္ ၁၃ ႏွစ္တြင္ ဘုရင့္ေရတပ္သို႔ဝင္ႃပီး ဗိုလ္ေလာင္း ႁဖစ္ကာ အသက္ ၂၀ တြင္ ဒုတိယဗိုလ္မွဴးႄကီး ႁဖစ္လာႃပီး သူ႕အသက္ ၃၇ တြင္ ေရတပ္ဗိုလ္ႄကီး ႁဖစ္လာသည္။ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ႄကီးႁဖစ္စက ေမာင့္ဘက္တန္သည္ အမွတ္ ၅ ဖ်က္ သေဘၤာတပ္မွဴးအႁဖစ္လည္းေကာင္း၊ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာ ႄကီး အီလပ္စႄထီးရပ္စ္ (H,M,S Illustrious) ၏ တပ္မွဴး အႁဖစ္လည္းေကာင္း ထမ္းရြက္ခဲ့ရသည္။ သူ၏ အသက္ ၄၃ ႏွစ္တြင္ ေရတပ္ဗိုလ္မွဴးႄကီးရာထူးခန္႔အပ္ခံရႃပီးေနာက္ ႃဗိတိသွ် ေတာ္ဝင္စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္အဖြဲ႕ဝင္တြင္ တစ္ဦး ႁဖစ္လာသည္။
ေမာင့္ဘက္တန္သည္ ဆ႒မေႁမာက္ ေဂ်ာ့ဘုရင္ (လက္ရွိ ဘုရင္မႄကီး ဒုတိယေႁမာက္အယ္လစ္ဇဘက္၏ ခမည္းေတာ္)၊ နန္းစြန္႔ဘုရင္အႁဖစ္ ေက်ာ္ႂကားခဲ့ေသာ အ႒မေႁမာက္အက္ဒဝပ္ ဘုရင္တို႔၏ ညီအစ္ကိုဝမ္းကြဲေတာ္စပ္ႃပီး လက္ရွိဘုရင္မႄကီး ဒုတိယေႁမာက္အယ္လစ္ဇဘက္၏ ႂကင္ယာေတာ္အက္ဒင္ဘာ ရာႃမိဳ႕စား ဖိလစ္မင္းသားႄကီးႏွင့္ ဦးေလး ေတာ္စပ္သည္။ သူမ၏ ညီမဝမ္းကြဲ အီနာ (Ena) ) သည္ စပိန္ ၁၃ ဆက္ေႁမာက္ အယ္ဖြန္ဆိုဘုရင္ကို လက္ထပ္ခဲ့သူ ႁဖစ္သည္။ သူမ၏ ညီမ လူဝီသည္ ဆြီဒင္ ၆ ဆက္ေႁမာက္ ဂုစတပ္ဘုရင္ႏွင့္ လက္ဆက္ သည္။ လူဝီေမာင့္ဘက္တန္၏မိေထြး (ေဒၚေလး) သည္ ႐ုရွား ႏိုင္ငံ၏ ေနာက္ဆံုးဘုရင္ ဒုတိယေႁမာက္ နီကိုလပ္စ္ (Nicholas)) ႏွင့္ လက္ဆက္ခဲ့သူ ႁဖစ္သည္။
သူသည္ မင္းေသြးပါႃပီး ရာထူးအတက္ႁမန္သႁဖင့္ သူ႕ကို လူသိမ်ားသလို အမ်ားက ေလးစားႂကသည္။ ထူးႁခားသည့္ ပုဂိၢဳလ္တစ္ေယာက္အႁဖစ္ အားလံုးက အသိအမွတ္ ႁပဳခဲ့ႂက သည္။ သူ၏ ထူးႁခားေသာ ကိုယ္ပိုင္ဟန္ပန္ စ႐ိုက္ေႂကာင့္ လည္း ေလးစားအသိအမွတ္ ႁပဳႂကႁခင္း ႁဖစ္သည္။ သူ႕လို မင္းေဆြမင္းမ်ိဳးထဲမွ တႁခားမင္းညီမင္းသားမ်ား၊ ႃမိဳ႕စားမ်ား ကဲ့သို႔ ထူးခြ်န္သူ၊ ရာထူးႄကီးထမ္းရြက္ရသူမ်ား ႁဖစ္မလာႂက ေပ။ သူ႕လို အာဏာအႁပည့္အဝ မည္သူမွ် အေပးမခံရေခ်။
ေလာ့ဒ္ေမာင့္ဘက္တန္သည္ ပင္ကိုကပင္ စိတ္သေဘာ ထားႁပည့္ဝ၍ ဖ်တ္လတ္သည္။ စိတ္ထားႂကံ႕ခိုင္သည္။ ကိုယ့္ ခြန္အားကို အားကိုးလိုစိတ္ ရွိသည္။ အရာရာကို စူးစမ္းခ်င္စိတ္ ရွိသည္။ ပင္ကိုစ႐ိုက္အားႁဖင့္ ဟန္ပန္ႄကီးသည္။ ဝင့္ပါသည္။ အလုပ္ႄကိဳးစားသည္။ မိမိလုပ္ကိုင္ရသည့္လုပ္ငန္းအေပၚ ကြ်မ္း က်င္ပိုင္ႏိုင္သည္။ ဉာဏ္ပညာႁမင့္မား၍ ပိုင္းပိုင္းႁပတ္ႁပတ္ ေဆာင္ရြက္တတ္သူ ႁဖစ္သည္။ ပင္ကိုစ႐ိုက္၊ မ်ိဳး႐ိုးဂုဏ္သိန္ ႏွင့္ ၄င္းအရည္အေသြးမ်ား ေပါင္းစည္းလိုက္သည့္အခါ ခ်စ္ခင္ ႏွစ္သက္စရာ ပုဂိၢဳလ္တစ္ေယာက္ ႁဖစ္လာသည္။ နန္းရင္းဝန္ ခ်ာခ်ီက သူ႕ကို ယံုႂကည္သည္။ အာရွတိုက္မွ ဂ်ပန္ကို ေမာင္း ထုတ္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု အထင္ႄကီးသည္။
သူ အုပ္ခ်ဳပ္ရသည့္ တပ္မ်ားမွာ ေထြႁပားသည္။ တာဝန္ ေပး ေစခိုင္းရာ၌ အခက္အခဲ မ်ားစြာ ရွိႏိုင္သည္။ သူ႕လက္ ေအာက္ရွိ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ တပ္မ်ား ဘယ္မွ် ေထြႁပားသည္ကို ေလ့လာပါက သူ႕ဌာနခ်ဳပ္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တစ္ေယာက္စီ အုပ္ ခ်ဳပ္သည့္ ဌာနအဖြဲ႕ (၃၀) ရွိသည္။ တိုက္ခိုက္ေရး၊ စစ္ဆင္ေရး ဘက္တြင္ သူ႕ေအာက္၌ ေရတပ္ေသနာပတိ ၄၆ ေယာက္၊ ႂကည္းတပ္ေသနာပတိ သံုးေယာက္ႏွင့္ ေလတပ္ေသနာပတိ တစ္ေယာက္တို႔ ရွိသည္။
အေႂကာင္းဆက္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အက်ိဳးဆက္အမ်ိဳးမ်ိဳး ႁပႆနာ အဖံုဖံု၊ ေထြႁပားသည့္ကိစၥတစ္ခုအတြက္ သေဘာတူညီတစ္ခု ရရွိရန္ အေမရိကန္သမၼတ႐ုစဗဲ့၊ တ႐ုတ္စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ ခ်န္ေကရွိက္၊ အိႏိၵယဘုရင္ခံခ်ဳပ္တို႔ႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးႃပီးမွ သူ႕တို႔ ေခါင္းညိတ္မွ ႃပီးႁပတ္သည္။ ႂကည္း၊ေရ၊ေလႏွင့္ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ားမွတစ္ဆင့္ ဝင္စတန္ခ်ာခ်ီက သူ႕ကို အမိန္႔ေပး ညႊန္ႂကားသည္။ သို႔ႁဖစ္၍ သူသည္ ခ်ာခ်ီႏွင့္ အဆက္အသြယ္ အႁမဲရွိေန ေပသည္။ သူကိုယ္တိုင္ကလည္း ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး၊ ကမၻာ့စစ္ေရး အေႁခအေနမ်ားကို အႁမဲတမ္း သိနားလည္ထားရန္ အခ်ိန္ရ သေရြ႕ ေလ့လာသည္။ ဂ်ပန္တို႔ သိမ္းပိုက္ထားသည့္ တိုင္းႁပည္ မ်ားတြင္ ႁဖစ္ေပၚေနသည့္ ႏိုင္ငံေရးအေႁခအေနမ်ား၊ အေႁပာင္း အလြဲမ်ားကို သူ အႁပတ္မခံ၍ မရ။ ယင္းတို႔မွာ စစ္ေရးႏွင့္ မ်ားစြာ ဆက္စပ္ေနသည္ မဟုတ္ပါေလာ။ အေႁခအေနအားလံုး အဆင္ေႁပညီညြတ္ရန္ သူ႕တြင္ တာဝန္ရွိသည္။
ႁမန္မာႏိုင္ငံကို ဂ်ပန္လက္မွ ႁပန္လည္သိမ္းပိုက္ယူေရး သည္ သူ၏ အဓိကတာဝန္ ႁဖစ္သည္။ အက်ယ္အႁပန္႔ ေႁပာဆို ရမည္ဆိုလွ်င္ ႁမန္မာႏိုင္ငံကို သူ႕လက္ထဲ ဝကြက္အပ္လိုက္ ႁခင္းသည္ သူ႕တာဝန္ မႃပီးမခ်င္း ဆင္းမလားႃမိဳ႕ရွိ ႁမန္မာ အစိုးရအဖြဲ႕အေပၚ သူ႕အရိပ္ႄကီးက လႊမ္းထားမည္ ႁဖစ္သည္။ ႃဗိတိသွ်အစိုးရအဖြဲ႕မူ ဆင္းမလားရွိ ႁမန္မာအစိုးရအဖြဲ႕ကို ဖ်က္ သိမ္းရန္လည္း မဆံုးႁဖတ္၊ လန္ဒန္သို႔ ေရာက္ရွိေနေသာ ႁမန္မာ ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ႐ံုး၌ အႂကံေပးအဖြဲ႕အႁဖစ္ တြဲဖက္ထားရန္လည္း မဆံုးႁဖတ္၊ ေဒၚမန္စမစ္မွာ ဆင္းမလားတြင္ ႁမန္မာႁပည္စီမံကိန္း မ်ား ေရးဆြဲသည္။
ေမာင့္ဘက္တန္လက္ေအာက္တြင္မူ ႁမန္မာႏိုင္ငံ ႃမိဳ႕ႁပ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕တြင္ ႃမိဳ႕ႁပအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိမ်ားကို စစ္ဘက္ ရာထူးႁဖင့္ ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးလ်က္ ရွိသည္။ ထိုဌာနမွာ ေလာ ေလာဆယ္တြင္ ႁမန္မာႏိုင္ငံေႁမာက္ပိုင္း ေတာင္တန္းေဒသမ်ား ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို တာဝန္ယူရသည္။ ယင္းမွာ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၅ ရက္ေန႔မွစ၍ တရားဥပေဒအရ ေဒၚမန္ စမစ္လက္ေအာက္တြင္ ရွိႂကေသာ္လည္း လက္ေတြ႕အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အရ အိႏိၵယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ေဝဗယ္ လက္ေအာက္တြင္ ရွိရသည္။
ယခုမူ ၁၉၄၄ ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္မွစ၍ လက္ေတြ႕သေဘာ တရားအရေရာ ဥပေဒအရပါ ေမာင့္ဘက္တန္လက္ေအာက္သို႔ လႊဲေႁပာင္းေပးလိုက္ရသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ယင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ စစ္ဦးစီးအဖြဲ႕၏ ညႊန္ႂကားခ်က္ကို သူ၏ ႃမိဳ႕ႁပ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာအပိုင္း စီရင္ခံစာ အပိုဒ္ ၁ တြင္ ဤသို႔ ေဖာ္ႁပထားသည္။
”ႁမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ေတြ႕အားႁဖင့္ စစ္ေႁမႁပင္ ႁဖစ္ လာေတာ့မည္။ ထို႔ေနာက္ ဆက္လက္ဆင္ႏႊဲရမည့္တိုက္ပြဲမ်ား အတြက္ ႁမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အေႁခခံစခန္းတစ္ခုအႁဖစ္ တည္ရွိ ေနဦးမည္ ေသခ်ာသည္။ ထိုအခါ စစ္ေရးလိုအပ္ခ်က္မ်ား အလြန္႔အလြန္ မ်ားႁပားလာမည္ ႁဖစ္သည္။ ဤသို႔ လိုအပ္ခ်က္ မ်ား ႁဖည့္ဆည္းရဦးမည္။ ႃမိဳ႕ႁပအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႁပန္လည္လုပ္ ေဆာင္ရဦးမည္။ ထိုလုပ္ငန္းတာဝန္မ်ား မႃပီးမခ်င္း ႃမိဳ႕ႁပ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနသည္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္တြင္ ရွိရမည္ ႁဖစ္ႃပီး ကြ်န္ေတာ္တို႔ထဲမွ အမိန္႔ညႊန္ႂကားခ်က္မ်ားကို လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ရလိမ့္မည္”
အတိအက်ေႁပာရလွ်င္ ထိုအခ်ိန္ကႁမန္မာႏိုင္ငံကို ဘုရင္ခံ ႏွစ္ေယာက္က အုပ္ခ်ဳပ္ေနရသည္ ဟူ၍ပင္ ႁဖစ္သည္။ ေဒၚမန္ စမစ္မွာ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ႁမန္မာႏိုင္ငံအက္ဥပေဒ အပိုဒ္ ၁၃၉ အရ တရားဝင္ဘုရင္ခံ ႁဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုစဥ္ကမူ ႁမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ သူ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႂသဇာေအာက္တြင္ မရွိေပ။ လက္ေတြ႕ ေဆာင္ရြက္ရမည့္လုပ္ငန္း တာဝန္မ်ားအရ ေမာင့္ဘက္တန္က ႁမန္မာႏိုင္ငံဘုရင္ခံရာထူးကို ဆက္ခံထားသည္။
၁၉၄၄ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းအထိ ေလာ့ဒ္ေမာင့္ဘက္တန္ လက္ ေအာက္တပ္မ်ားသည္ ႁမန္မာႏိုင္ငံ ႁပည္သိမ္းတိုက္ပြဲကို မစႏိုင္ ေသးေခ်။ ေရႊ႕ဆိုင္းထားရသည္။ စစ္လက္နက္ရိကၡာ စသည္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားေႂကာင့္ ႁဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ႁမစ္ႄကီးနားႃမိဳ႕ကို သိမ္းပိုက္ႃပီး တ႐ုတ္ႁပည္ရွိ ခ်န္ေကရွိတ္ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ မႁပတ္ေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ႁဖင့္ စတီးဝဲလ္ေခါင္းေဆာင္သည့္ တပ္မ်ားကို ဟူးေတာင္းေတာႄကီးသို႔ ဦးတည္ခ်ီတက္လ်က္ ရွိသည္။ ထိုအခ်ိန္က ဂ်ပန္တပ္မေတာ္သည္ တမူးမွတစ္ဆင့္ အိႏိၵယႁပည္ထဲသို႔ ခ်င္းတြင္းစစ္မ်က္ႏွာ၌ ႁပင္ဆင္ေနႂကႃပီး ႁဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က စတီးဝဲလ္စစ္မ်က္ႏွာတြင္ ဂ်ပန္တပ္မွာ အ႐ံႈးႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စစ္နယ္ကြ်ံေနေသာ ဂ်ပန္တပ္မေတာ္သည္ အိႏိၵယထိုးစစ္ကို အက်အန ႁပင္ဆင္ေန သည္ကို ေမာင့္ဘက္တန္တို႔ စဥ္းစား၍ မရႏိုင္ေပ။
ထိုစဥ္အတြင္း ၁၉၄၃ ႂသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔မွ ၁၉၄၄ ႂသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔အထိ တစ္ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ႁမန္မာ တို႔သည္ ဂ်ပန္ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓာတ္မ်ား ပို၍ ႁပင္းထန္လာခဲ့ သည္။ ႁမန္မာတမ်ိဳးသားလံုး ဂ်ပန္ကို မုန္းတီးဆန္႔က်င္ႂက သည္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားက ဂ်ပန္တို႔ကို နည္းမ်ိဳးစံု ေႏွာင့္ ယွက္ႂကသည္။ လက္နက္ကိုင္ဆန္႔က်င္ေရးပင္ ႁပဳလုပ္လာႂက သည္။ လူထုကမူ ဂ်ပန္ႏွင့္ မပူးေပါင္းေရး၊ အကူအညီမေပးေရး နည္းႁဖင့္ မသိမသာ ဆန္႔က်င္ႂကသည္။ ယင္းအခါကာလတြင္ ပင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီတို႔မွာ သေဘာထားကြဲလြဲခ်က္မ်ားကို ေမ့ထား၍ ဂ်ပန္ဆန္႔က်င္ေရးလမ္းေႂကာင္းေပၚ၌ စုစည္းရပ္ တည္ႂကသည္။
၁၉၄၂ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းတြင္ ဂ်ပန္တို႔ႏွင့္လက္တြဲကာ ႃဗိတိသွ် အစိုးရကို ေမာင္းထုတ္ခဲ့ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ မဟာ မိတ္တို႔ဘက္သို႔ ေႁပာင္းလြဲေထာက္ခံလ်က္ ႃဗိတိသွ်တို႔ကိုလည္း အကူအညီ ေပးလာခဲ့သည္။ ဘုရင္ခံေဒၚမန္စမစ္ႏွင့္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ မတိုင္မီက ႁမန္မာႏိုင္ငံ ႃဗိတိသွ်အစိုးရအတြက္ဆိုလွ်င္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ရန္သူအားေပးေသာ သစၥာေဖာက္ တစ္ဦး ႁဖစ္ေသာေႂကာင့္ ေသဒဏ္စီရင္ခံထိုက္သူဟု ႃဗိတိသွ် တို႔က ယူဆသည္။ သို႔ေသာ္ ေမာင့္ဘက္တန္က ႃဗိတိသွ်တို႔ကို ဆန္႔က်င္ႃပီး ႏိုင္ငံေရးခံယူခ်က္ေႂကာင့္ ရန္သူတို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းခဲ့မိသူမ်ား အေပၚ မည္သူကိုမဆို ထိုလုပ္ရပ္ေႂကာင့္ အေရးမယူရဟု ညႊန္ႂကားခ်က္ ထုတ္ႁပန္ခဲ့သည္။ သူသည္ ႁမန္မာႁပည္သူ လူထု၏ ဆႏၵႏွင့္ေစတနာမွန္တို႔ကို ယခင္ကအတိုင္း ထိန္းထိန္း သိမ္းသိမ္း ဆက္လက္ရွိေနေစရန္ အေရးႄကီးလွေႂကာင္း သိ ထားသူ ႁဖစ္သည္။
ထို႔ေႂကာင့္ ေမာင့္ဘက္တန္ ဦးစီးေသာ မဟာမိတ္တပ္ မ်ားသည္ ၁၉၄၅ မတ္လတြင္ ႁမန္မာႏိုင္ငံရွိ ဂ်ပန္တပ္မ်ားကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးစီးေသာ ႁပည္သူတပ္မေတာ္ႏွင့္အတူ ပူးေပါင္း၍ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။
ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးႃပီးေနာက္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တို ဘာလ ၁၆ တြင္ ႁမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ႁပန္လည္ဝင္ေရာက္လာေသာ ဘုရင္ခံဆာေဒၚမန္စမစ္ႏွင့္ စစ္ေႁပးအစိုးရသည္ စကၠဴႁဖဴစီမံ ကိန္းႁဖင့္ ႁမန္မာႏိုင္ငံကို ႁပန္လည္အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ႁပင္ဆင္ပါေတာ့ သည္။
ထို႔အႁပင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကိုလည္း ၁၉၄၆ မတ္လ ၂၇ ရက္တြင္ ဘုရင္ခံအိမ္ေတာ္၌ က်င္းပေသာ အစည္းအေဝး၌ စစ္ႄကီးအတြင္း သထံုႃမိဳ႕အနီးတြင္ ကုလားလူမ်ိဳး ရြာသူႄကီး တစ္ဦးအား သတ္ႁဖတ္မႈႁဖင့္ ဖမ္းဆီးရန္ စည္းေဝးခဲ့ႂကသည္။ ဘုရင္ခံဆာေဒၚမန္စမစ္ႏွင့္ ေမာင့္ဘက္တန္တို႔က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းကို ဖမ္းဆီးမည့္အစီအစဥ္ကို လံုးဝ ပယ္ခ်ခဲ့သည္။ ၁၉၄၆ ေမ ၃၀ တြင္ အာရွအေရွ႕ေတာင္ပိုင္း မဟာမိတ္ စစ္ ေသနာပတိခ်ဳပ္ ေလာ့ဒ္လူဝီေမာင့္ဘက္တန္ ရာထူးသက္တမ္း ကုန္ဆံုးႃပီးေနာက္ အိႏိၵယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ရာထူး ထမ္းရြက္ရသည္။
ထို႔ေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အေစးမကပ္ေသာ ဘုရင္ခံေဒၚမန္စမစ္ကို ၁၉၄၆ ဇြန္လတြင္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံသို႔ ႁပန္ပို႔၍ သူ႕အစား ၁၉၄၆ ဇူလိုင္ ၃၁ တြင္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ဆာဟူးဘရန္႔စ္အား ႁမန္မာႏိုင္ငံဘုရင္ခံအႁဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။ ဘုရင္ခံဆာဟူးဘရန္႔စ္သည္ ၁၉၄၆ စက္တင္ဘာလ ၂၇ ရက္ တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား ဘုရင္ခံအမႈေဆာင္ေကာင္စီတြင္ ဒုသဘာပတိ၊ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ႁပည္ပေရးရာဝန္ႄကီး ခန္႔အပ္၍ ႁမန္မာႏိုင္ငံ ဘုရင္ခံေကာင္စီအမႈေဆာင္အဖြဲ႕ကို ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္း ေစသည္။ ၁၉၄၇ ဇန္နဝါရီလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ႃဗိတိသွ်အစိုးရႏွင့္ ႁမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးေစခဲ့၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ႁမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို ဖိတ္ေခၚခဲ့ သည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၇ ဇန္နဝါရီလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ လန္ဒန္ ႃမိဳ႕၌ နန္းရင္းဝန္အက္တလီႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး၍ ”ေအာင္ဆန္း အက္တလီ” သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည္။ ဤသို႔ႁဖင့္ ေနာက္ဆံုးတြင္ ႁမန္မာႏိုင္ငံသည္ သူ႕ကြ်န္ဘဝမွ လြတ္ေႁမာက္၍ ၁၉၄၈ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔ နံနက္ ၄း၂၀ နာရီတြင္ လြတ္ လပ္ေသာ ႏိုင္ငံအႁဖစ္ ေပၚထြန္းႏိုင္ခဲ့ေလသည္။
အိႏိၵယဘုရင္ခံခ်ဳပ္အႁဖစ္ ထမ္းရြက္ခဲ့ေသာ ေလာ့ဒ္ေမာင့္ ဘက္တန္သည္ ၁၉၄၈ ဇြန္လတြင္ လြတ္လပ္ေသာ အိႏၵိယ သမၼတႏိုင္ငံ ေပၚထြန္းခဲ့ႃပီးေနာက္ ၁၉၄၈ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ႃဗိတိသွ်ေရတပ္မေတာ္အတြင္း အမႈေတာ္ကို ႁပန္လည္ထမ္းရြက္ ၍ ေႁမထဲပင္လယ္ေဒသဆိုင္ရာ အမွတ္ ၁ သေဘၤာအုပ္စု၏ ဦးစီးမွဴးအႁဖစ္ ထမ္းရြက္ခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ မကုန္မီအတြင္း၌ပင္ ေမာင့္ ဘက္တန္သည္ ႃဗိတိသွ်ေရတပ္မေတာ္တစ္ခုလံုး၏ စတုတၳ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အႁဖစ္ ခန္႔အပ္ရႁပန္သည္။ တဖန္ ၁၉၅၂ ေမလတြင္ ေႁမထဲပင္လယ္ေဒသဆိုင္ရာ ေရတပ္မေတာ္တစ္ခုလံုး၏တပ္မွဴး ခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႄကီးအႁဖစ္ တိုးႁမႇင့္တာဝန္ေပးအပ္ခံရသည္။ ထိုမွ တစ္ဖန္ ေႁမထဲပင္လယ္ေဒသဆိုင္ရာ မဟာမိတ္တပ္ေပါင္းစံု စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္အႁဖစ္ ပူးတြဲတာဝန္ ေပးခဲ့ႁပန္၏။
ထိုမွတစ္ ဖန္ ၁၉၅၅ တြင္ ႃဗိတိသွ်ဝန္ႄကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဝင္စတန္ခ်ာခ်ီ၏ ေထာက္ခံခ်က္ႁဖင့္ ေရတပ္မေတာ္ဆိုင္ရာ တာဝန္ခံဗိုလ္ခ်ဳပ္ႄကီး အႁဖစ္ တာဝန္ေပးအပ္ခံရႁပန္သည္။
၁၉၅၆ ခုႏွစ္တြင္ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္တြင္ ႁပည္ေထာင္စု ႁမန္မာ ႏိုင္ငံအစိုးရက ႁမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးကို စိတ္ရင္းေကာင္း ေစတနာႁဖင့္ အဆင္ေႁပေခ်ာေမြ႕ေစေရးအတြက္ ႄကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ေသာ ေလာ့ဒ္လူဝီေမာင့္ဘက္တန္ကိုအား ႁမန္မာႏိုင္ငံ၏ အႁမင့္ဆံုးႁဖစ္ေသာ အဂၢမဟာသုဓမၼဂုဏ္ထူး ေဆာင္ ဘြဲ႕တံဆိပ္ ခ်ီးႁမႇင့္ခဲ့ေလသည္။ ထိုသို႔ႁဖင့္ ေမာင့္ဘက္တန္သည္ ႃဗိတိသွ်ေရတပ္မေတာ္၏ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႄကီးအႁဖစ္ ေလးႏွစ္ခန္႔ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရာ ထိုေလးႏွစ္ကာလ သက္တမ္းအတြင္း ေရတပ္မေတာ္ လုပ္ငန္း မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေႁပာင္းအလဲ အမ်ားအႁပားကို ႁပဳလုပ္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္။
ထိုလုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားမွာ ေမာင့္ဘက္တန္အတြက္ ေနာက္ ဆံုး မဟုတ္ေသးေပ။ ၁၉၅၉ တြင္ ႃဗိတိသွ်ကာကြယ္ေရးဌာန၏ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႄကီးအႁဖစ္ ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးႁခင္း ခံရႁပန္ သည္။ ဤတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနရစဥ္အတြင္း ႃဗိတိသွ်တိုက္ ခိုက္ေရးတပ္မ်ား၏ သမိုင္း၌ မႂကံဳခဲ့ဖူးေသာ အေႁပာင္းအလဲ ႄကီးမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ႁပန္သည္။ အဓိကေဆာင္ရြက္ခ်က္ မွာ ႃဗိတိသွ်ကာကြယ္ေရးတပ္မ်ား သမိုင္းတြင္ ႂကည္း၊ေရ၊ေလ ဝန္ႄကီးဌာနသံုးခု သီးႁခားဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာမွ ကာကြယ္ ေရးဝန္ႄကီးဌာန တစ္ခုတည္း ပူးေပါင္းဖြဲ႕စည္းေပးလိုက္ႁခင္း ႁဖစ္သည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ေမာင့္ဘက္တန္သည္ အႃငိမ္းစားယူ လုပ္သက္ေစ့သြားႃပီး ႁဖစ္ေသာ္လည္း အနားမယူေသးဘဲ ဆက္ လက္တာဝန္ထမ္းေဆာင္သြားရန္ ဝန္ႄကီးခ်ဳပ္ မကၠလီလန္က ကိုယ္တိုင္က ပန္ႂကားခံခဲ့ရ၏။ သို႔ႁဖင့္ ေမာင့္ဘက္တန္သည္ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္အထိ ဆက္လက္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရေပသည္။ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္ အႃငိမ္းစားယူႃပီးေနာက္ ႃဗိတိသွ်ဘုရင္မ ကမ္း တက္ တပ္မွဴးခ်ဳပ္ ရာသက္ပန္ဗိုလ္မွဴးႄကီးအႁဖစ္လည္းေကာင္း တာဝန္မ်ား ေပးအပ္ႏွင္းခံရသည္။
ထို႔ေနာက္ အႃငိမ္းစားဘဝႁဖင့္ ေလာ့ဒ္ေမာင့္ဘက္တန္ သည္ အိုင္ယာလန္သို႔ အနားယူအပန္းေႁဖ ခရီးထြက္စဥ္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ႂသဂုတ္လ ၂၇ ရက္တြင္ အိုင္ယာလန္အႂကမ္းဖက္အုပ္စု ၏ ခ်ိန္ကိုက္ဗံုးေဖာက္ခြဲ လုပ္ႂကံခံရ၍ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ရေလ သည္။ ေမာင့္ဘက္တန္မိသားစုတို႔သည္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း အိုင္ယာလန္သို႔ အနားယူအပန္းေႁဖ ခရီးထြက္ႂကသည့္အတိုင္း အေပ်ာ္စီးသေဘၤာႁဖင့္ ခရီးထြက္ေနစဥ္ မသမာသူတို႔ ႄကိဳတင္ ေထာင္ထားေသာ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈေႂကာင့္ ကြယ္လြန္ရႁခင္း ႁဖစ္ သည္။
ဘက္တန္ႏွင့္အတူ ေႁမးႁဖစ္သူ နီကိုလပ္ဗရာမြန္၊ နီကို လပ္၏အဘြား ေလဒီဗရာမြန္ႏွင့္ သေဘၤာသားတစ္ဦးတို႔ ေသဆံုး ႂကရသည္။ ေလာ့ဒ္ေမာင့္ဘက္တန္၏ သမီးငယ္ပက္ထရစ္ရွား၊ သားေလာ့ဒ္ဂြ်န္ဗရာဗြန္ႏွင့္ အမႊာညီအစ္ကို တင္မိုသီတို႔ ဒဏ္ရာ ႁပင္းထန္စြာ ရရွိခဲ့သည္။
ဗံုးေပါက္လုပ္ႂကံမႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အသက္ ၃၁ ႏွစ္ အရြယ္ရွိ အိုင္းရစ္လူမ်ိဳးေသာ မတ္မကၠမဟြန္ဆိုသူအား တရား ႐ံုးက ေထာင္းဒဏ္တစ္သက္တစ္ကြ်န္း ႁပစ္ဒဏ္စီရင္ခဲ့ေလ သည္။ ေမာင့္ဘက္တန္သည္ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ဗိုလ္မွဴးႄကီးဝီလ ဖရက္အက္ရွေလ၏သမီး အက္ဒြီးနာအက္ရွေလးႏွင့္ လက္ထပ္ ၍ ပက္ထရစ္ရွားႏွင့္ ပင္မလာ အမည္ရွိ သမီးႏွစ္ေယာက္ ထြန္းခဲ့သည္။
မည္သို႔ေစ ႁမန္မာႏိုင္ငံႏိုင္ငံအား ခ်စ္ခင္ႁမတ္ႏိုးခဲ့သည့္ ႁမန္မာႏိုင္ငံ မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္းႄကီးႁဖစ္ေသာ ေမာင့္ဘက္တန္သည္ ၄င္း၏အမည္ကို ႁမန္မာႁပည္၏ေမာင့္ဘက္တန္ဟူ၍ ရာသက္ပန္ ခံယူခဲ့သလို၊ လက္မွတ္ေရးထိုးရာ၌ပင္ Lord Mountbatten of Burma ဟူ၍ ေရးထိုးေလ့ရွိသည္။
ကိုးကား
၁။ ႁမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္းႏွစ္ခ်ဳပ္ ၁၉၈၀၊ စာေပဗိမာန္ ၁၉၈၁။
၂။ ေမာင္ဝံသ၊ ႁမန္မာခ်စ္ေသာေမာင့္ဘက္တန္ အားမာန္သစ္ စာေပဒုတိယအႄကိမ္ ၂၀ဝ၂။
၃။ John Terrace, The Life and Times of Lord Mountbatten, Arrow Books, 1970.
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
