(မုိးမခ) ေအာက္တုိဘာ ၁၃၊ ၂၀၁၈
Foreign Policy မဂၢဇင္းမွာ ေဆာင္းပါးတေစာင္ တေလာကဖတ္ရတယ္။ ခရစၥတီးနား လာဆင္ (Christina Larson) ေရး တဲ့ “စက္ရံုတခါးမ်ား ပိတ္သြားျခင္း” (Closing the Factory Doors) ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးပါ။ [July 16, 2018] သူက ေဆာင္းပါးအစမွာ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံက စက္ရံုအလုပ္သမေလး ခ်ီယာ လက္ခီနာ၊ အိြဳင္ သိုင္ဒါတို႔အေၾကာင္းနဲ႔ စဖြင့္ တယ္။ သူတို႔က ဖႏြမ္ပင္ၿမိဳ႔ေတာ္ ျပင္ပက ကနာဒီယာ စက္မႈဇုန္မွာ အလုပ္လုပ္ေနၾကတာ။ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းပဲေပါ့။ တီရွပ္ေတြ၊ ဂ်င္းေဘာင္းဘီေတြ ခ်ဳပ္ၾကရတယ္။ သူတို႔က ေတာနယ္က တက္လာၾကတာ။ သူတို႔ရတဲ့ ဝင္ေငြေၾကာင့္ ေတာကအိမ္မွာ ဆိုလာျပားနဲ႔ မီးလင္းလာတယ္၊ တီဗီြ၊ ေရခဲေသတၱာေတြနဲ႔ ျဖစ္လာၾကတယ္။ ရြာက ကေလးမေတြက လည္း ၿမိဳ႔ေပၚတက္ အလုပ္လုပ္ဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနၾကတယ္။
ဒါေပမယ့္ ခရစၥတီးနားေရးတာကေတာ့ ဒီလိုအေျခအေနက ၾကာရွည္ခံေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူးတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ Automation လို႔ေခၚတဲ့ ေခတ္သစ္အဆင့္ျမင့္နည္းပညာေတြက သမားရိုးက် လုပ္အားလိုအပ္တဲ့ကိစၥေတြကို အစားထိုး ေတာ့မွာလို႔ ဆိုပါတယ္။ Sewbot လို႔ေခၚတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္တဲ့ စက္ရုပ္ေတြက အစားဝင္လာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ စက္ရုပ္က ၂၂ စကၠန္႔အတြင္းမွာ တီရွပ္တထည္ကို ခ်ဳပ္ႏိုင္ပါတယ္။ နည္းပညာကုမၸဏီ၊ ဓာတ္ခြဲခန္းအမ်ားအျပားကလည္း အဲသလိုစက္ရုပ္ေတြ တီထြင္ေနၾကပါတယ္။ အခုအခါ အေမရိကန္က ေဝါမတ္ကုန္တိုက္ႀကီးမွာ Made in the USA လို႔ ေရးၿပီး ေရခ်ဳိးခန္းေျခသုတ္ဖံုေတြ၊ မ်က္ႏွာသုတ္ပုဝါေတြကို စက္ကထုတ္ေရာင္းေနပါၿပီ။ အထည္ခ်ဳပ္တို႔ေဒသလို႔ ဆိုရမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဒကၠားၿမိဳ႔ေတာ္က မိုဟာမက္ဒီ ဖက္ရွင္ဆြယ္တာ စက္ရံုမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကတည္းက အလုပ္သမား ၅၀၀ ကို အထည္ခ်ဳပ္စက္ေတြနဲ႔ အစားထိုးတာမ်ဳိးေတာင္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲသည္ေတာ့ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ ေလွခါး သဖြယ္ျဖစ္ေနတဲ့ နည္းပညာနည္းတဲ့ ႏိုင္ငံက အထည္ခ်ဳပ္၊ ဒီထက္နည္းနည္း ျမင့္လာရင္ အီလက္ထရြန္နစ္နဲ႔ ကားထုတ္ (တန္ဖိုးျမႇင့္ထုတ္ကုန္ေတြ)၊ ေနာက္ထပ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈျမင့္တဲ့ ႏိုင္ငံက ဝန္ေဆာင္မႈနဲ႔ ေငြေၾကးကိစၥမ်ားလုပ္ဆိုတဲ့ ေလွခါးကလည္း ေပ်ာက္သြားဖို႔ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံရဲ႔ ထုတ္ကုန္ေတြထဲက ျပည္ပပို႔ကုန္ ၇၈% က အထည္နဲ႔ ဖိနပ္ေတြပါ။ ဒီအခါ လူအမ်ားဒုကၡေရာက္ၾကရမွာပါ။
ဂ်ီနီဗာ အေျခစိုက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ILO) ရဲ႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေလ့လာမႈတခုမွာ နည္းပညာအစားထိုး လာမႈေၾကာင့္ အေရွ႔ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံလုပ္သားထုရဲ႔ ၆၄%၊ ဗီယက္နမ္လုပ္သားထုရဲ႔ ၈၆%၊ ကေမၻာဒီးယားလုပ္သားထုရဲ႔ ၈၈% ဟာ အလုပ္ဆက္လုပ္ရဖို႔ အႏၱရာယ္ၾကံဳေနရၿပီ ဆိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အထည္ခ်ဳပ္ စက္ရံုေတြက အလုပ္သမငယ္ေတြပါ။ လုပ္အားအေျချပဳကေန၊ နည္းပညာ အရင္းအႏွီးအေျချပဳဖက္ကို ေရႊ႔လာခဲ့ၾကတာ ပါ။ ဒီလိုအေျခအေနကို ဟားဗတ္တကၠသိုလ္က ပါေမာကၡ ဒဲနီ ရိုးဒရစ္ (Dani Rodrik) က “အခ်ိန္မတိုင္မီ စက္မႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ဖ်က္သိမ္းခံရျခင္း” (Premature deindustrialization) လို႔ သံုးပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ဝင္ေငြအလယ္အလတ္ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံ မ်ားက စက္မႈေခတ္ဆီ အျပည့္အဝ မတက္လွမ္းႏိုင္ခင္မွာပဲ စက္ရံုလုပ္ငန္းေတြ ပိတ္သိမ္းရမယ့္ အေနအထားပါ။
အရင္ ေဝါစထရိဂ်ာနယ္ (The Wall Street) မွာ သတင္းေထာက္လုပ္ခဲ့ဖူးတဲ့ လက္စလီ ခ်န္း (Leslie T. Chang) က ေတာ့ “စက္ရံုက ကေလးမမ်ား- ေျပာင္းလဲေနတဲ့ တရုတ္ျပည္မွာ ေက်းလက္မွသည္ ၿမိဳ႔ႀကီးဆီသို႔” (Factory girls: From Village to City in a Changing China) ဆိုတဲ့ စာအုပ္ေရးပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ကလည္း နာမည္ႀကီးပါတယ္။ သတင္းစာ အေတာ္မ်ားမ်ားက အေကာင္းဆံုးစာအုပ္အျဖစ္ ညႊန္းၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံက အခ်ဳိ႔တကၠသိုလ္ႀကီးေတြမွာ ဘြဲ႔ႀကိဳေက်ာင္းသားေတြကို အေစာပိုင္းကာလမွာ ဖတ္ခိုင္းပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းလဲေနတဲ့ တရုတ္ျပည္အေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးခိုင္းပါတယ္။ သူ႔စာအုပ္က ပံုျပင္ဇာတ္ေၾကာင္း ေျပာသလို၊ ေနာက္ခံ အျဖစ္အပ်က္ေတြကိုလည္း ျမင္ေအာင္ရွင္း ထားတာပါ။
ေဟာင္ေကာင္တဖက္ကမ္းရွိ ဒံုဂြမ္း (Donggung) မွာ ရွိတဲ့ စက္ရံုက ကေလးမ ၂ ေယာက္အေၾကာင္းပါ။ မင္း (Min) နဲ႔ ခၽြမ္မင္း (Chunming) လို႔ ေခၚပါတယ္။ သူတို႔က မျမင္သာတဲ့ ေျပာင္းေရႊ႔လုပ္သားထုႀကီးကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး သူတို႔ အေၾကာင္း ေျပာျပထားတာပါ။ တရုတ္ျပည္တြင္းမွာပဲ တေနရာကေန-တေနရာကို ေျပာင္းေရႊ႔အေျခခ် အလုပ္လုပ္ေနၾက တဲ့ လူထုသန္း ၁၃၀ ေလာက္ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္အားေတြနဲ႔ပဲ တရုတ္ႏိုင္ငံက ၿမိဳ႕ျပေတြကို တည္ခဲ့ၾကတယ္။ တရုတ္ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ကို ဖန္တီးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဆက္ၿပီးေတာ့လည္း ဒီလိုလုပ္သားေတြ ေတာကေန ၿမိဳ႕ကို တက္လာေနၾကဆဲပါ။ စာေရးဆရာမ ခ်န္းကေတာ့ “လူသားသမိုင္းမွာ အႀကီးမားဆံုး အေျခခ်ေျပာင္းေရႊ႕မႈႀကီး” လို႔ ဆိုပါတယ္။
သူတို႔က ငယ္ရြယ္ၾကပါတယ္။ ခြန္အားေတြ၊ အိပ္မက္ေတြနဲ႔ ျပည့္ဝေနၾကပါတယ္။ မိသားစုအတြက္ အနစ္နာခံ အလုပ္ လုပ္ၾကမယ္ဆိုတဲ့ မေမာမပန္းႏိုင္တဲ့စိတ္၊ စြန္႔လႊတ္မႈေတြလည္း ရွိေနၾကတာပါ။ ခ်န္းရဲ႔ ဇာတ္ေကာင္ကေလးမ ၂ ေယာက္ ျဖစ္တဲ့ မင္း နဲ႔ ခၽြမ္မင္းတို႔ စက္ရံုႀကီးမွာ ၇၀% ေလာက္က မိန္းကေလးေတြပါ။ ဒီလိုကေလးမေတြနဲ႔ စက္ရံုခါးပတ္လိုင္းရွည္ ႀကီးမွာ ျဖည့္ေနၾကတာပါ။ စက္ရံုႀကီးရဲ႔ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္လွတဲ့ ၁၂-နာရီၾကာ အလုပ္ခ်ိန္၊ အခ်ိန္ပိုေတြနဲ႔ လုံးပန္းေနၾက ရတာပါ။ ခြင့္ရက္ဆိုတာလည္း မရွိသေလာက္ပါ။ ေနရေတာ့လည္း အဆင္ေျပသလို တန္းလ်ားေတြ၊ လစာအခ်ဳိ႔ကို ႀကိဳတင္ျဖတ္ထားခံရတာေတြ၊ အေဆာင္ေၾကးကို အနည္းဆံုး ၆-လစာ ႀကိဳေပးထားရတာေတြ၊ အိမ္သာ အေပါ့အပါး သြားမယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ ၄-နာရီမွ တခါေပးသြားတာေတြနဲ႔ ရုန္းကန္ေနၾကရပါတယ္။ ဒီလိုထြက္ေပါက္ပိတ္ေနတဲ့ ဘဝႀကီး၊ လိမ္ညာခံရ၊ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံရဖို႔ကို ေက်းလက္ကေန စြန္႔စားတက္လာၾကရတာပါ။
ဒါေပမယ့္ စာေရးဆရာမ ခ်န္းက ေျပာတာကေတာ့ ေနထိုင္မႈဘဝအေျခအေနကို တင္ျပရံုမွ်သာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ဘဝ၊ သူတို႔အိပ္မက္၊ သူတို႔ခံစားမႈ၊ သူတို႔ရည္းစားသနာ ကိစၥ၊ ေယာက္်ားေလး-မိန္းကေလး သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ ႀကီးလာေနစဥ္ အခ်ိန္မွ မိဘေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနရတဲ့ ပဋိပကၡေတြ၊ ဒါေတြက လူသားအားလံုး ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ (မရိုးႏိုင္တဲ့) ခံစားမႈေတြ ျဖစ္တာ ေၾကာင့္ ဒီစာအုပ္က ရိုးမသြားဘဲ၊ ေပါက္ေျမာက္ေအာင္ျမင္တာလို႔ ဆိုပါတယ္။ မိန္းကေလးငယ္ေလးေတြ အိမ္ကစြန္႔စားၿပီး အႏၱရာယ္မ်ားလွတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ကို ထြက္လာတာ နည္းတဲ့ စြန္႔စားမႈေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ ဒီအလုပ္ခြင္ေတြကို သူတို႔က ဘဝ တက္လွမ္းရာမွာ လမ္းတဆင့္လို႔ ခံယူထားလို႔ အပင္ပန္းခံလုပ္ကိုင္ေနၾကတာပါ။ ဒါကို သူ႔ဇာတ္ေကာင္ေတြကတဆင့္ ေဖာ္ျပသြားပါတယ္။ ဒီေလာက္ေတာင္ ပင္ပန္းခက္ခဲ အလုပ္လုပ္ေနလိုက္ၾကတာ ဘဝရဲ႔ အဓိပၸါယ္က ဘာပါလဲလို႔ စာေရး ဆရာမ ခ်န္းက သူ႔မိတ္ေဆြမိန္းကေလးကို ေမးပါတယ္။ သူတို႔က မေျဖပါဘူး။
ဒီကေလးမေတြက ေက်ာင္းတဝက္တပ်က္နဲ႔ ထြက္ရသူေတြ၊ အိမ္ကေန ေျပးလာသူေတြလည္း ပါၾကပါတယ္။ သူတို႔ ၿမိဳ႔ျပ ကိုတက္လာရတဲ့ လမ္းဟာ ဆူးေညႇာင့္ခလုတ္ေတြ ႁပြမ္းလွပါတယ္။ “အဆင့္တိုင္းမွာ သူတို႔ကို အၾကံဆိုးေပးမယ့္သူေတြနဲ႔ ခ်ည္း ေတြ႔တယ္။ သူတို႔က ေၾကာက္ရြံ႔ေနတဲ့ၾကားက ေခတ္ေဟာင္းေဆြးေျမ့ေနတဲ့ အၾကံေတြ၊ ေရွးရိုးစြဲအျမင္ေတြကို ကိုယ့္ ဘာသာ ကၽြမ္းက်င္ေအာင္ လုပ္ျပင္ယူၾကရတယ္ … တကယ္လို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းလူထုတေယာက္ ၿမိဳ႕ေရာက္သြားတာနဲ႔ အိမ္က သတင္းစကားက ေျပာင္းသြားတယ္။ အိမ္ကို ေငြျပန္ပို႔ပါ။ မ်ားမ်ားပို႔ေလ.. ေကာင္းေလ..” ဒီလို အေျခအေနေတြပါ။
က်ေနာ္တို႔ ဆီမွာေရာ။ က်ေနာ္က “မေအးေသာင္းတို႔ရပ္ကြက္” (ေယာဟန္ေအာင္) ဆိုၿပီး ကဗ်ာေရးျဖစ္တယ္။
ဒီအရပ္မွာ သူတို႔က အိမ္ရွင္ဆိုလည္း ဟုတ္သလို၊
ဧည့္သည္ဆိုလည္း ဟုတ္တယ္
လိပ္ျပာလို အိပ္မက္နဲ႔လာၿပီး
ပိုးဟပ္လို ခိုကပ္ေနရသူေတြ
အိုးအိမ္ ပ်က္သုဥ္းလာသူေတြ မဟုတ္ၾကေပမယ့္
သေဘၤာပ်က္ ပ်ဥ္စေတြ ကမ္းဆိုက္ၾက
ဒုကၡသည္ဘဝ ေရာက္ေနရၿပီ။
ထမင္းခ်ဳိင့္ေလးေတြ ဆြဲၿပီးလာတယ္
မိုးမလင္းခင္လာတယ္
ဖယ္ရီကားေပၚ ငိုက္ျမည္းလာတယ္
မီးခိုးေခါင္းတိုင္မဲ့ စက္ရံုေတြမွာ
သူတို႔ပဲ ေလာင္စာ၊
ေခါင္းမီးေတာက္ တလူလူ
သူ႔တို႔အနာဂတ္က ျပာပူပူ
သူတို႔ကို ငါးေသတၱာေတြလို တူရာတူရာ စီတယ္၊
သလဲသီးထဲက အေစ့ေတြလို စီစီရီရီ။
စီစီရီရီ ခ်ဳပ္သားေတြနဲ႔ အထည္ခ်ဳပ္ရံုႀကီးမွာ
သူတို႔ကိုယ္တိုင္က စက္ယႏၱယားျဖစ္
ေမွာင္မဲညစ္ညစ္ ေခ်ာင္ထဲမွာ
[ေထာင္တံတိုင္းထဲ အသက္ရွဴရသလို]
အလုပ္ဆိုင္းေတြက
ေန႔နဲ႔ည …
ေန႔နဲ႔ည …
ခ်ားရဟတ္ႀကီးလို ဒုကၡႀကီးႀကီးေတြနဲ႔ လည္တယ္။
ခ်ဳပ္ေၾကာင္းေျဖာင့္ဖို႔ ႀကိဳးစားရေပမယ့္
သူတို႔ဘဝေတြက မေျဖာင့္ၾကဘူး
ဒီရြာမွာ ေငြစုမိတဲ့ သူငယ္မ ျပစမ္းပ၊
အေႂကြးကင္းတဲ့အိမ္ ျပစမ္းပ၊
မေသဘူးတဲ့အိမ္က မုန္ညင္းဆီရခ်င္ရမယ္
သူတို႔က အဖတ္ဆယ္မိတာ မရွိေသးသေလာက္ပဲ။
အလုပ္သမားအေရး လုပ္ေနၾကတဲ့ မိတ္ေဆြေတြကို က်ေနာ္ေမးၾကည့္တယ္။ တေလာက အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခလစာ ၄၈၀၀ က်ပ္ကို တိုးေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုအခါ ေဒၚလာေစ်းကတက္- ျမန္မာေငြတန္ဖိုးက်၊ အေျခခံ ကုန္ေစ်းႏႈန္းေတြက ျမင့္တက္လာေတာ့ သူတို႔ဘဝေတြအတြက္ မထူးျခားလာပါဘူး။ သူတို႔က တေန႔တေန႔ ခ်စ္ခ်ဳတ္ေခၽြတာၿပီး အာဟာရ မဟုတ္တဲ့ အစာေတြ စားေနၾကရပါတယ္။ စက္ရံုက သူငယ္မေတြက ကၽြမ္းက်င္မႈအလိုက္၊ အခ်ိန္ပိုဆင္းရင္ ဆင္းသလို ၂-သိန္းကေန ၂ သိန္းခြဲေလာက္အထိ ဝင္ေငြရၾကတယ္ ဆိုပါတယ္။ သူတို႔ ေနစားစရိတ္က ၁ သိန္း၊ ၁ သိန္းခြဲေလာက္ ကုန္က်ပါတယ္။ အိမ္ကိုလည္း တလ-တလကို က်ပ္ ၇ ေသာင္း-၈ ေသာင္းေလာက္ ျပန္ပို႔ေပးေနၾကပါတယ္။ အပန္းေျဖ စရာ ဆိုလို႔ ဖုန္းေဘလ္ေလး တေသာင္းခြဲဖိုးေလာက္ တလ-တလသံုး၊ ဖုန္းပြတ္ၾကရတာပါ။
စာေရးဆရာမ ခ်န္းက ေျပာပါတယ္။ တရုတ္ စက္ရံုက သူငယ္မေတြက သူတို႔ဘဝတက္လမ္းကို ေတြ႔ခ်င္လြန္းလို႔ ၿမိဳ႔ကို စြန္႔စားတက္လာတာပါတဲ့။ ကြန္ျမဴနစ္လက္ဝဲစာေပေတြမွာ “အပိုတန္ဖိုးထုတ္လုပ္မႈ” ဆိုၿပီး ကုန္ထုတ္လုပ္ေရး ပစၥည္း ကိရိယာေတြ လက္ဝယ္ပိုင္ထားသူေတြက အလုပ္သမားေတြဆီက လုပ္အားကို ေခါင္းပံုျဖတ္ ရယူမႈကို ေဝဖန္ေရးသား ခဲ့ပါတယ္။ စာေရးဆရာမ ခ်န္းကေတာ့ အဲသလိုမဟုတ္ဘူး။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္က ဘဝတက္လမ္း အိပ္မက္ေတြအတြက္ အဲသလို ရုန္းကန္ေနၾကတာ၊ သူတို႔ဝယ္ကိုင္ခ်င္တဲ့ အိုင္ဖုန္းက သူတို႔လစာ ဘယ္ႏွစ္ဆရွိရွိ လိုခ်င္တပ္မက္စိတ္နဲ႔ အလုပ္ လုပ္ကိုလုပ္ ဖုန္းကိုကိုင္ေနၾကတာမ်ဳိး ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ စက္ရံုက သူငယ္မေတြလည္း အဲသည္လို ဘဝအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ၊ ေျပာင္လက္ပ်ဳိးျပက္ေနတဲ့ အိပ္မက္ေတြ ရွိၾကပါသလား။ က်ေနာ္ကေတာ့ အဲသလို မထင္မိဘူး။ တေလာကပဲ သပိတ္စခန္းဖြင့္ေတာင္းဆုိေနတာ ရက္ ၂၀ ေက်ာ္တဲ့အထိ သူတို႔အခြင့္အေရးေတြ မရေသးလို႔၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ ထဲ ဆႏၵျပၾကတဲ့ ဒဂံုဆိပ္ကမ္း စက္မႈဇုန္ -၁ ဖုယြင္စက္ရံုက အလုပ္သမေတြကို သတင္းေတြမွာ ျမင္ေတြ႔ရပါေသးတယ္။
သူတို႔အတြက္ ပိုမ်ား ဆိုးလာေလမလား။
သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ EU ဥေရာပသမဂၢက ဒဏ္ခတ္အေရးယူမယ့္အေရး ေျပာဆိုေနသံေတြ ညံလာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းအေရး ကုလစံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ မရွိရင္၊ အဲဒီကိစၥေတြကို ကိုင္တြယ္ပံု မဟုတ္ရင္ ကုန္သြယ္ဖက္ အခြင့္ထူးခံႏိုင္ငံအျဖစ္က ရုပ္သိမ္းႏိုင္တဲ့အထိ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္လည္း ဆိုၾကပါ တယ္။ အထူးသျဖင့္ အထိနာမွာက အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သားေတြပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက အထည္ခ်ဳပ္ပို႔ကုန္ေတြက တႏွစ္ကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃ ဘီလီယံဖိုးေလာက္ရွိၿပီး၊ အမ်ားစု (၇၅%) ေလာက္က ဥေရာပ ေစ်းကြက္ကို သြားေနၾကတာပါ။ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုေတြမွာ လုပ္သား (အလုပ္သမေတြ) လူ ၅ သိန္းေလာက္ကို အလုပ္အကိုင္ေပးထားတာပါ။ က်ေနာ္တို႔ ဆီမွာ ေခတ္သစ္စက္မႈအစားထိုးမႈ (automation) ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ၊ အျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ စက္ရံုေတြ ပိတ္သိမ္းခဲ့ ရရင္… က်ေနာ္ဆက္မေတြးခ်င္ေတာ့ပါဘူး။
Christina Larson, July 16, 2018. Closing the Factory Doors. Foreign Policy
https://foreignpolicy.com/…/closing-the-factory-doors-manu…/
Howard W. French. October 21, 2008. Dynamic Young Engines Driving China’s Epic Boom. The New York Times. https://www.nytimes.com/2008/10/22/books/22french.html
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
