(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၁၂၊ ၂၀၁၈
ျပဳန္းတီးသြားေသာ ေတာေကာင္းမ်ားကို အစုအဖြဲ႕ပိုင္သစ္ေတာျပဳလုပ္၍ ျပန္လည္ျပဳစုထိန္းသိမ္းျခင္း
ေရပယ္ရြာကေလးသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ရာစုႏွစ္ဝက္ေက်ာ္က အံုးဆိုင္းေနသည့္ ေတာႀကီးမ်ားႏွင့္ ဖံုးလြမ္းထားသည့္ ေတာင္ တန္းမ်ားကို ျပန္လည္ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္ အျပင္းအထန္ႀကိဳးစားေနၾကသည္။ အခက္အခဲအမ်ိဳးမ်ိဳးၾကားမွ အစုအဖြဲ႔ပိုင္သစ္ေတာ အျဖစ္ ျပန္လည္ျပဳစုၿပိဳးေထာင္ေနရေသာ ထိုေတာင္တန္းႀကီးမ်ားသည္ ေတာင္ကတံုးအဆင့္မွ ျပန္လည္စတင္ရမည့္အေန အထားျဖစ္သည္။
ေရပယ္ရြာမွ လွမ္းၾကည့္လွ်င္ သစ္ပင္မ်ား က်ိဳးတိုးက်ဲတဲ ေပါက္ေရာက္ေနသည့္ ေတာင္တန္းႀကီးကို ထင္ထင္ရွားရွားျမင္ ရသည္။ လူတစ္ရပ္စာအျမင့္သာရွိေသာ ေနာက္ဆံုးလက္က်န္ သစ္ပင္မ်ားကို ေတာင္ေျခမွ လွမ္း၍ေရတြက္ႏိုင္သည္။ ထုိ ေတာင္တန္းႀကီး၏ ေအာက္ေျခတြင္ရွိေသာ ေရပယ္ရြာတြင္ အဖိုးဦးစိုးျမင့္သည္ အသက္၂၀ အရြယ္မွ စတင္အေျခခ်ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က ေတာင္တန္းႀကီးကို အုံ႔ဆိုင္းေနေသာ သစ္ေတာသစ္ပင္ႀကီးမ်ားမွ ဖုံးအုပ္ထားသည္။
“အရင္တုန္းက အိမ္ေဆာက္ဖို႔ ဒီေတာကေန သစ္ေတြ ရတယ္…အခုထင္းအတြက္ေတာင္မရွိေတာ့ဘူး” ဟု အဖိုးဦးစိုးျမင့္က ေတာင္တန္းႀကီးကို ၾကည့္ရင္းေျပာလိုက္သည္။ အဖိုးဦးစိုးျမင့္သည္လည္း အသက္ ၇၀ အရြယ္ေရာက္ေနၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဇရာကို ျပေနသည့္ အေရးအေၾကာင္းမ်ား မ်က္ႏွာေပၚတြင္ အထင္းသားေပၚေနသည္။
အဖိုး ဦးစိုးျမင့္ေနထိုင္သည့္ ေရပယ္ရြာကေလးသည္ ေတာင္ႀကီးခရိုင္၊ ေညာင္ေရြၿမိဳ႕နယ္အပိုင္၊ အင္ေလးကန္ နဖူးတြင္ တည္ထားေသာ ရြာကေလးတစ္ရြာျဖစ္သည္။ သူေနထိုင္ရာ ၈ ေခ်ာင္းေထာက္ တဲအိမ္ကေလးေဆာက္ရန္အတြက္ သစ္မ်ား ကို ေရပယ္ရြာ အေနာက္ဘက္ရွိ ေတာင္တန္းႀကီးမွ စိတ္ႀကိဳက္ခုတ္ယူခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ အိမ္အတြက္လိုအပ္သည့္ ထင္း မ်ားကိုလည္း အိမ္ေထာင္က်ခါစ အသက္ရြယ္မွစၿပီး ေျမးရသည္အထိ ခုတ္ယူခဲ့သည္။ သူႏွင့္အတူ ရြာတြင္ေနထိုင္ေသာ ရြာသားမ်ားအားလံုးသည္လည္း အလားတူ၊ ထိုေတာင္တန္းႀကီးမွ ထင္းမ်ား ခုတ္ယူသံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။
ဒီေတာင္ႀကီးေပၚကသစ္မ်ားကို ေရပယ္ရြာသားမ်ားကသာ မိ႐ိုးဖလာနည္းတစ္မ်ိဳးတည္းျဖင့္ ထုတ္ယူသံုးစြဲခဲ့ျခင္းမဟုက္ပါ။ ရြာအနီးတြင္ ရွိေသာ အက်ဥ္းေထာင္တစ္ခုႏွင့္ အျခားရြာမ်ားမွလည္း လာေရာက္ထုတ္ယူသံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႔ ခုတ္ယူခဲ့ ျခင္းေၾကာင့္ ေနမေဖာက္ႏိုင္ေအာင္ အုံ႔ဆုိင္းခဲ့ေသာ ေတာေကာင္းအဆင့္မွ ေနေပ်ာက္က်သည့္ ရြက္အုပ္ပြင့္ေတာ အဆင့္ သို႔ တစ တစ ေျပာင္းလဲလာခဲ့သည္။ သစ္ေတာဦးစီးဌာန၏ အဆိုအရ ထင္းေခြျခင္းႏွင့္ သစ္ထုတ္လုပ္ျခင္းအပါအဝင္ အျခား အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေတာေကာင္းအဆင့္မွ ရြက္အုပ္ပြင့္ေတာ အေျခအေနသို႔ ေျပာင္းလဲသြားသည့္ ပမာဏသည္ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလုံးအေနျဖင့္ဆိုလ်င္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ဟက္တာေပါင္း ၄ သိန္း ၃ ေသာင္းေက်ာ္အထိရွိၿပီး အခ်ဳိ႕ႏွစ္မ်ားတြင္ ဟက္တာေပါင္း ၅ သိန္း ၈ ေသာင္းေက်ာ္အထိ ရွိသည္။
“ေတာေကာင္းေတြက တစ္ႏွစ္ထက္ တစ္ႏွစ္ ေလ်ာ့လာၿပီး ရြက္အုပ္ပြင့္ေတာအျဖစ္ ေျပာင္းလာတယ္…။ တနည္းအားျဖင့္ ေတာအတန္းအစားက်ဆင္းလာတယ္” ဟု သစ္ေတာသုေတသနဌာန၏ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးေဒါက္တာေသာင္းႏိုင္ဦးက ဆုိ သည္။ သစ္ေတာဦးစီးဌာန၏ အခ်က္အလက္မ်ားအရ သစ္ေတာအတန္းအစားက်ဆင္းျခင္းသည္ အသားတင္ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးမႈထက္ ပိုမိုအေရးႀကီးေနသည္။ ထိုသို႔ သစ္ေတာအတန္းအစားက်ေနသည့္ ရြက္အုပ္ပြင့္ေတာမ်ားကို လူဦးေရတိုးပြား လာေသာေၾကာင့္ ဆက္လက္မထိန္းသိမ္းႏိုင္သည့္အတြက္ သစ္ေတာျပဳန္းတီးသည့္ အဆင့္သို႔ ပိုမိုေရာက္ရွိလာသည္။
၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ေရပယ္ရြာ၏ သစ္ေတာျပန္းတီးမႈသည္လည္း အဆိုးရြားဆံုး အေျခအေနသို႕ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ထိုအေျခအေန သို႔ေရာက္ခဲ့သည္မွာ ေရပယ္ရြာႏွင့္ ထိစပ္ေနသည့္ ေတာႀကီးသာမက အင္းေလးကန္ပတ္လည္တြင္ရွိေသာ ေတာင္တန္းမ်ား အားလံုး နီးပါးသည္လည္း ထုိအေျခအေနသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏွစ္စဥ္သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈသည္ ဧရိယာ အက်ယ္အဝန္းအားျဖင့္ ဟက္တာ ၁ သိန္း ၃ ေသာင္းေက်ာ္ရွိသည္ဟု သစ္ေတာဦးစီးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားသည္။
ထိုသို႔ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈမ်ား၏ ေနာက္ဆက္တြဲ အေနျဖင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈမ်ားသည္ သိသာထင္ရွားလာခဲ့ၿပီး၊ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္မႈႏွင့္အတူ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္မ်ားလည္း ႏွစ္စဥ္ ၾကံဳေတြ႕လာခဲ့ရသည္။ ထိုသို႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ လက္ေတြ႕ခံစားရသည့္ အျဖစ္အပ်က္္မ်ားထဲမွတစ္ခုသည္ အင္းေလးကန္အတြင္းရွိ ေရခ်ိဳအား ေသာက္သံုး၍မရႏိုင္ေတာ့သည့္ အေနအထားသို႔ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုအင္းေလးကန္ ေရသည္ ဘိုးဘြားမ်ား လက္ထက္က ေသာက္သံုးေရအျဖစ္အသံုးျပဳခဲ့သည္ဟု ေဒသခံအင္းသားမ်ားက ဆိုသည္။ အလားတူပင္ အင္းေလးေဒသ၏ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္လည္းျဖစ္၊ အမ်ိဳးသားသဘာဝႏွင့္ သယံဇာတေရးရာေကာ္မတီ၏အဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္သည့္ ဦး ေနမ်ိဳးကလည္း …
“ဘုရားေပးတဲ့ အင္းေလးကန္ႀကီးက ကင္ဆာျဖစ္ေနျပီ၊ ေရကလည္း ေသာက္လို႔မရေတာ့ဘူး၊ ေလွစီးၿပီး ေရငတ္သလို ျဖစ္ ေနတယ္” ဟုေျပာသည္။
၎ျဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ အင္းေလးပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ေနထိုင္သည့္တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ သစ္ေတာ၏အေရးပါမႈကို သတိျပဳ မိလာၾကသည္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ေရပယ္ေဒသခံံမ်ားႏွင့္ သစ္ေတာဦးစီးဌာန၊ UNDP တို႔ ပူေပါင္း၍ သစ္ေတာထိန္းသိမ္းေစာင့္ ေရွာက္မႈကို ျပန္လည္စတင္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္သစ္ေတာဦးစီးဌာန အေနျဖင့္ သစ္ေတာထိန္းသိမ္းကာကြယ္ႏိုင္ရန္ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးျခင္းႏွင့္ သစ္ေတာအတန္းအစားက်ဆင္းျခင္းမွ ကာဗြန္ထုတ္လႊတ္မႈ ေလ်ာ့ခ်ျခင္းအစီအစဥ္ျဖစ္သည့္ “REDD+ အစီအစဥ္ – ျမန္မာ” ကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့သည္။ ထိုအစီအစဥ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႔ေသာ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားတြင္ သစ္ေတာအတန္းအစားက်ဆင္းျခင္းႏွင့္ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈတို႔ကို ေလ်ာ့က်ေအာင္ေဆာင္ရြက္၍ ကာဗြန္ထုတ္လႊတ္မႈ ပမာဏေလ်ာ့ခ်မႈအလိုက္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့သည့္အစီအစဥ္လည္း ျဖစ္သည္။
၎အစီအစဥ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ျခင္းမျပဳမီ ႏွစ္အနည္းငယ္ကစ၍ အင္ေလးကန္မွ ေဒသခံမ်ားသည္ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးမႈမွကာကြယ္ႏိုင္ရန္ အစုအဖြဲ႕ပိုင္ သစ္ေတာမ်ား ဖြဲ႕စည္းလာခဲ့သည္။ ထိုသို႔ အစုအဖြဲ႔ပိုင္သစ္ေတာမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း သည္ ႏိုင္ငံႏွင့္တစ္ဝန္း သစ္ေတာဝန္ထမ္းတစ္ဦးကို ဧက ၃ ေသာင္းခန္႔ တာဝန္ယူရသည့္အေျခအေနမွ ေဒသခံမ်ားပါ ပူးေပါင္းပါဝင္သည့္သေဘာလည္း ျဖစ္သြားသည္ဟု ေခါင္တိုင္ သစ္ေတာဘိနယ္မွ ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ဆိုသည္။
“အခုလို အစုအဖြဲ႔ပိုင္ သစ္ေတာျဖစ္သြားေတာ့ ေတာေတြကို က်ေတာ္တို႔အျပင္ ေဒသခံေတြပါ ဝိုင္းထိန္းေပးတဲ့ သေဘာ ျဖစ္သြားတာေပါ့”
ထိုအင္းေလးကန္တဝိုက္ရွိ ရြာေပါင္း ၁၀၄ ရြာမွ ေစာင့္ေရွာက္ထားသည့္ အစုအဖြဲ႔ပိုင္သစ္ေတာ ဧက ၃ ေသာင္း ၄ ေထာင္ ေက်ာ္တြင္ ေရပယ္ရြာသည္လည္း ဧက ၂၆၀ ကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားသည္။ ထိုသို႔ အစုအဖြဲ႔ပိုင္သစ္ေတာ ျဖစ္လာ သည့္အတြက္ ေရပယ္ရြာသားမ်ားအတြက္ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာဝန္ရွိလာသည္။
“ဒီေတာကို ေဒသခံေတြကဘဲ ေစာင့္ေရွာက္ရမွာ၊ က်ေတာ္တို႔က လိုအပ္တဲ့ နည္းပညာကိုဘဲေပးတယ္၊ သစ္ေတာဦးစီးဌာနက စီမံခန္႔ခြဲပိုင္ခြင့္ မရွိေတာ့ဘူး၊ ႏွစ္ရွည္ဂရန္နဲ႔ ငွားေပးလုိက္တဲ့သေဘာေပါ့” ဟု ေညာင္ေရြတြင္ တာဝန္က်ေနေသာ သစ္တာ ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ဆိုသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ေရပယ္ရြာ၏ အစုအဖြဲ႕ပိုင္သစ္ေတာအတြင္း ထင္းထုတ္လုပ္မႈအေရအတြက္ကိုလည္း ရြာသားမ်ားကိုယ္တိုင္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကရသည္။ ရြာသားမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ ကေလးမီးဖြားျခင္း၊ သာေရး၊ နာေရးမ်ားႏွင့္ ကြၽဲ၊ ႏြား ေမြးျမဴေရး အတြက္သာ သစ္ထုတ္လုပ္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ ရြာတြင္ လွ်ပ္စစ္မီးရရွိေနၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ယခင္က ထမင္း၊ ဟင္းခ်က္ရာတြင္ အသံုးျပဳရသည့္ ထင္းကို သံုးစြဲစရာမလုိေတာ့ေပ။
“လွ်ပ္စစ္မီး ရွိၿပီဆိုေတာ့၊ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ပဲ ထမင္း၊ ဟင္း ခ်က္တယ္ေလ၊ ထင္းကေတာ့ အရန္အတြက္ပဲ ေဆာင္ထားရေတာ့တယ္” ဟု ဦးပိန္က ဆိုသည္။
ေရပယ္ရြာအစုအဖြဲ႔ပိုင္သစ္ေတာကို ေစာင့္ေရွာက္လ်က္ရွိသည့္ ေဒသခံမ်ားအတြက္ အျခားစိန္ေခၚမႈသည္ အက်ဥ္းေထာင္ႏွင့္ အျခားေဒသမွ လာေရာက္ထင္းေခြသည့္ ကိစၥျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ရြာသားမ်ားသည္ ကင္းလွည့္ျခင္းမ်ားေဆာင္ရြက္ရသကဲ့ သို႔ မိမိ၏စိုက္ခင္းမ်ားသို႔ သြားေရာက္ခ်ိန္မ်ားတြင္လည္း ထင္းေခြသူမ်ားကို အလ်ဥ္းသင့္သလို အျမဲေစာင့္ၾကည့္ေနရသည္။
“အက်ဥ္းေထာင္က လာခုတ္တယ္…ရြာကဝိုင္းဖမ္းၿပီး ဌာနကိုအပ္လိုက္တယ္၊ တစ္ခါ ႏွစ္ခါေလာက္ေတာ့ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အခု ေတာ့ အဲ့လိုမ်ိဳးမရွိေတာ့ပါဘူး” ဟု ရြာသားတစ္ဦးကဆိုသည္။
ထိုသို႔ အစုအဖြဲ႕ပိုင္သစ္ေတာကို ရြာသားမ်ားမွ အနီးကပ္ေစာင့္ေရွာက္မႈေၾကာင့္ ေရပယ္ရြာအေနာက္ဘက္မွ ေတာင္တန္း ႀကီးသည္ အဖိုးဦးစိုးျမင့္ အသက္၂၀ အရြယ္က ရွိခဲ့သည့္ အံု႔ဆုိင္းေနေသာ အေျခအေနကို ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚလာမည္လား ဆိုတာကိုေတာ့မည္သူမွ တပ္အပ္မေျပာႏိုင္ေခ်။ အဖုိး ဦးစိုးျမင့္ကေတာ့ အသက္၂၀ အရြယ္ကို ျပန္မေရာက္ႏိုင္ေတာ့ပါ။
စည္သူေဇယ်
ဓာတ္ပုံ – ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က ေရခမ္းေျခာက္မႈနဲ႔ ၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရသည့္ အင္းေလး
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
