(မုိးမခ) ေအာက္တုိဘာ ၁၃၊ ၂ဝ၁၈
ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ဒီဇင္ဘာလေရာက္ရင္ေတာ့ ဗုဒၶဂယာဝန္းက်င္တခုလုံးက ေဆာင္းခုိ တိဗက္မ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနေလ့ရွိသည္။ အေအးၾကိဳက္ပါသည္ဆိုေသာ တိဗက္တို႔ သည္ပင္ ဓရံဆာလာဘက္တြင္ မေနႏိုင္ၾကေတာ့။ ဗုဒၶဂယာဝန္းက်င္တဝိုက္တြင္ တိဗက္ေက်ာင္းတိုက္ၾကီးေတြရွိသည္။ သည္ေက်ာင္းတိုက္ၾကီးေတြထဲမွာ ေဆာင္းတြင္း တခုလုံး ေဆာင္းခုိေလ့ရွိၿပီး ေဆာင္း ကုန္ေတာ့မွ မိမိတို႔ေနရပ္သို႔ ျပန္ေလ့ရွိသည္။ အိႏၵိယအစိုးရရဲ႕ေက်းဇူးတရားေတြက တိဗက္လူမ်ိဳးေတြအေပၚမွာ ထုထည္ၾကီး မားလြန္းလွသည္။ ကိုုယ့္အိမ္ကိုယ့္ရာ မဟုတ္သည့္တိုင္ လြတ္လပ္မႈရွိသည္။
၁၉၆၈ ခုႏွစ္ရဲ႕ တိဗက္အေျခအေနက တိဗက္လူမ်ိဳးေတြအတြက္ ေမ့လုိ႔မရတဲ့ မွတ္တမ္းေတြရွိသည္။ တိဗက္ေဒသမွာ ေမာ္စီတုန္းပို႔လုိက္သည့္ တ႐ုတ္လူဦးေရက ဆယ္သန္းဝန္းက်င္ရွိသည္ဟုဆိုပါသည္။ တရုတ္ဘက္ျခမ္းရွိ ဟိမဝႏၱာ ေတာင္ ေျခတဝိုက္တြင္ စစ္စခန္းမ်ားတည္ေဆာက္ထားၿပီး နယ္စပ္လုံျခဳံေရးကို တင္းက်ပ္ထားသည္။ ျပည္မႀကီးဘက္က ႏ်ဴးကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုတခ်ိဳ႕ကို တိဗက္ေဒသကို ေျပာင္းေရြ႕ထားၿပီဆိုေသာ သတင္းေတြကိုလည္း ၾကားေနရသည္။ သည့္အရင္ ႏွစ္ေတြတုန္းကေတာ့ ျပည္မႀကီးကေစလႊတ္လုိက္ထားသည့္စစ္သားေတြက တိဗက္ျပည္တြင္ လမ္းေတြေဖာက္သည္။ တံတားေတြေဆာက္သည္။ အခ်ိန္တုိအတြင္း စစ္စခန္းေတြနဲ႔ဆက္သြယ္နိုင္မည့္ လမ္းသြယ္ေတြေဖာက္သည္။ လမ္းပဲေဖာက္ ေဖာက္ တံတားပဲေဆာက္ေဆာက္ လုပ္သားေတြကေတာ့ တိဗက္လူမ်ိဳးေတြပဲျဖစ္သည္။ ေနဝင္ကေန မိုးခ်ဳပ္သည္အထိ အလုပ္ၾကမ္းမ်ားကို တေနကုန္လုပ္ၾကရသည္။ မေသရုံကေလးစား၍ အရွက္ေျပရုံကေလးသာ ဝတ္ၾကရသည္။ အစာေရစာ မျပည့္စုံ မဖူလုံေတာ့ စားလုိ႔ရသည့္ အသီးအႏွံေတြ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ၾကရသည္။ စားနပ္ရိကၡာပံ့ပိုးေပးဖို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေျပာခဲ့ေပမယ့္လည္း ဘာမွထူးမလာခဲ့။ အခြန္အမ်ိဳးမ်ိဳးေကာက္သည္။ မေပးနိုင္သူေတြကို ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ၿပီး ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္ေတြရွိရာသို႔ ပို႔သည္။
အို တိဗက္ျပည္သူတို႔
မငိုေႂကြးၾကကုန္လင့္။
လြတ္လပ္ျခင္းသည္ ငါတို႔ရရွိမည့္ ငါတို႔၏ ကိုယ္ပိုင္။
ေနမင္းၾကီးကို သတိရပါ
ဘုန္းေတာ္ၾကီးဒလိုင္းလားမားကို သတိရပါ။
အဖက္ဖက္က နိမ့္က်ေနခ်ိန္မွာ သည္ကဗ်ာကေလးက တိဗက္ျပည္သူေတြအတြက္ ခြန္အားေတြျဖစ္ေစခဲ့ဘူးသည္။ ျငိမ္း ခ်မ္းျခင္းႏွင့္ လြတ္လပ္ျခင္းတို႔သည္ ဘယ္ေန႔ ဘယ္ေရြ႕ဟု သတ္မွတ္၍မရေသးသည့္တိုင္ တေန႔ေန႔ေတာ့ေရာက္လာလိမ့္ မည္ဟူေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ နာက်င္မႈေတြကို ကုစားခဲ့ရဖူးသည္။ အေၾကာက္တရားဆိုသည္မွာ လူသားတို႔၏ အၾကီးမား ဆုံးအႏၱရာယ္ျဖစ္သည္။ ေၾကာက္စိတ္က အရာရာအားလုံးကို လက္လႊတ္ဆုံးရႈံးေစပါသည္။ သည္ယုံၾကည္ခ်က္ျဖင့္ အထိန္း အခ်ဳပ္ အကန္႔အသတ္ေတြမ်ားသည့္ၾကားမွပင္ လာဆာျမိဳ႕တြင္ တိဗက္လူငယ္ေတြက ဆႏၵျပပြဲေတြကို မၾကာမၾကာ က်င္းပ ေလ့ရွိသည္။ ဘာသာတရားလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာေရာင္းဝယ္ဖို႔၊ လြတ္လပ္စြာ သြားလာဖို႔ ေတာင္းဆိုၾကသည့္ ဆႏၵျပပြဲေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တုံ႔ျပန္ျဖိဳခြင္းတတ္သည္။ တိဗက္အေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဘဂ်င္းရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဂုဏ္သိကၡာက အထိနာေနသည့္တိုင္ နဂါးၾကီးကေတာ့ မ်က္ေစာင္းတဝင့္ဝင့္။ ေမွာင္မိုက္ေသာညေတြက လက္တ ကမ္းမွာ။ နည္းနည္းေတာ့ အသက္႐ွဴေခ်ာင္သြားသည္ဟု ဆိုရပါလိမ့္မည္။ ၁၉၇၆ ခု စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ေမာ္စီ တုန္းေသၿပီဆိုေသာသတင္းက တိဗက္ျပည္သူေတြကို အတိုင္းမသိ ေပ်ာ္ရႊင္ေစခဲ့ပါသည္။ ေမာ္စီတုန္း အသဲအသန္ နာမက်န္းျဖစ္ေနသည္မွာ ၾကာေလၿပီ။ သို႔ေသာ္ သူ႔တာဝန္ မ်ားကို သူ႔ဇနီး Chiang Ching က စီမံခ်ယ္လွယ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုေတာ့ ဆယ္စုႏွစ္တခုေက်ာ္ၾကာ တိဗက္ျပည္သူေတြရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ဖ်က္စီးခဲ့သည့္ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးလည္း ေသဆုံးသြားေလၿပီ။ ေအာင္ပြဲခံလုိ သည့္ စိတ္ကို မ်ိဳသိပ္ထားေနရေသာ္လည္း တိဗက္ျပည္သူတို႔ရဲ႕မ်က္နွာေတြက ျပဳံးလုိ႔ရႊင္လုိ႔။ တခ်ိန္ကမက္ခဲ့တဲ့ အိပ္မက္ ေတြဟာ တကယ့္လက္ေတြ႔ဘဝမွာ အမွန္တကယ္ျဖစ္လာမလား မျဖစ္လားဘူး လားဆိုတာ ကေတာ့ အခ်ိန္ကဆုံးျဖတ္ေပးသြားပါလိမ့္မည္။ ခပ္လွမ္းလွမ္းမွာရွိသည့္ ဘုရားေက်ာင္းထဲကေနလြင့္ပ်ံလာေသာ ေၾကးစည္သံသဲ့သဲ့ကို ၾကားေနရသည္။ စည္းခ်က္မွန္မွန္ထြက္ေပၚလာသည့္ ေၾကးစည္သံကိုၾကားရတာ ႏြမ္းႏြမ္းလ်လ်ရွိလုိက္တာ။ တိဗက္ျပည္သူေတြရဲ႕ ရင္ထဲမွာေတာ့ မည္သို႔ရွိပါေလစ။
တိဗက္မိသားစုေတြ အိမ္နီးခ်င္းတိုင္းျပည္ေတြမွာ ႏိုင္ငံေရးခုိလႈံၾကေတာ့ မိသားစုေတြ တကြဲတျပားျဖစ္သြားသည္။ တခ်ိဳ႕က နီေပါမွာ။ တခ်ိဳ႕က အိႏၵိယမွာ။ တခ်ိဳ႕မိသားစုဝင္ ေတြကေတာ့ တိဗက္ျပည္ထဲမွာပင္ က်န္ေနခဲ့သည္။ ဓရံဆာလာမွာတုန္း ကေတာ့ တိဗက္ျပည္ကေန ထြက္လာတာ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ၿပီျဖစ္သည့္ တိဗက္ေတြႏွင့္ စကားေျပာျဖစ္ခဲ့ဘူးသည္။ ကိုယ္ကေျပာသည္ဆိုတာထက္ သူတို႔က ေျပာတာမ်ားပါ သည္။ တခါမွာေတာ့ တိဗက္လူရြယ္တေယာက္က သူျမန္မာျပည္ကို သြားခ်င္တယ္။ ကူညီပါဟု အကူအညီေတာင္းပါသည္။ ဘာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ကို သြားခ်င္ရတာလဲ ဟုအေၾကာင္းကို ေသခ်ာေမးေတာ့မွ သူ႔ဘဝအေၾကာင္းကို ရင္ဖြင့္ရွာသည္။ သူတိ ဗက္ျပည္ကေန ထြက္လာတာ ႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ၿပီတဲ့ေလ။ မိသားစုေတြ အကုန္လုံးက တိဗက္ျပည္ထဲမွာ က်န္ခဲ့ၿပီး သူတေယာက္တည္း အိႏၵိယဘက္မွာ ေသာင္တင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ သူ႔မိဘေတြ အသက္ၾကီးၿပီ။ အသက္ရွင္ေသးလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ေသမ်ားသြားၿပီဆိုတာေတာင္ သူမသိရဘူးတဲ့။ သူ႔မိဘေတြနဲ႔ မေသခင္ ျပန္ေတြ႔ခ်င္ေသးတယ္။ တိဗက္ျပည္ကို ျပန္ခ်င္တယ္။ ဟိုမွာ ဘယ္လုိအေျခအေနပဲျဖစ္ျဖစ္ သူ႔မိသားစုနဲ႔အတူ တိဗက္ျပည္ထဲမွာပဲေနခ်င္တယ္။ သူ႔အၾကံအစည္က ျမန္မာျပည္ထဲကိုဝင္မယ္။ ၿပီးရင္ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး တိဗက္ျပည္ထဲ ကို ျပန္ဝင္မယ္။ သူ႔ကိုကူညီပါလို႔ သူကေတာင္းဆိုခဲ့ဘူးသည္။ သူ႔ကို ကူညီခ်င္ေပမယ့္လည္း ျမန္မာျပည္ ကေန တိဗက္ကို ထြက္ဖို႔ဆိုသည္မွာ ထင္သေလာက္မလြယ္ကူတာမို႔ မကူညီႏိုင္ေၾကာင္း သူ႔ကိုေျပာေတာ့ သူ႔မ်က္ႏွာခ်က္ခ်င္း ညွိဳးငယ္သြား သည္။ အခင္မင္ကေတာ့ မပ်က္။
ၿပီးခဲ့တဲ့လတုန္းက အြန္းလိုင္းေပၚကေန သူနဲ႔စကားေျပာျဖစ္ေသးသည္။ ေမးၾကည့္ေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ ဓရံဆာလာမွာပဲရွိေသး သည္ဟု ေျပာပါသည္။ သူ႔ကို စာနာသနားေနမိသည္။ အိမ္ျပန္ခ်င္ေပမယ့္ မျပန္ႏိုင္ရွာေသးတဲ့ ဘဝတူေတြ။ ကုိယ့္တိုင္းျပည္က ကိုယ့္လူမ်ိဳးေတြလည္း အခ်ိန္ထိ အိမ္မျပန္နိုင္ၾကေသးသူေတြဟာ ကမၻာတလႊားမွာ သန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ရွိေနေသးတာပဲမဟုတ္လား။ သစ္ပင္အရိပ္ထက္ ေဆြရိပ္မ်ိဳးရိပ္က ပိုေအးေၾကာင္း နီတီဆရာက ဆိုပါသည္။ ဝမ္းေရးထက္ လြမ္းေရးခက္ေနၾကသည့္ ဘဝေတြက သိပ္အေဝးၾကီးမဟုတ္။ က်ေနာ္တို႔ လက္တကမ္းမွာပင္ ရွိေနၾကပါသည္။
၁၉၆ဝ ျပည္ႏွစ္ကတည္းက တိဗက္အေဝးေရာက္ျပည္သူေတြဟာ မိခင္တိုင္းျပည္ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျပတ္ေတာက္သြားခဲ့ သည္။ တခါတရံမွသာ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ကုန္ကူးေနၾကသည့္ နီေပါကုန္သည္ေတြဆီကေန ထူးျခားသည့္ သတင္းအစအန ကေလးေတြကို ရတတ္သည္။ နယ္ျခားစည္းတေလွ်ာက္မွာ က်င္လည္က်က္စားတတ္ၾကသည့္ သည္ကုန္သည္ပြဲစား အမ်ားစုမွာ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္တခ်ိဳ႕က တရုတ္အရာရွိမ်ားႏွင့္ အနည္းနဲ႔အမ်ားဆိုသလုိ ျငိတာစြန္းတာေလးေတြရွိခဲ့ဘူးသည္။ သူတို႔အားလုံးက ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးသမိုင္းကို ေစ့ေစ့ငွငွမဟုတ္သည့္တိုင္ တီးမိေခါက္မိေတာ့ ရွိပါသည္။ ယဥ္ေက်းမႈ ေတာ္လွန္ေရးတဲ့လား။ တားဆီးပိတ္ကာထားသည့္ အေမွာင္ထုက ေပ်ာ္ရႊင္စရာေကာင္းသည့္ ပစၥဳပၸန္ႏွင့္ အတိတ္ျဖစ္ရပ္မ်ား ကို ျခားနားေစခဲ့သည္။
ကံၾကမၼာကို ရိုးမယ္ဖြဲ႔ေန၍မျဖစ္။ အေဝးေရာက္တိဗက္မ်ားအေနျဖင့္ ကိုယ္ေနထိုင္ရာ ေနရာေလးတခုမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လုိက္ေလ်ာညီေထြမႈရွိေအာင္ ၾကိဳးစားေနထိုင္ တတ္ၾကသည္။ အိႏၵိယ၊ နီေပါ၊ ဘူတန္စသည့္ အိမ္နီးခ်င္းတိုင္းျပည္မ်ားတြင္သာမက ဆြစ္ဇာလန္၊ ကေနဒါ၊ ျပင္သစ္၊ အဂၤလန္ႏွင့္ အေမရိကန္တိုင္းျပည္မ်ားတြင္လည္း တိဗက္လူမ်ိဳးမ်ားကို ေခၚယူေစာင့္ ေရွာက္ထားၾကေသးသည္။ တိဗက္အေဝးေရာက္ အစိုးရက ခတၱမႏၵဴ၊ ဇူးရစ္၊ နယူးေယာက္၊ ဝါရွင္တန္ဒီစီ၊ တိုက်ိဳႏွင့္ လန္ဒန္ျမိဳ႕ၾကီးမ်ား တြင္ ရုံးခြဲမ်ားဖြင့္လွစ္ၿပီး တိဗက္လူမ်ိဳးမ်ားကို အကူအညီေပးေလ့ရွိသည္။ တိဗက္လူမ်ိဳး အမ်ားဆုံးေန ထိုင္ရာတိုင္းမွာ အိႏၵိယနိုင္ငံျဖစ္သည္။ ၁၉၆၄-ခုႏွစ္တြင္ အိႏၵိယဝန္ၾကီး ခ်ဳပ္ေန႐ူး ေသဆုံးၿပီးေနာက္ အင္ဒီရာဂႏၵီက အာဏာရလာေသာအခါ တိဗက္လူမ်ိဳးမ်ားကို ယခင္အတိုင္း ဆက္ၿပီးၾကည့္ရႈေစာင့္ေရွာက္ေပးခဲ့သည္။ အစတုန္းကေတာ့ ဓရံဆာလာဆိုတာ လူသူအေရာက္နည္းသည့္ အရပ္ေဒသတခုပင္ျဖစ္သည္။ တိဗက္လူမ်ိဳးမ်ား ဓရံဆာလာကိုေရာက္စက အေဆာက္အဦျပည့္စုံမႈမရွိေသး။ အေနအစား ဆင္းရဲသည့္တိုင္ လြတ္လပ္မႈအျပည့္ရွိသည္။ ယခုေတာ့ ဓရံဆာလာက အေဝးေရာက္ တိဗက္တို႔အတြက္ နိဗၺာန္ဘုံကေလးတခုပင္ျဖစ္သည္။
ဘုန္းေတာ္ၾကီးဒလုိင္းလားမားက အေဝးေရာက္တိဗက္မ်ားကို သူ႔သားသမီးမ်ားပမာ ၾကည့္ရႈေစာင့္ေရွာက္ထားသည္။ အေဝးေရာက္တိဗက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေက်နပ္အားရမႈမရွိသူေတြရွိေပမယ့္လည္း အေဝးေရာက္အစိုးရကေတာ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးရဲ႕လမ္းညႊန္မႈျဖင့္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးတတ္ သည္။ လူအားလုံးက လက္ခံႏိုင္ငံေသာ စနစ္ဆိုသည္မွာ ဒီကမၻာ ေပၚမွာ မရွိေသးေၾကာင္းကိုေတာ့ အေဝးေရာက္တိဗက္မ်ားက နားလည္ထားသည္။ ၁၉၆၃ ခု မတ္လ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းထြက္လာၿပီးေနာက္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္း ပၿပီး မဲစနစ္ျဖင့္ ေခါင္းေဆာင္အသစ္ေရြးခ်ယ္မႈေတြျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ တိဗက္လူငယ္ငါးရာေက်ာ္တက္ေရာက္သည့္ တိဗက္ လူငယ္ညီလာခံၾကီးကို က်င္းပနိုင္ခဲ့သည္။ ျပင္ပေရာက္လာသည့္တိဗက္လူငယ္မ်ား၏ ပညာေရးအတြက္ အဓိကေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
တိဗက္အေဝးေရာက္အဖြဲ႔အစည္းအေနနဲ႔ ေခတ္နဲ႔အညီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ျပင္ဆင္မႈေတြ အေပၚ ေရွးရိုးစြဲတိဗက္ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕က ေဝဘန္မႈေတြရွိခဲ့သည့္တိုင္ ဘုန္းေတာ္ ၾကီးကို မလြန္ဆန္ဝ့ံၾက။ တိဗက္တမ်ိဳးသားလုံးနဲ႔ ဆက္စပ္ေနသည့္ကိစၥမို႕ နားလည္ေပးႏိုင္တာလည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ လူငယ္ေတြ ေတြ႔ျမင္ခ်င္သည္က ပုံစံခြက္ထဲက ယဥ္ေက်းမႈက တားဆီးပိတ္ ပင္ထားသည့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ိဳးမဟုတ္။ ကိုယ့္အဖြဲ႔အစည္းမွာ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ျပႆနာေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ခ်ဥ္းကပ္ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းႏိုင္မည့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္လုိၾကသည္။
၁၉၇၅ ခုႏွစ္ ဓရံဆာလာတြင္ က်င္းပသည့္ အေဝးေရာက္တိဗက္လူငယ္ညီလာခံအၿပီး တိဗက္လူငယ္ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ေယာက္ကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ တေယာက္က တရုတ္အစိုးရရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ေမြးဖြားၾကီးျပင္းလာခဲ့သည့္ တိဗက္ ျပည္မၾကီးထဲက။ သူ႔မွာ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲေတြအေၾကာင္း အေတြ႔အၾကဳံမရွိ။ ဘုန္းေတာ္ၾကီးဒလုိင္းလားမားကိုပင္ တၾကိမ္တခါမွ် ေတြ႔ျမင္ဖူးျခင္းမရွိသူ။ ေနာက္တေယာက္က တိဗက္ျပင္ပကမၻာမွာ ေမြးဖြားရွင္သန္ၾကီးျပင္းလာခဲ့သူ။ တိဗက္ရဲ႕ျပည္တြင္း ေရးကို အပ္က်မတ္က်နားလည္ျခင္းမရွိသူ။ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒကို လုံးေစ့ပတ္ေစ့ နားလည္ ျခင္း မရွိသူ။ တိဗက္ျပည္ကို တေခါက္တေလမွ် ေရာက္ဖူးျခင္းမရွိသူ။ လုိအပ္မႈေတြရွိသည့္တိုင္ သူတို႔ဉာဏ္စြမ္းရွိသေရြ႕ အေဝး ေရာက္ တိဗက္ျပည္သူမ်ားကို စုစည္းႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ သူတို႔ရဲ႕အေတြးအျမင္ေတြကို အခ်င္းခ်င္းမွ်ေဝနိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။ သူတို႔ ေလွ်ာက္ လွမ္းရမည့္လမ္းကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္ပင္ဟု ဆိုရပါလိမ့္မည္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးဒလုိင္းလားမားက တိဗက္ကေလးငယ္မ်ားပညာေရးအတြက္ TCV ေက်ာင္းမ်ားကို ဖြင့္လွစ္ ေပးထားသည္။ TCV ဆိုသည္မွာ Tibetan Children’s Village ဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။ TCV ေက်ာင္းမ်ားက တိဗက္ ကေလးငယ္မ်ား၏ပညာေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ျဖည့္ဆီးေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ “လူငယ္ေတြဟာ တိဗက္အနာဂတ္အတြက္ တန္ဖိုးျဖတ္လုိ႔မရတဲ့ရတနာေတြျဖစ္တယ္”လုိ႔ အိႏၵိယဝန္ၾကီး ခ်ဳပ္ေန႐ူးက ဘုန္းေတာ္ၾကီးဒလုိင္းလားမားကို ေလွ်ာက္ထားဖူး သည္။ ကမၻာပတ္ေန ေသာ ကမၻာေက်ာ္ဘုန္းေတာ္ၾကီးမို႔ ပညာေရးရဲ႕အေရးပါပုံကို အျပည့္အဝယုံၾကည္ထား ပါသည္။ ပညာေရးအတြက္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးရဲ႕ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြက အားရေက်နပ္စရာေကာင္းပါသည္။ အေဝးေရာက္ တိဗက္လူငယ္ေတြကို ေရာက္ရာအရပ္မွာ ပညာသင္ေစသည္။ ပညာသင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးသည္။ TCV ေက်ာင္း ေတြကေန တိဗက္စာ၊ အဂၤလိပ္စာႏွင့္ ဟိႏၵီဘာသာစကားေတြကို ကြၽမ္းကြၽမ္းက်င္က်င္ တတ္ကြၽမ္းသည့္ လူငယ္ေတြေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ အဆင့္ျမင့္ပညာရပ္မ်ားအတြက္ ဆြီဒင္၊ ဒိန္းမတ္၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ အဂၤလန္၊ အေမရိကန္စ သည့္ ကမၻာ့တိုင္းျပည္ၾကီးမ်ားသို႔လည္း ပညာသင္မ်ား ေစလႊတ္ေပးခဲ့သည္။ ေနာ္ေဝႏိုင္ငံက တိဗက္လူငယ္မ်ားကို ေခၚၿပီး စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာေတြ သင္ေပးသည္။
ႏိုင္ငံျခားပညာသင္မ်ားကို ဘုန္းေတာ္ၾကီးက အမွာစကားပါးသည္။ “ငါတို႔တေတြဟာ မိသားစုၾကီးတခုအတြက္သာ အလုပ္ လုပ္ေနၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ျပိဳပ်က္သြားခဲ့ရတဲ့ တိုင္းျပည္တခုကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ၾကိဳးစားေန ၾကျခင္းျဖစ္ တယ္။ အခုမင္းတို႔တေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပညာသင္ခြင့္ရၾကတယ္။ လူတိုင္းဟာ ဒီလုိ အခြင့္အေရးေတြ ရေနၾကတာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို နားလည္ပါ။ မင္းတို႔တေတြရဲ႕ ပညာေရးအတြက္ တိဗက္ျပည္သူအားလုံးက ေပးဆပ္ေနၾကတယ္။ မင္းတို႔လုိခ်င္တဲ့ ပညာေရးေတြ ၿပီးျပည့္စုံတဲ့တေန႔က်ရင္ မင္းတို႔လုိ အဆင့္ျမင့္ပညာေတြ သင္ခြင့္မရတဲ့ ဒီမွာ က်န္ရစ္ခဲ့ၾက တဲ့သူေတြရဲ႕ ဘဝကို သတိရပါ။ သူတို႔အတြက္ ဘယ္လုိေပးဆပ္မလဲဆိုတာကို သတိရပါ”။ ကိုယ္လုိခ်င္တာရလွ်င္ လာရာ လမ္းေၾကာင္းကို ေမ့တတ္ၾကသည့္လူငယ္တို႔၏ သေဘာသဘာဝကို ဘုန္းေတာ္ၾကီးက သတိေပးလုိက္ျခင္းလည္းျဖစ္ သည္။
တိဗက္ပညာသင္လူငယ္မ်ားသည္ ေနာ္ေဝႏိုင္ငံတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာမ်ားသင္ယူၿပီး ေနာက္ အိႏၵိယသို႔ျပန္သြားေလသည္။ ေရခံေျမခံေကာင္းသည့္ အိႏၵိယေျမကို တိဗက္လူ ငယ္တို႔၏ စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳၾကေလၿပီ။ တိဗက္ႏွင့္ အိႏၵိယျပည္သူတို႔ စားသုံးဖို႔အတြက္ နည္းပညာျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ကို ခ်ဲ႕ထြင္ေပးခဲ့သည္။ စက္ရုံ အလုပ္ရုံမ်ားတြင္ တိဗက္ျပည္သူတို႔၏ ကာယအား၊ ဉာဏအားမ်ားျဖင့္ အင္အားျဖည့္ ေပးခဲ့သည္။ လူသားအားလုံးသည္ အေျခအေန ႏွင့္အခ်ိန္အခါေပၚမူတည္၍ ရွင္သန္လႈပ္ရွားရုန္းကန္ေနၾကရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဘယ္ေနရာမွာပဲေနေန ကိုယ္ေနထိုင္ရာ ပတ္ ဝန္းက်င္ကို ေနထိုင္ရသည့္အခိုက္အတံ့ကေလးမွာ ကိုယ္တတ္ကြၽမ္းသည့္ပညာျဖင့္ အလုပ္အေကၽြးျပဳႏိုင္သည္ဆိုလွ်င္ပင္ သူ၏တာဝန္ေက်ျပြန္သည္ဟုပင္ ဆိုႏိုင္ ပါလိမ့္မည္။
တိဗက္ျပည္ရဲ႕ လြတ္လပ္ေသာတိဗက္ျပည္အျဖစ္ၾကိဳးပမ္းခ်က္ကို အေမရိကန္က ၾကိဳဆိုအားေပးပါသည္။ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဒလုိင္းလားမားကေတာ့ သူ၏အၾကမ္းမဖက္ ေသာနည္းကို အျပည့္အဝယုံၾကည္ဆုပ္ကိုင္ထားသူျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ တိဗက္ ေရွ႕ေရးႏွင့္ပတ္သက္လာလွ်င္ မည္သည့္အၾကမ္းဖက္နည္းကိုမွ် ယုံၾကည္လက္ခံသူမ ဟုတ္။ တိဗက္ျပည္ျပန္လည္ ရရွိေရးအတြက္ ေျပာက္က်ားနည္းအပါအဝင္ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကဘူးပါသည္။ တိဗက္လက္နက္ကိုင္ ေတာ္ လွန္ေရး အဖြဲ႔အားလုံးကို လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္သည့္လမ္းစဥ္ကို စြန္႔လႊတ္ၾကဖို႔ ဘုန္္းေတာ္ၾကီးဒလုိင္းလားမားက ေမတၱာရပ္ခံလုိက္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၇၁-ခုႏွစ္တြင္ တိဗက္လက္နက္ ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားအားလုံး လက္နက္ကိုင္လမ္းစဥ္ကို အၿပီးတိုင္စြန္႔လႊတ္လုိက္ၾကပါေတာ့ သည္။
အခ်ိန္ေတာ့ ေစာင့္ရပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ဆုံးတေန႔က်လွ်င္ ႏူးညံ့သည့္ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာတရားကသာလွ်င္ အရာရာ အားလုံးကို ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေၾကာင္း အျပည့္အဝယုံၾကည္ထားသူျဖစ္သည္။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၆ ရက္ေန႔မွာ ဖြားျမင္ခဲ့သည့္ ႏိုဗယ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးဒလုိင္းလားမားသည္ ယခုအခါ အသက္အရြယ္ ၈၂ ႏွစ္ထဲသို႔ ေရာက္ လာၿပီျဖစ္သည္။ သူျဖစ္ခ်င္ျမင္ခ်င္ေသာ တိဗက္ျပည္သည္ သူ႔လက္ထက္မွာလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မည္။ ျဖစ္ခ်င္မွလည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ဘုန္း ေတာ္ႀကီးကေတာ့ သူ႔ယုံၾကည္ခ်က္ေတြကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ဆုပ္ကိုင္ထားဆဲပင္ျဖစ္သည္။
ဆက္ပါဦးမည္။
ကိုသစ္ (သီတဂူ)
၁ဝ၊ ၁၂၊ ၂ဝ၁၈
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
