ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္း(သခ်ာၤ) – ဒီမိုကေရစီစနစ္မ်ား က်ဆံုးျခင္းအေၾကာင္းမ်ား – ပထမအဆင့္
(မိုးမခဘာသာျပန္အခန္းဆက္) ဇူလိုင္ ၁၇၊ ၂၀၁၈
ဟာဘတ္တကၠသိုလ္မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပါေမာကၡႏွစ္ဦးျဖစ္ေသာ စတီဗင္ လီဘစ္စကီ Steven Levitsky ႏွင့္ ဒယ္နီယယ္ဇိဘလပ္ Daniel Ziblatt တို႔ေရးသားေသာ How DEMOCRACIES Die စာအုပ္မွ ပထမအခန္း Fateful Alliances ကို ဘာသာျပန္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ထိုအခန္းကို လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္က အီစြပ္ (Aesop) ပံုျပင္ျဖင့္စတင္ခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာက္ အီစြပ္ပံုျပင္မ်ား သည္ ယခုထက္တိုင္ေခတ္မီေနျခင္းကို ဤပံုုျပင္ကျပသလ်က္ရွိသည္။ ဤပံုျပင္ ၏ ေခါင္းစဥ္မွာ ျမင္း၊ သမင္ႏွင့္ အမဲလိုက္မုဆိုးျဖစ္သည္။ ပံုျပင္မွာ ဤသို႔ျဖစ္သည္။
ျမင္းႏွင့္သမင္တို႔သည္ ရန္ျဖစ္၍ တေကာင္နဲ႔တေကာင္ မတည့္ၾကပါ။ ထိုအခါ ျမင္းသည္ သမင္ကို ႏွိမ္နင္းေပးရန္အတြက္ အမဲလိုက္မုဆိုးကို အကူအညီ ေတာင္းသည္။ မုဆိုးက သမင္ကိုႏွိမ္နင္းေပးရန္ သေဘာတူေသာ္လည္း သူသည္ ယခုကဲ့သို႔ ေတာင္းဆိုသည္။ ” ေကာင္းၿပီ ၊ ငါ ဒီသမင္ကို ႏွိမ္နင္းေပးမယ္။ ဒါေပမယ့္ ငါ့ကို မင္းအေပၚတက္စီးခြင့္ ေပးရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဟာ့ဒီကုန္းႏွီးနဲ႔ ဇက္ႀကိဳး စသည္ တို႔ကို တပ္ခြင့္ ေပးရမယ္။ ဒါမွ ရန္သူကုိ လိုက္ၿပီး ႏွိမ္နင္းႏိုင္မွာျဖစ္တယ္” ။ ျမင္းသည္ မုဆိုးေတာင္းဆိုသည့္အတိုင္းလုပ္ရန္ သေဘာတူလိုက္သည္။ မုဆိုးသည္ သမင္ကို ႏွိမ္နင္းေပးလိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုကိစၥၿပီးစီးသြားသည့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမင္း၏ဇက္ႀကိဳးတန္ဆာႏွင့္ ကုန္းႏွီးတို႔ကို ျဖဳတ္မေပးေတာ့ပဲ ျမင္းကို တသက္လံုးခိုင္းစားသြားေလသည္။ ပံုျပင္ေလးကေတာ့ ဒါပါပဲ။
ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ ဤပံုျပင္ကဲ့သို႔ေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားစြာကိုေတြ႕ရသည္။ ဤအျဖစ္အပ်က္မ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီပ်က္စီးဆံုးရံႈးျခင္း အေၾကာင္းမ်ားကို ျပသ ခဲ့သည္။ ယင္းအျဖစ္အပ်က္မ်ား၏ အဓိကဇာတ္ေကာင္မ်ားမွာ ဟစ္တလာ (Hitler)၊ မူဆိုလီနီ (Mussolini) ႏွင့္ ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံ (Venezuela) မွ ယူဂိုခ်ာဘတ္ (Hugo Chavez) တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ ဤအျဖစ္အပ်က္မ်ားတြင္ တူညီေသာအေၾကာင္းအရာမွာ ဒီမိုကေရစီက်ဆံုးေစမည့္ အာဏာရွင္ျဖစ္မည့္သူမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးသမားသည္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကိုေက်ေက်နပ္နပ္ျဖင့္ လႊဲေျပာင္းေပးျခင္းျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို အာဏာရွင္ျဖစ္လာမည့္သူ၊ ဒီမိုကေရစီကိုက်ဆံုးေစမည့္သူလက္ထဲ သို႔ ထိုးအပ္လိုက္ျခင္းသည္ ဒီမိုကေရစီက်ဆံုးျခင္း၏ ပထမအဆင့္ျဖစ္ေလသည္။
ဒီမိုကေရစီက်ဆံုးျခင္းအေပၚ လူအမ်ားက ခံစားခ်က္မရွိျခင္းသည္လည္း အေၾကာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ လြတ္္လပ္မႈႏွင့္ ဒီမိုကေရစီသည္ ႏိုင္ငံ သူႏိုင္ငံသားမ်ားကို စားစရာ၊ ၀တ္စရာမေပးႏိုင္၊ ေစ်းႏႈန္းမ်ား အဆမတန္တက္ျခင္းကိုလည္း မကာကြယ္ႏိုင္၊ အက်င့္စာရိတၱပ်က္ျပားမႈကိုလည္း ဘာမွမတတ္ႏိုင္ ဟူ၍ ယံုၾကည္ေနျခင္းေၾကာင့္လည္းျဖစ္သည္။ အာဏာရွင္မ်ားသည္ ဤအ ေၾကာင္းကိုအခြင့္ေကာင္းယူ၍ ဒီမိုကေရစီကို ပ်က္စီးေအာင္လုပ္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဘယ္ဂ်ီယံ၊ ၿဗိတိန္၊ ေကာ္စတာရီကာ၊ ဖင္လန္အစရွိေသာႏိုင္ငံမ်ား တြင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္သည္ မပ်က္စီးေသးပဲ ဆက္လက္၍ တည္ရွိေနႏိုင္သည္။
အဘယ္ေၾကာင့္နည္းဟူသည္ကို ေလ့လာၾကည့္ဖို႔ေကာင္းသည္။ ထိုအခါ ထိုႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အစိုးရ၏ကံၾကမၼာသည္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏လက္ထဲတြင္ သို႔ေသာ္လည္း ဘယ္လဂ်ီရံ၊ ၿဗိတိန္၊ ကိုစကာရီလာ၊ ဖင္လန္ အစရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္သည္ မပ်က္စီးေသးပဲ ဆက္လက္၍ တည္ရွိေနႏိုင္ သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္းဟူသည္ကို ေလ့လာၾကည့္ဖို႔ ေကာင္းသည္။ ထိုအခါ ထိုႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အစိုးရ၏ကံၾကမၼာမ်ားသည္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏လက္ထဲတြင္ လံုး၀ဥသံုရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ မဲေပးသူမ်ား၏ စုေပါင္းအင္အားႏွင့္ အေတြးအေခၚ ပညာစြမ္းအားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္သည္ဟူ၍ ေတြးစရာရွိသည္။ လူအမ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီအေတြးအေခၚမ်ား အျပည့္အ၀ရွိေနလွ်င္ ဒီမိုကေရစီသည္ အႏၱရာယ္ကင္းစြာျဖင့္ ရွင္သန္ေနမည္ဟု ထင္စရာရွိသည္။
ဤအတိုင္းသာမွန္ခဲ့လွ်င္ ဒီမိုကေရစီရွင္သန္ေရးအတြက္ လြယ္သားပဲဟု ထင္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ဤသို႔ထင္ျခင္းသည္ ကိုယ္ျဖစ္ေစရာ ကိုယ္ေတြး၍ တလြဲ ထင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤအေတြးသည္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္လူမ်ားအေပၚ သိပ္အထင္ႀကီး လြန္းရာေရာက္သည္။
ဤသို႔ဆိုလွ်င္ ဒီမိုကေရစီက်ဆံုးျခင္းမွကာကြယ္ရန္ ဘာလုပ္သင့္သနည္း။?
ေရွးဦးစြာ ဒီမိုကေရစီကိုပ်က္စီးေအာင္လုပ္မည့္ လူတန္းစားကို ခြဲျခား၍ သိရမည္။ ဤလူတန္းစားမ်ားကို ခြဲျခားသိရန္ ထိုလူတန္းစားမ်ားကို ခြဲျခား၍ သိႏိုင္ ေသာနည္းဟူ၍ မရွိပါ။ ဟစ္တလာ၊ မူဆိုလီနီ၊ ခ်ာဗတ္တို႔ကဲ့သို႔ေသာ ထင္ရွားေသာသူမ်ားကို မွတ္မိႏိုင္ေသာ္လည္း မွတ္မိရန္မလြယ္ေသာသူ မ်ားစြာ ရွိေနသည္။
ဤေနရာတြင္ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ ဂ်ဴ၀မ္လင့္ (Juan Ling) ေရးသားခဲ့ ေသာ The Break of Democratic Regions (ဒီမိုကေရစီစနစ္မ်ား ပ်က္စီးျခင္း) ဟူေသာစာအုပ္တစ္အုပ္ကို ညႊန္းရမည္ျဖစ္သည္။
၁၉၇၈ တြင္ ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ ဤစာအုပ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားသည္ မည္ကဲ့သို႔ ဒီမိုကေရစီကို အေထာက္အကူျပဳႏိုင္သလို၊ ပ်က္စီးေစႏိုင္သည္ကို ေရး သားေဖာ္ထုတ္ထားသည္။ သို႔ရာတြင္ ဒီမိုကေရစီရန္သူျဖစ္ႏိုင္သည့္ အရည္အခ်င္း ၄ ခုကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ထုတ္ျပသထားသည္။
(၁) ဒီမိုကေရစီဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစကမ္းမ်ားအေပၚ လိုက္နာက်င့္သံုးရန္ ျငင္းပယ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ မျငင္းပယ္သည့္တိုင္ေအာင္ စိတ္မပါ့တပါ လိုက္နာက်င့္ သံုးျခင္း။
(ဤေနရာတြင္ အေျခခံဥပေဒကို ျငင္းပယ္လိုေသာစိတ္မ်ဳိး၊ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ျခင္း၊ အခ်ဳိ႔ေသာ အသင္းအဖြ႔ဲမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ျခင္း၊ အေျခခံက်ေသာ လူ႕အခြင့္အေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးမ်ားကို ကန္႔သတ္ျခင္း တို႔ပါ၀င္ႏိုင္သည္။)
(၂) ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံမ်ား၏ တရား၀င္မႈကို ျငင္းပယ္ျခင္း
(ဤေနရာတြင္ သူတို႔၏ႏိုင္ငံေရးအတုိက္အခံမ်ားကို ေဖာက္ျပန္ေရးသမားဟုေခၚျခင္း သို႔မဟုတ္ လက္ရွိအေျခခံဥပေဒႏွင့္ မညီညြတ္ဟုစြတ္စြဲႏိုင္သည္။
သူတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံမ်ားသည္ လံုၿခံဳေရးကိုထိခိုက္သည္ဟူ၍ စြပ္စြဲႏိုင္သည္။
သူတို႔သည္ ႏိုင္ငံေရးအတုိက္အခံမ်ားအား ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားျဖစ္၍ ႏိုင္ငံေရးကိစၥမ်ားတြင္ မပါ၀င္ရဟု ဆိုႏိုင္သည္။
သူတို႔၏ႏိုင္ငံေရးအတုိုက္အခံမ်ားသည္ ႏိုင္ငံျခား ရန္သူ အစိုးရ၏ လ်ဳိ႕၀ွက္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္သည္ဟု အေထာက္အထားကင္းမဲ့စြာ ေျပာႏိုင္သည္။
(၃) အၾကမ္းဖက္မႈကို လိုလားျခင္း သို႔မဟုတ္ အားေပးျခင္း
(သူတို႔သည္ တရားမ၀င္ေသာလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖင့္ အဆက္ အသြယ္ရွိႏိုင္သည္။
သူတို႔သည္ ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံမ်ားေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ျပဳလုပ္တတ္သည္။
သူတို႔သည္ သူတို႔၏ေထာက္ခံသူမ်ား အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ဘယ္ေတာ့မွ ေ၀ဖန္ျခင္းမျပဳ။
သူတို႔သည္ ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ျဖစ္ေနေသာ ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို မသိဟန္ေဆာင္ေနတတ္ၾကသည္။ )
(၄) အတိုက္အခံမ်ား၏ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို၎၊ သူတို႔ကို ဆန္႔က်င္ေသာမီဒီယာမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို၎ ေလ်ာ့ပါးေအာင္ လုပ္သည္။
သူတို႔သည္ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကို ထိခိုက္ေစေသာ ဥပေဒမ်ားကို လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းျပ၍ ျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မႈမ်ားကိုကာကြယ္ရန္ဟူ၍ အေၾကာင္းျပ၍ ျဖစ္ေစ တိုး၍တိုး၍ ျပဌာန္းသည္။
သူတို႔သည္ အတိုက္အခံပါတီမ်ားထဲရွိ ပုဂၢိဳလ္အခ်ဳိ႕ႏွင့္ မီဒီယာအခ်ဳိ႕တို႔ကို အေရးယူမည္ဟူ၍ ၿခိမ္းေျခာက္တတ္သည္။
သူတို႔သည္ အျခားေသာအစိုးရမ်ား၏ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေသာလုပ္ရပ္မ်ားကို ခ်ီးမြမ္းေျပာဆိုတတ္သည္။)
ဤ အခ်က္ (၄) ခ်က္သည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အားေလ်ာ့ေအာင္၊ က်ဆံုး သည္အထိေရာက္ေအာင္ ျပဳလုပ္မည့္သူမ်ားကို မွတ္မိႏိုင္ေသာ လကၡဏာမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ဤေဆာင္းပါးတစ္ခုလံုးသည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္က်ဆံုးျခငး္ကို ျဖစ္ေစေသာ ပထမအဆင့္ကို ေဖာ္ထုတ္ျပျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုပထမအဆင့္ကို ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုယ္တိုင္က ဒီမိုကေရစီစနစ္ကိုက်ဆံုးေအာင္ျပဳလုပ္မည့္ အာဏာရွင္ေလာင္းမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးေပးအပ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
ဤအဆင့္ကို ကာကြယ္ႏိုင္ရန္ ဒီမိုကေရစီရန္သူျဖစ္မည့္သူမ်ားကို မွတ္မိၿပီး၊ ၄င္းတို႔လက္ထဲကို ႏိုင္ငံေရးအာဏာမေရာက္ေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုသည္။
ေဆာင္းပါးအဆံုးတြင္ ဒီမိုကေရစီရန္သူမ်ားကို မွတ္မိႏိုင္ေသာ နည္း (၄) ခု ေပးထားသည္။
ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္း(သခ်ၤာ)
Steven Levitsky and Daniel Ziblatt တို႔ေရးသားေသာ How DEMOCRACIES Die – Chapter 1