ရသေဆာင္းပါးစုံ

ဝင္းေမာင္ ● စတီရီယိုဆိုတဲ့ စကားလုံး ျမန္မာျပည္မွာ စတင္သုံးစြဲခဲ့သူ

ဝင္းေမာင္ ● စတီရီယိုဆိုတဲ့ စကားလုံး ျမန္မာျပည္မွာ စတင္သုံးစြဲခဲ့သူ
(မုိးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၁၂၊ ၂၀၁၈

ဗမာျပည္ရဲ႕စတီရီယိုဂီတဟာ သက္တမ္းႏွစ္ ၅၀ ေတာင္ရွိခဲ့ၿပီတဲ့။ အဲဒီႏွစ္ ၅၀ အတြင္းမွာ အဖိုးတန္ ဂီတသမားေတြအမ်ားႀကီး ဆုံးရႈံးလိုက္ရသလို သက္ေတာ္ရွည္ဂီတာသမားႀကီးေတြ ေတးသံသြင္းပိုင္ရွင္ႀကီးေတြ၊ ထုတ္ေဝသူႀကီးေတြ အသက္ (၇၀) ေက်ာ္လြန္ခဲ့တဲ့ၾကသည့္တိုင္ေအာင္ ရွားရွားပါးပါ။ ရွိေနၾကေသးပါလားဆိုတာ သိရေတာ့ ဝမ္းသာပီတိ ျဖစ္လာရပါတယ္။
ေၾသာ္ …ေတာ္ပါေသးရဲ႕ေပါ့။

အဲဒီသက္ေတာ္ရွာ္ဆရာသမားႀကီးေတြကလဲ သူတုိ႔ျဖတ္သန္းရာဂီတသမိုင္းေၾကာင္းထဲကေန တကၠသိုလ္အေဆာင္ေတြေရွ႕ ညဘက္ဂစ္တာတီးၾကတဲ့အစဥ္အလာ ဘယ္သူကစလို႔ ဘယ္လိုေပၚလာခ့ဲရတယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္းမ်ဳိးက ဂီတအေတြ႔အၾကဳံ ေပါင္းမ်ားစြာကို ဖတ္ခြင့္ရတာဟာ ငါတို႔အတြက္ ရွားရွားပါးပါ ကံေကာင္းျခင္းပါလားလို႔ ခံစားရပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဒီအထဲမွာ အမွန္တကယ္အဓိကက်တဲ့အရာ က်န္ေနေသးတာက က်ေနာ္တုိ႔ႏွစ္ ၅၀ လုံလုံး ဒီေန႔အထိ သုံးစြဲလာခဲ့တဲ့ ‘စတီရီယုိ’ ဆိုတဲ့စကားလုံးပါပဲ။ အဲဒီ့စကားလုံးဘယ္လိုစတင္ေမြးဖြားလာတယ္ဆုိတာကို ဂီတသမားသက္ေတာ္ရွည္ပညာရွင္ ႀကီးထဲက တေယာက္ေတာ့ ေရးမွာလဲဆိုၿပီး ေရႏိုးႏိုးနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနခဲ့ေပမယ့္ ဒီေန႔အထိ ဘယ္သူမွ ေရးသားေဖာ္ျပေပးတာ မေတြ႔ရေတာ့ ဒီအေၾကာင္းကိုသိခြင့္ရရွိထားတဲ့ က်ေနာ္မွာ ေနမထိ ထိုင္မသာ ျဖစ္ရပါတယ္။

ကိုယ္က ဂီတကိုရူးသြပ္ခဲ့ေပမယ့္ မထြန္းေပါက္ခဲ့သူမို႔ အေၾကာင္းမသိသူမ်ားက မဆိုင္ဘဲဝင္ရွဳပ္တယ္လို႔ ေျပာလာမွာကိုလည္း စိုးရိမ္ေနခဲ့မိပါတယ္။ ခုေတာ့ ကိုယ္သိသမွ်ရႈေထာင့္ေလးကေန ကိုယ္သိခြင့္ရခဲ့တာေလးကိုမေရးခဲ့ မေျပာခဲ့ဘဲ ငါေသသြား ခဲ့ရင္ တာဝန္မေက်ဘူးလို႔လည္း ခံစားရျပန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဖ့ဘုတ္ေပၚမ်ာ အစပ်ဳိးၾကည့္ေတာ့ ဂီတသမားညီငယ္ တေယာက္က ဒါဟာ လိုအပ္ပါတယ္။ သိခ်င္ပါတယ္လုိ႔ တြန္းအားေပးလာတာေၾကာင့္ က်ေနာ္ေရးဖို႔ဆုံးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။

၁၉၉၂ ေလာက္ကလို႔ထင္ပါတယ္။။ တေန႔မွာ” ပုသိမ္ေမာင္စိမ္းသူ၊ အမွတ္ ၂၇ စကားဝါလမ္း၊ ႏွင္းဆီကုန္း၊ သကၤန္းကၽြန္း၊ အမွတ္ ၃၈ ကားစီး၊ ေရစက္မွတ္တိုင္ဆင္း” လို႔ေရးထားတဲ့လိပ္စာစာရြက္ကေလးကို ကိုသစ္(သီခ်င္းေရးဆရာ ေမာင္သစ္ မင္း) က က်ေနာ့္လက္ထဲထည့္ေပးၿပီး အကိုႀကီး (ပုသိမ္ေမာင္စိမ္းသူ) အိမ္ကိုသြားၿပီး ေခၚလာဖုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဟိုေရာက္ ေတာ့ အလြန္ႏုံခ်ာတဲ့သစ္သားအိမ္ေလးထဲမွာ အကိုေမာင္စိမ္းသူနဲ႔အတူ အကိုႀကီး (ကဗ်ာဆရာေျမခ်စ္သူ) ကိုပါ ေတြ႔ရပါ တယ္။ က်ေနာ္က အကိုႀကီးတို႔ဘာေတြလုပ္ေနၾကတုန္းဆိုေတာ့ အကိုႀကီးေျမခ်စ္သူက ‘ကိုဝင္းေမာင္ႀကီး ဘာမွမေသခ်ာတဲ့ အတြက္ မေပါက္ၾကားေစနဲ႔အုံး၊ ကိုယ္တို႔ေဇာ္ဝင္းထြဋ္အတြက္ ႏွစ္ေယာက္ေပါင္း တစ္ေခြစာ သီခ်င္းေရးေနတာ’ တဲ့။ (အဲဲဒီ့ သီခ်င္းေတြ ထြက္လာရင္ ေသခ်ာေပါက္ေကာင္းမယ္ဆိုတာသိလို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ့ဲေပမယ့္ မထြက္ျဖစ္ခဲ့ပါဘူ၊ ႏွေျမာမိပါတယ္)

က်ေနာ္က ကိုသစ္မင္းက ေခၚခိုငး္လိုက္တဲ့အေၾကာင္းေျပာေတာ့ အကိုႀကီးႏွစ္ေယာက္စလုံး (ေမာင္စိမ္းသူေရာ ေျမခ်စ္သူပါ) လိုက္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ထုံးစံအတိုင္း က်ေနာ္တို႔ထိုင္ေနက် ဂြတၱလစ္ ဆရာစံလမ္းအဆုံးက ‘ခေရရိပ္ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္’ မွာ ကိုသစ္မင္းက ေစာင့္ေနတယ္။ အဲဒီမွာ ေမာင္သစ္မင္းနဲ႔ ေမာင္စိမ္းသူတို႔ႏွစ္ေယာက္ စကားေျပာၾကတယ္။ က်ေနာ္နဲ႔ အကိုႀကီး ေျမခ်စ္သူက သူတို႔ေျပာတာေတြကို ေဘးကေန ထိုင္နားေထာင္ၾကတယ္။

သူတို႔ေျပာေနၾကတာက သူတို႔ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ စတီရီယုိေတးဂီတာဟာ ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ေတာ့မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေငြရတုအမွတ္ တရအျဖစ္ စတီရီယိုဂီတသမိုင္းစာတမ္းတခု ျပဳလုပ္ၾကဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ပထမဆုံးစတင္ေရးသားသီဆိုသူေတြကို အဓိကထားမယ္ေပါ့။ ဒီမွာတင္ က်ေနာ္က မေၾကာက္မဝံ့ ဝင္ေျပာလိုက္မိတယ္။ “ ဒါဆို ပထမဆုံးစတင္တဲ့သူက စတီရီယို ဖခင္ႀကီးေပါ့ေနာ္” လို႔။ ကိုသစ္မင္းကလဲ အေျပာင္အျပက္သေဘာနဲ႔ ‘ေအးေပါ့’ တဲ့။ (အဲဒီ့ကိစၥအတြက္ တိက်တဲ့အခ်က္အလက္ ေတြရဖို႔ အမ်ဳိးသားစာၾကည့္တိုက္မွာ ၁၉၇၂ -၇၃ ေၾကးမုံနဲ႔လုပ္သားသတင္းစာေတြကိုေမႊေႏွာက္ဖတ္ရႈၾကပါတယ္။ က်ေနာ့္ ကိုလည္း ကူၿပီးရွာခိုင္း၊ ဖတ္ခိုင္းတယ္။) အဲဒါနဲ႔ က်ေနာ္က အကိုႀကီးပုသိမ္ေမာင္စိမ္းသူဘက္လွည့္ၿပီး “က်ေနာ္သာဆို တံခြန္ဂ်ာနယ္ဦးညြန္႔ေဝကို စတီရီယိုဖခင္ႀကီးဆိုၿပီး လုပ္ပစ္မွာ၊ သူ႔စိတ္ကူးနဲ႔ေရးလႊတ္လိုက္လို႔ ဒီစကားလုံးေပၚလာတာ” လို႔ေျပာလိုက္ေတာ့ “မင္းေျပာတာလည္း ဟုတ္သလိုပါပဲ၊ ဒါေပမဲ့  သူက ဂီတာသမားမွမဟုတ္တာကြာ” လို႔ ရယ္ရယ္ ေမာေမာျပန္ေျပာပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ တံခြန္ဂ်ာနယ္ဦးညြန္႔ေဝနဲ႔ ေမာင္စိမ္းသူ၊ ေမာင္စစ္ၿငိမ္း၊ ေမာင္ေဆြႏြယ္ဆိုတဲ့သူေတြက အႏုပညာျခံစည္းရိုးခ်င္း ကပ္ၿပီး ဘဝတေလွ်ာက္လုံးအတူ တပူးတြဲတြဲေနလာခဲ့တဲ့သူေတြ မသိဘယ္သူရွိပါ့မလဲ။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီအေၾကာင္းကိုေရးဖို႔ အကိုႀကီးေမာင္စိမ္းသူကို က်ေနာ္တိုက္တြန္းခဲ့ပါေသးတယ္။။ ေရးျဖစ္ခဲ့ေလသလား မေရးျဖစ္ခဲ့ေလသလားမသိပါဘူး။

တံခြန္ဂ်ာနယ္ ဦးညြန္႔ေဝဆိုတာက က်ေနာ့္ေမြးစားအေဖလို အရမ္းအေနနီးကပ္ခဲ့သူပါ။ သူက ေျမာင္းျမၿမိဳ႕ကေန တင္ ညြန္႔တို႔၊ ေရႊဘတို႔လို မင္သားမျဖစ္ရင္ ငါမျပန္ဘူးဆိုၿပီး အဲဒီေခတ္က ရုပ္ရွင္မင္းသားလုပ္ဖို႔ရန္ကနု္ကိုတက္လာခဲ့တာ ေနာက္ဆုံး ေတာ့ တံခြန္ဂ်ာနယ္ဒီဇီုင္းဆရာႀကီးဘဝနဲ႔ နိဂုံးခ်ဳပ္သြားရရွာပါတယ္။ ၁၉၆၀ ေလာက္ကတည္းက စခဲ့တဲ့တံခြန္ ဂ်ာနယ္ လည္း သူနဲ႔အတူ ရပ္ဆိုင္း သြားခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီတုန္းကေခတ္က ဒီဇိုင္းေခတ္ပါ။ ျပကၡဒိန္ကိစၥ၊ သီခ်င္းစာအုပ္ကိစၥ၊ အျခားအႏုပညာဆိုင္ရာကိစၥေတြမွန္သမွ် ဒီဇိုင္းနဲ႔ပတ္ သက္လာရင္ ဦးညြန္႔ေဝဆီကို ဦးတည္ၾကရပါတယ္။ မင္းမင္းလတ္တို႔၊ တကၠသိုလ္ထြန္းေနာင္တို႔၊ အေကာ္ဒီယံအုန္းေက်ာ္တို႔၊ ေက်ာ္ဟိန္းတို႔သီခ်င္းေတြထြက္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ အဲဒီထြက္လာတဲ့သီခ်င္းတိတ္ေခြေပၚမွာာ မိမိိတို႔စိတ္ကူးတည့္သလို၊ လမ္းသူရဲေတး၊ လမ္းေဘးေတး၊ ေခတ္ဆန္းေတးဆုိၿပီး အမ်ဳိးမ်ဳိးေခါင္းစဥ္တပ္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္ေပါ့။

အဲဒီကာလထဲမွာ တကၠသိုလ္ထြန္းေနာင္ရဲ႕ “မာမီရယ္ ရွာေပးကြယ္ ရည္းစားလိုခ်င္တယ္” ဆိုတဲ့သီခ်င္းအေခြက ေတာ္ေတာ္ ေပါက္တယ္။ ေနရာတိုင္းမွာ သီခ်င္းစာအုပ္ကလည္းေရာင္းေကာင္းတယ္။ သီခ်င္းစာအုပ္ဆုိေပမယ့္ ပန္႔ဖလက္စာရြက္ေခါက္ ေလးပါ။ နာမည္က ‘တကၠသိုလ္ထြန္းေနာင္နဲ႔တိတ္ေခြသီခ်င္းမ်ား’ တဲ့။

အဲဒီမွာ ျပႆာနာတက္ပါတယ္။ ထုတ္လုပ္သူက တေယာက္၊ စီစဥ္သူက တေယာက္ျဖစ္ၿပီး သီခ်င္းစာအုပ္ကေရာင္းေကာင္း ေနေတာ့ ခိုးထုတ္တယ္ဆိုၿပီ ျပႆနာျဖစ္ၾကပါတယ္။ ခိုးထုတ္တဲ့သူက သူ႔ဘက္ကလူႀကီးတေယာက္အေနနဲ႔ ၾကားဝင္ ေျဖရွင္းေပးဖို႔ ပန္းခ်ီစိုးမိုး(ရုပ္ရွင္ဒါရိုက္တာႀကီး) ကိုအကူအညီေတာင္းတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဦးညြန္႔ေဝနဲ႔ပန္းခ်ီစိုးမိုးတို႔ေျဖရွင္းလိုက္တာ ေျပလည္သြားပါတယ္။

အဲဒီကိစၥေျဖရွင္းၿပီးကာစမွာပဲ ထီလာေဇာ္လင္းဆိုတဲ့ ထုတ္ေဝသူတေယာက္ ဦးညြန္႔ေဝဆီေရာက္လာတယ္။ ဝင္းဦး၊ ေက်ာ္ ဟိန္း၊ ေဇာ္ဝမ္း၊ တကၠသိုလ္ထြန္းေနာင္၊ သမန္းက်ားကိုျမင့္တို႔ရဲ႕ သီခ်င္းေတြကိုစုထုတ္မယ့္ သီခ်င္းစာအုပ္အဖုံးဒီဇိုင္းနဲ႔ အတြင္းဒီဇိုင္းလာအပ္တာ။ အဲဒီမွာ ဦးညြန္႔ေဝက သီခ်င္းစာအုပ္အဖုံးကို “ေက်ာ္ၾကားေသာ စတီရီယိုေတးမ်ား” ဆိုၿပီး ေရးေပးလိုက္ပါတယ္။

“ေက်ာ္ၾကားေသာ စတီရီယိုေတးမ်ား” ဆိုတဲ့သီခ်င္းစာအုပ္ထြက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ပုဂံစာအုပ္တိုက္ေန ‘ဆယ္ေက်ာ္သက္သီခ်င္း မ်ား’ ဆိုၿပီ စာအုပ္ေတြ ငါးအုုပ္ေလာက္ ဆက္တိုက္ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တံခြန္ဂ်ာနယ္ဒီဇိုင္း ဆရာႀကီးဦးညြန္႔ေဝေရးေပး လိုက္တဲ့ “စတီရီယိုေတး” ဆိုတဲ့စကားလုံးကသာ ဒီေန႔အထိ သုံးစြဲလာခဲ့ၾကပါတယ္။

ဝင္းေမာင္


သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ

Similar Posts