ေမာင္ရင္ငေတ – ပါရီပံုရိပ္မ်ား

အဲဒီေတာင္ကုန္း အထင္ကရျဖစ္လာရျခင္းေတြထဲက အေၾကာင္းတခုပါလို႔ ေျပာရင္ရႏိုင္တဲ့ ေနရာေလးတေနရာ ေတာင္ ကုန္းရဲ႕ ေျမာက္ဘက္ျခမ္း ကုန္းအဆင္းတေနရာမွာ ရွိပါတယ္။ Cabaret Au Lapin Agile သို႔မဟုတ္ Nimble Rabbit Cabaret လို႔ ေခၚပါတယ္။

ဒီကေန႔ကာလမွာေတာ့ ညကိုးနာရီမွသာ ဖြင့္လွစ္ၿပီး စားေသာက္ဆိုင္လည္းမဟုတ္ ဘားလို႔လည္း မေခၚဆိုႏိုင္ ကပြဲရံုလို႔ လည္း ေျပာလို႔မရႏိုင္ပါတဲ့ ဆိုင္ေလးတဆိုင္ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ကပြဲၾကည့္ရင္း ရွန္ပိန္ေလးေသာက္တဲ့ ဆိုင္တဆိုင္လို႔ေျပာရင္ ပိုမွန္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆိုင္မလာခင္ ညစာ အရင္စားခဲ့ပါလို႔ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ထားတဲ့ ဆိုင္အမ်ိဳးအစားပါ။

ဟိုးအရင္ အႏွစ္တရာ့ငါးဆယ္ေလာက္တုန္းကေတာ့ စားစရာေကာ ေသာက္စရာပါ တြဲေရာင္းခဲ့ဟန္တူပါတယ္။ ေစ်းက လည္း သိပ္ႀကီးလိမ့္မယ္ မထင္မိပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ အဲဒီေတာင္ကုန္းဝန္းက်င္မွာက ဟိုးအရင္တုန္းကေကာ ဒီကေန႔ ေမာင္ရင္ငေတတို႔ ေခတ္အထိပါ သိပ္ၿပီးေတာ့ ခ်မ္းသာသူ လူကုံထံမ်ား မေနၾကပါဘူး။ သာမန္ေလာက္သာ ေနၾကတာပါ။ ခ်မ္းသာသူထက္ ဆင္းရဲသူက ပိုလို႔မ်ားတဲ့ ေနရာတခုပါ။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း ဗန္ဂိုးတို႔ ေဂၚဂင္တို႔ ေဆဇန္းတို႔ ပီကာဆိုတို႔လို ပန္းခ်ီကို ရူးသြပ္ေနသူမ်ား ဆင္းရဲမြဲေတေနစဥ္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ ေနရာျဖစ္ဟန္တူပါတယ္။

၁၇၉၅ ခုႏွစ္မွာ ဒီဆိုင္အေဆာက္အဦးကို ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး ၁၈၆၀ ခုႏွစ္မ်ားမွာေတာ့ ဆိုင္အမည္ Cabaret des Assassins တြင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအမည္တြင္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ၁၆၁၀ ခုႏွစ္ တုန္းက ျပင္သစ္ဘုရင္ Henri IV ကို ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္ လမ္းမေပၚမွာ ဓါးနဲ႔ထိုး လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ခဲ့သူ François Ravaillac ပံုကို နံရံမွာ ေရးဆြဲထားလို႔ အဲဒီလို အမည္တြင္ခဲ့ရတယ္ ဆိုပါတယ္။

Le Cabaret du Lapin Agile (1913) (Photo Google)

၁၈၈၀ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကာရီေကခ်ားပံုမ်ားေရးဆြဲသူ André Gill (၁၈၄၀-၁၈၈၅) ရဲ႕ ရုပ္ေျပာင္ပန္းခ်ီ လက္ရာ ‘ယုန္ စားပြဲထိုး’ ပန္းခ်ီ ရုပ္ပံုကို အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ့ Au Lapin Agile (Au Lapin à Gill) ဆိုၿပီး ဆိုင္အမည္က ဒီကေန႔ထိတိုင္ တြင္လာခဲ့တာပါ။ ေမာင္ရင္ငေတ ထင္တာကေတာ့ အဲဒီခ်ိန္ခါ ေတြတုန္းက ဆိုင္အမည္ေတြကို သီးျခားေရြးခ်ယ္အမည္ေပးေလ့ မရွိေသးပါဘဲ အစဥ္ေျပသလိုသာ ေခၚေဝၚခဲ့ၾကရာကေန ဒီလိုမ်ိဳး ဆိုင္အမည္ေတြ တြင္လာခဲ့ဟန္တူပါတယ္။

သက္တမ္း တရာ့ငါးဆယ္ နီးပါး ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ အဲဒီ ဆိုင္ကေလးကေတာ့ ခပ္ေသးေသး ခပ္က်ဥ္းက်ဥ္း ေလးသာပါ။ ႏွစ္ဆယ္ရာစု အေစာပိုင္းေခတ္ရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ၾကားသူမ်ား အဲဒီဆိုင္ေသးေသးေလးမွာ ထိုင္ဖူးခဲ့ၾကတာေၾကာင့္ နာမည္ႀကီးလာခဲ့တာပါ။ ထိုင္ခဲ့ဖူးၾကသူေတြကေတာ့ Toulouse-Lautrec, Amedeo Modigliani, Pablo Picasso, Auguste Renoir, Georges Braque, Maurice Utrillo, Max Jacob, Guillaume Apollinaire, Rivera, André Salmon, Manuel Ortiz, Jean Cocteau, Courteline တို႔အပါအဝင္ အႏုပညာသမား စာသမားေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ထိုင္ခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ နာမည္ေက်ာ္ သရုပ္ေဆာင္မ်ား ျဖစ္ၾကတဲ့ Rudolph Valentino, Vivien Leigh, Charlie Chaplin စသည္ စသည္တို႔လည္း ဒီဆိုင္ေလး ရွိရာကို တကူးတက လာေရာက္ၿပီး ထိုင္ဖူးတယ္ရွိေအာင္ လာ ထိုင္သြားၾကပါတယ္တဲ့။ တျခားေသာ နာမည္ေက်ာ္သူမ်ားေရာ နာမည္မေက်ာ္သူမ်ားလည္း ဒီဆိုင္မွာ လာေရာက္ထိုင္ဖူးၾကမွာကေတာ့ အေသအခ်ာပါ။

Le Cabaret du Lapin agile (2015) (ဓါတ္ပံု မရငတ)

အဲဒီဆိုင္ေလးကို နာမည္ပိုမိုႀကီးေစခဲ့တာကေတာ့ အိုင္းစတိုင္းနဲ႔ ပီကာဆိုတို႔ ေတြ႔ဆံုစကားေျပာဖူးခဲ့တာကလည္း အ ေၾကာင္းရင္း တခ်က္ပါ။ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း Ulm ၿမိဳ႕ကေလးမွာ ေမြးဖြားခဲ့သူ Ashkenazi Jews ဂ်ဴး မ်ိဳးႏြယ္ဖြား ရူပေဗဒပညာရွင္ အေတြးအေခၚပညာရွင္နာမည္ေက်ာ္ Albert Einstein အိုင္းစတိုင္း (၁၈၇၉-၁၉၅၅) နဲ႔ ပန္းခ်ီဆရာပီကာဆို (၁၈၈၁-၁၉၇၃) တို႔ႏွစ္ေယာက္ အဲဒီဆိုင္ကေလးမွာ ေအာက္တိုဘာလ ၈ ရက္ေန႔ ၁၉၀၄ ခုႏွစ္က ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး စကား စစ္ထိုး ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ အယ္ဘတ္ အိုင္းစတိုင္းရဲ႕ Special Theory of Relativity (1905) သီအိုရီ ပီကာဆိုရဲ႕ Les Demoiselles d’Avignon (1907) ပန္းခ်ီကားတို႔ မထြက္ေပၚေသးမီကာလကပါ။ အိုင္းစတိုင္းနဲ႔ ပီကာဆို တို႔ႏွစ္ေယာက္ စကားေျပာခဲ့ ၾကတာကို Picasso at the Lapin Agile ဆိုၿပီး အေမရိကန္လူမ်ိဳး Steve Martin ဆိုသူက ျပဇာတ္ေရးသားၿပီး ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကျပခဲ့တာမွာလည္း လူႀကိဳက္အလြန္မ်ားခဲ့ပါတယ္တဲ့။

ပန္းခ်ီဆရာ André Gill ရဲ႕ ‘ယုန္ စားပြဲထိုး’  Le Lapin à Gill (ဓါတ္ပံု မရငတ)

ေနာက္ထပ္ ေသခ်ာတာ တခုကေတာ့ ဒီဆိုင္ကေလးရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းအရေရာ တည္ေနရာ အေနအထားေၾကာင့္ေရာ ဆိုင္ပံုစံေလးကေရာ ထိုင္ခ်င္စဖြယ္ပါ။ ေမာင္ရင္ငေတလည္း ထိုင္ခ်င္မိေနတာ ၾကာလွေနေပမယ့္လို႔ ဆိုင္ဖြင့္ခ်ိန္က ေန႔ခင္း ေန႔လယ္မွာမဟုတ္ပါဘဲ ညကိုးနာရီ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ကိုယ္တတ္ႏိုင္တဲ့ တခြက္တဖလားေလာက္ ဝင္ေသာက္ဖို႔က မလြယ္တာကတေၾကာင္း ဒကာခံမယ့္ ခရိုဏီမရွိတာကတေၾကာင္း ေငြစေၾကးစရႊင္ပါတဲ့ ခရိုဏီလက္သစ္ေတြ ဒကာခံပါမယ္ ဆိုရင္လည္း ညဘက္ ဆိုင္ဖြင့္ခ်ိန္ကို မေရာက္ျဖစ္တာကတေၾကာင္း ဒီကေန႔ထိတိုင္ မထိုင္ျဖစ္ခဲ့ေသးပါဘူး။

ေရစက္ပါလာတဲ့ တေန႔မွာေတာ့ ထိုင္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္ ထင္မိေၾကာင္းပါ။

အဲဒီ Le Cabaret du Lapin Agile ဆိုင္ရဲ႕ ပံုတူပန္းခ်ီကားေတြကို ေရးဆြဲၾကသူေတြကေတာ့ ေခတ္အဆက္ဆက္ အမ်ားအျပားရွိခဲ့မွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒီေတာင္ကုန္းကို ေမာင္ရင္ငေတ ေရာက္ခဲ့တဲ့ အေခါက္တိုင္း လိုလိုမွာလည္း အေပ်ာ္ တမ္းေလလား သင္တန္းသူ သင္တန္းသား ေက်ာင္းသားမ်ား ေလလား ပန္းခ်ီေရးဆြဲ ေနသူေတြကို ေတြ႔ျမင္ရေလ့ ရွိပါတယ္။

Le Cabaret du Lapin Agile (2015) (ဓါတ္ပံု မရငတ)

ေမာင္ရင္ငေတ အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာေတြမွာ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့ရမိသေလာက္ Lapin Agile ဆိုင္ပံုတူကို အမ်ားဆံုး ေရးဆြဲခဲ့သူက ေတာ့ ဒီ Montmartre ေတာင္ကုန္းသားလို႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္ ရႏိုင္ေလာက္ပါတဲ့ Maurice Utrillo ဆိုသူပါ။

ပါရီၿမိဳ႕သားပန္းခ်ီဆရာ Maurice Utrillo (၁၈၈၃-၁၉၅၅) ကို La Butte Montmartre အႏုပညာ ေတာင္ကုန္း အနီးက Rue du Poteau လမ္း အိမ္အမွတ္ (ရွစ္) မွာ ေမြးဖြားခဲ့တာပါ။

အေမျဖစ္သူ Suzanne Valadon (၁၈၆၅-၁၉၃၈) ကလည္း ပန္းခ်ီဆရာမ တဦး ျဖစ္သလို Pierre-Auguste Renoir, Henri de Toulouse-Lautrec, Edgar Degas တိုရဲ႕ ပန္းခ်ီေမာ္ဒယ္ ျဖစ္ခဲ့ဖူးသူ လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ပန္းခ်ီဆရာ Maurice Utrillo ဟာ Montmartre ေတာင္ကုန္းသားပီသစြာနဲ႔ အဲဒီကေဖးဆိုင္ Lapin Agile ဆိုင္ပံုတူ ပန္းခ်ီကားမ်ားကို ဘယ္ႏွစ္ႀကိမ္ ဘယ္ႏွစ္ခါ ေရးဆြဲခဲ့ပါသလဲလို႔ဆိုတာကို ေမာင္ရင္ငေတ ေသခ်ာမသိႏိုင္ေပမယ့္ ရွာေဖြေတြ႔ရွိ ရသမွ်ေသာ ပန္းခ်ီဆရာ ဥဴထရီယို ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္ဆိုတဲ့ ** လာပန္ အာဂ်ီလ္ *** ဆိုင္ကေလးရဲ႕ ပံုတူ ပန္းခ်ီကားမ်ားကို စုေဆာင္း တင္ျပလိုက္ရ ပါတယ္ခင္ဗ်ား။

Le Cabaret du Lapin Agile (2015) (ဓါတ္ပံု မရငတ)

စာဖတ္သူ အားလံုးကို ေက်းဇူးအထူးတင္ရွိပါေၾကာင္း . ……. နဲ႔ အတူ ဒီ ဆိုင္ကေလးေရွ႕ကို အတူ ေရာက္ရွိခဲ့ဖူးသူမ်ားကိုလည္း အထူးသတိယမိေၾကာင္းပါ။

ဒီဆိုင္ေလးနဲ႔ ကပ္လွ်က္မွာတည္ရွိတဲ့ La Maison Rose ဆိုတဲ့ ပန္းေရာင္ႏွင္းဆီ ကေဖးဆိုင္ေလးနဲ႔ စပ်စ္စိုက္ခင္း အပါအဝင္ Montmartre အႏုပညာ ေတာင္ကုန္း  ဝန္းက်င္ အေၾကာင္းေတြကိုလည္း ၾကံဳႀကိဳက္လာမယ္ဆိုရင္ ေရးပါအံုးမယ္။

ေမာင္ရင္ငေတ ၀၈၀၇၂၀၁၅ ၂၀၀၈၂၀၁၅