ေမာင္ေမာင္စုိး ● ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘဂၤါလီအေရး – အပိုင္း (၁)

ေမာင္ေမာင္စုိး ● ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘဂၤါလီအေရး – အပိုင္း (၁)
(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၂၊ ၂၀၁၇

ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမည္ဆိုပါက ဘဂၤါလီအေရးကို ဖယ္ထုတ္စဥ္းစား၍မရႏိုင္ေပ။ ဘဂၤါလီျပႆနာႏွင့္ ပတ္သက္၍ နိုင္ငံတကာ၏ပါဝင္ပတ္သက္မႈ ဖိအားေပးမႈတုိ႔ကလည္း ယေန႔အခ်ိန္တြင္ ေသာေသာညံေနသည္ဟုဆိုရပါမည္။ ႏိုင္ငံတကာရပ္ဝန္းကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုသည့္ အျမင္ဘက္က ရပ္တည္၍ ၾကည့္႐ႈသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤသုိ႔ၾကည့္႐ႈ မႈသည္ လုံေလာက္မႈ မရွိေပ။ တကယ္တမ္းအားျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ဘဂၤါလီအေရးသည္ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာ သက္ သက္မဟုတ္ဘဲ သမိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာလည္းျဖစ္သည္ဆိုမွသာ ျပည့္စုံျခင္း ရွိေပလိမ့္မည္။ သုိ႔မွသာ ျပႆနာကို မွန္ကန္စြာေျဖရွင္းနိုင္ေပလိမ့္မည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိဘဂၤါလီမြတ္စလင္မ်ား၏ျပႆနာကို သုံးသပ္ေျဖရွင္းမည္ဆိုပါက သမိုင္းေၾကာင္း အား ထည့္သြင္းစဥ္းစားအေျဖရွာမွသာ မွန္ကန္ေပလိမ့္မည္။

သုိ႔ေသာ္ လက္ရွိရခိုင္ျပည္နယ္ ဘဂၤါလီအေရးကို ေျပာဆိုၾကလ်င္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ကာလအေျခအေနကိုသာ ၾကည့္ျမင္သုံး သပ္၍ လူ႔အခြင့္အေရး႐ႈ ေဒါင့္မွ ေရွ႕တန္းတင္ေျပာဆိုၾကသည္။ ထို႔ျပင္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္အေျခအေနကို သုံးသပ္လ်င္လည္း အေျခအေနအားလုံးအား၎ ဘက္ေပါင္းစုံအားလည္းေကာင္း၊ ထည့္သြင္းစဥ္းစားသုံုးသပ္ရန္ လိုအပ္သည္။ ဆိုရလ်င္ တ ဖက္ကို ေမွာင္ခ်၍ တဖက္ကိုသာေဇာင္းေပးေျပာဆိုသံုးသပ္ပါက အေျခအေနမွန္အား သုံးသပ္နိုင္မည္မဟုတ္ေပ။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ဤျပႆနာသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ႏွစ္ေပါင္းရွည္ ၾကာစြာအျမစ္တြယ္ေနသည့္ ျပႆနာတရပ္ျဖစ္ေပရာ သမိုင္းဆိုင္ရာျပႆနာတရပ္အျဖစ္လည္းၾကည့္ျမင္ရန္ လိုအပ္သလို ဘက္ေပါင္းစုံက ၾကည့္ျမင္ရန္လည္း လိုအပ္ေပသည္။

● ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လက္ရွိဘဂၤါလီမြတ္စလင္မ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနထိုင္မႈ
လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ဘာသာဝင္မ်ား အမ်ားဆံုးရွိေနသည့္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္စာရင္းမ်ားအရ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။
၁။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ နယ္ ၄၅၀၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔
၂။ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕ နယ္ ၂၅၀၀၀၀ ခန္႔
၃ ။ စစ္ေတြၿမိဳ႕ နယ္ ၁၅၀၀၀၀ ခန္႔
၄။ သံတြဲၿမိဳ႕ နယ္ ၈၀၀၀၀ ခန္႔တုိ႔ျဖစ္ၿပီး ရေသ့ေတာင္ ေက်ာက္ေတာ္၊ ေျမာက္ဦး၊ မင္းျပား၊ ေပါက္ေတာ၊ ေျမပုံ၊ ေက်ာက္ျဖဴ ၊ ရမ္းျဗဲၿမိဳ႕ နယ္မ်ားတြင္လည္း အနည္းငယ္ဆီ ပ်ံ႕ႏွံေနထိုင္ေနထိုင္ၾကသည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ အနီးစပ္ဆံုးစာရင္းမ်ားအရ ရခိုင္ ျပည္နယ္တြင္ ဘဂၤါလီ လူဦးေရ ၁၀ သိန္းမွ ၁၁ သိန္းထိရွိႏိုင္မည္ဟု ခန္႔မွန္းရပါသည္။

လူဦးအခ်ဳိးအစားအရ ဘဂၤါလီေနထိုင္မႈ ျမင့္မားသည့္ၿမိဳ႕နယ္ ၃ ခုမွာ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ၉၄ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔ ဘူးသီး ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ၈၄ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔ႏွင့္ စစ္ေတြၿမိဳ႕နယ္တြင္ ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔ရွိသည္ဟု ခန္႔မွန္းရသည္။ ထို ၃ ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ၿမိဳ႕ေပၚအထိပါ ဘဂၤါလီလူဦးေရမ်ားျပားၿပီး စစ္ေတြ၌ ၿမိဳ႕ေပၚထက္ ေက်းရြာမ်ားတြင္ပို၍မ်ားျပားပါသည္။

သုိ႔ေသာ္ အထက္ပါကိန္းဂဏန္းမ်ားမွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္စာရင္းမ်ားကို အေျချပဳ ေဖၚျပထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ယခုအခ်ိန္တြင္ ယခုထက္ ပို၍ မ်ားျပားနိုင္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ လူဦးေရ ၃ သန္းေက်ာ္ခန္႔တြင္ ဘဂၤါလီလူဦးေရ ၁ သန္းေက်ာ္ခန္႔ ရွိ ေနသည္မွာ မ်က္ေမွာက္အေျခအေနျဖစ္ၿပီး မ်က္ကြယ္ျပဳ၍မရသည့္အေျခအေနလည္းျဖစ္သည္။

● မွန္တမ္းမက်သည့္အေျခအေန
ယေန႔တြင္ နို္င္ငံတကာ၌ ျမန္မာျပည္ႏွင့္ပတ္သက္လ်င္ ဘဂၤါလီအေရးသည္ ေရွ႕တန္းေရာက္သည့္ ျပႆနာျဖစ္သည္။ အ မ်ားစိတ္ဝင္စားသည့္ျပႆနာလည္းျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕က နိုင္ငံတကာမီဒီယာမ်ားကို အသုံးခ်နိုင္၍ေရာက္သည္ဟု ဆိုသည္။ အခ် ဳိ့က ေငြေၾကးပ့ံပိုးမႈ အားေၾကာင့္ေရာက္ဟုဆိုသည္။ ထိုအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားလည္း ပါဝင္နိုင္ေသာ္လည္း တကယ္တမ္း နိုင္ငံတကာမ်က္ႏွာစာေပၚ ေရာက္ေနသည္မွာ ၎တုိ႔ၾကည့္ျမင္မႈအရ မွန္တမ္းမက်သည့္အေျခအေနမ်ား ဘဝင္မက်စရာ အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ဟု ဆိုရပါမည္။

နိုင္ငံတကာက႐ႈျမင္သည့္ မွန္တမ္းမက်သည္ဟုယူဆသည့္ အေျခအေနမ်ားမွာ ေအာက္ပါတုိ႔ျဖစ္ပုံရပါသည္။ ပထမအခ်က္ မွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြားေသာ ရခိုင္ ဘဂၤါလီအေရးအခင္းတြင္ ဒုကၡသည္စခန္း IDP camp မ်ားသုိ႔ေရာက္ရွိေနေသာ ဘဂၤါ လီမ်ားအား ျပန္လည္ေနရာခ် ထားေပးႏိုင္ျခင္းမရွိသည့္ျပႆနာျဖစ္သည္။ ၂၀၁၂ မွ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ IDP စခန္းမ်ားမွာ ….
၁။ စစ္ေတြၿမိဳ႕ နယ္ စခန္း ၁၂ ခု လူဦးေရ ၉၀၀၀၀ ခန္႔
၂။ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ၂ ခု။ ၃၀၀၀ ခန္႔
၃။ ေပါက္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ၄ ခု။ ၁၀၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔
၄။ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕ နယ္ ၁ ခု။ ၅၀၀ ခန္႔
၅။ ေျမပုံၿမိဳ႕ နယ္ ၁ ခု။ ၃၀၀၀ ခန္႔
၆။ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕နယ္ ၁ ခု။ ၁၂၀၀ ခန္႔
၇။ ရမ္းျဗဲၿမိဳ႕နယ္ ၁ ခု။ ၃၀ ခန္႔ ျဖစ္ၾကၿပီး စုစုေပါင္း IDP စခန္း ၂၂ ခုႏွင့္ ဒုကၡသည္လူဦးေရ ၁ သိန္းေက်ာ္ခန္႔ ရွိသည္။ အား လုံး ဘဂၤါလီစခန္းမ်ားျဖစ္သည္။ အခင္းျဖစ္ပြါးၿပီး ၅ ႏွစ္ၾကာသည္အထိ ရခိုင္ဒုကၡသည္စခန္းျပႆနာသာေျဖရွင္းနိုင္ၿပီး ဘဂၤါ လီဒုကၡသည္စခန္းျပႆနာမေျဖရွင္းနိုင္ျခင္းသည္ နိုင္ငံတကာအဖို႔ ဘဝင္မက်သည့္ျပႆနာတရပ္ျဖစ္ေနေပသည္။ ဤေန ရာတြင္ ရခိုင္ဒုကၡသည္ျပႆနာကိုသာ လ်င္ျမန္စြာေျဖရွင္းနိုင္ျခင္းမွာ လူမ်ဳိးအရ ဘက္လိုက္ေၾကာင့္မဟုတ္ေပ။ ရခိုင္ဒုကၡ သည္မ်ားမွာ နိုင္ငံသားျဖစ္မႈ ျပႆနာမရွိျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ဒုတိယအခ်က္မွာ ထိုဆယ္သိန္းေက်ာ္ခန္႔ရွိသည့္ ဘဂၤါလီမ်ား၏ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ ျပႆနာျဖစ္သည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ ပြဲအမီ ထုတ္ေပးထားေသာ ခါေတာ္မွီ white card မ်ား ျပန္လည္သိမ္းယူၿပီးေနာက္ ထိုဘဂၤါလီမ်ားတြင္ နိုင္ငံသားကဒ္မရွိပါ။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ ေမာင္ေတာ ဘူသီးေတာင္အစရွိသည့္ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ဘဂၤါလီမ်ားသည္ ၎တုိ႔ၿမိဳ႕ နယ္အတြင္းမွအပ အျခားျမန္မာျပည္တြင္း နယ္မ်ားသုိ႔ နယ္ေက်ာ္သြားလာခြင့္မရွိပါ။ စစ္ေတြ ၿမိဳ႕ နယ္တြင္းတြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ အေနာက္ေျမာက္ဖက္ ဘုေမ၊ သဲေခ်ာင္းတေလ်ာက္တြင္ရွိေသာ ဘဂၤါလီရြာမ်ားႏွင့္ IDP စခန္းမ်ားမွ လူဦးေရ သိန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ဘဂၤါလီမ်ားသည္ စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္းသုိ႔ လာခြင့္မရွိပါ။ ထို႔ျပင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္း မင္းဘာၾကီးလမ္းမေပၚရွိ ဘဂၤါလီမ်ားေနထိုင္ရာ ေအာင္မဂၤလာ ရပ္ကြက္မွ ဘဂၤါလီမ်ားသည္ ၿမိဳ႕ထဲထြက္ခြင့္မရွိပါ။ ရဲကင္းမ်ားျဖင့္ ေစာင့္ၾကပ္တားဆီးထားပါသည္။ သြားလာရန္ လိုအပ္မႈ ရွိပါက ရဲအေစာင့္အေရွာက္ျဖင့္ သြားခြင့္ျပဳသည္ဟု ဆိုသည္။ ဘူးသီေတာင္ ေမာင္ေတာမွအပ စစ္ေတြအပါ က်န္ဘဂၤါလီရွိ သည့္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ရွိၾကသည့္ ဘဂၤါလီမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာၿမိဳ႕ေပၚသုိ႔ သြားလာခြင့္ပိတ္ပင္ထားပါသည္။ ထို႔ျပင္ ရခိုင္ ျပည္နယ္တြင္းရွိ ဘဂၤါလီအမ်ားစုႀကီးမွာ မွတ္ပုံတင္မရွိၾကသျဖင့္ ထိုသူမ်ားသည္ အမ္းၿမိဳ႕ သုိ႔မဟုတ္ ေတာင္ကုတ္ ေတာင္ ၾကားမွ ျပည္မသုိ႔ဝင္ေရာက္ရန္ႀကိဳးစားပါက ခိုးဝင္ဘဂၤါလီအျဖစ္သတ္မွတ္၍ အစိုးရတာဝန္ရွိသူမ်ားမွ ဖမ္းဆီးပါသည္။

ဤအေျခအေနသည္ ၂၀၁၂ အေရးအခင္းမွ စတင္ျဖစ္ပြါးခ့ဲၿပီး ၅ ႏွစ္ၾကာျမင့္ခ့ဲျပီျဖစ္သည္။ ဤသုိ႔ေသာအေျခအေနမ်ား ေအာက္တြင္ ရခိုင္တြင္ရွိေနေသာ ဘဂၤါလီမ်ားသည္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္ခံေနရသည္။ လူမ်ဳိးတုန္းအႏၲရာယ္ႏွင့္ၾကံဳ ေနရသည္ဟူေသာ ၾကည့္ျမင္ပုံသည္ နိုင္ငံတကာတြင္လႊမ္းမိုးေနသည္။ ဤသုိ႔ၾကည့္ျမင္ ယူဆခ်က္မ်ားေၾကာင့္ IDP စခန္း ၂၂ ခုရွိ ဘဂၤါလီဒုကၡသည္ ၁ သိန္းေက်ာ္ကိုသာမက ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ က်န္ဘဂၤါလီအားလုံးကိုပါ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္ခံေနရသူမ်ားအျဖစ္သတ္မွတ္ကာကုလသမဂၢႏွင့္ နိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အအစည္းမ်ားက ကူညီေထာက္ပ့ံမႈမ်ား ျပဳေနခ့ဲၾကသည္။

● ရခိုင္ျပည္ရွိ UN ႏွင့္ NGO အဖြဲ႕အစည္းမ်ား
တကယ္တမ္းအားျဖင့္ဆိုလ်င္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ UN ႏွင့္ နိုင္ငံတကာNGO အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ ၂၀၁၂ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘဂၤါလီမ်ားကို ကူညီပ့ံပိုးၾကသည္ မဟုတ္ေပ။ ၂၀၁၂ အေရးအခင္းမတိုင္မီကတည္းက အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ရခိုင္ျပည္ နယ္တြင္းေရာက္ရွိေနၾကေသာ UN ႏွင့္ NGO အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ ရခိုင္မ်ားထက္ ဘဂၤါလီမ်ားကို ကူညီၾကသည္ဟု ရခိုင္ လူထုက ယူဆၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ၂၀၁၂ အေရးအခင္းကာလက ဘဂၤါလီမ်ားကို တဖက္သတ္ကူညီသည္ဟု ရခိုင္ လူထု ယူဆခံရသည္ နိုင္ငံတကာကူညီေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား တိုက္ခိုက္ခံခ့ဲရေပသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္အေရးအခင္းေနာက္ပိုင္း IDP စခန္းမ်ားေပၚေပါက္လာသည့္ျပင္ ဘဂၤါလီမ်ား၏ န္ိုင္ငံသားျပႆနာလည္း ထိပ္ တက္လာၿပီး ထိုအေျခအေနေအာက္တြင္ နိုင္ငံတကာ၏ေဝဖန္မႈ ျမင့္တက္လာၿပီး UN ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ NGO အကူအညီမ်ား ရခိုင္ရွိ ဘဂၤါလီမ်ားထံ စီးဝင္ခ့ဲေတာ့သည္။

လက္ရွိ ရခိုင္၌ေတြ႕ရေသာ UN ႏွင့္ NGO တုိ႔မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။

စစ္ေတြအေျခစိုက္ UN အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွာ ….
၁။ FAO Food Agriculture Organization
၂။ International Organization of Migration
၃။ UNRC Office of United Nations Resident Coordinator
၄။ UNICEF United Nations Children Funds
၅။ UNDSS United Nations Department of Safety and Security
၆။ UNDP United Nations Development Programme
၇။ UNHCR United Nations High Commissioner for Refugee
၈။ UNOPS United Nations Office for Project Service
၉။ UNOCHA United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs
၁၀။ UNPF United Nations Population Fund
၁၁။ WFP World Food Progamme
၁၂။ WHO World Health Organization ႏွင့္
၁၃။ ICRC International Committee of the Red Cross တုိ႔အပါ UN အဖြဲ႕အစည္း ၁၂ ခု နိုင္ငံတကာၾကက္ေျခနီ ၁ ခု စုစုေပါင္း ၁၃ ခုရွိပါသည္။ အေမရိကားအေျခစိုက္ UN ရံုးအေသးေလးတခု ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြ၌ ေတြ႕ျမင္ရသည္ဟု ဆို ရပါမည္။

စစ္ေတြအေျခစိုက္ နိုင္ငံတကာ NGO အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွာ ….
၁။ ACTED
၂။ ACF Action Contre La Faim
၃။ BAJ Bridge Asia Japan
၄။ CDN Consotium Dutch NGO’s
၄။ CARE Care Myanmar International
၅။ DRC Danish Refugee Council
၆။ HD Humantarian Dialouge Centre
၇။ IRC International Rescue Committee
၈။ LWF Lutheran World Foundation
၉။ MA-UK
၁၀။ MM Mercy Malaysia
၁၁။ MSF Medicines Sans Frontioner , Holland
၁၂။ NRC Norwegian Refugee Council
၁၃။ Oxfam
၁၄။ Plan Plan International
၁၅။ Relief International
၁၆။ SCI Save the Children International
၁၇။ SI Solidarities International စသည္ျဖင့္ စုစုေပါင္း ၁၇ ခုရွိပါသည္။

ေမာင္ေတာတြင္လာေရာက္ရံုးဖြင့္ထားေသာ UN ႏွင့္ INGO အဖြဲ႕မ်ားမွာ
၁။ UNHCR
၂။ WFP
၃။ UNICEF
၄။ ACF
၅။ BAJ
၆။ CARE
၇။CSFI
၈။ ICRC
၉။ MSF
၁၀။ Malteser စသည့္ အဖြဲ႕ ၁၀ ဖြဲ႕ျဖစ္ၿပီး ဝန္ထမ္းအင္အား နိုင္ငံျခားသား ၂၅ ဦး ေဒသခံ ၁၀၃၄ ဦး စုစုေပါင္း ဝန္ထမ္းအင္ အား ၁၀၅၉ ဦးျဖင့္ လည္ပတ္ေနပါသည္။

ဘူးသီးေတာင္တြင္ လာေရာက္ ရံုးဖြင့္ထားေသာ INGO မ်ားမွ ….
၁။ MHDO
၂။ CARE
၃။ ACF
၄။ Malteser
၅။ CDN အဖြဲ႕ ၅ ဖြဲ႕ျဖစ္ၿပီး ဝန္ထမ္းအင္အား ႏိုင္ငံျခားသား ၇ ဦး ေဒသခံ ၃၁၂ ဦး စုစုေပါင္း ဝန္ထမ္းအင္အား ၃၁၉ ဦးျဖင့္ လည္ပတ္ေနပါသည္။

ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာတြင္ လာေရာက္ ရံုးဖြင့္လုပ္ကိုင္ေနသည္ INGO  အခ်ဳိ႕မွာ စစ္ေတြတြင္ ရံုးဖြင့္လုပ္ကိုင္ၾကေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕အဖြဲ႕မ်ားျဖစ္သည့္ CSFI/Malteser /MHDO အဖြဲ႕မ်ားမွာ စစ္ေတြတြင္ ႐ံုးဖြင့္လွစ္ျခင္းမရွိဘဲ ေမာင္ေတာႏွင့္ဘူးသီး ေတာင္တုိ႔တြင္ တိုက္ရိုက္ရံုးလာဖြင့္ထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ၂၀၁၂ အေရးအခင္းကာလ စစ္ေတြအေျခစိုက္ INGO အခ်ဳိ႕ တိုက္ခိုက္ခံရၿပီးေနာက္ စစ္ေတြ၌ ႐ံုးခန္းမဖြင့္ေတာ့ဘဲ ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္တြင္ တိုက္႐ိုက္လာေရာက္႐ံုးခန္းဖြင့္ လုပ္ကိုင္ၾကသည္ဟုဆိုသည္။ အထက္ပါစာရင္းမ်ားသည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းမွ စာရင္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။

အဆိုပါ စစ္ေတြ ေမာင္ေတာ ဘူးသီးေတာင္ အေျခစိုက္ UN ႏွင့္ INGO အဖြဲ႕အားလုံးသည္ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အဓိက ဘဂၤါလီလူမ်ဳိးအား ကူညီေထာက္ပ့ံေပးေနသည့္အဖြဲ႕မ်ားျဖစ္သည္။ သူတုိ႔ကူညီသည္မွာ IDP စခန္းမွသူမ်ားသာမက က်န္ ဘဂၤါလီအားလုံးကိုပါ ကူညီေပးေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ အစာရိကၡာ ေဆးဝါး အဝတ္အစားမွစ၍ ေထာက္ပ့ံေပးမႈ မ်ားစြာ ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ WFP ကမာၻ႔စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႕ အစီအစဥ္ႏွင့္ပင္ တႏွစ္လ်င္ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၆၀၀၀ မွ ၁၀၀၀၀ ၾကားအား ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွစ၍ ဘဂၤါလီမ်ားအား ျဖန္႔ျဖဴးေထာက္ပ့ံသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။

သုိ႔ျဖစ္ရာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းရွိ ၂၀၁၂ မွအစျပဳသည့္ ဘဂၤါလီဒုကၡသည္ တသိန္းေက်ာ္အား UN ႏွင့္ နိုင္ငံတကာ NGO မ်ား ၏ ကူညီမႈ အေလးထားမႈမ်ားသည္ ၂၀၁၁ မွအစျပဳသည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ရွိေသာ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ တသိန္းေက်ာ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကူညီအေလးထားမႈႏွင့္ႏႈိင္းယွဥ္လ်င္ လြန္စြာကြာျခားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းရွိ ဘဂၤါလီဒုကၡသည္မ်ားအား UN ႏွင့္ INGO မ်ား၏ကူညီမႈသည္ သာမန္ဒုကၡသည္ကူညီမႈထက္ပိုေသာ အဓိပၸါယ္ေဆာင္ေန သည္ဟု ဆိုရပါမည္။

ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။
ေမာင္ေမာင္စိုး

(ဧရာဝတီျမန္မာပိုင္းတြင္ ဇူလုိင္ ၁၇၊ ၂၀၁၇ ေန႔က ေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္သည္။)

 Photo Credit : Tomas Munita (The New York Times)