လုိင္လုဏ္ ● ကာတြန္းဆရာရဲ႕ ေတာမွတ္တမ္း

လုိင္လုဏ္ ● ကာတြန္းဆရာရဲ႕ ေတာမွတ္တမ္း
(မုိးမခ) ေအာက္တုိဘာ ၂၃၊ ၂၀၁၇

Montana ဆိုတဲ့ တကၠသိုလ္တစ္ခုရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ေလ့လာစမ္းသပ္မႈေတြျပဳလုပ္ႏိုင္ဖို႔ ဝယ္ထားတဲ့ Castles Forestry Center တစ္ခုကိုေရာက္ ျဖစ္တယ္။ ၿမိဳ႕နဲ႔ ၁ နာရီေက်ာ္ေလာက္ကားေမာင္းရင္ ေရာက္တဲ့ေနရာေလးေပါ့။ ကံေကာင္းခ်င္ေတာ့ အဲဒီ Forestry Center မွာ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္က သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္စိတ္ဝင္စားတဲ့ ရပ္ကြက္သူ ရပ္ကြက္သားမ်ားနဲ႔ဖြဲ႕ထားတဲ့အဖြဲ႕ေလးတစ္ခုရဲ႕ လပတ္အစည္းအေဝးေလးနဲ႔ သြားၿပီးတိုက္ဆိုင္ေနတယ္။ အစည္းအေဝးၿပီးေတာ့ အဲဒီအဖြဲ႕ရဲ႕ အစီအစဥ္ ေလးတစ္ခုအေနနဲ႔ ေတာထဲသြားၾကၿပီး အဲဒီအဖြဲ႕ေလးရဲ႕ ေနာင္လုပ္ေဆာင္ၾကမည့္ ေတာတြင္းအပန္းေျဖမည့္ေနရာ၊ စက္ ဘီး လမ္းေဖာက္ၿပီး သဘာဝ႐ႈခင္းေလ့လာႏိုင္မည့္ Eco-Tourism ေနရာ၊redd + ႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ ကာဗြန္ေရာင္းမည့္ သစ္ေတာေျမေနရာအေျခအေနမ်ားႏွင့္ Community forest ေျမေနမ်ားအား သြားေရာက္ေလ့လာၾကမည့္ အစီအစဥ္ေလးနဲ႔ သြားတိုက္ဆိုင္ေနလို႔ အေယာက္ ၃၀ ခန္႔ပါသည့္ သူတို႔အဖြဲ႕နဲ႔ လမ္းၾကံဳသေဘာမ်ဳိးေလး လိုက္ပါေလ့လာခြင့္ရခဲ့တယ္။

အဲဒီ Center ေလးရဲ႕ ဝင္ဝင္ခ်င္းျမင္ကြင္းေလးပါ

မထင္မွတ္ပဲ အဲဒီ Center နားမွာ လတ္လတ္ဆပ္ဆပ္ သမင္တစ္ေကာင္းရဲ႕ အသက္ကင္းမဲ့ေနေသာ ႐ုပ္ႂကြင္းတစ္ခုကို သြားၿပီးေတြ႕မိၾကတယ္ ထူးဆန္းတာက ယင္ေကာင္မရွိဘူး အနံ႔မထြက္ဘူး လတ္လတ္ဆပ္ဆပ္ … အပူခ်ိန္က သံုည ၀န္းက်င္ရွိေနတာေလ ေရခဲေသတၱာထဲက အသားတံုးလိုပဲ

ကၽြမ္းက်င္တဲ့သူမ်ားကေျပာၾကတာေတာ့ ၀က္ဝံတစ္ေကာင္ သို႔ ၀ံပုေလြ အုပ္စုတစ္ခုရဲ႕ လက္ခ်က္လို႔ေျပာၾကတယ္ … အသားစား သားရဲတိရစၧာန္ေတြအမ်ားစု သားေကာင္ရဲ႕ကလီစာေတြပဲ အဓိကစားသံုးၾကတယ္လို႔လည္း မွတ္သားရတယ္။ ထူးဆန္းတာက အေမရိကန္လူမ်ိဳးအမ်ားစုဟာ ကလီစာေတြကိုမစားၾကဘူး အျခား လူျဖဴေတြလည္းထိုနည္း ဌင္း သိပ္မစားၾကဘူး သတၱေလာကနဲ႔ ႏွိုင္ယွဥ္ေလ့လာၾကည့္သင့္တဲ့ အရာတစ္ခုပါ။

ဒီအပင္အမ်ိဳးအစားကေတာ့ သစ္ေတာေတြမွာ ျခံဳပုတ္လိုမ်ိဳးအေလ့က်ေပါက္ၾကတယ္ ခုအပင္ရဲ႕အေစ့ကို ဂ်င္ လို႔ေခၚတဲ့အရက္အမ်ိဳးစားတစ္ခု ထုတ္လုပ္တဲ့ေနရာမွာ အဓိကကုန္ၾကမ္းတစ္မ်ိဳးေပါ့ … သြားၿပီးေတာ့ စမ္းသပ္စားၾကည့္ၾကည့္တာ ခ်င္း (သို႔) ဂ်င္းလို ပူရွိန္းရွိန္း အရသာမ်ိဳးရွိတယ္။

ခုအပင္ရဲ႕ အေခါက္မွာေတြ႕ရတဲ့အစင္းၾကား ပံုစံမ်ိဳးကို သူတို႔ေဒသမွာရွိတဲ့ လက္ထပ္ လက္စြပ္လုပ္တဲ့အခါ (သို) ဒီဇိုင္းပံုေဖာ္တဲ့အခါ အဲဒီသစ္ပင္အေခါက္က pattern design ကို ပံုစံကို ကူးယူ ထုထြင္းထားၾကတာေတြ႕ရတယ္။

သစ္တစ္ပင္ အသက္ဘယ္ေလာက္ပဲရွိပီလည္းသိခ်င္ရင္ ခုေတြ႕ရတဲ့အရစ္ေတြကို ေရတြက္ၾကည့္ရ တယ္လို႔ေျပာၾကတယ္ ဆိုလိုတာက တစ္ႏွစ္တစ္ခါ အေခါက္ကြာက်ပီး အေရခြံလဲၾကတယ္ေလ တစ္ခါအေရခြံလဲရင္ တစ္ရစ္က်န္ခဲ့တာေပါ့။

ေတာမီးဟာ အဲဒီေဒသအတြက္ေတာ့ အႀကီးမားဆံုး အႏၲရာယ္တစ္ခုပါပဲ .. အဲဒီေဒသရဲ႕ ေက်ာက္ဂူတစ္ခ်ိဳမွာ နံရံပန္ခ်ီေတြရွိၾကတယ္ေျပာတယ္ အဓိကအရုပ္ေရးၾကတဲ့အခါ ခုလိုေတာမီးေလာင္းတဲ့ မီးေသြးေတြကို အမ်ားဆံုး ခဲတံ လိုမ်ိဴး သံုးၾကတယ္ဆိုပဲ … …ေတြးၾကည့္လိုက္ရင္ အရင္က ပန္ခ်ီဆရာေတြရဲ႕ စုတ္တံေတြဟာေတာမီးေလာင္းရကေန အမ်ားဆံုးရၾကတာေပါ့။

ေတာထဲလမ္းေလၽွာက္ၾကတယ္ ေလ့လာၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ Dr ဘြဲ႕ေတြရကုန္ေရာ။ ကိုယ္ေတြကေတာ့ ဖိနပ္ေပါက္ တာပဲ အဖတ္တင္တယ္။

ဒီေန႔ ေတာထဲေလ့လာရန္သံုးျဖစ္တဲ့ school bus အျပင္ကၾကည့္ပီး ကားအစုတ္လို႔မထင္လိုက္နဲ႔ ကားထဲမွာ ေဆးေသတၱာပါတယ္ .. GPS ပါတယ္။

ေလ့လာေရးတြင္လိုက္လံျပသသည့္ သူတစ္ဦး ေနာက္မွသိလိုက္ရတာ Scientist တစ္ဦးတဲ့။

သူတို႔အစီးအေဝး … သူတို႔ေျပာျဖစ္တဲ့အထဲမွာ ၀က္ဝံေတြက သူတို႔ ကၽြဲႏြားေတြ ညည လာပီး ဆြဲဆြဲ သြားၾကတဲ့အေၾကာင္းေတြလည္းပါတယ္ .. ၿပီေတာ့ ဝက္ဝံေတြနဲ႔ေတြ႕ၾကရင္ စပေရးဘူးလိုမ်ိဴး ေရေမႊးဘူးတစ္ခု ဖ်န္းလိုက္တာနဲ႔ ဝက္ဝံမ်က္စိကို နာရီဝက္ခန္႔ စပ္သြားေစမည့္ မိမိကိုကိုယ္ ကာကြယ္ရန္လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို လည္း သူတို႔ meeting ထဲမွာ ေဆြးေႏြးၾကတာၾကားလိုက္တယ္ … ဘာလို႔ေသနတ္နဲ႔မပစ္ၾကတာလဲ ေသနတ္ အလြယ္တကူ၀ယ္လို႔ရတယ္ ေစ်းမႀကီးဘူး သို႔ေသာ္ လိုင္စင္ေၾကးေပးရတယ္ အဲတာကပိုေစ်းႀကီးတယ္တဲ့အဲဒီျပည္နယ္အစိုးရက အဲဒီေသနတ္လိုင္စင္ေၾကးကို သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရး အတြက္ျပန္ပီး အသံုးျပဳၾကတယ္။

စေတာ္ဘယ္ရီ အရိုင္း

ထင္းရႉးေတာ့ထဲ ထူးဆန္းစြာေပါက္ေနသည့္အပင္အမ်ိဴးအစားမိသားစုလိုက္လို႔ သံုးႏႈန္းေျပာဆိုၾကတယ္ ဆိုလို႔တာက တစ္ပင္ထဲဆိုရင္ ပတ္၀န္းက်င္ဒဏ္ကိုမခံႏိုင္ဘူးတဲ့ ခုလိုအစုလိုက္ေပါက္ၾကရင္အခ်င္းခ်င္း ဝတ္မွံုကူးတာေတြ လုပ္လို႔ရၾကတယ္တဲ့ … ဒီအပင္အေၾကာင္းကို DR ဘြဲ႕ယူဖို႔ ေက်ာင္းသား ၂ ေယာက္က အထူးေလ့လာေနၾကတယ္လို႔ မွတ္သားရတယ္။