သား၀င့္ေက်ာ္ – ေငြတန္ဖိုုး တက္တယ္၊ က်တယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုလဲ
(မိုုးမခ) ႏိုု၀င္ဘာ ၂၄၊ ၂၀၁၅
ေရႊကို ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳၿပီး ေငြတန္ဖိုးသတ္မွတ္တဲ့ စနစ္ကေျပာင္းလဲလာၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့
ေငြတန္ဖိုးကို အဲဒီေငြရဲ႕ ဝယ္ယူနိုင္တဲ့စြမ္းအား (purchasing power) ေပၚမူတည္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ၾကတယ္။
ဥပမာ – က်ပ္ ၁,၀၀၀ နဲ႕ေပါင္မုန္႔ ၄ လံုးဝယ္နိုင္တယ္ဆိုပါစို႕။
ေနာက္ တစ္ႏွစ္ၾကာတဲ့အခါ က်ပ္ ၁,၀၀၀ နဲ႕ ေပါင္မုန္႔ ႏွစ္လံုး ပဲ ဝယ္နိုင္ေတာ့ရင္ ေငြတန္ဖိုး က်တယ္ေပါ့။
တဖက္က ၾကည့္ရင္ေတာ့ ကုန္ေစ်းႏႈန္း တက္လာတာေပါ့။
ဒါဆို “ကုန္ေစ်းႏႈန္းတက္” ေနတယ္လို႕ေျပာတာဟာ “ေငြတန္ဖိုးက်” ေနတယ္လို႕ ေျပာတာနဲ႕တူတူပါပဲ။
ေငြတန္ဖိုး က် တာကို “Inflation” လို႔ ပညာရွင္ေတြက “ေငြေၾကးေဖါင္းပြ” တယ္လို႔ ျပန္ဆိုေရးသားၾကတယ္။
ေငြတန္ဖိုး တက္တာကို Deflation လို႕ေခၚတာေပါ့။
ဘယ္လိုတို္င္းတာမလဲ?
အလြယ္တကူ တိုင္းတာၾကတာေတာ့ ကုန္ေစ်းႏႈန္းတက္တဲ့ ႏႈန္းပဲ။ ကုန္ေစ်းႏႈန္း ဆိုတဲ့ေနရာမွာ စားသံုးကုန္နဲ႔ ရင္းႏွီးကုန္ ႏွစ္မ်ိဳးအနက္က ေယဘုယ် လူအားလံုးနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ ၿမိဳ႕ျပ “စားသံုးကုန္ ေစ်းႏႈန္း” နဲ႕ တိုင္းတာေလ့ရွိပါတယ္။
ေစ်းႏႈန္းအတက္ႏႈန္းကို ေစ်းဆႏႈန္းကိန္း (price index) နဲ႕ ေဖၚျပၾကတယ္။
ေစ်းဆႏႈန္းကိန္းဆိုတာ အေျချပဳ ႏွစ္တႏွစ္ရဲ ႕ေစ်းႏႈန္းနဲ႕ လက္ငင္းႏွစ္ရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းကို ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး ရာခိုင္ႏႈန္းဖြဲ႕တာေပါ့။ ႏွစ္အလိုက္ ေစ်းဆႏႈန္းကိန္းေတြကို ရေတာ့မွ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ႕ႏႈန္းကို I လို႔ထားရင္ …
I = (( P15 – P14)÷P14)×100 နဲ႕တြက္တယ္။
P15 = 2015 ေစ်းဆႏႈန္း
P14 = 2014 ေစ်းဆႏႈန္း
အၾကမ္းအားျဖင့္ တြက္လို႔ရပါတယ္။
“ ေငြေၾကးေဖာင္းပြ” တာကို စီးပြားေရးအားေကာင္းတယ္ လို႔ေျပာေနၾကလို႕ ေရးျဖစ္တာပါ။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
