ဘာသာျပန္က႑ သတင္းေဆာင္းပါး သာဂိ ႏိုုင္ငံတကာေရးရာ

ေလာကဓာတ္ခန္းသာဂိ – ေအအိုင္ေတာ္လွန္ေရးကို ေတာ္လွန္ျခင္း

 

ေလာကဓာတ္ခန္းသာဂိ – ေအအိုင္ေတာ္လွန္ေရးကို ေတာ္လွန္ျခင္း

Yuval Noah Harari – Reboot for the AI Revolution

Nature – journal of science (17 October 2017)

(မိုးမခ) ေအာက္တိုဘာ ၁၁၊ ၂၀၁၈

စကားခ်ီး

တေလာက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က world economic forum မွာ ေျပာသြားတဲ့ မိန္႔ခြန္းမွာ 4IR နဲ႔အမီ လိုက္ေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ 4IR ဆိုတာ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး စတုတၳလိႈင္းပါ။ နည္းပညာေတာ္လွန္ေရး ေနာက္လိႈင္းလုံးတခုျဖစ္ျပီး AI ဆိုတဲ့ Artificial Intelligence စက္ဦးေႏွာက္၊ Internet of Thing ဆိုတဲ့ အင္တာနက္ခ်ိတ္ဆက္ကိရိယာ၊ Automation ဆိုတဲ့ အလိုအေလ်ာက္ခိုင္းေစျခင္း၊ 3D Printing ရုပ္လုံးၾကြ ပုံႏွိပ္ထုတ္ျခင္း၊ Robotics ဆိုတဲ့ စက္တပ္ခိုင္းေစျခင္း စတဲ့ အသစ္အဆန္းနည္းပညာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေတြက လက္ရွိစက္မႈလုပ္ငန္းေတြကို disturb “ကိုင္လႈပ္”လိုက္တယ္။ သာမန္ရိုးက်ကေန ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

ဒီေဆာင္းပါးကေတာ့ Harari ဟာရာရီဆိုတဲ့ အစၥေရးပါေမာကၡ လူရြယ္တဦးရဲ့ ေဆာင္းပါးပါ။ သူ႔ရဲ့ စာအုပ္ ၃ အုပ္ျဖစ္တဲ့ Homo Sapiens, Homo Deus  နဲ႔ 21 Lessons for 21st Century ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။ သူကေတာ့ လူေတြဟာ wise (လူလည္လုပ္တာ) နဲ႔ မျပီးေတာ့ဘူး၊ smart (လူတတ္လုပ္) ရေတာ့မယ္။ ၂၁ ရာစုမွာ က်န္ရစ္ဖို႔အတြက္ ျပင္ဆင္သင့္တာေတြကို ေတြးေခၚ ေရးသား ေျပာဆိုေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ လူငယ္ကေလးေတြက အေတာ္ဖတ္ၾကျပီး စဥ္းစားစရာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးမွာ လူတိုင္းက ေအအိုင္ ေအအိုင္ –  လူလို စဥ္းစားႏိုင္တဲ့ စက္ဦးေႏွာက္ေတြဆိုတဲ့ လိႈင္းေနာက္လိုက္ၾကတဲ့ဆီမွာ လူေတြ မ်ဳိးတုံးမကုန္ေအာင္ စဥ္းစားသင့္တဲ့ အခ်က္ကို ေရးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

သူ ေရးထားတာေတြကေတာ့ –

စက္ေတြကို လူလိုစဥ္းစားခိုင္း လုပ္ကိုင္ခိုင္းလိုက္တဲ့အခါ လူေတြ အလုပ္ျပဳတ္ကုန္ေတာ့တာပဲ။ ေဘာဂေဗဒအသစ္၊ ပညာေရးအသစ္၊ လူမႈဘ၀အသစ္ကို ပုံေဖာ္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားရေတာ့မယ္လို႔ သူက ေျပာခ်င္ပါတယ္။

ေအအိုင္ေတာ္လွန္ေရးလိႈင္းက ေန႔စဥ္လူမႈဘ၀ေတြကို ေျပာင္းပစ္ေနတယ္။ လူမႈေရး စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းသစ္ေတြ ေပၚထြန္းလာေစတယ္။ အဲသလိုပဲ စိန္ေခၚမႈေတြ အမ်ားအျပားလည္း ျဖစ္လာပါတယ္။ တခ်ဳိ႔က ထင္ျမင္ခ်က္ေပးၾကတာကေတာ့ smart computer လူလိုတတ္တဲ့ကြန္ျပဴတာေတြက လူေတြကို လုပ္ငန္းခြင္ထဲကေန ဖယ္ရွားလိုက္မယ္။ အသုံးမ၀င္တဲ့ လူတန္းစားတရပ္ကို (useless class) ကို ေပၚထြက္လာေစလိမ့္မယ္ တဲ့။ တခ်ဳိ႔ကလည္း အလိုအေလ်ာက္ခိုင္းေစႏိုင္တဲ့စနစ္ – automation က လူေတြအတြက္ အလုပ္အကိုင္အသစ္ေတြ ထုတ္ေဖာ္ေပးမယ္၊ လူေတြကို ပိုျပီး ခ်မ္းသာၾကြယ္၀လာေစမယ္တဲ့။ သို႔ေသာ္လည္း အားလုံးသေဘာတူၾကတာကေတာ့ျဖင့္ – ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အေကာင္းဘက္ကို ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ၾကရမယ္၊ အားထုတ္ရမယ္၊ ဆိုးက်ဴိးေတာ့ မျဖစ္ေစဘို႔ လိုတယ္ ဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေအာ္တိုေမးရွင္းေတာ္လွန္ေရးဆိုတာက သိပၸံပညာရပ္ရဲ့ လိႈင္း ၂ ခု ေပါင္းဆုံမႈကေန ေပၚထြက္လာတာပါ။ ကြန္ျပဴတာပညာရွင္ေတြက ေအအိုင္နည္းစနစ္ျဖင့္ စက္ေတြကို ေဒတာေတြ အမ်ားၾကီးေပးထားျပီး ေလ့လာသင္ယူႏိုင္စြမ္း၊ ဆင္ျခင္ၾကည့္ႏိုင္စြမ္း၊ ေကာက္ခ်င္ဆြဲႏိုင္စြမ္းကို ဆူပါမင္းေတြလိုျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္လာၾကပါတယ္။ တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ ဇီ၀ပညာရွင္ေတြနဲ႔ လူမႈပညာရွင္ေတြကလည္း လူေတြရဲ့ ခံစားခ်က္ေတြ၊ လုိခ်င္စိတ္ေတြနဲ႔ မသိစိတ္ေစစားခ်က္ေတြကို ခြဲစိတ္ ပိုင္းျဖာၾကည့္လာၾကတယ္။ အဲသည္ infotech နဲ႔ biotech ေတြ ေပါင္းျပီး algorithms ဆိုတဲ့ တြက္ခ်က္နည္းေတြ ေပၚထြန္းလာတဲ့ေနာက္မွာ လူေတြကို စိတ္ျဖာၾကည့္ ဆက္သြယ္ၾကည့္ႏိုင္ၾကလာပါတယ္။ ဒီတြက္ခ်က္နည္းေတြ ဒီေဒတာေတြထည့္ထားတဲ့ စက္ေတြက လူဆရာ၀န္၊ လူကားသမား၊ လူစစ္သား၊ လူဘဏ္သမားေတြထက္ သာလြန္တဲ့ စြမ္းေဆာင္မႈေတြ လုပ္လာႏိုင္ၾကေတာ့မယ္လို႔ ျဖစ္လာေနပါတယ္။ အဲသည္ algorithms ေတြ ေစ်းကြက္ထဲ ၀ယ္လာရင္ (ျမန္မာလိုဆိုရင္ သုံးခ်က္တြက္နည္းလို လူေတြကို တြက္ခ်က္ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြေပါ့) သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာလူေတြ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္သြားေစႏိုင္ပါတယ္။

ဆိုေတာ့ အစုိးရေတြဆိုတာက သည္လိုမ်ဴိး လာေတာ့မယ့္ ေအာ္တိုေမးရွင္းလိႈင္းလုံးၾကီး အျပင္းအထန္ ရိုက္ခတ္မႈအရွိန္ကို ေႏွးေအာင္လုပ္ဖို႔ ကန္႔သတ္ႏိုင္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္သင့္ ဆုံးျဖတ္ရေတာ့မယ္။ သည္ေတာ့မွ အဲသည္ဒဏ္ကို ခံႏိုင္ေအာင္ ေလ်ာ့က်ေအာင္ ျပင္ဆင္ႏိုင္ေအာင္ မိမိႏိုင္ငံသားေတြကို လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ေအာ္တိုေမးရွင္းကို တြန္းလွန္ဖို႔နဲ႔ အလုပ္အကိုင္ေတြ ဆုံးရႈံးမႈကို ကာကြယ္ႏိုင္ေရးဆုိတာ မလုိလားအပ္တဲ့ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေရးကိစၥပါ။ ေက်ာက္တုံးၾကီး လိမ့္က်လာတာကို လက္ကေလးနဲ႔ တားလို႔ရတာမ်ဴိးမွ မဟုတ္တာ။ ေအအိုင္နဲ႔ ေအာ္တိုေမးရွင္းက ေဆာင္က်ဥ္းလာမယ့္ အက်ဳိးစီးပြားေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳလိုက္မယ္ဆိုတာကလည္း မလုပ္သင့္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ျဖစ္ေနတယ္ မဟုတ္ပါလား။ အကယ္၍ သူ႔ဖာသာသူ ေမာင္းႏွင္တဲ့ self driving car ေတြက (လူေတြေမာင္းခိုင္းတာထက္) ေစ်းခ်ဴိတယ္၊ စိတ္ခ်ရတယ္ဆိုရင္ ဒါေတြကို ပိတ္ပင္တားဆီးထားျပီးေတာ့ တကၠစီေမာင္းသမားေတြ အေ၀းေျပးကားသမားေတြရဲ့ အလုပ္ေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ပဲ လုပ္ၾကမယ္ဆိုတာ ေကာင္းတဲ့အက်ဳိးကို ျဖစ္ေစမွာ မဟုတ္ပါ။

လက္ေတြ႔က်တဲ့ နည္းဗ်ဴဟာကေတာ့ အလုပ္အကိုင္သစ္ေတြ ဖန္တီးေပးႏိုင္ေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ – routine job လို႔ဆိုတဲ့ ေန႔စဥ္ သမာရိုးက် ေလွနံဒါးထစ္ ပုံေသခ် လည္ပတ္လုပ္ကိုင္ေနရတဲ့အလုပ္ေတြကို automation အလိုအေလ်ာက္လုပ္တဲ့စက္ထဲ ထည့္လိုက္ျပီးေတာ့ non-routine job ပုံမွန္လည္ပတ္ေနက်မဟုတ္တဲ့ အလုပ္အကိုင္သစ္ေတြ အျပိဳင္းအရိုင္းေပၚထြန္းလာေအာင္ အားေပးရပါမယ္။ ပုံေဆာင္ရမယ္ဆိုရင္ အေထြေထြေဆးကုဆရာ၀န္ရဲ့ အလုပ္ေတြျဖစ္တဲ့ သိျပီးသားေရာဂါေတြ ကုေပးတာ၊ ဆင္တူလကၡဏာေတြကို ေဆးေပးတာေတြကို AI ဆရာ၀န္စက္ လက္ထဲထည့္လိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ပိုထြက္လာတဲ့ ပိုက္ဆံဓနနဲ႔ လူသားကၽြမ္းက်င္သူပညာရွင္ေတြကို အသစ္ေပၚထြန္းလာမယ့္ ေဆးသုေတသနတို႔၊ ေဆး၀ါးအသစ္ေဖာ္ထုတ္တာတို႔နဲ႔ တမူထူးျခားလာမယ့္ ခြဲစိတ္နည္းပညာေတြထဲမွာ အလုပ္ေပးလို႔ ရပါတယ္။

ဒါက စီးပြားဓနစြန္႔ဦးတီထြင္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပေဒေဘာင္တြင္းကေန လက္ေတြ႔က်မႈကို လမ္းဖြင့္ေပးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပညာေရးစနစ္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္လာေအာင္ တြန္းအားပါပဲ။

 

စက္ရုပ္က တီး၀ိုင္းဆရာ

တသက္တာသင္ယူျခင္း (life long learning)

သည္လိုအခြင့္အလမ္းအသစ္ေတြ အသုံးခ်ႏိုင္ဖို႔အတြက္ လူေတြဟာ အျမစ္ကလွန္ျပီးေတာ့ ပညာျပန္သင္ယူေရးကို တသက္တာလုံးအတာနဲ႔ လုပ္ၾကရပါမယ္။ ေအအိုင္ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ တခါတည္းျဖစ္ျပီး ျပီးသြားမွာ မဟုတ္ပါ။ သည္တပြဲတိုးႏိုင္ဖို႔ အလုပ္အကိုင္ေစ်းကြက္ေတြ ပညာေရးစနစ္ေတြ ဟန္ခ်က္ထိန္းမႈအသစ္တခုတည္းထဲ လုပ္ထားလိုက္ရုံနဲ႔ ျပီးသြားမွာ မဟုတ္ပါ။ ေနာက္ဆက္တိုက္ disturb လုပ္မယ့္ ကိုင္လႈပ္မယ့္ ငလ်င္ၾကီးေတြ လိုက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္သမားေတြက တေနရာတည္းမွာ အလုပ္တမ်ဳိးတည္းကို တသက္လုံး လုပ္ကိုင္သြားဖို႔ သေဘာထားၾကတယ္။ ၂၀၅၀ ေလာက္မွာ “တသက္တလုပ္” (a job for life)ဆိုတဲ့ ဘ၀စနစ္ဆိုတာ မရွိႏိုင္ေတာ့ဘူး။ “တသက္တပညာ” ဆိုတဲ့ တသက္လုံးမွာ ပညာတခုတည္းနဲ႔ ရပ္တည္မယ္ဆိုတဲ့ (a profession of life) ဆိုတာကလည္း ေက်ာက္ေခတ္မွာ ထားရစ္ခဲ့ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာင္ဆိုရင္ ကေလးသူငယ္ေတြေကာ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားေတြကိုပါ ဘာပညာေတြ သင္ေပးထားရမလဲဆိုတာေတာင္ တြက္ရ ျပင္ရတာ ခက္ခဲလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အနာဂတ္ကို ေဟာကိန္းထုတ္တယ္ဆိုတာ လြယ္တဲ့အလုပ္မဟုတ္ပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၁ေထာင္တုနး္က သင္ဟာ တရုတ္ျပည္ၾကီးမွာ ေနထိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ သင္မသိႏိုင္တဲ့ အရာေတြက အမ်ားၾကီး။ တရုတ္အင္ပါယာၾကီးဟာ ေနာက္အႏွစ္ ၅၀ မွာ ပ်က္စီးေတာ့မယ္၊ ခစ္တန္လူမ်ဴိးေတြရဲ့ နယ္ခ်ဲ႔တာ ခံရေတာ့မယ္။ ပလိပ္ေရာဂါအသစ္တခုက လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာကို ပ်က္စီးေစမယ္။ သို႔ေသာ္ျငား သင္ေကာင္းေကာင္းသိေနတာကေတာ့ လူေတြ အားလုံးနီးပါးဟာ လယ္သမားေတြ၊ ခ်ည္ရက္သမားေတြအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ၾကရတယ္။ စစ္တိုက္ဖို႔အတြက္ လူေတြ လုိတယ္၊ အခြန္ေကာက္ဖို႔ လူေတြ လိုတယ္။ မိန္းမေတြဆိုတာကလည္း သူတို႔အိမ္ေထာင္ မိသားစုအျပင္ဘက္ထြက္ၾကည့္ႏိုင္ဖို႔ ဘာအခြင့္အေရးမွ မရွိၾကဘူး။ လူေတြဆိုတာ ပ်မ္းမွ် အသက္ ၄၀ ေလာက္ပဲ ရွိတယ္။

သည္ေတာ့ သူတို႔သိတာေလာက္နဲ႔ သင္တို႔ဟာ အနာဂတ္အတြက္ ျပင္ဆင္ၾကရပါတယ္။ ေအဒီ ၁၀၁၇ ၀န္းက်င္မွာ ဆင္းရဲသားမိဘေတြက သူ႔သားသမီးေတြကို စပါးစိုက္နည္းသင္ေပးၾကတယ္၊ ပိုးခ်ည္ယက္နည္း သင္ေပးၾကတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့မိဘေတြကေတာ့ ေယာက်ာ္းေလးကို စာတတ္ေအာင္ သင္ေပးတယ္။ ျမင္းစီးျပီး စစ္တိုက္နည္း သင္ေပးတယ္။ သူတို႔သမီးေတြကိုက်ေတာ့ အိမ္ေထာင္ရွင္မေကာင္းေကာင္းျဖစ္ေအာင္ ဗိုင္းေကာင္းေက်ာက္ဖိ သင္ေပးၾကတယ္။ ဒီ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းနည္းပညာေတြဟာ သူတို႔အနာဂတ္အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြပဲဆိုတာ ေသခ်ာျပီး ျဖစ္ခဲ့တာကိုး။ သုိ႔ေသာ္ ၂၀၁၇ က်ေတာ့ အဲသည္တုန္းကနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဖက္ ျဖစ္သြားပါျပီ။ အနာဂတ္အတြက္ စိတ္ခ်ရမယ့္ အလုပ္ဆိုတာ ဘာမွ ေသခ်ာတာ မရွိေတာ့ဘူး။ က်ားမ ဆိုတာ စီးပြားေရး ဆိုတာ ေသျခင္းဆိုတာ ဘာမွ ၾကိဳတြက္လို႔ မရေတာ့ဘူး။

လူေတြရဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာမွာလည္း အတားအဆီးေတြ ၾကဳံလာၾကတယ္။ အေျပာင္းအလဲဆိုတာ စိတ္ပူစရာခ်ည္းပဲကိုး။ လူသားေတြဟာ လက္ရွိရာစုသစ္မွာ ပူပန္စရာေတြ ဂနာမျငိမ္ျဖစ္ရေတြခ်ည္းနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္အကိုင္ေစ်းကြက္က အျမဲေျပာင္းလဲေနေတာ့ သက္ေမြးပညာဆိုတာကလည္း အျမဲတန္း မျငိမ္ေတာ့ – သည္လိႈင္းလုံးေတြေအာက္မွာ လူေတြဟာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာခံႏိုင္ရည္ သက္လုံေကာင္းႏိုင္ပါ့မလားလို႔ေတာင္ သံသယျဖစ္ခ်င္လာပါတယ္။ စိတ္ပင္ပန္းတာေတြ (stress) ကို ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ဖို႔ ထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ လိုအပ္လာပါတယ္။ ဒါကို ထိန္းႏိုင္ေအာင္ ေဆးေတြ ေသာက္ၾကတယ္၊ တရားထိုင္ၾကတယ္။

အလုပ္အသစ္ေတြ ဖန္တီးရတာက ပိုလြယ္ကူျပီးေတာ့ သည္လိုလူမ်ဴိးေတြကို ျပန္လည္သင္ၾကားေရး (retraining) လုပ္ရတာက ပိုခက္ပါတယ္။ သည္ေတာ့ သည္လိုလူေတြဟာ useless class လို႔ဆိုတဲ့ အံမ၀င္တဲ့ အသုံးမက်တဲ့ လူတန္းစားအျဖစ္ အေျမာက္အမ်ား ေပၚထြက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ အလုပ္မရွိဘူး၊ သင့္ေတာ္တဲ့ပညာလည္း မတတ္ၾကဘူး၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာလည္း ျပင္လြယ္ေျပာင္းလဲ မျဖစ္ႏိုင္ၾကေတာ့ဘူး။

အီတလီ လူအုိရုံက စက္ရုပ္သူနာေစာင့္


စမ္းသတ္ခ်က္မ်ား

သည္မွာ အေရးၾကီးတာကေတာ့ – ေစာေစာစီးစီးကတည္းက ၾကိဳတင္ျပီး နည္းပညာသစ္၏ လူေ႔ဘာင္ေလာကထဲမွာ ဇကာတင္က်န္ရစ္မယ့္သူေတြနဲ႔ အပယ္ခံခ်န္ရစ္ရမယ့္ လူေတြကို ခြဲျခား သတ္မွတ္ထားလိုက္ႏိုင္ၾကဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ သည္လို မတူညီတဲ့အုပ္စု ၂ ခုၾကားက ကြာဟခ်က္ၾကီးမားမႈကို ၾကိဳတင္တြက္ခ်က္မႈကေန ဥပကၡာသေဘာ ထားႏိုင္ရေတာ့မယ္။ အလိုအေလ်ာက္စက္ေတြ ၀င္ေရာက္လာတဲ့အခါ ေယာက်ားနဲ႔ မိန္းမအေပၚ သက္ေရာက္မႈခ်င္း မတူႏိုင္ပါ။ အသက္ ၂၀ နဲ႔ အသက္ ၄၀ ေပၚ သက္ေရာက္မႈဆိုတာ တေျပးညီ မျဖစ္ပါ။ ေကာလိပ္ပညာသမားနဲ႔ ေက်ာင္းမျပီးသူၾကားထဲမွာလည္း သက္ေရာက္မႈက မတူညီႏိုင္ပါ။

အခုလို winner and loser – ျမတ္သူ နဲ႔ ရႈံးသူ၊ က်န္ရစ္သူနဲ႔ ခ်န္ရစ္သူဆိုျပီးေတာ့ တရားေသ ခြဲၾကည့္လို႔လည္း မရေပဘူး။ ေဆးခန္းတခုကို ဥပမာယူၾကည့္ရေအာင္။ ေအာ္တိုေမးရွင္းလုပ္လိုက္လို႔ရွိရင္ ဆရာ၀န္ေတြက သူနာျပဳေတြထက္ အရႈံးပမာဏ ပိုၾကီးပါတယ္။ အေထြေထြကုဆရာ၀န္ဆိုတာက အခ်က္အလက္ေတြ (အင္ေဖာ္ေမးရွင္း)ေတြကို အဓိက ဆင္ျခင္တဲ့အလုပ္ လုပ္ၾကရတယ္။ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြကို ရယူတယ္၊ ပိုင္းျဖာတယ္၊ ျပီးေတာ့ ကုသနည္းကို ထုတ္ျပန္တယ္။ သူနာျပဳက်ေတာ့ လုပ္အားသုံးရတယ္၊ စိတ္ပုိင္းဆိုင္ရာ ကိုင္တြယ္မႈပိုင္း ကၽြမ္းက်င္တယ္။ ေစတနာထားျပီး ေဆးထိုးတယ္၊ ေဆးလိမ္းတယ္၊ ပတ္တီးျဖည္တယ္၊ စီးတယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ဆရာ၀န္ေအအိုင္ကို စမတ္ဖုံးေပၚတင္သုံးေနျပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာေတာ့မွသာ သူနာျပဳစက္ရုပ္ေတြ ေပၚလာဖို႔ မ်ားပါတယ္။

ပိုင္းျဖာဆင္ျခင္ႏိုင္စြမ္း (intelligence) နဲ႔ ေ၀ဖန္တဲ့အသိတရား (consciousness) ၂ ခုၾကားက ဆက္သြယ္ပုံကို ေလ့လာစူးစမ္းႏိုင္မွသာလ်င္ အနာဂတ္မွာ ေပၚထြန္းလာမယ့္ ကြန္ျပဴတာနဲ႔ လူသားၾကားက စီးပြားေရးဆိုင္ရာ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈဆိုင္ရာ၊ တရားနည္းလမ္းက်မႈဆိုင္ရာ အညမညျဖစ္စဥ္ကို နားလည္ၾကည့္ရႈႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။  အခု က်ေနာ္တို႔တေတြ ေတြ႔ေနရတာက ကြန္ျပဴတာရဲ့ ပိုင္းျဖာဆင္ျခင္ႏိုင္စြမ္း (intelligence) အံ့မခန္းတိုးတက္လာမႈျဖစ္ျပီး ကြန္ျပဴတာကိုယ္တိုင္၏ ေ၀ဖန္သိစိတ္ (consciousness) ျဖစ္ေပၚလာမႈကေတာ့ သုညမွာ နတၳိမွာပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ေလယ်ာဥ္ပ်ံေတြဟာ ေလထဲမွာ ငွက္ထက္ ျမန္ျမန္ပ်ံလာႏိုင္ၾကေသာ္လည္း ငွက္ေတြလို ငွက္ေမႊးေတြေတာ့ မထုတ္လုပ္ မတီထြင္ႏိုင္ခဲ့ၾကသလို စက္ေတြဟာ လူေတြရဲ့ ခံစားခ်က္ေတြကို တြက္ခ်က္ျပီး လူေတြရဲ့ ျပသနာကို လူေတြထက္ ပိုျပီး ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ေသာ္လည္း လူေတြရဲ့ ခံစားခ်က္ကိုေတာ့ သူတို႔ကိုယ္တိုင္မွာ တီထြင္တတ္ဆင္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသးၾကပါဘူး။ သည္လို ကြဲျပားျခားနားခ်က္ေတြကို ေလ့လာစမ္းစစ္ျပီးေတာ့ အနာဂတ္ေအအိုင္ ဘာလုပ္ႏိုင္တယ္၊ ဘာမလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာကို ၾကိဳတင္ တြက္ခ်က္ထားရမယ္၊ သူ႔ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ဖုိ႔ ဘာေတြကို ကန္႔သတ္ထားရမယ္ဆိုတာကို ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အခုအခ်ိန္မွာ ေအအုိင္ေျခကုပ္ရ ေအာင္ျမင္ေနတဲ့ နယ္ပယ္ေတြ ရွိေနပါျပီ။ ဒီနယ္ပယ္ေတြထဲက အလုပ္ခြင္အတြင္း ေအအိုင္၏ သက္ေရာက္မႈကို ေလ့လာစမ္းသတ္ျခင္း လုပ္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၀ ကတည္းက အိုင္ဘီအမ္၏ deep blue ကြန္ျပဴတာက ခ်က္ဘုရင္ ကပ္စပါးေရာ့ကို ျဖဳတ္ခ်ပစ္ခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ခုခ်ိန္ထိ လူေတြက စစ္တုရင္ ဆက္ထိုးေနၾကတုန္းပါပဲ။ လူတပိုင္းေအအိုင္တပိုင္း (လူန႔ဲ ေအအိုင္တြဲဘက္ထားတဲ့) အသင္းဟာ လူခ်ည္းအသင္းကိုေရာ စက္ခ်ည္းနဲ႔ အသင္းကိုေရာပါ အႏိုင္ကစားႏိုင္ၾကပါတယ္။ သည္လိုအခ်က္ကို အေျခခံျပီး အနာဂတ္အတြက္ကို စဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လာမည့္အလုပ္အကိုင္ေစ်းကြက္ထဲမွာ ေအအိုင္ကို ျပိဳင္တာထက္ ေအအိုင္ကို ေစ်းဆစ္ထားႏိုင္ဖို႔ (ေအအိုင္ကို ျပန္အျမတ္ထုတ္ဖို႔) လူေတြကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးထားဖို႔ လိုမယ္ ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေအအိုင္ကို လူေတြ ခြစီးထားႏိုင္ဖို႔ဆိုတာက အျမဲတမ္း စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနမွာပါ။ ခ်က္စ္ကစားတဲ့ဆီမွာ (ေအအိုင္နဲ႔လူအတြဲထားေသာ္ျငား) ေအအိုင္က အစြမ္းသိပ္ေကာင္းလာျပီဆိုရင္ လူရဲ့အခမ္းက႑က ေသးသိမ္ ေလ်ာ့က် ေနာက္ဆုံး ေပ်ာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ သည္လိုပဲ ေအအိုင္နဲ႔လူ အတြဲလုပ္ထားတဲ့ စုဖြဲ႔မႈဟာ ေနာင္ဆို လိုခ်င္မွ လုိအပ္ေတာ့မွာကိုး။

ေမာင္းသူမဲ့ကားေတြကိစၥကလည္း ေနာက္ထပ္စမ္းသပ္ခ်က္တခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာင္းသူမဲ့ကားေတြ ထုတ္လုပ္ဖို႔အေရး ယွဥ္ျပိဳင္ပြဲမွာ သံမဏိဘုရင္ မာစီးဒီးဘင့္ဇ္လို ကုမၼဏီနဲ႔ စီလီကြန္ထိပ္သီး ဂူးဂဲတို႔ ရဲ့ အားစမ္းပဲြ ျဖစ္လာပါတယ္။ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးက႑ဟာ ေအအိုင္ကို ေစ်းဆစ္ႏိုင္ဖို႔ (အျမတ္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔) အားသာခ်က္တခု ရွိပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရး (connectivity) ျဖစ္ပါတယ္။ တစင္းတည္းေသာ ေမာင္းသူမဲ့ကားဟာ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ကားေမာင္းသမားကို လမ္းေပၚမွာ မယွဥ္ႏိုင္ပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း လမ္းေပၚမွာ ကြန္ျပဴတာနဲ႔ေမာင္းတဲ့ ကားကြန္ယက္ ခ်ိတ္ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ဆိုရင္ေတာ့ ပိုျပီး အႏၱရယ္ကင္းျပီး ပိုျပီးလည္း ျမန္ဆန္ႏိုင္ပါတယ္။ လက္ရွိမွာ လူေတြၾကီးစိုးမင္းမူေနတဲ့ ကားလမ္းမေပၚက ကားေတြကေန ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဗယမ္းဗတာျဖစ္မႈေတြထက္ေတာ့ သာလြန္ေကာင္းမြန္မွာ ေသခ်ာပါတယ္။

သည္ေန႔မွာ ႏွစ္စဥ္ လူ ၁ဒသမ ၂၅ သန္းဟာ ကားတိုက္မႈေတြေၾကာင့္ ေသဆုံးေနပါတယ္။ အဲသည္ထဲမွာ ၉၀%ဟာ လူေတြရဲ့ မွားယြင္းမႈေၾကာင့္ ေသရတာပါ။ လူ၂ေယာက္ ကားကိုယ္စီနဲ႔ လမ္းဆုံမွာ ရင္ဆိုင္ေတြ႔ၾကရင္ သူတို႔အခ်င္းခ်င္း နားလည္မႈလြဲျပီး ယာဥ္ခ်င္းတိုက္မိႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ကြန္ျပဴတာေမာင္းႏွင္တဲ့ ကားေတြအခ်င္းခ်င္းကေတာ့ ကြန္ယက္ခ်ိတ္ထားႏိုင္တယ္။ သူတို႔အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္မႈ လဲြမွားတာေၾကာင့္ ယာဥ္တိုက္ဖို႔ကေတာ့ လူထက္ အခြင့္နည္းပါးသြားႏိုင္ပါတယ္။ ေမာင္သူမဲ့ကားေတြကို စည္းၾကပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ မိုင္ႏႈန္းကို ကန္႔သတ္ေပးဖို႔သာ လိုလာမယ္၊ မူးျပီး မေမာင္းရဘူးဆိုတာ သူတို႔နဲ႔ မဆိုင္ေတာ့ဘူးေပါ့။

ေမာင္းသူမဲ့ကားေတြက အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ ၂ ခ်က္ကို ေဖာ္ထုတ္ပါတယ္။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ တခ်ဳိ႔နယ္ပယ္ေတြမွာ လူေတြအစား ကြန္ျပဴတာေတြ စက္ရုပ္ေတြ အစားထိုးပစ္တာက ပိုေကာင္းတယ္၊ တခ်ဳိ႔လူေတြက စက္ထက္ပိုလုပ္ႏိုင္တယ္ ဆိုဦးေတာ့ ေယဘူယ်မွာ စက္ကို ဦးစားေပးလို႔ ရတယ္ေပါ့။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ အဲသလိုမ်ဳိး ေျပာင္းလဲမယ္ဆိုရင္ အခ်ဳိ႔ေနရာ နယ္ပယ္ေတြမွာ ခ်က္ျခင္းၾကီး ေျပာင္းပစ္လိုက္တာထက္ တဆင့္ခ်င္း ေျဖးေျဖးခ်င္း ေျပာင္းပစ္ရမယ္ ဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။

စစ္ဘက္ကေတာ့ သည္ေနရာမွာ ေရွ႔ဆုံးက ဦးေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ စစ္တပ္ေတြဆိုတာက နည္းပညာအသစ္အဆန္းေတြဆိုရင္ သူတို႔ အရင္ဆုံး အသုံးျပဳေလ့ရွိၾကတာကိုး။ လူစစ္သားေတြဆိုတာက စီးပြားေရးေကာ ႏိုင္ငံေရးအတြက္ပါ ေစ်းၾကီးပါတယ္။ အဆုံးအရႈံးၾကီးပါတယ္။ သည္ေတာ့ လူစစ္သားေတြေနရာမွာ ကြန္ျပဴတာေတြကို စစ္ေျမျပင္ပို႔ရတာက ပိုျပီးေတာင္ ေကာင္းပါေသးတယ္။ အခု တုိးတက္တယ္ဆိုတဲ့ စစ္တပ္ေတြမွာ အထူးကၽြမ္းက်င္တဲ့သူ ဦးေရနည္းနည္းဟာ ရႈပ္ေထြးဆန္းက်ယ္တဲ့ အလိုအေလ်ာက္ျဖစ္တဲ့ နည္းပညာေတြကို သုံးစြဲေနၾကတာကို ပိုျပီး အားကိုးေနၾကျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲသည္နည္းပညာေတြဆိုတာက drones (အေ၀းထိန္းယာဥ္ပ်ံ)၊ စက္ရုပ္၊ အေ၀းထိန္းခ်ဳပ္ဗုံး၊ ကြန္ျပဴတာလုပ္ဗိုင္းရပ္ပိုး၊ ျပီးေတာ့ အခ်က္အလက္ေတြအမ်ားၾကီးကို စုတ္ယူ စိစစ္ဆင္ျခင္ေပးႏိုင္တဲ့ algorithm တြက္ခ်က္နည္းပညာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲသည္အေျပာင္းအလဲဟာ စစ္တပ္မွာ အလုပ္လူတန္းစားအသစ္တခုကို ဖန္တီးေပးပါတယ္။ စက္ပိုင္းျပဳျပင္ျပင္ဆင္ေရး၊ အေ၀းထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ စက္မ်ားကို ပရိုဂရမ္လုပ္ႏိုင္ေရး နဲ႔ ကြန္ျပဴတာကြန္ယက္ လုံျခဳံေရးတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္စစ္တပ္မွာ အေ၀းထိန္းစစ္ယာဥ္ေတြျဖစ္တဲ့ Predator တို႔ Reaper တို႔ေတြ ပ်ုံသန္းထိန္းခ်ဴပ္ႏိုင္ဖို႔ လူ ၃၀ ေလာက္စီ လုိၾကပါတယ္။ အဲသည္ ဒရုံးေတြကို ဆီးရီးယာေလေၾကာင္းထဲ ျဖတ္ပ်ံျပီးေတာ့ အခ်က္အလက္ေတြ ေကာက္ယူ စုေဆာင္းတာေတြ ျပန္ျပီး စိစစ္ ခြဲျဖာ သုံးသပ္တာေတြလုပ္ႏိုင္ဖို႔က လူ ၈၀ေလာက္ ထပ္လိုပါတယ္။ သည္ေတာ့ စစ္တပ္ေတြမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အလုပ္အကုိင္ေစ်းကြက္ကို ၾကည့္ရႈေလ့လာသုံးသပ္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အရပ္ဖက္စီးပြားေရးမွာ လိုအပ္လာမယ့္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈအနာဂတ္ကို တြက္ခ်က္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

လားရာအသစ္

ပညာရွင္ေတြဟာ လတ္တေလာ ၾကိဳတင္ျပေနတဲ့ သတိေပးခ်က္ေတြ၊ စမ္းသပ္ခ်က္ေတြကို ေလ့လာျပီးေတာ့ အသစ္ထူေထာင္ရမယ့္ လူမႈ-စီးပြားပုံစံလားရာသစ္ေတြကို ေတြးေခၚၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္ လူမႈ-စီးပြားဘ၀ေတြ ရွိေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာေပးရရင္ – ၂၀ရာစု ဆိုရွယ္လစ္၀ါဒယူဆခ်က္ျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရးမွာ အလုပ္သမားလူတန္းစားက အဓိကျဖစ္တယ္ဆိုျပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးေမာင္းတန္အျဖစ္ အလုပ္သမားအင္အားစုရဲ့ စီးပြားေရးအင္အားကို အသုံးခ်ဖို႔ သင္ၾကားျပသခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၁ ရာစုမွာေတာ့ျဖင့္ အလုပ္သမားလူတန္းစားဟာ စီးပြားေရးမွာ အင္အားတရပ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကေန ေလ်ာက်သြားခဲ့ၾကျပီး အျမတ္ထုတ္ခံလူတန္းစားအျဖစ္ ရုန္းကန္ခဲ့ၾကရာကေန အသုံးမ၀င္ေတာ့တဲ့လူတန္းစားျဖစ္မသြားဖို႔အေရး ရုန္းကန္ၾကရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

လတ္တေလာမွ ေခတ္စားလာတဲ့ ပုံစံသစ္တခုကေတာ့ လူတိုင္းအတြက္အေျခခံ၀င္ေငြ (universal Basic Income – UBI) ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ အစုိးရေတြဟာ ခ်မ္းသာတဲ့သူေတြနဲ႔ ခ်မ္းသာတဲ့ကုမၼဏီၾကီးေတြဆီက အခြန္ေကာက္ျပီးေတာ့ က်န္ရွိတဲ့လူတိုင္းကို သူတို႔အေျခခံလူမႈေရး ဖူလုံေစတဲ့ စာရိတ္ေထာက္ပံ့မႈ ျပဳလုပ္ေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေထာက္ပ့ံမႈဟာ ဆင္းရဲတဲ့သူေတြကို အလုပ္အကိုင္ ဆုံးရႈံးမႈေတြနဲ႔ စီးပြားေရးအရ အပယ္ခံရမႈေတြကေန သက္သာရာရေစဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ခ်မ္းသာသူေတြကိုလည္း လူျပိန္း၊ ပစၥည္းမဲ့မ်ားရဲ့ အမ်က္ေဒါသကေန အကာအကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ (အသုံးမ၀င္ျဖစ္ေတာ့မယ့္) လူမ်ားစုၾကီးကို  စီးပြားေရးအရ လက္ရွိမွာ အက်ဴိးမရွိေသးေသာ္လည္း ေနာင္မွာ အက်ဴိးရွိလာႏိုင္မယ့္ တီထြင္ဖန္တီးမႈ ဦးစားေပး အလုပ္အသစ္မ်ားထဲ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ဖို႔၊ သို႔မဟုတ္ ပညာေရးအသက္ဆက္ႏိုင္ရဖို႔ လြတ္လပ္ေရးရရွိေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဇန္န၀ါရီ ၂၀၁၇ မွာ ဖင္လန္ႏိုင္ငံက ၂ ႏွစ္ စီမံကိန္းနဲ႔ စမ္းသပ္မႈတခု လုပ္ရာမွာ – အလုပ္လက္မဲ့ ႏိုင္ငံသား ၂ ေထာင္ကို တလ ယူအက္ေဒၚလာ ၆၅၇ ဖိုး ေထာက္ပံ့တဲ့ အစီအစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔တေတြရဲ့ အလုပ္အကိုင္ကၽြမ္းက်င္မႈနဲ႔ ကန္႔သတ္ျပီး ေပးတာမ်ဴိး မဟုတ္ပါဘူး။ ဒတ္ခ်္ႏိုင္ငံက ျမဳိ့ၾကီးအခ်ဳိ႔၊ အီတာလီက Livorno ျမိဳ့၊ ကေနဒါႏိုင္ငံက Ontario တို႔မွာ အလားတူ စီမံကိန္းေတြ စမ္းသပ္ေနၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

မွန္ပါတယ္ – သည္လုိ အစီအစဥ္မ်ဴိးေတြကို ႏိုင္ငံအလို ျမိဳ့ရြာအလိုက္ လုိက္လုပ္လို႔လည္း အဆိုးဆုံးျပသနာေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လို႔ မဆိုလိုပါဘူး။ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းဆိုတဲ့ ကမာၻျပဳမႈျဖစ္စဥ္ၾကီးဟာ တႏိုင္ငံကလူေတြကို အျခားႏိုင္ငံက ေစ်းကြက္ကို မွီတည္ေနရေအာင္ ပုံသြင္းထားျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာ္တိုေမးရွင္းျဖစ္စဥ္ကလည္း ဂလိုဘယ္ေစ်းကြက္ၾကီးထဲက အားအနည္းဆုံး ခ်ိတ္ဆက္မႈကို ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးထိခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ျပီး ငလ်င္လို ဆက္တိုက္တုန္လႈပ္မႈ သက္ေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ေအအိုင္ျဖစ္စဥ္က ဘန္ဂလိုတို႔ ဆီလီကြန္ဗယ္လီတို႔က အဆင့္ျမင့္နည္းပညာဆုံဆည္းရာေဒသမွာ ၾကီးမားတဲ့ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀မႈကို ေဆာင္က်ဥ္းလာခ်ိန္မွာ ေစ်းေပါလုပ္အားကို မီွတည္ေနရတဲ့ ဟြန္ဒူးရပ္တို႔ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္တို႔လို ဖြံ႔ျဖိဴးမႈအနည္းဆုံးႏိုင္ငံေတြဆီမွာေတ့ာ အၾကီးအက်ယ္ စီးပြားပ်က္မႈကို ျဖစ္ပ်က္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကားမွာ ဆိုရင္လည္း အေမရိကန္မဲဆႏၵရွင္ေတြက ဆႏၵေပးၾကရမွာ – နည္းပညာဘုရင္ၾကီးေတြျဖစ္တဲ့ အေမဇုံတို႔ ဂူးဂဲတို႔ဆီကေန အခြန္ေကာက္ယူျပီးေတာ့ နယူးေယာက္က အလုပ္လက္မဲ့ တကၠစီေမာင္းသမားေတြ၊ ပင္ဆီေဗးနီးယားက အလုပ္လက္မဲ့ ေက်ာက္မီးေသြးတူးသမားေတြကို ေထာက္ပံ့ေၾကးေပးဖို႔ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း သူတို႔ေတြက သူတို႔အခြန္ေငြေတြကို ဟြန္ဒူးရပ္စ္ကိုေတာ့ ပို႔ေပးမွာ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔တေတြမွာ – အလုပ္လုပ္ျပီးမွထမင္းစားရတဲ့လက္ရွိလူမႈစီးပြားေရးစနစ္ပုံစံ၏ အလြန္ကို ေက်ာ္ျပီး စဥ္းစားထားတဲ့ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရးဘ၀ပုံစံ မရွိၾကေသးပါဘူး။  က်ေနာ္တုိ႔ အေျဖထုတ္ဖို႔အတြက္လည္း အခ်ိန္က သိပ္မက်န္ေတာ့ပါဘူး။

၁၉ ရာစုတုန္းက စက္မႈေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ အဲသည္တုန္းက စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ေဟာင္းကိုယ္တုိင္ မေျဖရွင္း အေျဖမရွာႏိုင္တဲ့ ျပသနာအသစ္ေတြ အေျခအေနအသစ္ေတြ ေပၚထြန္းလာခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲသည္ရဲ့ အက်ဴိးဆက္အျဖစ္ လူသားေတြဟာ လူမႈဘ၀ပုံစံအသစ္ကို ဖန္တီး ေဖာ္ထုတ္ၾကရပါတယ္။ အဲသည္ကေန လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီ (ေခတ္ေျပာင္းဒီမိုကေရစီစနစ္)၊ ကြန္ျမဴနစ္အာဏာရွင္ေတြနဲ႔ ဖက္ဆစ္ႏိုင္ငံေတြ ေပၚထြန္းလာခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲသည္ အေျပာင္းအလဲေတြထဲကေန ဇကာတိုက္ျပီး အေကာင္းဆုံအေျဖရွာၾကရာမွာ ရာစုႏွစ္ တစုလုံး စစ္ေတြတိုက္၊ ေတာ္လွန္ေရးေတြလုပ္ျပီး စမ္းသပ္မႈေတြနဲ႔ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အခု မ်က္ေမွာက္ infotech နဲ႔ biotech ေပါင္းစည္းမိတဲ့ ၂၁ရာစု စိန္ေခၚမႈဟာ သဘာ၀ေလာင္စာ၊ လ်ပ္စစ္မီး၊ မီးရထား၊ ေရေႏြးေငြ႔သုံးအင္ဂ်င္တို႔ဆီက ထြက္လာတဲ့ ေခတ္ေျပာင္းေတာ္လွန္ေရးထက္ ပိုမိုျပီး ၾကီးမား အရွိန္အဟုန္ၾကီးပါတယ္။ အခုလက္ရွိ က်ေနာ္တို႔ ေခတ္သစ္လူေနမႈဘ၀ၾကီးပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ အဖ်က္အင္အားၾကီးေတြေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ေတြမွာ ေနာက္ထပ္ မေအာင္ျမင္တဲ့စမ္းသပ္မႈေတြ ေသြးေခ်ာင္းစီးတဲ့ေတာ္လွန္ေရးေတြနဲ႔ ထပ္ျပီး ျဖတ္သန္းဖို႔ မျဖစ္သင့္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီတေခါက္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ၾကမွ ျဖစ္မယ္။


သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ

Similar Posts