လွေက်ာ္ေဇာ – ငယ္ကကြ်မ္းတဲ့ ငယ္ကြ်မ္းေဆြ

၁၉၉၉ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔ (ေဖေဖအသက္ ၈၀ ျပည့္ၿပီးေနာက္တရက္) မွာ ေမေမ ကြယ္လြန္သြားၿပီးေနာက္ ကြ်န္မ ေမေမ့ကို လြမ္းဆြတ္တိုင္း သူ႔အေၾကာင္း အမွတ္တရ ေဆာင္းပါးတိုေလးေတြ ေရးလာတာ၊ ၂၀ဝ၅ ခုႏွစ္ ေမေမကြယ္လြန္တာ ၆ ႏွစ္ျပည့္ေျမာက္ခ်ိန္မွာေတာ့ အဲဒီေဆာင္းပါးတိုေလးေတြစုၿပီး “အလြမ္းစာပန္းျခင္းေလး”ဆိုတဲ့ နာမည္နဲ႔ စာအုပ္ေလးတအုပ္ ထုတ္ဖူးပါတယ္။  အဲဒီေဆာင္းပါးေလးေတြထဲမွာေတာ့ ေမေမနဲ႔ ေဖေဖ့ ေမတၲာဇာတ္လမ္းတို႔၊  ေမေမ ကြ်န္မတို႔ေတာခိုရာေနာက္ လိုက္လာတာတို႔၊ ကြ်န္မတို႔နဲ႔ ေတာထဲမွာ ေတာ္လွန္ေရးထဲမွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ႀကီး ေနခဲ့တာတို႔ စတာေတြ ပါရွိပါတယ္။ ေတာထဲမွာေနစဥ္ ကြ်န္မတို႔မိသားစုနဲ႔ ခင္မင္ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္ခဲ့ၾကတဲ့ ရဲေဘာ္တခ်ဳိ႕ကလည္း အမွတ္တရေဆာင္းပါးေလးေတြနဲ႔ ကဗ်ာေလးေတြ ေရးထားတာေတြလည္း အဲဒီစာအုပ္ေလးထဲမွာ ပါရွိပါတယ္။ ထုတ္တဲ့ေစာင္ေရကလည္းနည္း၊ ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈက လည္း သိပ္မရွိခဲ့ေလေတာ့ အဲဒီထဲမွာေရးခဲ့ဖူးတာေတြနဲ႔ က်န္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြေပါင္းၿပီး ကြ်န္မဆက္ေရးခ်င္ ေနပါ တယ္။

ေဖေဖနဲ႔ေမေမဟာ ငယ္စဥ္ေတာင္ေက်း ကေလးဘဝကတည္းက အတူတူႀကီးျပင္းလာခဲ့ၾက၊ အတူတူ ေဆာ့ကစား လာခဲ့ၾက တဲ့ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ ၁၅ ရက္ေန႔မွာ ေမေမ့ကို သာယာဝတီခ႐ိုင္၊ သံုးဆယ္ၿမိဳ႕မွာ အဘ ဦးဘအံုး၊ အမိ ေဒၚတင္တို႔က ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ ေဖေဖ့ထက္ အသက္အရ ၂ ႏွစ္ငယ္ေပမယ့္ ဝါကေတာ့ ေမေမက ႀကီးၿပီး၊ အေဒၚေတာ္ပါတယ္။ ေဖေဖ့အဘြားနဲ႔ ေမေမ့အေမက ဖေအတူ မေအကြဲ ညီအစ္မအရင္းပါ။ ဒီလို ေဆြမ်ဳိးေတာ္ စပ္ၾကလို႔ပဲ အတူေဆာ့ကစားရင္း ႀကီးျပင္းလာခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဖေဖ့မိသားစုနဲ႔ ေမေမ့မိသားစု ျဖတ္သန္းပံုျခင္း မတူတာေၾကာင့္ သေဘာစ႐ိုက္ေတြကလည္း ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။

ေမေမက တဦးတည္းသမီးပါ။ မိဘမ်ားကလည္း အဲဒီေခတ္က ရွားပါးလွတဲ့ အစိုးရဝန္ထမ္းေတြျဖစ္တာေၾကာင့္ မေတာင့္မတ မေၾကာင့္မၾက ႀကီးျပင္းလာခဲ့ပါတယ္။ စည္းမဲ့၊ ကမ္းမဲ့၊ စားခ်င္တိုင္းစား လည္ခ်င္းတိုင္းလည္ ေဆာ့ခ်င္တိုင္း ေဆာ့နဲ႔ လူတိုင္း မ်က္စိစပါးေမြးစူးေအာင္ ကဲခဲ့သူပါ။

ေမေမ့အေဖ ဦးဘအံုးဟာ သာယာဝတီအေရးပိုင္႐ံုးက ႐ံုးအုပ္စာေရးႀကီးပါ။ ေမေမ့အေမ ေဒၚတင္ကေတာ့ အလြန္ေအး ေဆးၿပီး စိတ္ရင္းသေဘာရင္း ေကာင္းလွသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္မတို႔အဘိုး ဦးဘအံုးရဲ႕အေဖ ဦးပိုင္ဟာ အစစအရာရာ သားကိုအားကိုးေနရလို႔ ေအးေဆးၿပီး ေလာဘရမက္နည္းလွတဲ့ ကြၽန္မတို႔အဘြားကို ေခြၽးမအျဖစ္သေဘာက်ၿပီး ေပးစားခဲ့ တာပါ။ အဘိုးက သူေမတၲာရွိလို႔ ယူတာမဟုတ္ေလေတာ့ အဘြားကို စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ မထားခဲ့ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ အဲဒီေခတ္ မင္းအမႈထမ္း၊ အရာထမ္းတို႔ရဲ႕ထံုးစံအတိုင္း အေပ်ာ္အပါး အေသာက္အစားေလးလည္း ရွိခဲ့ဆိုပဲ။ ဒါေပမဲ့ အဘိုးဟာ တဦး တည္းေသာသမီး ေမေမ (ကြၽန္မတို႔ေမေမ) ကို ရလာေတာ့ သမီးမွ သမီးျဖစ္လာၿပီး ကမ္းမျမင္ လမ္းမျမင္ အလိုလိုက္ခ်င္တိုင္း လိုက္ခဲ့ေတာ့တာပါပဲ။ အဲသလို မိသားစုအသိုင္းအဝိုင္းမွာ ေမေမက ႀကီးျပင္းခဲ့တာပါ။

ေဖေဖတို႔ မိသားစုကေတာ့ သံုးဆယ္ၿမိဳ႕က ၂ မိုင္ေလာက္ေဝးတဲ့ ဆိုင္းစုရြာကပါ။ ေဖေဖတို႔မိသားစုက ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမက လည္းမ်ား၊ မိဘမ်ားကိုယ္တိုင္ကလည္း လယ္ကေလးနည္းနည္းပါးပါးသာ ပိုင္ဆိုင္သူျဖစ္ေလေတာ့ အစစအရာရာ ဇယား ကိုက္လုပ္ရတဲ့ အိမ္ေထာင္ပါ။ ေဖေဖငယ္စဥ္က ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာပဲ စာသင္ခဲ့ရၿပီး အိမ္ျပန္ေရာက္တာနဲ႔ အိမ္အလုပ္ေတြ ကူရပါတယ္။ အဲသလို စနစ္ဇယားနဲ႔ တိတိုင္းၿပီးေနခဲ့ရတဲ့ အိမ္ေထာင္စုမွာ ႀကီးခဲ့ရတဲ့ ေဖေဖဟာ ငယ္စဥ္ကတည္းက စည္း လြတ္ဝါးလြတ္ႀကီးျပင္းခဲ့တဲ့ ေမေမကို ၾကည့္မရပါဘူး။ ေဖေဖရဲ႕တဦးတည္းေသာ ႏွမေလး က်င္က်င္ (ကြၽန္မတို႔အေခၚ ေဒၚ ေလးက်င္) နဲ႔ ေမေမနဲ႔က အလြန္ခ်စ္ခင္ ရင္းႏွီးၾကပါတယ္။ ေမေမက ေဒၚေလးက်င္နဲ႔ လာလာကစားၾက၊ အျပန္အလွန္ လည္ၾကပတ္ၾကတာကို ေဖေဖ သေဘာမေတြ႔လွပါဘူး။

ဒီလို အလြန္ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အိမ္ေထာင္စုႏွစ္စုက ေပါက္ဖြားလာခဲ့သူႏွစ္ဦး ဘယ္လိုမ်ား ဖူးစာေရစက္ဆံုသြားပါလိမ့္။

ေမေမအရြယ္ေရာက္လာေတာ့ ေမေမတို႔အေဖက “မိန္းကေလးပဲ ေသစာရွင္စာေရးတတ္ရင္ ေတာ္ေရာေပါ့” ဆိုၿပီး ေက်ာင္း ထုတ္လိုက္ပါတယ္။ ေဖေဖကလည္း ရန္ကုန္ဆရာအတတ္သင္ေက်ာင္း ေရာက္သြားပါတယ္။

၁၃၀ဝ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုႀကီးျဖစ္လာေတာ့ ေဖေဖက သူ႔ေက်ာင္းက ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြကို ေခါင္းေဆာင္ၿပီး ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ သခင္ေပါက္စလည္း ျဖစ္ေနပါၿပီ။ သပိတ္ၿပိဳကြဲၿပီး ေရႊတိဂံုဘုရားေပၚတက္ အစာငတ္ခံ တိုက္ပြဲဆက္ဆင္ႏႊဲတဲ့ ရဲရဲေတာက္ သခင္သန္းတင္အဖြဲ႔မွာ ေဖေဖပါသြားပါတယ္။ အဲဒီသပိတ္လွန္ၿပီးေနာက္ အစိုးရ ရက္ေရႊ႕စစ္ေပးတဲ့ စာေမးပြဲကို ေျဖဆိုေအာင္ျမင္ၿပီးေနာက္ မိမိဇာတိကို ျပန္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။

ေဖေဖက အဲဒီအေရးေတာ္ပံု မေပၚခင္ေလးတင္ အသဲကြဲခဲ့ပါတယ္။ သူက သူနဲ႔ေက်ာင္းေနဘက္ ေက်ာင္းသူတဦးကို ေမတၲာ ရွိခဲ့တာပါ။ ေတာေက်ာင္းသားေလးရဲ႕ေမတၲာကို ေရႊဂုန္သူႀကီးက မတံု႔ျပန္ခဲ့ပါဘူး။ ပထမဆံုး အေတြ႔အႀကံဳမို႔ထင္ပါရဲ႔ ေဖေဖ က ေတာ္ေတာ္ထိလိုက္ပံုရပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးတိုက္ပြဲလည္း႐ံႈး၊ အခ်စ္ေရးလည္း အထိနာနဲ႔ ေဒြးေရာဥပါဒ္ေရာယွက္ၿပီး ေဖေဖ အျပင္းဖ်ားလိုက္တာ ရြာမွာ အ ေတာ္ေဆးကုယူရပါတယ္။ နည္းနည္း နာလန္ထလာေတာ့ ေဖေဖ့အေဖက ရန္ကုန္ျပန္မလႊတ္ေတာ့ဘဲ စိတ္ၿငိမ္ေအာင္ဆိုၿပီး အိမ္ေထာင္ခ်ေပးဖို႔ စီစဥ္ပါေတာ့တယ္။ ဒီေတာ့ အမ်ဳိးထဲက လူႀကီးျဖစ္တဲ့ ေမေမတို႔အေဖကိုတိုင္ပင္ၿပီး သင့္ေတာ္သူ ရွာ ေဖြေပးစားဖို႔ အပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ေမေမ့အေဖက သူ႔အမ်ဳိးထဲက တူမ ဝမ္းကြဲေလးတေယာက္နဲ႔ ေပးစားဖို႔ စီစဥ္ပါတယ္။ တေဆြလံုးတမ်ဳိးလံုး ဝိုင္းသေဘာတူၿပီး ေဖေဖ့ကို နားခ်ၾကေပမယ့္ ေဖေဖက တူးတူးခါးခါးခ်ည္း ျငင္းပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ေဖေဖက သံုးဆယ္ၿမိဳ႕နားက ပန္းဆြဲရြာေလးမွာ ယာယီေက်ာင္းဆရာေလး ဝင္လုပ္ေနတာပါ။ သူက သံုးဆယ္ၿမိဳ႕ေပၚတက္ လာရင္ ေမေမတို႔အိမ္မွာပဲ စတည္းခ်ေလ့ရွိတာေၾကာင့္ ေမေမနဲ႔ကလည္း ငယ္ငယ္တုန္းကလို မ်က္ႏွာေၾကာမတည့္ သိပ္မ ျဖစ္ေတာ့ဘဲ ခင္မင္ရင္းႏွီးေနၾကပါၿပီ။ ေမေမကလည္း ေဖေဖ့ရဲ႕ ရန္ကုန္အေတြ႔အၾကံဳေတြကို ၾကားခ်င္သိခ်င္ေနတာေလ။

ဒီလိုနဲ႔ တေန႔ ေမေမနဲ႔ ေဖေဖေရာက္တတ္ရာရာ စကားေတြ ထိုင္ေျပာေနၾကတုန္းမွာ ႏႈတ္သြက္လွ်ာသြက္ေမေမက “ႏို႔ ေန ပါဦး အားလံုးက ဝိုင္းနားခ်ေနတာကို ဘာလို႔ ဒါေလာက္ ျငင္းေနရတာလဲ။ တျခားေတြ႔ထားတာမ်ား ရွိလို႔လား” လို႔ ဆိုင္းမဆင့္ ဗံုမဆင့္ ေမးလိုက္ပါသတဲ့။ ဒီတင္ မမွီတဲ့ပန္း တံုးခုလွမ္းသလိုျဖစ္ေနလို႔ စတင္ရန္ခက္ေနရွာတဲ့ ေဖေဖ့ခမ်ာ အကြက္ဆိုက္ သြားပါေလေရာ။ ဒီလိုနဲ႔ ေမေမနဲ႔ ေဖေဖတို႔ရဲ႕ေမတၲာဇာတ္လမ္း စခဲ့တာပါပဲ။

အဲဒီအေၾကာင္း ေမေမက ကြၽန္မကိုျပန္ေျပာေတာ့ ကြၽန္မက “ေမေမက ေရလာေျမာင္းေပးလုပ္တာေပါ့ေလ” လို႔ စေတာ့ “ဘုရားေပးေပး က်မ္းေပးေပးပါေအ။ မသိခဲ့႐ိုး အမွန္ပါ” လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဟုတ္ေလာက္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ ေမေမက ေဖေဖ့အေပၚ ထားရွိခဲ့တဲ့ သူ႔ေမတၲာအတိုင္းအတာကို ဘယ္တုန္းကမွ ကြယ္ဝွက္ေျပာေလ့မရွိလို႔ပါပဲ။ အဲဒီတုန္းက ေတာ့ သူတကယ္ပဲ ႐ိုး႐ိုးခင္ခဲ့ဟန္ရွိပါတယ္။ ေဖေဖကေတာ့ ဒါေတြကို ဘယ္တုန္းကမွ ျပန္မေျပာတတ္ပါဘူး။ သူေျပာျပဖူး တာတခုကေတာ့ “ေဖေဖတို႔အေၾကာင္းကို သူ႔အေဖႀကီးက ဘာမွမရိပ္မိ မသိရွာပဲ သူ႔တူမနဲ႔ပဲ လက္ဆက္ဖို႔ ေဖေဖ့ကို နား ခ်ခ်ေနတာကို သိပ္အားနာမိတာပဲ” တဲ့။

ေမေမကေတာ့ ဒီအေၾကာင္းေတြကို သူ႔အေမကို ဖြင့္ေျပာျပပါတယ္။ သူ႔အေဖကိုသာ ေျပာမျပရဲတာပါ။ အဘြားကေတာ့ နဂို ကတည္းက ေဖေဖ့ကို တည္တည္ၾကည္ၾကည္ရွိလွသူမို႔ သေဘာက်ၿပီးသား။ သူ႔အမ်ဳိးလည္းျဖစ္တယ္ေလ။ ဒါေၾကာင့္ ကူညီၿပီးေတာ့ေတာင္ ဖံုးဖိေပးေသးတယ္တဲ့။

ဒီလိုနဲ႔ ေဖေဖနဲ႔ေမေမတို႔ ေမတၲာဇာတ္လမ္း ၅ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာခဲ့ပါတယ္။

ဒီကာလအတြင္းမွာ ေဖေဖက ရန္ကုန္ျပန္တက္ၿပီး ေက်ာင္းတက္ရင္း ဂ်ပန္ပါသြားပါတယ္။ ဂ်ပန္ကျပန္လာၿပီး ဘီအိုင္ေအစစ္ ဗိုလ္အျဖစ္ လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ ေက်ာ္ၾကားလာခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္သူေတြ ဝိုင္းဝိုင္းလည္ေနတဲ့ၾကားကမွ ေမေမ့ကို သူျပန္ဆက္ သြယ္ခဲ့တာပါ။ သူ ေတာေက်ာင္းသားေလးဘဝ၊ ဘာအနာဂတ္မွ မရွိစဥ္က သူ႔ေမတၲာတို တံု႔ျပန္ခဲ့တဲ့ ေမေမရဲ႕ေမတၲာကို ေလးစားမႈရွိခဲ့ဟန္ရွိပါတယ္။ ထို႔အတူပဲ ၿမိဳ႕သူပညာတတ္ေတြကို ေခါင္းေခါက္ယူႏိုင္တဲ့ဘဝက မိမိဇာတိရပ္မွာ က်န္ခဲ့တဲ့ ငယ္ခ်စ္ငယ္ရည္းစားေလးကို ျပန္ဆက္သြယ္ခဲ့တဲ့ ေဖေဖရဲ႕ေမတၲာကိုလည္း ေမေမက အသိအမွတ္ျပဳပံုရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပဲ ေဖေဖနဲ႔ေမေမတို႔ရဲ႕အိမ္ေထာင္ေရးဟာ အဖုအထစ္ အေႏွာင့္အယွက္မရွိလွဘဲ သာယာခ်မ္းေျမ့ခဲ့တာပါ။ တဦနဲ႔တဦး အျပန္အလွန္ နားလည္ၾကင္နာၿပီး စိတ္ခ်င္းသေဘာခ်င္းပါ တိုက္ဆိုင္တူညီလာဟန္ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေမေမဟာ ေဖ ေဖနဲ႔ ေမတၲာမွ်ခ်ိန္ကစလို႔ သူ႔ဘဝတေလွ်ာက္လံုး သူ ေဖေဖ့ေပၚမွာ ထားရွိခဲ့တဲ့ ေမတၲာရဲ႕ေစစားမႈကိုသာ ခံယူသြားခဲ့ၿပီး သူ႔ေနပံုထိုင္ပံု စဥ္းစားပံု လုပ္ေဆာင္ပံုေတြအားလံုး ေဖေဖ့စိတ္ႀကိဳက္ အလိုက် အံ့ၾသစဖြယ္ ေျပာင္းလဲေနထိုင္သြားခဲ့တာဟာ အသက္ ၇၈ ႏွစ္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္အထိ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။

လွေက်ာ္ေဇာ
၂၃-၄-၂၀၁၀

ပံုစာ – ၁၉၄၉ ခုႏွစ္က ေဖေဖနဲ႔ ေမေမ