ကုိသန္းလြင္ ရသေဆာင္းပါးစုံ

ကုိသန္းလြင္ ● ကုန္သြယ္ေရးအေျခအေန

My Friend Tin Moe By Maung Swan Yi - Selection of MoeMaKa Articles

ကုိသန္းလြင္ ● ကုန္သြယ္ေရးအေျခအေန
(မုိးမခ) ေအာက္တုိဘာ ၉၊ ၂၀၁၈


(၁)
ယေန႔ကမၻာၾကီးတြင္ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲက ျဖစ္ေနပါျပီ၊ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈကိုလည္းအားမေပး၊ လိုလည္း မလိုအပ္၊ သို႔ပါေသာ္ လည္း ဤစစ္ပြဲသည္ ရွိေနဦးမည္သာ၊ သမၼတ ထရန္႔၏ ၂၀၀ ဘီလီယံေက်ာ္ မွ် တန္ဖိုးရွိသည့္ တရုတ္ ထုတ္ကုန္ပစၥည္းမ်ားအေပၚ အခြန္ေကာက္မည့္ကိစၥသည္ ၂၄ စက္တင္ဘာလ (တနလၤာ) တြင္စတင္သည္။ ယခုအခါ ၁၀% သာရွိေသးေသာ္လည္း ၂၀၁၈ ႏွစ္ကုန္တြင္ ၂၅%အထိ တက္သြားမည္ျဖစ္၏၊ ထို႔ျပင္တရုတ္က တန္ျပန္လာပါက ပို၍ပို၍တိုးကာ အခြန္ေကာက္ဦးမည္ဟုဆို သည္။ တရုတ္ျပည္က ယခုအပတ္တြင္က်င္းပရန္ရွိေသာ ညိွႏႈိင္းေတြ႔ဆံုပြဲဖ်က္သိမ္းၿခင္းျဖင့္တုန္႔ျပန္ သည္။

(၂)
ကုန္ထုတ္လုပ္သူမ်ားႏွင့္စားသံုးသူမ်ားအဖို႔မူ တရုတ္ဘက္ႏွင့္ အေမရိကန္ႏွစ္ဘက္စလံုးတြင္ ထိခိုက္ ဖြယ္ရွိေနသည္။ ေနာက္ႏွစ္ တရုတ္ျပည္၏ ဂ်ီဒီပီသည္ ရာႏႈန္းတစ္ခုေလာက္ ေလ်ာ့က်ဘြယ္ရွိသည္။ အေမရိကန္ စီးပြားေရးအေပၚထိခိုက္မူမ်ားရွိေသာ္လည္း မ်ားစြာေျပာပေလာက္ဘြယ္မရွိပါ။

လိပ္ခဲတင္းလင္း ျဖစ္ေနရမူမွာမလိုအပ္ပါ၊ အိမ္ျဖဴေတာ္အတြက္စိုးရိမ္ရမူမ်ားကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ နည္းမ်ားျဖင့္ေျဖရွင္းႏိုင္ပါသည္။  WTO- World Trade Organization ဘက္ကိုၾကည့္ျပန္လ်င္လည္း ၄င္းအေနျဖင့္ ဘာမွမတတ္ႏိုင္၊ ျပႆနာကို ဘယ္ကစ၍ ဘယ္လိုေျဖရွင္းရမည္ကိုမသိျဖစ္ေနသည္။

ကမၻာ၏အၾကီးဆံုးစီးပြားေရးစနစ္ႏွစ္ခု၏ ျပိဳင္ပြဲမွာႏွစ္ဘက္စလံုးကအင္အားေကာင္းေနသည္။ စက္မႈ စြမ္းအားႏွင့္ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္မွာ သူမသာကိုယ္မသာျဖစ္ေနသည္။ အေမရိကန္တို႔ကသူတို႔ စီးပြားေရး ကပိုမိုေကာင္းမြန္ျပီး ဘာေတြဘဲေတြ႔ၾကံဳရသည္ဆိုေစ ေအာင္ႏိုင္ရမည္ဟုသာယူဆသည္။

တရုတ္ျပည္၏ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ တိုးပြြားမႈႏူန္းမွာ ေလ်ာ့က်လာေနျပီး ကုန္သြယ္ေရးအေပၚတြင္ ပိုမို၍ မွီခိုေနရသည္။ သို႔ေသာ္အစိုးရက အာဏာရွင္ဆန္ျပီး ျပည္သူတို႔၏ အယူအဆမ်ား ကိုအလြယ္တကူ လႊမ္းမိုးႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္တြင္ ယေန႔ေတြ႔ၾကံဳေနရသည့္ ျပသနာမ်ားကို ေရရွည္ကိုၾကည့္ ၍ေက်ာ္လႊားႏိုင္ၾကမည္ဟုယံုၾကည္ၾကသည္။
တရုတ္တို႔က ေျပာသည္မွာ အေမရိကန္တို႔၏ လုပ္ရပ္မ်ားသည္ ၀ိုးတ၀ါးႏိုင္ျပီး ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားမွာ မျဖစ္ႏိုင္ဟုယူဆသည္။ အေမရိကန္ စီးပြားေရးဌာန (Treasury) က အေမရိကန္လုပ္ပစၥည္း (ဥပမာ Natural Gas) မ်ားကို ပိုမို၍၀ယ္ယူေစလိုၾကသည္။ တရုတ္တို႔၏ ကုန္သည္ေရးတြင္လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ မ်ားကိုမၾကိဳက္ႏွစ္သက္၊ သူတို႔၏ အေျခခံျပသနာကို ရႈျမင္ပံုမွာ သဘာ၀မက်ဟု ယူဆသည္။

သူတို႔က တရုတ္အစိုးရသည္ အေမရိကန္တို႔ထံမွ ၀ယ္ယူမည့္ပစၥည္းအေရအတြက္ ႏွင့္ အမ်ိဳးအစားကို ထိန္းခ်ဳပ္မႈရွိသည္ဟု ယူဆသည္။ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ထိုသို႔ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အေမရိကားတြင္ ေနအိမ္မ်ားႏွင့္ ကုမၸဏီၾကီးမ်ားက ဆံုးျဖတ္ပါသည္။ သို႔ပါေသာ္လည္း တရုတ္တို႔ သံုးစြဲႏိုင္ရန္ ပစၥည္း ကိုထုတ္လုပ္ဖို႔ ေနေနသာသာ၊ ျပည္တြင္းလံုေလာက္ရန္ပင္္ အႏိုင္ႏိုင္ထုတ္လုပ္ေနရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထုတ္ကုန္ႏွင့္သြင္းကုန္ ညီမွ်ေရးကို ရည္ရြယ္လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အေမရိကန္တို႔ ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ေအာင္ႏိုင္ဘြယ္ရာ မရွိေခ်။

အိုဘားမားေခတ္က စြတ္စြဲခဲ့သလို တရုတ္စစ္တပ္က အင္တာနက္ ( Cyber- enable commercial Theft) မွတဆင့္အသိပညာမ်ားကိုခိုးယူေနသည့္ကိစၥမွာလည္း တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ေအးလာေနသည္။ ထို႔ျပင္ တရုတ္တို႔က ကုမၸဏီအခ်င္းခ်င္း (JV-Joint Venture ) လုပ္ျပီးအေမရိကန္တို႔၏ တက္ခႏိုလိုဂ်ီ ကိုခိုးယူေနျခင္း မွာလည္း မေျပာပေလာက္ေတာ့ပါ၊ ၂၀၁၆ ခု တရုတ္ျပည္ အမ်ိဳးသား စီမံကိန္းဌာနမွ ထုတ္ျပန္ခ်က္ မ်ားအရ ေဂ်ဗြီ တို႔၏ အေကာင့္မ်ားမွ တရုတ္ျပည္တြင္းသို႔ ရင္းႏွီးျမဳွပ္ႏွံမႈစီး၀င္ေနျခင္းမွာ ေလးပံုတစ္ပံု အထိက်ဆင္းသြားျပီဟုဆိုသည္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္က သံုးပံုႏွစ္ပံု ရွိခဲ့သည္။
အေမရိကန္တို႔၏ အျမင္တြင္ တရုတ္တို႔၏ စီးပြားေရးတခုလံုးမွာ အစိုးရက တြန္းအားေပးလုပ္ေဆာင္ ေနသည္။ အစိုးရ၏ ပါ၀င္ပါတ္သက္မူမ်ား မ်ားျပားလြန္းေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တရုတ္ကုမၸဏီမ်ားက ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးၾကရာတြင္ အခြင့္အေရးအမ်ားၾကီးရေနသည္။ အထူးသျဖင့္ တရုတ္ ျပည္၏ၾကီးမားေသာေစ်းကြက္တြင္၀င္လိုေသာကုမၸဏီမ်ားအတြက္ျဖစ္သည္။ သို႔ပါေသာ္လည္း တရုတ္ တို႔၏ ဤအခ်က္ကို ျပဳျပင္ႏိုင္ေရးမွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ားကို ျပင္ ဆင္ျပီးမွ ရႏိုင္မည္။

အထူးသျဖင့္ထရန္႔အစိုးရက ထိုသို႔ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ကင္းကင္းရွင္းရွင္းေနလိုသည္။ သူ႔အစိုးရက TPP Trans-Pacific Partnership မွထြက္ခဲ့သည္။ တရုတ္တို႔ႏွင့္လည္းသီးသန္႔ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈကိုမေဆြး ေႏြးလို၊ ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔ၾကီးႏွင့္သာအလုပ္လုပ္လိုသည္။

အေမရိကန္တို႔က ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔ၾကီး အတြက္ တရားသူၾကီးမ်ား အသစ္ခန္႔ထားေရးကိုလည္း ပိတ္ဆို႔ (Block ) ထားသည္။ ထြက္မည္ဟုလည္းခ်ိန္းေျခာက္ေနသည္။ သူကိုယ္တိုင္ကမူ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ က ဤအဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အေရးၾကီးေသာေနရာမွ ပါ၀င္ခဲ့သည္။

ထရန္႔အစိုးရက ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔ၾကီး၏ ဥပေဒမ်ားကို မေထမဲ့ျမင္ျပဳလ်က္ရွိျပီး သံမဏိမ်ား အေပၚ အခြန္ ေကာက္ခံရာ တြင္ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးကို ထိခိုက္သည္ဟု အေၾကာင္းျပလိုက္ေသးသည္။ ဤကိစၥအေပၚ တရုတ္တို႔သာမက ဥေရာပ ယူနီယံကလည္း ကန္႔ကြက္လ်က္ရွိသည္။

တရုတ္ျပည္အေနျဖင့္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ ကုန္သည္ေရးအဖြဲ႔ၾကီးသ႔ို ၀င္ခ်ိန္ကစျပီး ၄င္း၏ဥပေဒမ်ားကို လိုက္ နာခဲ့ပါသည္။ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သတ္ျပီး တရုတ္အေပၚ အေရးယူခဲ့ျခင္းမ်ားကိုလည္း ေက်ေက် နပ္နပ္ခံယူခဲ့သည္။ လိုက္ေလ်ာရသည့္ အဓိကအေၾကာင္းမွာ အေမရိကန္တို႔ႏွင့္  စကားေျပာရာတြင္ ကုန္သြယ္ေရး အဖြဲ႔သည္အသံုးက်လိမ့္မည္ဟု ယူဆေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

တရုတ္ကုမၸဏီမ်ားမွာေျမပိုင္ဆိုင္မႈကအစဘဏ္မ်ား၊ တာ၀န္ရွိ ပုဂၢဳိလ္မ်ားႏွင့္ဆက္ဆံေရး အစရွိသည္ တို႔တြင္အသာရလွ်က္ရွိသည္။ ထိုအရာမ်ားမွာနည္းဥပေဒမ်ား၌ မပါ၀င္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ကုန္သြယ္ေရး အဖြဲ႔ၾကီး၏ ဥပေဒမ်ားတြင္ အစိုးရႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ား ဆက္ဆံေရးအေၾကာင္း၊ ႏို္င္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားပါ၀င္မႈ အေၾကာင္း ထည့္သြင္း၍ ဥပေဒျပဌာန္းရန္လိုအပ္ေနသည္။

အေမရိကန္ႏွင့္ တရုတ္တို႔ဆက္ဆံေရး ဘယ္လိုဘဲရွိေစ ဥေရာပေကာင္စီႏွင့္ တရုတ္တို႔ဆက္ဆံေရးမွာ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည္။ ၂၀၁၅ ႏွင့္၂၀၁၆ အတြင္းတြင္ ဥေရာပေကာင္စီမွတရုတ္ျပည္တြင္းရွိ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ မူမွာႏွစ္ဆတိုးလာသည္ဟု ကုလသမၼဂၢ သတင္းမ်ားကဆိုသည္။

ဥေရာပေကာင္စီအေနျဖင့္ တရုတ္ျပည္၏ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကို သေဘာမက်ႏိုင္ျဖစ္ေနသည္။ ဘ႑ာ ေရးဆိုင္ရာဌာန၊ စြမ္းအင္ႏွင့္ဆက္သြယ္ေရးတို႔တြင္ကန္႔သတ္ထားခ်က္မ်ားကိုမႏွစ္ျမိဳ႕ႏိုင္ေပ၊ သို႔ေသာ္ ဥေရာပေကာင္စီမွာ အေမရိကန္ကဲ့သို႔ တရုတ္တို႔အတြက္ ျပိဳင္ဘက္မဟုတ္ေပ၊ သူသည္ တရုတ္ျပည္ ၏ ဆီမီကြန္ဒတ္တာ ထုတ္လုပ္ေရးႏွင့္ ေလယာဥ္ပ်ံတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို စိတ္မ၀င္စားေပ။

အေမရိကန္က တရုတ္ကိုထိခိုက္ေအာင္ လုပ္ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားမွာ ဥေရာပသို႔လည္း ထိခိုက္လ်က္ ရွိသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္သူတို႔မွာတရုတ္တို႔ႏွင့္တိုက္ရုိက္ပတ္သက္ေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ဥေရာပေကာင္စီက ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔ၾကီးကိုျပဳျပင္ရန္ နည္းလမ္းမ်ားကိုအၾကံျပဳလွ်က္ရွိသည္။ သူတို႔ အေနျဖင့္ တရုတ္တို႔ႏွင့္ နားလည္မူရရွိေကာင္း ရရွိႏိုင္ေသာ္လည္း အေမရိကန္ႏွင့္ နားလည္မူရရွိေရး မွာခက္ခဲလ်က္ရွိသည္။ ထရန္႔အေနျဖင့္လည္း ကုန္ပစၥည္းမ်ားအေပၚ အခြန္ေကာက္ယူျခင္းကို သူ႔ပါတီ တြင္းမွာပင္ သေဘာမတူသူမ်ားရွိေနသည္ျဖစ္ရာ ႏို၀င္ဘာေရြးေကာက္ပြဲတြင ္ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီက သာ အႏိုင္ရရွိပါက ဘာျဖစ္မည္ကိုေျပာရန္ခက္ခဲသည္။

မည္သို႔ဆိုေစ ယခုအခက္အခဲမ်ားမွလြတ္ေျမာက္ရန္ ကမၻာကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔ၾကီးမွတပါးအျခား နည္း လမ္းမရွိပါ၊ မစၥတာထရန္႔ၾကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ မၾကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ ဤနည္းလမ္းကိုလိုက္စရာသာရွိ ေတာ့သည္။

(၃)
အဒမ္စမစ္ ကစ၍ အစဥ္အဆက္ စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားက ေျပာဆိုလာခဲ့ၾကသည္မွာ စီးပြားေရးတြင္ နယ္နိမိတ္မ်ဥ္းမ်ား ပေပ်ာက္သြားေရးျဖစ္သည္။ ဂလိုဗယ္လိုက္ေဇးရွင္း ၏နည္းနာမ်ားအရ ကမၻာ့ရြာ ၾကီးျဖစ္ေျမာက္ေရးမွာလည္း နယ္နိမိတ္တြင္ အခြန္ေကာက္မႈပေပ်ာက္ေရးျဖစ္သည္။ ထိုနည္းနာ မ်ားမွ ေသြဖယ္၍တစ္ႏိုင္ငံေကာင္း လုပ္ေဆာင္ေနမႈမ်ားမွေအာင္ျမင္ဘြယ္ရာမရွိပါ။

ကိုသန္းလြင္
Ref: Big Tarrifs, more Tariffs and their fix, by Yukon Haung New York Times, September 25, 2018.


သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
Advertise on MoeMaKa

Similar Posts