ေမာင္စြမ္းရည္ – ညီမေလးရယ္ စုိးရိမ္မိတယ္
ကြၽန္ေတာ္က အညာသားေတာသားဆုိေတာ့ ေရွး႐ုိးျမန္မာဆန္ပါတယ္ ဆုိတာဝန္ခံထားႏွင့္လိုပါတယ္။ ေယာက်္ားတစ္ဦးက မိန္းမငယ္တစ္ဦးကုိ ”ညီမေလး”လုိ႔ ေခၚေနတာမ်ဳိးကုိ သတိမထားလုိက္မိပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ေအာက္သူေအာက္သား၊ ရန္ကုန္စာေရးဆရာေတြရဲ႕ ဝတၴဳေတြထဲမွာ ”ညီမေလး” ဆုိတဲ့ ေယာက်္ားသုံး ေဝါဟာရကုိ အမ်ားႀကီး ဖတ္႐ႈျမင္ေတြ႕ ေနရပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ စိတ္ထဲမွာေတာ့ အေတာ္ေၾကာင္တဲ့ အသုံးအႏႈန္းတစ္ရပ္လို႔ ေတြးထင္ေနမိခဲ့ဖူးပါတယ္။
ဗမာလူမ်ဳိး၊ ဗမာစကားရဲ႕ ေရွးထုံးစံမွာက ”ညီမေလး” ဆုိတာ မိန္းမ ခ်င္းေခၚၾကတဲ့ အသုံးအႏႈန္းပါ။ တစ္မိတည္းဖြား၊ တစ္အူထံု႔ဆင္း မိန္းမခ်င္း ကုိ ေခၚတဲ့အသုံးအႏႈန္းပါ။ ညီမေတာ္တယ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ အႀကီးမက အငယ္မကုိ ”ညီမ” လုိ႔ေခၚရပါတယ္။ ေယာက်္ားခ်င္း၊ တစ္မိတည္းေပါက္၊ တစ္အူထံု႔ဆင္းဆုိရင္ ”ညီအကုိ” ညီအစ္ကုိ ေတာ္တယ္လုိ႔ေခၚၿပီး အႀကီးက အငယ္ကုိ ”ညီ” လုိ႔ေခၚရပါတယ္။ ”ညီေလး”လုိ႔လည္း ခ်စ္စႏိုး ေခၚၾကပါတယ္။ ”ညီေလး”၊”ညီမေလး” မတူဘူးဆုိတာကုိ ဗမာလူမ်ဳိးတုိင္း သတိထားမိၾကမွာပါ။
အစုိးရထုတ္တဲ့ ျမန္မာစာလုံးေပါင္း အဘိဓာန္ေတြကုိ စာနယ္ဇင္းေတြ က လက္ကုိင္ျပဳေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စာနယ္ဇင္းေတြမွာလည္း ေယာက်္ားေလးက သူ႔ေအာက္ငယ္တဲ့ မိန္းကေလးကုိ ”ညီမေလး”လုိ႔ပဲ ေခၚေဝၚသုံးစြဲေနၾကပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္မွာ အဂၤလိပ္- ျမန္မာ အဘိဓာန္ ေရာ၊ ျမန္မာ- အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္ေရာ၊ ျမန္မာစာလုံးေပါင္း အဘိဓာန္ေရာ လက္တစ္ကမ္းမွာပဲရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ- အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ကုိ ေကာက္ၾကည့္လုိက္ပါတယ္။ ညီမဆိုတာ Man’s younger sister တဲ့။ မိန္းမတစ္ေယာက္က သူ႔ေအာက္ငယ္သူကို ”ညီမ”လို႔ ေခၚတယ္။ ျခြင္းခ်က္ မရွိပါဘူး။
ဝတၴဳေရးဆရာႀကီး တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္ရဲ႕ဝတၴဳ”ညီမေလးရယ္ စိုးရိမ္ မိတယ္” ထုတ္ေဝခဲ့တာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မန္းတကၠသိုလ္ကုိ ေရာက္စအခ်ိန္ ၁၉၅၆-၅၇ ခုႏွစ္ထက္ မေဝးတဲ့ကာလက ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာက မႏၲေလး တကၠသိုလ္ (စိတ္ပညာဌာန)က ကထိကပါ။ သူ႔ဝတၴဳထဲမွာ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးယံုၾကည္ခ်က္ကုိ အဓိကထားတာပါရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးက တကၠသိုလ္ နံရံကပ္စာေစာင္မွာ ” Little sister How I Want to go to America” (ညီမေလးရယ္ အေမရိကားကုိ သြားခ်င္လွတယ္။) ကုိ ျပန္လည္ေခ်ပသေရာ္ထားတဲ့ ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ပါရွိဖူးပါတယ္။ သူ႔ေခတ္နဲ႔သူ အေတာ္နာမည္ႀကီးတဲ့ ေဆာင္းပါးျဖစ္ၿပီး တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ကိုယ္တုိင္ေရာ၊ အဂၤလိပ္စာ ပါေမာကၡေရာ အဲဒီ နံရံကပ္စာေစာင္မွာ ရပ္ၿပီး ဖတ္ဖူးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ့္ အေနနဲ႔ ”ညီမေလး” ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကုိ ဒီေန႔ထိ သတိရေနမိတာပါ။ ”ညီမေလး”ဆိုတဲ့ စကားလံုးကုိ အမ်ဳိးသားေတြက မွားၿပီး သံုးစြဲလာခဲ့တာ ရာစုႏွစ္ တစ္ဝက္မက ေက်ာ္လာခဲ့ၿပီ ဆုိတာကိုပါ သတိထား လုိက္မိပါတယ္။
တစ္ခါက ကြၽန္ေတာ့္မွာ အစ္မႀကီး ကဗ်ာဆရာမ ေဒၚႏုယဥ္ စိတ္ခုတာကို ခံခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္က ေဆာင္းပါးတစ္ခုမွာ ”ကဗ်ာဆရာမႀကီး ေဒၚႏုယဥ္ဟာ ကဗ်ာဆရာႀကီး မင္းသုဝဏ္ရဲ႕ ”ႏွမ”လို႔ ေရးလုိက္ၿပီး ေနာက္က လက္သည္းကြင္းထဲမွာ (”ညီမ” မဟုတ္)လို႔ ကြန္႔လိုက္မိပါတယ္။ အဲဒါကို ဖတ္မိတဲ့ ရန္ကုန္သူ မိန္းကေလး တစ္ေယာက္က အစ္မႀကီးေဒၚႏုယဥ္ရဲ႕အိမ္ကုိ ေရာက္သြားေတာ့ အန္တီ၊ ဆရာဦးစြမ္းရည္က အန္တီ့ကို ဆရာႀကီး မင္းသုဝဏ္ ရဲ႕ ”ညီမ” မဟုတ္လုိ႔ ေရးထားတာ ဖတ္လိုက္ရတယ္လို႔ သတင္းေပးလိုက္ပါ ေလေရာ။ အစ္မႀကီးက ေဒါပြတာေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္ကလည္း ဆရာဦးတက္တုိး- ေဒၚႏုယဥ္တုိ႔အိမ္ကို အလည္အပတ္ သြားေနက်ပါ။ အဲဒီသတင္းကို ၾကားၿပီး ေနာက္တစ္ရက္၊ ႏွစ္ရက္အတြင္းမွာ ကြၽန္ေတာ့္ဆရာ ဦးတက္တုိး- ေဒၚႏုယဥ္တို႔ အိမ္ကုိ အလည္ေရာက္ သြားမိပါတယ္။ အစ္မႀကီးေဒၚႏုယဥ္က ဆီးႀကိဳၿပီး ”ဒီမယ္ ကိုစြမ္းရည္။ က်ဳပ္က ဆရာမင္းသုဝဏ္ရဲ႕ ညီမ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေရးထား တယ္ဆုိ။ က်ဳပ္က ညီမ မဟုတ္လို႔ ဘာျဖစ္ရမွာလဲ” လို႔ အေငၚတူးပါေလေတာ့ တယ္။ ကြၽန္ေတာ္လည္း ႐ုတ္တရက္ေတာ့ ေၾကာင္သြားၿပီး ဘာေျပာမွန္းမသိ ျဖစ္ေနဆဲမွာ ဆရာႀကီးတက္တုိးက ၾကားဝင္လိုက္ပါတယ္။ ”ေဟ့ေနဦး။ အဲဒီ ေဆာင္းပါး ငါလည္း ဖတ္ရပါတယ္။ ဒါက မင္းတို႔ ေအာက္သူေတြ နားမလည္တဲ့ ကိစၥပါ။
ဒါက ငါတို႔ အညာသားေတြမွ သေဘာေပါက္တာ။ ဆရာမင္းသုဝဏ္ရဲ႕ ညီမလို႔ မေရးရဘူး။ ”ႏွမ”လို႔ ေရးရတယ္လို႔ ဆုိလိုတာ။ ”ညီမ”ဆုိတာ မိန္းမခ်င္း မွ သံုးရတာ။ ေယာက်္ားတစ္ေယာက္က တစ္မိတည္းေပါက္၊ တစ္အူထံု႔ဆင္း မိန္းမငယ္ တစ္ေယာက္ကုိ ေမာင္ႏွမေတာ္တယ္လို႔ ေခၚတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ”ႏွမ”လို႔ ေခၚရတယ္။ ”ညီမ”ဆုိတာ ေယာက်္ားက မသံုးရဘူး”လို႔ ဝင္ၿပီး ေျပာလိုက္ေတာ့မွ ရွင္းသြားပါတယ္။
”မင္းတို႔ပြဲၾကည့္ေတာ့ ဇာတ္ပြဲထဲမွာ မင္းသားမင္းသမီး ႏွစ္ပါးသြားခန္း မွာဆုိရင္ ”ႏွမေတာ္မိမိငဲ့”၊ ”ႏွမေတာ္ေလးငဲ့”လို႔ ေခၚၾကတာ သတိမထားမိဘူးလား။ အဲဒါမွ အမွန္လို႔လည္း ျဖည့္ၿပီး ေျပာလိုက္ ပါေသးတယ္။ ဒီလို ဆရာႀကီး တက္တုိးက ဝင္ေျပာလုိက္ေတာ့မွ အစ္မႀကီးကလည္း ေမာင္ငယ္ ကဗ်ာဆရာ အတြက္ ေကာ္ဖီတစ္ခြက္ကို ထံုးစံအတုိင္း လာခ်႐ံုမက မုန္႔ေတြပါ လာခ်ပါ ေသးတယ္။ အစ္မႀကီး ေကာ္ဖီ သြားယူေနတုန္း ကြၽန္ေတာ္က ဆရာ့နားကပ္ၿပီး ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ ဘာသာစကား၊ သုေတသနကို ျဖည့္ေျပာ လိုက္ပါေသးတယ္။ ”ဆရာေရ ရန္ကုန္မွာ ရပ္ကြက္ထဲ ကေလးေတြရန္ျဖစ္ၾကလို႔ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ အျပန္အလွန္ ဆဲၾကရင္ေတာ့ ”ႏွမေပး” လို႔ပဲ ႐ိုးရာမပ်က္ ဆဲၾကေလရဲ႕”လို႔။ ေနာက္တစ္မ်ဳိး ”ဒုကၡ”လည္း ရွိပါေသးတယ္။ ”ေယာကၡမ” ကိစၥပါ။ ”ေယာကၡမ”ဆုိတာ တည့္ေအာင္ေပါင္း၊ ေက်ာင္းကိုထုတ္။ ဥပုသ္ရက္ရွည္ ေစာင့္ခိုင္းမွာဆုိတဲ့ ဆရာၿမိဳ႕မၿငိမ္းရဲ႕သီခ်င္းဟာ ”သိၾကားမင္း”နဲ႔ ”အသူရာ”တို႔ စစ္ခင္းၾကတာဆုိေတာ့ ေယာကၡမဆုိတာ ဇနီးရဲ႕ အေမကို ဆုိလိုတာ ျဖစ္မွာေပါ့။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေယာကၡမဆုိတာ ဣတၴိလိင္၊ ပုလိႅင္ ႏွစ္မ်ဳိး လံုးရပါတယ္။ ဇနီး၊ ခင္ပြန္းရဲ႕ အမိအဖေတြကို ေခၚတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေယာကၡထီးဆုိတာ ဘယ္တုန္းကမွ မရွိခဲ့ဖူးတဲ့ စကားလုံးပါ။ ခုေတာ့ စာနယ္ဇင္းေတြထဲမွာ အတည္တက် သုံးေနၾကတာကုိ အံ့ၾသဖြယ္ေတြ႕ေန ရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ တစ္ခါတေလ ေနာက္ေျပာင္ေျပာတာပါလုိ႔ ဆုိ သူက ဆုိၾကပါရဲ႕။ ကုိယ့္ဇနီးရဲ႕ ဖခင္ေရွ႕မွာေတာ့ ေယာကၡထီးလုိ႔ မသုံးရဲဘူးတဲ့။ အေမကုိေရာ အေဖကုိေရာ ေယာကၡမေခၚလုိ႔ ရတာကုိေတာ့ ႏုိင္ငံျခားသားျဖစ္တဲ့ ဦးလွသိန္းေခၚ ဂြၽန္အုိကယ္တုိ႔၊ ကုိေရႊဘလုိ႔ ေခၚတဲ့ ယာဘူးတုိ႔ေတာင္ သိၾကပါတယ္။ ခြဲျခားေခၚခ်င္ရင္ေတာ့ တစ္မ်ဳိးစီ သီးျခား ရွိတာကုိလည္း သူတုိ႔ သိပါတယ္။ သူတုိ႔က ျမန္မာအဘိဓာန္ကုိ ကုိင္ထား ၾကလုိ႔ သိၾကတာပါ။ ေယာကၡမရဲ႕ အေမကုိ ေယာကၡမမိန္းမသူလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ေယာကၡမရဲ႕အေဖကုိ ေယာကၡမေယာက်္ားသူလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ေဒၚေဒၚလူထု ေဒၚအမာတုိ႔ အဲဒီလုိ သုံးၾကတာကုိ မႏၲေလးမွာ မၾကာခဏၾကားခဲ့ရဖူးပါ တယ္။ မွတ္သားၾကဖုိ႔ ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒါ ဗမာစကားလုံးစစ္စစ္ပါပဲ။ ခုမွ တီထြင္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။
အေမရိကားမွာ တခ်ဳိ႕ဗမာေတြ (ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား)လည္း ဒီစကား ေတြ မၾကားဖူးဘူးတဲ့။ မွတ္ထားၾကလုိ႔ေျပာေတာ့ မွတ္ထားၿပီး လူေတာ သူေတာမွာ သုံးမိရင္ လူနားမလည္လုိ႔ သုံးမိသူမွာ လူရယ္စရာျဖစ္မွာေပါ့တ့ဲ။ ဒါလည္း ဟုတ္မွာပါပဲ။ ဘာသာစကားဆုိတာ ပညာရွိေတြက ဆုံးျဖတ္ၾကတာ မဟုတ္ဘဲ ”အမ်ားညီရင္ ဤကုိကြၽဲဖတ္ရတယ္” ဆုိသကုိး။ အမ်ားမသုံး ေတာ့ရင္ သုံးလုိ႔ မရျပန္ဘူး။
ကြၽန္ေတာ္က သူတုိ႔စိတ္ခ်လက္ခ်သုံးႏုိင္ေအာင္ အဘိဓာန္ေတြပါ လွန္ျပတာပါ။ ရန္ကုန္စာနယ္ဇင္းေတြလည္း အဘိဓာန္သုံးၾကေပမယ့္ ဒီလုိ စကားလုံးက်ေတာ့ မွားမွန္းမသိလုိ႔ စစ္ေဆးၾကည့္႐ႈစရာမလုိဘူးဆုိၿပီး ကုိယ့္ဘာသာ ေသခ်ာေနတာနဲ႔ အဘိဓာန္မလွန္ၾကတာ ျဖစ္ပုံရပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္က ရန္ကုန္ကလာတဲ့ စာေရးဆရာေတြကုိ အဘိဓာန္လွန္ျပပါတယ္။ နယူးေယာက္မွာပါ။ ေယာကၡမဆုိတာ ”Parents in Law”တဲ့။ အေဖနဲ႔အေမ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္လုံးနဲ႔ သက္ဆုိင္တာပါ။ ေယာကၡမမိန္းမသူဆုိတာ ”Mother in Law”တဲ့။ ေယာကၡမေယာက်္ားသူကေတာ့ ”Father in Law ”တဲ့ ဗ်ား။ ကုိယ့္အမ်ဳိး ကုိယ္မွမွန္ေအာင္ မေခၚႏုိင္ရင္ ရွက္စရာ မဟုတ္လား။ ရွက္ တတ္ရင္ေပါ့ဗ်ာ။
ခုေခတ္အိမ္ေထာင္ရွင္ေတြက လူလည္ေတြပါ။ ကုိယ့္ေယာကၡမေတြကုိ ”အေဖ၊ အေမ”တဲ့ ေခၚတတ္ လုိက္ၾကတာ။ ဒါကလည္း ခုေတာ့ ေခတ္ယဥ္ ေက်းမႈ ျဖစ္ေနၿပီထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခါတစ္ရံ အေဖအရင္း၊ အေမအရင္းနဲ႔ သူ႔အေဖ၊ သူ႔အေမခြဲေျပာဖုိ႔ လုိလာရင္ေတာ့ သူ႔အေဖ၊ သူ႔အေမလုိ႔႔ပဲ ေျပာၾကျပန္ေရာ။ လုိလွ်င္ၾကံဆ၊ နည္းလမ္း ရၾကတာပါပဲ။ ေယာကၡမ မိန္းမသူ၊ ေယာကၡမ ေယာက်္ားသူတုိ႔ေတာ့ ဘယ္သူမွ မသုံးၾကဘူး တဲ့ေလ။ ကုိယ္ကသုံးတတ္လုိ႔ သုံးခ်င္လုိ႔ သုံးလုိက္ဦးေတာ့ တစ္ဖက္လူက နားစိမ္းေနရင္ ဒုကၡမဟုတ္လား။ ခုလည္း ကုိယ့္စာ၊ ကုိယ့္စကားမွာ အျပည့္ အစုံရွိၿပီးသားဆုိတာ ဂုဏ္ယူ သိရွိရေအာင္ ေရးလုိက္ရတာပါ။ ဆရာလုပ္မွ လုပ္ရေစေတာ့လုိ႔ေရးတာ မဟုတ္ရေၾကာင္းပါ။ ကုိယ့္ခင္ပြန္း၊ ကုိယ့္ဇနီးနဲ႔ ဆုိရင္ေတာ့ ေခၚခ်င္သလုိ ေခၚၾကေပါ့။ အခ်င္းခ်င္း နားလည္ရင္ ၿပီးတာပါပဲ။ ကုိဟုိဒင္း၊ မဟုိဒင္းလုိ႔ပဲေခၚေခၚ၊ ကုိကုိ၊ မမလုိ႔ပဲ ေခၚေခၚ။ ငဘႀကီးရဲ႕ဇနီး လုိ ဟင္း-ဟင္းလုိ႔ ပဲေခၚေခၚ။ ။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
ဆရာဦးစြမ္းရည္ခင္ဗ်ား။
ႏွမနဲ႔ညီမကြာျခားပံုကို ကြၽန္ေတာ္လည္းေရးခဲ့ပါတယ္။ ဆရာေလး ၫိုထက္ၫိုလည္း “ႏွမေပ်ာက္ ရွာပံုေတာ္” ဆိုၿပီးေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။
အခုဆရာ့ကိုဘာမွမေဝဖန္ၾကတာေတာ္ေသးတာေပါ့။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ေရးခဲ့စဥ္ကေတာ့
“ႏွမကို ညီမေခၚလို႔ကမၻာပ်က္သြားမွာလား။” “ဒါမ်ိဳးမလိုအပ္တာေတြေရးေနဖုိ႔အခ်ိန္ေတြဒီေလာက္အားေနၾကသလား။” လို႔ကက္ကက္လန္ရန္အေတြ႔လည္းခံခဲ့ရပါရဲ႕။
“ကြ်န္မသာ အသက္ ၇၀ ေက်ာ္ေနရင္ တရားအားထုတ္ေနမယ္။ ဒါမ်ိဳးအပိုေတြေရးေနမွာမဟုတ္ဘူး။” လို႔႐ိုင္း႐ိုင္းစိုင္းစိုင္းလည္းအေဝဖန္ခံခဲ့ရပါရဲ႕။
ေအာက္ပါမွတ္ခ်က္ေတြၾကည့္ပါ။
Catwoman on January 16, 2016 at 8:19 am
I agree with some of them but I think you re just too picky. We always used the word nyi ma for sister. And if people translate the queen wrong, it s not the end of the works. I would rather meditate than be picky if I m lucky enough to live till age 70.
Catwoman on January 18, 2016 at 6:08 am
For me someone who is having a stroke or heart attack is the life and death. Someone who is introducing his sister as nyi ma is not. But I m glad there re people with plenty of time in the world to worry about those issues.