ဇင္လင္း – ေရြးေကာက္ပြဲ နဲ႕ စတုတၳမ႑ိဳင္
(မိုးမခ) ဇူလုိင္ ၂၊ ၂၀၁၅
၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ရက္ တျဖည္းျဖည္းနီးကပ္လာေနပါၿပီ။ ႏို၀င္ဘာမွာ အစီအစဥ္အတိုင္း အမွန္တကယ္က်င္းပႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ (၄)လေလာက္သာ လိုပါေတာ့တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို လြတ္လပ္ တရားမွ်တတဲ့ ထုံးနည္းေတြနဲ႕အညီ က်င္းပဖို႕ လက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရအေနနဲ႕ရည္မွန္းခ်က္ရွိတယ္ဆိုရင္ ဘက္ေပါင္းစုံံ (ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရး နဲ႕ သတင္းလြတ္လပ္ေရး) က႑အသီးသီး တည္ျငိမ္မႈရွိေအာင္ စီမံ ေဆာင္ရြက္ ခ်ိန္တန္ပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ လက္ငင္း ျဖစ္စဥ္ေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ၊ တရုုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ ကိုုးကန္႔ေဒသမွာ တုုိက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနတာ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႕ေဒသမွာ အစိုးရတပ္နဲ႕ ကခ်င္ KIA တပ္ရင္း (၆) တို႕တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနတာ ေတြကို ၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မႈ မရွိတာ ျပည္သူအမ်ား သိေနၾကပါတယ္။
စီးပြားေရးက႑ကို ၾကည့္ရင္လည္း ႏုိင္ငံျခားေငြလဲႏႈန္း (Foreign Exchange Rate) တည္ျငိမ္မႈမရွိတဲ့အတြက္ စားသုံးသူ လူထုအတြက္ ကုန္ေစ်းႏႈန္းတည္ၿငိမ္မႈ (Consumer Price Stability) လုံး၀မရွိတဲ့အေျခအေနကို ရင္ဆိုင္ေနရျပန္တယ္။ လူမႈေရးမျငိမ္သက္မႈ (Social Unrest)ကလည္း ပုံသ႑ာန္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ေပၚေပါက္ေနတယ္။ ေျမယာေတြ တရားလက္လြတ္ သိမ္းယူမႈေတြေၾကာင့္ ေဒသအႏွန္႕မွာ ဆႏၵျပမႈေတြေပၚေပါက္ေနတာေတြ႕ရတယ္။ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အနိမ့္ဆုံး လုပ္ခ လစာကိစၥကို ေျဖရွင္းမေပးႏိုင္တာေၾကာင့္လည္း မေက်နပ္မႈေတြ တေန႕တျခားမ်ားျပားလာေနတယ္။
ပညာေရးကိစၥ ၾကည့္ျပန္ေတာ့လည္း လြန္ခဲ့တဲ့ မတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔က လက္ပံတန္းၿမိဳ႕ ေက်ာင္းသားသပိတ္စစ္ေၾကာင္းကို ရဲတပ္ဖဲြ႔က အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခဲြၿပီး ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ အမ်ားအျပားကို စာနာမႈကင္းစြာ ဖမ္းဆီးခဲ့တယ္။ ေနာက္ ႏုိင္ငံေတာ္ အၾကည္ညိဳပ်က္ေစမႈ၊ ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းကို နာက်င္ေစမႈ ဥပေဒမဲ့လူစုလူေ၀းမွာ ပါ၀င္မႈစတဲ့ ပုဒ္မ ၅ခုနဲ႔ သာယာ၀တီ အက်ဥ္းေထာင္မွာ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြနဲ႔ ကူညီသူ စုစုေပါင္း ၇၂ ဦးကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း တရားစြဲ ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကိစၥကလည္ အစိုးရနဲ႕ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြ အၾကား ဆက္လက္တင္းမာေနဆဲ ျဖစ္တယ္။
သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အေရးကလည္း အလားတူ တည္ျငိမ္မႈမရွိ ရင္ေလးဖြယ္ရာျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ေနရျပန္တယ္။ လတ္တေလာမွာ The Daily Eleven သတင္းစာမွ အယ္ဒီတာ ၁၇ ဦးကို တရား႐ုံးမထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈနဲ႕၊ မႏၲေလးတုိင္းေဒသႀကီး တရားလႊတ္ေတာ္မွာ၊ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနက တရားစြဲဆိုထားတဲ့ ကိစၥဟာ ထင္ရွားတဲ့ မီဒီယာဖိႏွိပ္မႈ တခုလို႕ ဆိုႏိုင္ပါ တယ္။ အဲဒီ ကိစၥနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲကို ဇြန္ ၂၀ရက္ (စေနေန႔) မြန္းလြဲ ၁ နာရီက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျပည္လမ္း Novotel ဟိုတယ္ ပုသိမ္ခန္းမမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တာေတြ႕ရတယ္။ အဆိုပါရွင္းလင္းပြဲသုိ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ေရးရာေကာ္မတီ အဖြဲ႕၀င္အခ်ဳိ႕၊ ႏုိင္ငံေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ား၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ စာေပႏွင့္ အႏုပညာနယ္ပယ္မွ ထင္ရွားသူမ်ား၊ ျပည္တြင္း ျပည္ပ သတင္းမီဒီယာမ်ား၊ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ၾကတယ္။ အခုလို အလႊာစုံ ေထာင့္စုံက ပုဂၢိဳလ္ေတြ ဒီ သတင္းစာရွင္းပြဲကို တက္လာၾကတာက ထူးျခားပါ တယ္။ Eleven Media Group ကိစၥ ဆိုေပမယ့္ သတင္းမီဒီယာအားလုံးရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးနဲ႕ သက္ဆိုင္ေနတာေၾကာင့္ သတင္းဂ်ာနယ္ ေတြအစ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအဆုံး က႑စုံက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကတာ သတိျပဳမိပါ တယ္။
ဒီေတာ့ အေျခအေနအားလုံးကို ျခဳံငုံသုံးသပ္ၾကည့္တဲ့အခါ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္နီးေနတဲ့ အခုလို အခ်ိန္ကာလမ်ိဳးမွာ လက္ရွိ အာဏာရ ပါတီနဲ႕ အစိုးရဟာ တိုင္းျပည္ကို အဖက္ဖက္က တည္ျငိမ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေပးရမယ့္ အစား၊ တည္ျငိမ္မႈ ပ်က္ျပားေအာင္မ်ား ဖန္တီးေနသလားလို႕ ထင္ျမင္စရာေတြျဖစ္လာတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ဒီမိုကေရစီ ေရြးေကာက္ပြဲ ရဲ႕ အဓိကမ႑ိဳင္က လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခြင့္ နဲ႕ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ (Freedom of Expression & Freedom of Press) အျပည့္အ၀ ရရွိဖို႕လိုပါတယ္။ ဒါဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ႕ အသက္၀ိဥာဥ္ပါပဲ။ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ မေပးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ျပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ဘယ္နည္းမွ မျဖစ္ေျမာက္ႏိုင္ပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ ပတ္သက္လို႕သတင္းမီဒီယာသမားေတြ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ အေျခအေန (၃)ရပ္ရွိပါတယ္။ (၁) ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ၊ (၂) ေရြးေကာက္ပြဲေန႔၊(၃) ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးေနာက္ ဆိုတဲ့ အေျခအေနေတြျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို အေျခခံျပီး ျပင္ဆင္ထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဒီမိုကေရစီနည္းက်ဖို႕ မျဖစ္ႏိုင္တာ က ေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲကာလ သတင္းအမွန္ကို သိရွိႏိႈင္ေရးအတြက္ သတင္းမီဒီယာသမား ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အလြန္အေရးပါလာတာေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ ဒီ အခ်က္ကို သတင္းသမားေတြကိုယ္တိုင္ သေဘာေပါက္ ဖို႔လိုပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီကာလမွာ မီဒီယာက လူထုကို သတင္းအခ်က္အလက္ ျပည့္ျပည့္စုံစုံ ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒမ်ားအေၾကာင္း၊ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္မယ့္ ပါတီမ်ားႏွင့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအေၾကာင္း၊ သူတို႕ရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႕ ပစၥည္းဥစၥာပိုင္ဆိုင္မႈအေျခအေန၊ ပါတီမူ၀ါဒႏွင့္ ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ႕ ေနာက္ခံ ကိုယ္ေရးသမိုင္း မ်ား၊ သူတို႔ရဲ႕ သီးျခားေျပာဆိုခ်က္ အျမင္အယူအဆမ်ား၊ စသျဖင့္ လူထုစဥ္းစားခ်ိန္ဆႏိုင္ဖို႕အတြက္ မီဒီယာက သတင္း အခ်က္အလက္ေတြေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ာနယ္တေစာင္ မီဒီယာတခုဟာ အစိုးရရဲ႕ လက္ေ၀ခံေသာ္၎၊ အျခားပါတီ တခုခုရဲ႕ လက္ကိုင္ဒုတ္ေသာ္၎၊ မျဖစ္ဖို႕ အထူးသတိျပဳရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္အေၾကာင္းလည္း လူထုသိေအာင္ မီဒီယာက သတင္းေပးဖို႕လိုပါတယ္။ လြတ္လပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္ ဟုတ္ မဟုတ္၊ ေကာ္မရွင္ ေနာက္ကြယ္မွာ အစိုးရအာဏာပိုင္တို႕ စြက္ဖက္မႈရွိ မရွိ၊ မဲဆႏၵရွင္မွတ္ပုံတင္ စာရင္းမ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္စာရင္းမ်ား၊ စနစ္တက်ျပဳစု ေဆာင္ရြက္ထားမႈ ရွိ မရွိ၊ အဂတိလိုက္စားျပီး ပါတီတခု လူပုဂၢိဳလ္ တဦးတေယာက္ကို မ်က္ႏွာသာေပးမႈ ရွိ မရွိ၊ ေကာ္မရွင္၀န္ထမ္းမ်ား ကၽြမ္းက်င္မႈ ရွိ မရွိ။ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ပုံစံ စာရြက္စာတမ္း ပစၥည္းပစၥယမ်ား အခ်ိန္မီ အလုံအေလာက္ ျဖန္႔ျဖဴးေပးႏိုင္ျခင္း ရွိ မရွိ စသည့္ ကိစၥရပ္ေတြကိုလည္း မီဒီယာက ေစာင့္ၾကည့္ သတင္းေပးရမွာျဖစ္တယ္။
စစ္ဖက္ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ ရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲအတြင္း ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ အာဏာအလြဲသုံးမႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ပိတ္ပင္တားျမစ္မႈ၊ မဲလိမ္ မဲခိုးမႈ အစရွိတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ ျဖစ္ေနဆဲ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သမိုင္းမွာ အေရးႀကီးတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြကို သတင္းမီဒီယာသမားမ်ားက အမိအရ မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ေအာင္ ေရြးေကာက္ပြဲေန႕ မွာ မဲစတင္မေပးမီ မဲပုံးေတြ အလြတ္ဗလာ ျဖစ္ေနရဲ႕လား၊ မဲ႐ုံထားရွိမႈ စနစ္က်ရဲ႕လား၊ မဲစာရြက္ အလုံအေလာက္ရွိ ရဲ႕လား၊ မဲ႐ုံတာ၀န္က် ပုဂၢိဳလ္မ်ား တာ၀န္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ေဆာင္ရြက္ရဲ႕လား၊ မဲ႐ုံပတ္၀န္းက်င္မွာ မဲဆြယ္မႈ၊ မဲ၀ယ္မႈ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ၊ ေႏွာက္ယွက္မႈ ရွိ မရွိ စတာေတြကို မီဒီယာက ေစာင့္ၾကည့္ဖို႕ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ အေရးအႀကီးဆုံး အခ်ိန္ကေတာ့ မဲေရတြက္ခ်ိန္မွာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒနဲ႕အညီ မွန္မွန္ကန္ကန္ တိတိက်က် ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိရွိ မဲေရတြက္မႈ လုပ္ မလုပ္ မီဒီယာက အခ်ိန္နဲ႕တေျပးညီ ေစာင့္ၾကည့္ သတင္းေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးတဲ့ ေနာက္ ပါတီကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ အႏိုင္အ႐ႈံးစာရင္း သတင္းေၾကညာမႈ၊ လႊတ္ေတာ္ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ေခၚမည္၊ အစိုးရ မည္သို႕ဖြဲ႔မည္၊ အာဏာမည္သို႕ လႊဲမည္ အစရွိတဲ့ သတင္းမ်ား လူထုသိရွိေအာင္ ပို႕ေပးရမွာ ျဖစ္တယ္။ အေရးႀကီး တာက ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔ ျဖစ္စဥ္ေတြကို သတင္းမီဒီယာသမားမ်ား မိမိရရ မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ဖို႕ အားထုတ္ ႀကိဳးစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ လက္ငင္း အေျခအေန အခ်ိန္အခါအရ စတုတၳမ႑ိဳင္ျဖစ္တဲ့ သတင္းမီဒီယာဟာ တာ၀န္အႀကီးဆုံး အေရး အပါ ဆုံး အခန္းက႑မွာ ေရာက္ရွိေနပါတယ္။ စတုတၳမ႑ိဳင္ရဲ႕ တာ၀န္က အျခား မ႑ိဳင္(၃)ရပ္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္ ေတာ္တည့္မွန္ကန္မႈရွိရဲ႕လား၊ ေဖါက္လႊဲေဖါက္ျပန္ျဖစ္ေနသလား၊ တရားေရးမ႑ိဳင္ ေျဖာင့္မွန္ရဲ႕လား၊ ကိုယ္က်င့္ပ်က္ျပားလွ်က္ တရားစီရင္ေနသလား….ဆိုတာေတြကို ျပည္သူလူထုသိရွိ ႏိုင္ေအာင္ ေစာင့္ၾကည့္ေဖၚထုတ္ျပရမွာက စတုတၳမ႑ိဳင္ရဲ႕ ပဓါနတာ၀န္ပါပဲ။ ဒါမွသာ ႏိုင္ငံနဲ႕ျပည္သူ႕အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္တဲ့ Professional Media လို႕ေခၚဆိုႏိုင္မွာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအာေဘာ္ မီဒီယာမ်ားလို မင္းလိုလိုက္ မင္းႀကိဳက္ လုပ္ေနသမွ် Professional Media, Independent Media လို႕ မေခၚႏိုင္ပါ။ ဒီေတာ့ ဒီကေန႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္းမီဒီယာသမားေတြကို အစိုးရက ဖမ္းဆီး တရားစြဲ ေထာင္ခ် စသျဖင့္ တိုးျမွင့္လုပ္ေဆာင္လာတာဟာ အစိုးရ အႀကိဳက္ မလိုက္လို႕လား…လို႕ေမးစရာျဖစ္လာပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ မီဒီယာေတြကို အစိုးရက ျခိမ္းေျခာက္ လာတာလားလို႕လည္း ထင္စရာျဖစ္လာပါတယ္။ သတင္းမီဒီယာသမားေတြ သတင္းအလုပ္လုပ္တာဟာ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴး လြန္တာ မဟုတ္ဘဲ၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္း (UDHR) အပိုဒ္ ၁၉ ကခြင့္ျပဳတဲ့ အခြင့္အေရးနဲ႕ အညီ လူထု သိသင့္ သိထိုက္တဲ့ သတင္းေတြကို ေဖၚထုတ္တင္ျပျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ ကာလမွာ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ တည္ျငိမ္မႈရွိဖို႕ အစိုးရက တာ၀န္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီလို႕ ေၾကြးေၾကာ္ခ်င္ရင္ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ မေပးခ်င္လို႕မရ။ သတင္းစာကို ဖိႏွိပ္ ျခိမ္းေျခာက္ေနရင္ ဘယ္လိုမွ ဒီမိုကေရစီ မဟုတ္ႏိုင္။
ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို တာ၀န္ယူက်င္းပမယ့္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရအေနနဲ႕ လြတ္လပ္ျပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ အဂၤ ါရပ္နဲ႕ ျပည့္စုံေစဖို႕ စတုတၳမ႑ိဳင္ကို သူ႕တာ၀န္ သူ၊ လြတ္လပ္ျပီး ဘက္လိုက္မႈကင္းစြာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ျပဳေစလိုေၾကာင္းပါ။
((၂၀၁၅ ဇြန္လ (၂၉) တနလၤာေန႕ထုတ္ ဒီလိႈင္းဂ်ာနယ္))
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
