၁၉၄၁ ခုေလာက္မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကမၻာစစ္ႀကီး ကူးလာခဲ့ပါၿပီ။ ဦး၀င္းတင္တို႔ မိသားစုလည္း တျခား ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သားေတြနည္းတူ စစ္ရန္က ေျပးခဲ့ၾကရပါေတာ့တယ္။
ဦး၀င္းတင္ – ကၽြန္ေတာ္လည္း အခုက အသက္က (၈၀) လည္း ကပ္ၿပီေပါ့ဗ်ာ။ ေနာက္တခါ ကၽြန္ေတာ့္ဘ၀ ပံုသဏၭာန္လည္း အကုန္လံုး ေျပာင္းေပါ့ဗ်ာ ေနာ္။ ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ.. ကၽြန္ေတာ္က စာေတြဘာေတြပဲ ေရးတတ္တဲ့ လူေပါ့ဗ်ာ.. ဟုတ္လား။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရးေလာကထဲေရာက္လာ၊ ႏိုင္ငံေရးသမားကလည္း ျဖစ္ေနေတာ့ စကားကလည္း ေတာေျပာေတာင္ေျပာ ေျပာရတာေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္က တခါမွလည္း စကားေတြဘာေတြ ဟုတ္တိပတ္တိ ေျပာေလ့ေျပာထ မရွိဘူး။
အဲဒီအေနအထားက ေနၿပီးေတာ့ ေရဒီယိုတို႔ဘာတို႔.. တခါ အခု ခင္ဗ်ားတို႔ မီဒီယာေတြထဲမွာ ေျပာရတဲ့အခါက်ေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ့္အဖို႔လည္း တခါတေလက်ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ဂြက်တာေပါ့ဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားက အဲဒီ ငယ္ငယ္တုန္းကအေၾကာင္းေလးဘာေလး ေမးမယ္ဆိုေတာ့လည္း မဆုိးဘူးဗ်။ မဆိုးဘူးဆိုတာ လူက အသက္ (၈၀) ပိုင္းေလာက္ကပ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ဒီေန႔ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြ ေျပာတာထက္ေပါ့ဗ်ာ၊ ကိုယ္ငယ္ငယ္တုန္းကအေၾကာင္းေတြပဲ ျပန္ေျပာခ်င္တယ္ဗ်။ အသက္အရြယ္ ေရာက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ ငယ္သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ေတြ႕တဲ့အခါ စျမံဳ႕ျပန္ဆိုေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့ ေပ်ာ္စရာေကာင္း၊ သိပ္ၿပီးေတာ့ ၾကည္ႏူးစရာေကာင္းေပါ့ဗ်ာ။
ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လက္ေတြ႕ဘ၀ျဖစ္ေနတဲ့၊ အခု လတ္တေလာေပၚေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးတို႔ စီးပြားေရးတို႔ စသည္ေပါ့ဗ်ာ.. ဒီကိစၥေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မႏိုင္ေတာ့ဘူးဗ်၊ လုိက္လို႔လည္း မမီေပါ့ဗ်ာ။ အထူးသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔လို ေထာင္ထဲ ႏွစ္ (၂၀) ေလာက္ေနခဲ့တဲ့လူအေနနဲ႔က သာၿပီးေတာ့ အဟပ္ကြာၿပီးေတာ့ ကိုယ္က နားမလည္တာေတြက အမ်ားႀကီးျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ သိပ္ၿပီးေတာ့ မေျပာခ်င္ဘူးဗ်။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ခင္ဗ်ား အခုလို ငယ္ငယ္တုန္းကအေၾကာင္းေလးဘာေလး ေျပာပါလားဗ်ာဆိုေတာ့ အဘိုးႀကီးတေယာက္အေနနဲ႔ေတာ့ အကိုက္ဆံုးပဲဗ်။
ဒီလိုေျပာရမယ္ထင္တယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ့္မိဘေတြကေတာ့ ကုန္သည္လို႔ပဲ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္အေဖက ေရႊတို႔ေငြတို႔ဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းေတြလည္း လုပ္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ႐ိုး႐ိုးအရပ္သားပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ့္ အေမကေတာ့ အိမ္ရွင္မသက္သက္ပါပဲ။ လက္လုပ္လက္စား မိဘေတြပါပဲ။ ဂ်ပန္ေခတ္က်ေတာ့ တျခား ထန္းလ်က္တို႔ဘာတို႔ ဆိုတာေတြေတာင္မွ ကုန္သည္အေနနဲ႔ လုပ္ဖူးတယ္ေပါ့။
အဲဒီေတာ့ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မိဘေတြက ကုန္သည္လို႔ပဲ ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ့္မိဘေတြက စစ္ႀကိဳေခတ္တုန္းကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားတို႔ ဘာတို႔ဆိုတာေတြနဲ႔ေတာင္မွ ေပါင္းစပ္ၿပီးမွေပါ့ဗ်ာ ေရႊလုပ္ငန္းတို႔ဘာတို႔ ရွိတယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္က ဒီလိုခင္ဗ်။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က ရန္ကုန္မွာေနတာခင္ဗ်။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ့္မိဘမ်ားရဲ႕ မိဘေပါ့ဗ်ာ။ ႀကိဳ႔ပင္ေကာက္ဆိုတာ သာယာ၀တီခရိုင္၊ ရန္ကုန္ျပည္လမ္းေပၚမွာရွိတဲ့ ၿမိဳ႕ေလးတၿမိဳ႕ပါပဲ။ ရန္ကုန္ကေန (၁၁၀) မိုင္ေလာက္ ေ၀းတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေမြးတဲ့အခါက်ေတာ့ ႀကိဳ႔ပင္ေကာက္ကို ျပန္ေမြးတယ္။
၁၉၃၀ ခုႏွစ္ေပါ့ဗ်ာ။ မတ္လ (၁၂) ရက္ေန႔၊ ဗုဒၶဟူးေန႔ အဲဒါနဲ႔တြက္ၾကည့္ရင္ ကၽြန္ေတာ္က အခုလာမယ့္မတ္လ (၁၂) ရက္ေန႔ဆို ကၽြန္ေတာ္ အသက္ (၇၉) ႏွစ္ ျပည့္ၿပီ၊ ကၽြန္ေတာ္မွတ္မိသေလာက္ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ငယ္စဥ္ဘ၀ကေတာ့ ရန္ကုန္မွာပဲ ႀကီးတာပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ အခုျပန္စဥ္းစားတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ဗမာျပည္ရဲ႕ လူဦးေရကလည္း ၁၆ သန္းေလာက္ ရွိတယ္ဗ်။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က (၁၂) လမ္းမွာ ေနဖူးတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လမ္း (၃၀) မွာ ေနဖူးတယ္။ (၄၈) လမ္းမွာ ေနဖူးတယ္။ အင္းစိန္မွာ ေနဖူးတယ္။ အင္းစိန္ကေနၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ စစ္ေျပးရတာေပါ့ဗ်ာ။
အဲဒီေခတ္တုန္းက ရန္ကုန္လူဦးေရသည္ပင္ သိန္းဂဏန္းေလာက္ပဲရွိေသးမွာပဲဗ်။ ကၽြန္ေတာ္ေနတဲ့ (၁၂) လမ္းကေနၿပီးေတာ့ လမ္းမေတာ္ေလာက္ အထိက ဗမာေတြခ်ည္းပဲေနတာဗ်။ လမ္းမေတာ္ကေန ဟိုဘက္ေက်ာ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒါ တ႐ုတ္တန္းေပါ့ဗ်ာ။ တရုတ္တန္းကလည္း သိပ္မ်ားမ်ားမဟုတ္ဘူးဗ်။ တရုတ္တန္းလို႔ေခၚတဲ့ တရုတ္ေတြအမ်ားစု ေနၾကတယ္ဆိုတဲ့ ေနရာကလည္း အဲဒီ လမ္းမေတာ္နဲ႔ သိမ္ႀကီးေစ်း ၾကားေလာက္ပဲရွိတယ္ဗ်၊ သိပ္မမ်ားဘူးဗ်။
အဲဒီ သိမ္ႀကီးေစ်းကေနၿပီးေတာ့ (၃၉) လမ္း လမ္း (၄၀)၊ အခုေခတ္ေခၚတဲ့ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္းေပါ့ဗ်ာ၊ အဲဒီေလာက္အထိကေတာ့ ကုလားခ်ည္းပဲ ေနၾကတာ။ အဲဒီ စိန္႔ေပါဘုရားကိုေက်ာ္ၿပီးေတာ့ ဟိုဘက္ေရာက္သြားတဲ့ ေရေက်ာ္ပိုင္းက်တဲ့အခါက်ေတာ့ ဗမာရပ္ကြက္ျဖစ္သြားျပန္ေရာ။ အဲဒီဟိုဘက္ေရာက္သြားတဲ့ တာေမြတို႔၊ ေက်ာက္ေျမာင္းတို႔ ဆိုတာေတြေရာက္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ ဗမာရပ္ကြက္ လံုး၀ျဖစ္သြားတဲ့အျပင္ကို အလြန္႔ကို ဆင္းရဲတဲ့လူေတြေနတဲ့ အရပ္ေတြေပါ့။
အဲဒီတုန္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဟာ အာရွတလႊားမွာ ျမန္မာေတြဂုဏ္ယူရတဲ့ၿမိဳ႕ ျဖစ္ခဲ့ပံုကို ဦး၀င္းတင္က ကိုယ္ေတြ႕ၾကံဳခဲ့သူပါ။
ဦးဝင္းတင္ – ကၽြန္ေတာ္က တေယာက္တည္းေသာ သားကိုး.. အဲဒီအခ်ိန္အထိက။ အဲ.. ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ညီမေလးတေယာက္ ေမြးပါတယ္။ သူက ကၽြန္ေတာ့္ထက္ ေတာ္ေတာ္ငယ္တယ္ဗ်။ ဆယ့္ေလးငါးႏွစ္ေလာက္ ငယ္တယ္။ ၾကားထဲမွာ ညီတေယာက္ေမြးတယ္။ အဲဒီညီကေတာ့ ခပ္ငယ္ငယ္ထဲကပဲ ေသသြားတယ္ဗ်။ အခု ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ညီမ ရွိတယ္ေပါ့ဗ်ာ။
အဲဒီေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္ေလာက္အထိ၊ ေျခာက္ႏွစ္သား ခုနစ္ႏွစ္သားအထိေလာက္ကေတာ့ တဦးတည္းေသာ သားေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ မိသားစုထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သံုးေယာက္တည္း ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ အေဖတို႔ဘာတို႔က တပတ္တခါေလာက္ အျပင္ကိုထြက္ၿပီးေတာ့ ထမင္းေကၽြးတယ္။ တရုတ္ဆိုင္ဘာညာေပါ့ဗ်ာ၊ လမ္းေဘးပါပဲ။ ကုလားဆိုင္တို႔။ ကၽြန္ေတာ္အခုထိ မွတ္မိေနတဲ့ဟာေလးတခုက ဘာလဲဆိုရင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးကို ေရျဖန္းတယ္ဗ်။ ဥပမာ ေကာ္မရွင္နာလမ္းလို႔ေခၚတဲ့ အခု ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းေပ့ါဗ်ာ။ အဲဒါႀကီးတခုလံုး ဟိုး ဘုရင္မအိမ္ကစၿပီးေတာ့ ခေရပင္လမ္းတို႔ဘာတို႔ကေန လာလိုက္တာ၊ ဒီဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းႀကီး တေလွ်ာက္လံုးကေနၿပီးေတာ့ အတြင္း၀န္ရံုး ေက်ာ္တဲ့အထိ ေရျဖန္းတာပဲဗ်။ အဲဒီလမ္းမႀကီးေလ၊ မွတ္မိေနတယ္။ မ်က္စိထဲမွာ အခုထက္ထိ ျမင္ေယာင္ေနတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးကလည္း သန္႔ေနတာပဲ။ ဘာမွ မရွိဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း စစ္ႀကိဳေခတ္တုန္းက ဒီ စကၤာပူတို႔ဘာတို႔ စသည့္ ဟာေတြ စုတ္ျပတ္သတ္ေနတဲ့အခ်ိန္ေပါ့ဗ်ာ။ ယိုးဒယားတို႔ဘာတို႔ စုတ္ျပတ္သတ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ရန္ကုန္ဟာ အာရွတိုက္ရဲ႕ အလွဆံုးၿမိဳ႕လို႔ အေျပာခံရတာ အဲဒီ အခ်က္တခ်က္ ပါလိမ့္မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ထင္တယ္ဗ်။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ (၁၂) လမ္းဘက္က ရပ္ကြက္ စာသင္ေက်ာင္းေလးတခုမွာ ဦး၀င္းတင္ရဲ႕ မူလတန္းေက်ာင္းသားဘ၀ စခဲ့ရာကေန လမ္း (၃၀) ဘက္ကို မိဘေတြ ေရႊ႕ေျပာင္းတဲ့အခါ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းကို ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၃၆/၃၇ ေလာက္ပဲလို႔ ဦး၀င္းတင္က ေျပာပါတယ္။
ဦးဝင္းတင္ – ၿမိဳ႕မေက်ာင္းဆိုတာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းထဲမွာ ဒါ ထင္ရွားတဲ့ေက်ာင္းေပါ့ဗ်ာ။ ဆရာႀကီး ဦးဘလြင္တို႔၊ ဆရာႀကီး ဦးေအးသြယ္တို႔ ဆိုတဲ့ပုဂၢိဳလ္မ်ား ဦးစီးတဲ့ ေက်ာင္းေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဗမာ မ်ဳိးခ်စ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေျမာက္ျမားစြာလည္း အဲဒီမွာ ေက်ာင္းဆရာေတြ လုပ္ခဲ့ဖူးတာေပါ့။ ဆရာေဇာ္ဂ်ီတို႔ အပါအ၀င္ေပ့ါဗ်ာ..ေနာ္။ အဲဒီေက်ာင္းက ထြက္တဲ့ လူေတြထဲမွာလည္း ထင္ရွားတဲ့ပုဂိၢဳလ္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။
ေနာက္ၿပီးကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လမ္း (၃၀) ကေနၿပီးေတာ့ (၄၈) လမ္းေပါ့၊ ဘာေခၚမလဲ ေရေက်ာ္ဘက္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပာင္းသြားတဲ့ အခါက်ေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ္ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းမွာပဲ ဆက္တက္တယ္။ စကားေတာင္ျဖတ္ေျပာရဦးမယ္ဗ်၊ ကၽြန္ေတာ့္အေဖက ပညာေတြဘာေတြ သိပ္ၿပီးေတာ့ တတ္တဲ့သူလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဗမာစာတတ္ရံုေလာက္ေပါ့ဗ်ာ၊ စသည္ေပါ့.. အဂၤလိပ္စာတတ္ရင္ အဂၤလိပ္စာ နည္းနည္းပါးပါး ေလာက္တတ္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္ သိပ္မသိဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္အေဖအေၾကာင္းေတြ ကၽြန္ေတာ္ ေမးဖို႔ေလာက္ေတာင္ ကၽြန္ေတာ့္ အေဖက အသက္မရွည္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ေသသြားတာကိုး။
ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ့္အေဖက ဘာလဲဆိုေတာ့ (၁) ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို စာတတ္ေစခ်င္တယ္။ ေနာက္တခုက ကၽြန္ေတာ့္ကို ကိုယ့္ဒူးကိုယ္ခၽြန္လုပ္ေအာင္ေပါ့ဗ်ာ .. ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ျဖစ္ေအာင္ေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္ ငယ္ငယ္ကေလးထဲက စၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသြားရင္ ကၽြန္ေတာ္ တေယာက္တည္း သြားရတာဗ်။ ကၽြန္ေတာ္မွတ္မိသေလာက္ ကၽြန္ေတာ္ ေျခာက္ႏွစ္သားေလာက္ဘာေလာက္လဲ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းကိုသြားတဲ့အခါက်ေတာ့ ၿမိဳ႕ထဲကေနၿပီးေတာ့ေပါ့ဗ်ာ၊ ကၽြန္ေတာ္ ရထားစီးသြားရတယ္ဗ်ာ။ ရန္ကုန္ဘူတာႀကီးလာ၊ ရန္ကုန္ဘူတာႀကီးကေနၿပီးေတာ့ လမ္းမေတာ္အထိေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္ (၄၈) လမ္းေနတုန္းက ကၽြန္ေတာ္ တေယာက္ထဲ သြားရတာပဲ။
ေနာက္ပိုင္းက်တဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္အေဖက ရွစ္ႏွစ္သားကိုးႏွစ္သားေလာက္ကထဲက ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ကို ကၽြန္ေတာ္ တေယာက္တည္း ရထားေပၚ တင္လႊတ္လုိက္တာဗ်။ ကၽြန္ေတာ့္ အဘြားရွိတာကိုး။ ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရင္ ကၽြန္ေတာ္ တေယာက္တည္း ျပန္တာပဲဗ်။ ဒါကၽြန္ေတာ့္အေဖကေနၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို သြန္သင္တဲ့ အေလ့အက်င့္တခုေပါ့ဗ်ာ။
ဦး၀င္းတင္ရဲ႕ ဘ၀ပံုရိပ္ အပိုင္း (၁) ကို ဒီမွာတင္ ရပ္နားခြင့္ျပဳပါ။ လာမယ့္အပတ္မွာ ဦး၀င္းတင္ အသက္ေဘးက သီသီေလးလြတ္ခဲ့တဲ့ ငယ္စဥ္အေတြ႕အၾကံဳတခုကို နားဆင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
“ၿမိဳ႕မေက်ာင္းကေန အေမြရခဲ့တာကေတာ့ ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္ပဲလို႔ ဦး၀င္းတင္က ေျပာပါတယ္ခင္ဗ်ာ။”
ဦးဝင္းတင္ – ၿမိဳ႕မေက်ာင္းမွာ မနက္တိုင္း တန္းစီရတယ္ဗ်။ ေက်ာင္းမွာ ဆရာႀကီးဦးဘလြင္တို႔၊ ဆရာႀကီးဦးေအးသြယ္တို႔ ဆိုတဲ့ ဒီပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြရဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဟိုဒင္းကို မနက္တိုင္းနားေထာင္ရတယ္ဗ်။ ေနာက္ေတာ့ ေက်ာင္းမွာ စုၿပီးေတာ့ နံနက္တိုင္း သန္႔ရွင္းေရးေတြ လုပ္ရတယ္ဗ်ာ။ ဆိုေတာ့ အမ်ဳိးသားစိတ္ဆိုတဲ့ဟာေပါ့ဗ်ာ.. ေနာ္၊ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဆိုတာထက္ ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္ေပါ့ဗ်ာ ဟုတ္လား၊ ဒါ တို႔ဗမာျပည္ကြ၊ ဗမာျပည္ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ ကို ခ်စ္ရမယ္။ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ကို တိုင္းတပါးသားမ်ားက လာၿပီးေတာ့ စိုးမိုးေနတယ္။ အဲဒါမို႔ ဒို႔တိုင္းျပည္ကို လြတ္လပ္ေအာင္လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ဟာ ကၽြန္ေတာ္ငယ္ငယ္ထဲက စၿပီးေတာ့ ၾကားဖူးတယ္ဗ်။
ၾကားဖူးတယ္ဆိုတာ ခုနေျပာသလို ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ မိသားစု ပံုသဏၭာန္ နဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ ၾကားစရာ သိပ္အေၾကာင္းမရွိဘူးေပါ့။ ကၽြန္ေတာ့္ မိဘကလည္း လက္လုပ္လက္စားေတြလို ျဖစ္ေနတာကိုး။ သို႔ေသာ္ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းလို ဟာမ်ဳိးေရာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ အဲလို မဟုတ္ဘူးဗ်။ သူက ေန႔တိုင္း သြန္သင္ေနတာကိုး။ မနက္တိုင္း တန္းစီး၊ ဒို႔ဗမာသီခ်င္းေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဆိုရတယ္ဗ်ာ။ အဲဒီေခတ္တုန္းက ဒို႔ဗမာ သီခ်င္းကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီေန႔ဆိုေနတဲ့ ကမၻာမေက်နဲ႔ေတာ့ မတူဘူးဗ်။
အဲ့ဒီသီခ်င္းကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဆိုရတယ္။ အနည္းဆံုး ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျခာက္ႏွစ္သား၊ ခုနစ္ႏွစ္သားေလာက္မွာ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ကို ခ်စ္ရမယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သိၿပီဗ်ာ။ ဘယ္ေတာ့ျဖစ္ျဖစ္ ညီညီညာညာ စုစုေပါင္းေပါင္း လုပ္ရမယ္ဆိုတာေလးကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သိတယ္ဗ်ာ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အျမဲတမ္း စုေပါင္းၿပီးေတာ့ လုပ္ရတယ္။ ေနာက္တခု ကၽြန္ေတာ္ ဘာမွတ္မိလဲဆိုတဲ့ အခါက်ေတာ့ အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ခ်ီတက္ရတယ္ဗ်။ ဒို႔ဗမာ သီခ်င္းေတြ ဆိုၾကတယ္။ ေနာက္တခုက ဘာလဲဆို ေက်ာင္းထဲမွာလည္း လုပ္တယ္ဗ်ာ။ ဒီေန႔ ေအာင္ဆန္းကြင္းလို႔ေခၚတဲ့ အဲဒီကြင္းထဲမွာလည္း အားကစားပြဲေတြ လုပ္တယ္ဗ်။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ အားကစားေတြဘာေတြ သိပ္ထူးထူးခၽြန္ခၽြန္မဟုတ္ပါဘူး။ ငယ္ငယ္တုန္းကလည္း ေျပးခုန္ပစ္ေတြလုပ္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဥပမာဆိုရင္ လက္ေ၀ွ႔သင္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ေဘာလံုးကန္တယ္၊ ဒီလိုဟာေတြေတာ့ ရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း အားကစားေတာ့ ထူးထူးခၽြန္ခၽြန္ေတာ့ မျဖစ္ပါဘူး။ သို႔ေသာ္ ငယ္ငယ္ထဲက ဒီ အားကစားတို႔ဘာတို႔ကို စိတ္၀င္စားတယ္ဗ်။ ဒီေန႔ထိလည္း ကၽြန္ေတာ္ ေဘာလံုးပြဲၾကည့္တုန္းေပါ့ဗ်ာ။
၁၉၃၉/၄၀ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ဦး၀င္းတင္ရဲ႕မိဘေတြက အင္းစိန္ဘက္ကို ေျပာင္းေရႊ႕သြားခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ကို အင္းစိန္ကေန ရထားနဲ႔ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းကိုဆက္ၿပီး တက္ခိုင္းခဲ့ရာမွာ ဘ၀တေလွ်ာက္လံုး မေမ့ႏိုင္တဲ့ သင္ခန္းစာတ္ခုကို ရခဲ့တယ္လို႔ ဦး၀င္းတင္က ေျပာပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
ဦးဝင္းတင္ – ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ကေလးပီပီ ေဆာ့တာေပါ့ဗ်ာ။ တက္လုိက္ဆင္းလိုက္တို႔၊ ဟိုအတြဲကေနဟိုအတြဲ ခုန္ကူးတာတို႔ဘာတို႔ လုပ္တာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္ ဒိုင္းဆို တရက္လည္းက်ေရာ ပလက္ေဖာင္းနဲ႔ ရထားတြဲထဲ က်သြားတယ္။ အဲဒီ က်သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ရထားႀကီးက ကၽြန္ေတာ့္အေပၚကေန ျဖတ္ေမာင္းသြားတာေပါ့ဗ်ာ။ အရွိန္ကလည္း သတ္လို႔မရဘူး။ ဒါေပမဲ့ ရထားေပၚကလည္း အုတ္ေအာ္ေသာင္းနင္းေပါ့ဗ်ာ ေအာ္ၾကဟစ္ၾကေတြျဖစ္ေတာ့ ရထားက ကၽြန္ေတာ့္ကို ေက်ာ္သြားတဲ့အခ်ိန္ေလာက္ေရာက္မွကို အရွိန္သတ္လို႔ ရေတာ့တယ္ဗ်ာ။ ရထားက ကၽြန္ေတာ့္ကို လြန္သြားတဲ့အခ်ိန္မွ ေအာက္ထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ ထြက္လာရတယ္ေပါ့ဗ်ာ။
ကၽြန္ေတာ့္ကို လူေတြကလည္း ၀ိုင္းၿပီး၊ ေသၿပီထင္တာေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္က ဘာမွမျဖစ္ဘူး။ ဒီတုိင္း ဖုတ္ဖတ္ခါၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ ထမင္းခ်ဳိင့္ေလး ကၽြန္ေတာ္ဆြဲၿပီး၊ ကၽြန္ေတာ့္လြယ္အိတ္ကေလး ျပန္လြယ္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ထြက္လာတာ။ ထားေတာ့ ဒါက သိပ္အေရးမႀကီးဘူး။ အေရးႀကီးတာက ဘာလဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မွာ အျမဲတမ္း သတိရွိရတယ္ဆိုတဲ့ ဟာေလးတခုကို “သတိ” ဆိုတာေလးကို သြားသိရတယ္။ သိရတဲ့အေၾကာင္းက ဒီလိုဗ်။ ေျပာရဦးမယ္။ အဲဒီရက္ပိုင္းမွာ အခု ကာတြန္းဆရာႀကီး ဦးေဖသိန္း ေပါ့ဗ်ာ။ ဦးေဖသိန္းတို႔ကလည္း အင္းစိန္မွာ ေနတယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လမ္းနဲ႔ သိပ္မေ၀းဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဦးေဖသိန္းရဲ႕ အစ္ကိုလား ညီလား ကၽြန္ေတာ္ သိပ္ၿပီးေတာ့ မကြဲျပားေတာ့ဘူးဗ်။ ကိုသိန္းထြန္းဆိုတဲ့လူ ရွိတယ္ဗ်။ သူက အႏုပညာေက်ာင္းတက္ရင္း သူက ကၽြန္ေတာ့္လိုပဲ ရထားေပၚက လိမ့္က်ၿပီးေတာ့ ကြယ္လြန္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီလူ ကြယ္လြန္တဲ့အခ်ိန္မွာ ဘာေျပာၾကလဲ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီ ကိုသိန္းထြန္းဟာတဲ့ ရထားေပၚက က်သြားရင္ သူသာ သတိနဲ႔ရွိၿပီးေတာ့ ၀ပ္ေနရင္တဲ့ ေသမွာမဟုတ္ဘူးတဲ့။ သူက ကုန္းထတာလား၊ သို႔မဟုတ္ ဆိုရင္လည္း ပက္လက္လန္က်ရာကေနၿပီးေတာ့ ထထိုင္သလိုဟာမ်ဳိး လုပ္တာလား၊ ဘာလားေတာ့မသိဘူး။ အေပၚက ရထားရဲ႕ တန္းေတြဘာေတြနဲ႔ေပါ့ဗ်ာ၊ ေခါင္းမွာဒဏ္ရာေတြရၿပီးေတာ့ ကြယ္လြန္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒီစကားေလးဟာ ကၽြန္ေတာ္ မွတ္မိေနတယ္ဗ်။
ကၽြန္ေတာ္ ရထားေပၚက က်သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္က ပက္လက္လန္က်တယ္ဗ်ာ။ ပက္လက္လန္က်ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ လက္တဖက္က ရထားသံလမ္း ေပၚမွာ ေရာက္ေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္လက္ကို ရထားက ခ်က္ခ်င္း မႀကိတ္မိဘူးဗ်။ ေ၀းေနေသးတယ္။ ရထားဘီးလာေနတာ ေတြ႕တဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ခုနေျပာတဲ့ ဦးသိန္းထြန္း သတိနည္းနည္းလစ္သြားတဲ့ အတြက္ေပါ့ဗ်ာ ဟုတ္လား၊ သူေခါင္းမွာ ဒဏ္ရာရၿပီးေတာ့ ကြယ္လြန္တယ္ဆိုတဲ့.. အဲဒီဟာေလးကို မွတ္မိေနၿပီးေတာ့ ရထားသံလမ္းေပၚမွာ က်ေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္လက္ကို ရုတ္လိုက္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ အသာေလး ၀ပ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့၊ ကၽြန္ေတာ္ ေသေဘးက လြတ္သြားတယ္ ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ။ သို႔မဟုတ္လည္း လက္ျပတ္တဲ့ေဘးက လြတ္သြားတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ ဆက္ေျပာရဦးမယ္။ အဲဒီလို ရထားေပၚက က်ၿပီးလည္းၿပီးေရာ ကၽြန္ေတာ့္ကို ရံုပိုင္ႀကီးဆီ ေခၚသြားတယ္။ ရံုပိုင္ႀကီးကေနၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေက်ာင္းသားမွန္း သိတဲ့အခါက်ေတာ့ ေက်ာင္းကို သတင္းပို႔တယ္။ ေနာက္ဆံုး ကၽြန္ေတာ့္မိဘကို အေၾကာင္းၾကားတဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ အေဖက၊ သို႔မဟုတ္လည္း ကၽြန္ေတာ့္ အေမကေပါ့ဗ်ာ ဒီေလာက္ေ၀းတဲ့ေနရာ မသြားေစနဲ႔ေတာ့၊ တေန႔ေန႔ ရထားေပၚက ထပ္က်မယ္။ အင္းစိန္ေက်ာင္းေျပာင္းေနဆိုၿပီးေတာ့ အင္းစိန္ေက်ာင္း ေျပာင္းလိုက္တာေပါ့ဗ်ာ။ အင္းစိန္ေက်ာင္းဆိုတာ တရားရံုးတို႔ ဘာတို႔နဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္မွာရွိတဲ့ ေက်ာင္းပဲဗ်။
အင္းစိန္အထက္တန္းေက်ာင္း ေရာက္သြားတဲ့အခါ၊ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မွတ္မွတ္ရရ စဥ္းစားစရာေတြ ဦး၀င္းတင္ ရရွိခဲ့ပါၿပီ။
ဦးဝင္းတင္ – အဲဒီေက်ာင္းက ကရင္ေတြကလည္း အမ်ားႀကီးဗ်။ ကၽြန္ေတာ္ လူမ်ဳိးျခားေတြေတာ့ ေတြ႕ဖူးတယ္။ တရုတ္ေတြေတြ႕ဖူးတယ္၊ ကုလားေတြ ေတြ႕ဖူးတယ္။ တိုင္းရင္းသားဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ မေတြ႕ဖူးဘူးဗ်။ ဆိုေတာ့ အဲဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္ ကရင္ဆုိတာ သြားေတြ႕တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒါ ဒို႔တိုင္းရင္းသား။ ဒို႔လူမ်ဳိး ဆိုတဲ့ အသိေလးတခု ၀င္သြားတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ငါနဲ႔ေတာ့ စကားမတူဘူး။ ငါနဲ႔ေတာ့ အသားအေရာင္ မတူဘူး။ ငါနဲ႔ေတာ့ ရုပ္မတူဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီလူေတြကက ငါတို႔ရဲ႕ တုိင္းရင္းသားေတြ။ အဲဒါ ကၽြန္ေတာ္ အသိေပၚခဲ့တယ္ဗ်။ အဲဒါကၽြန္ေတာ္ အင္းစိန္ေက်ာင္းမွာ ေနရတဲ့ဟာရဲ႕ အျမတ္ပဲဗ်။
ဦး၀င္းတင္ မိခင္ရဲ႕ ဦးေလးတေယာက္ဟာ ရန္ကုန္မီးသတ္အရာရွိခ်ဳပ္နဲ႔ မီးသတ္ညႊန္ၾကားေရး၀န္ တာ၀န္ေတြထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ မီးသတ္ ဦးလွေက်ာ္ဆိုသူ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးဝင္းတင္ – အဲဒီဦးလွေက်ာ္ဟာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ဘာလဲဆိုေတာ့၊ အခု ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမမွာ သူက အထိန္းေပါ့ဗ်ာ။ ဒီေခတ္အေခၚနဲ႔ဆိုရင္ ႀကီးၾကပ္ေရးမွဴးေပါ့ဗ်ာ။ သူက အဲဒီၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမမွာ ေနရတဲ့အခါက်ေတာ့ အခုၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ မ်က္ႏွာစာဘက္ကေန ၾကည့္လို႔ရွိရင္ေပါ့ဗ်ာ၊ ညာဘက္ဆိုတာ အေရွ႕ဘက္ေပါ့ဗ်ာ။ ဟိုး ေလးထပ္၊ အေပၚဆံုးထပ္မွာ ကၽြန္ေတာ့္ဦးေလး၊ အဲဒီ ေနာက္ပိုင္းမွာ မီးသတ္ဦးလွေက်ာ္ဆိုၿပီးေတာ့ ထင္ရွားလာမယ့္ ပုဂိၢဳလ္က ေနတယ္ဗ်။
စေနေန႔ညဆိုလုိ႔ရွိရင္ မဟာဗႏၶဳလပန္းျခံထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ရံုေလးတရံုရွိတယ္ဗ်။ အဲဒီမွာ အၿငိမ့္ကတယ္ဗ်။ သိပ္ၿပီးေတာ့ အသံေတြဘာေတြလည္း မၾကားရဘူး၊ အေ၀းႀကီးကိုးဗ်။ သို႔ေသာ္ မွန္ေျပာင္းရွိတဲ့ အခါက်ေတာ့ မွန္ေျပာင္းနဲ႔ ျပတင္းေပါက္ကေနၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၾကည့္တယ္ဗ်။ ဆိုေတာ့ ဘာကိုကၽြန္ေတာ္ သြားၿပီးေတာ့ ႏွေျမာလည္းဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီေန႔ ဒီလို အၿငိမ့္ေတြဘာေတြျပန္ၿပီးေတာ့ ဒီလို ပန္းျခံထဲမွာေပါ့ဗ်ာ၊ ကျပမယ္ဆိုရင္ ၿမိဳ႕ေတာ္လူထုအဖို႔လည္း ေပ်ာ္စရာရႊင္စရာေပါ့ဗ်ာ။ Open Air ပြဲလမ္းသဘင္ကိုး။ ေနာက္တခုက အခု တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေခတ္ကုန္လာတယ္ဆိုတဲ့ အေနမ်ဳိး ျဖစ္ေနတဲ့ အၿငိမ့္တို႔ဘာတို႔လည္း ျပန္ၿပီးေတာ့ ေခတ္စားလာတာေပါ့ဗ်ာ။
ဦး၀င္းတင္ရဲ႕မိခင္ဘက္က အဘိုးေတြထဲမွာ မီးသတ္ဦးလွေက်ာ္အျပင္ ဦးလွေက်ာ္ရဲ႕ ညီျဖစ္တဲ့ ကိုေစာလြင္ဆိုသူလည္း ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒီအဘိုးေလး ဦးေစာလြင္ဟာ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္မင္းေခါင္ ျဖစ္လာခဲ့သူပါ။ ကိုေစာလြင္ဟာ သူ႔အစ္ကို ဦးလွေက်ာ္ရဲ႕ ေနရာေပးမႈနဲ႔ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမက အခန္းတခုမွာပဲ ေနထိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဦးဝင္းတင္ – ကိုေစာလြင္ကိုလည္း ကၽြန္ေတာ့္အေမရဲ႕ ညီမေတြဘာေတြေခၚသလိုပဲ ကၽြန္ေတာ္က သူ႔ကို ကိုကိုေစာပဲေခၚတယ္။ ကိုေစာနဲ႔အတူ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြက သူနဲ႔လိုက္ေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ္အခုထိမွတ္မိတာက၊ ကိုေအးၾကည္ဆိုတာ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ ေျမာက္ပိုင္းတိုင္းမွဴးတို႔ဘာတို႔ ျဖစ္သြားတဲ့ ဗိုလ္မွဴးေအာင္ျမင့္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ မွတ္မိတယ္ဗ်။ ေတာထဲမွာပဲ က်ဆံုးသြားသလား ဘာလား၊ မသိဘူးဗ်။
ဆိုလိုတာက အဲဒီမွာ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ စုတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒီႏိုင္ငံေရးသမားေတြထဲကေနၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးစကားေတြ ၾကားတယ္။ တခါတေလ ကၽြန္ေတာ့္ အဲဒီ ကိုကိုေစာေပါ့ဗ်ာ။ ဗိုလ္မင္းေခါင္ကလည္း ေဟ့ေကာင္ မင္းစကားနားေထာင္ခ်င္ရင္ ဒီတုိင္းနားမေထာင္နဲ႔ ငါ့ေျခေထာက္ႏွိပ္ေပး ဆိုတာမ်ဳိးတို႔၊ ေက်ာကုပ္ေပးဆိုတာမ်ဳိးတုိ႔ သူတို႔လူႀကီး၀ိုင္းထဲမွာ ခုနေျပာတဲ့ သူတို႔ေျခသလံုးႏွိပ္ေပးရင္းတို႔ သူတို႔ေက်ာကုပ္ေပးရင္းတို႔ ဆိုတာနဲ႔အတူေပါ့ဗ်ာ၊ အၿငိမ့္မရွိတဲ့ေန႔ေတြမွာ ကၽြန္ေတာ္ သူတို႔နဲ႔အတူပဲ အိပ္ၿပီးေတာ့ သူတို႔နဲ႔အတူပဲ သူတို႔အခန္းထဲမွာပဲ ကၽြန္ေတာ္ ေနၿပီးေတာ့၊ ကၽြန္ေတာ္က အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ၊ ဆယ္ႏွစ္သား ပတ္၀န္းက်င္ေလာက္ေပါ့ဗ်ာ၊ သူတို႔ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္ ဆယ့္ရွစ္ႏွစ္၊ ဆယ့္ကိုးႏွစ္ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ စသည္ေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္ ႏိုင္ငံေရးစကားေတြ အမ်ားႀကီး ၾကားရတယ္။
ေခတ္၀န္ကိုထမ္း၍ ေခတ္လမ္းကိုေလွ်ာက္ျခင္း အပိုင္း (၂) ကို ဒီမွာတင္ ရပ္နားခြင့္ျပဳပါ။ ေရွ႕အပတ္မွာ ဒုတိယကမၻာစစ္ရဲ႕ အနိဌာရံုေတြနဲ႔ ဦး၀င္းတင္ ၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရပံုကို နားဆင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
၁၉၄၁ ခုေလာက္မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကမၻာစစ္ႀကီး ကူးလာခဲ့ပါၿပီ။ ဦး၀င္းတင္တို႔ မိသားစုလည္း တျခား ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သားေတြနည္းတူ စစ္ရန္က ေျပးခဲ့ၾကရပါေတာ့တယ္။
ဦးဝင္းတင္ – ကၽြန္ေတာ့္ အဘိုးအဘြားမ်ားရွိတဲ့ ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ပဲ ေျပးရတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ ရထားေတြ ဆိုရင္လည္း ၾကပ္လိုက္တာမွ၊ ရထားေခါင္မိုးေပၚေတြမွာ၊ ေဘးက တြဲေတြမွာ အဲဒါေတြကို အတင္းတိုးေ၀ွ႔ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔အိမ္ကလည္း ရွိသမွ်ပစၥည္းေလးေတြ ပါမွာေပါ့ဗ်ာ။ ပန္းကန္ခြက္ေယာက္တို႔လိုဟာမ်ဳိး၊ အိပ္ယာလိပ္တို႔ဘာတို႔ ဒါေတြလည္း ပါမွာေပါ့ဗ်ာ။ အိမ္ေတြကလည္း ထားပစ္ခဲ့ရတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေလးေတြ ကၽြန္ေတာ့္ ကစားစရာကအစ က်န္ခဲ့တယ္ေပါ့ဗ်ာ။
စစ္ဆိုတာ အေတာ္မုန္းစရာေကာင္းပါလားဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚေလးကို ကၽြန္ေတာ္စၿပီးေတာ့ ရင္ထဲမွာေပါ့ဗ်ာ ဒါေလးသြားစြဲတယ္ဗ်။ ေနာက္တခုကေတာ့ ဘာလဲဆိုေတာ့ တေန႔ေသာအခါမွာ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ဘ၀ကိုေပါ့၊ ျပဳျပင္မယ့္ဟာပဲေခၚေခၚ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ဘ၀ကို လမ္းေၾကာင္းမယ့္ဟာလို႔ပဲ ေျပာေျပာ၊ အႏုပညာေပါ့၊ ကဗ်ာဆိုတဲ့ဟာေလး ကၽြန္ေတာ့္ရင္ထဲမွာ စစြဲလာၿပီဗ်။ ကၽြန္ေတာ္ အဲဒီအခ်ိန္မွာ စတာပဲဗ်။
ဒီလိုဗ်။ ကၽြန္ေတာ့္အေဖက အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက နာမည္ႀကီးတဲ့ ၀ိပႆနာဂိုဏ္းနဲ႔ သြားတြဲမိတယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အိမ္ကလည္း နည္းနည္းေလး ေအာက္ထပ္ေတြဘာေတြမွာ က်ယ္တယ္ဗ်။ တရားပြဲပံုမွန္လုပ္တယ္၊ ၀ိပႆနာတရားပြဲ။ ကၽြန္ေတာ့္အေဖကလည္း စႏြင္းမကင္းလုပ္တယ္ဗ်ာ၊ ေက်ာက္ေၾကာလုပ္တယ္၊ စမူဆာေၾကာ္တယ္၊ ပလာတာလုပ္တယ္၊ စသည္ေပါ့ဗ်ာ၊ ဧည့္ခံတာေပါ့ဗ်ာ။
ကၽြန္ေတာ့္အေဖက ကၽြန္ေတာ့္ကို လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားရဲ႕ ပဋိစသမုပၸါတ္လကၤာႀကီးဆိုတာ ရွိတယ္ဗ်၊ ကၽြန္ေတာ့္ကို အဲဒါကို က်က္ခိုင္းတယ္ဗ်။ က်က္ခိုင္းၿပီးေတာ့ ၀ိပႆနာပြဲက်ရင္ သူက မုန္႔ေကၽြးတယ္၊ ကၽြန္ေတာ့္အေဖက လာတဲ့ဧည့္သည္ေတြကို တရားပြဲမစခင္ေပါ့ဗ်ာ၊ ကၽြန္ေတာ့္ကို အျမဲတမ္းထၿပီးေတာ့ ပဋိစသမုပၸါတ္လကၤာႀကီးထဲကေနၿပီးေတာ့ တပိုဒ္ခ်င္းတပိုဒ္ခ်င္း ကၽြန္ေတာ့္ကို ရြတ္ခိုင္းတယ္ဗ်။
ကၽြန္ေတာ္လည္း ဘာသိမွာလဲဗ်ာ၊ အသက္ကိုးႏွစ္သား ဆယ္ႏွစ္သားဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒါေတြေလွ်ာက္က်က္တာေပါ့၊ က်က္ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီလူႀကီးေတြေရွ႕ ထၿပီးေတာ့ အလြတ္ရြတ္ျပရတာေပ့ါဗ်ာ။ ဆိုေတာ့ လူႀကီးေတြကလည္း ကၽြန္ေတာ့္ကို ေကာင္းတယ္ဘာညာ၊ အဲလိုေျပာၾကတာေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ့္စိတ္ထဲမွာ ရြတ္ရဖတ္ရတယ္ဆိုတာလည္း အရသာေတြ႕တယ္။ ကဗ်ာမွာလည္း အရသာေတြ႕တယ္။
ဒါ့အျပင္ကို ခုနေျပာသလုိ သူမ်ားကေနၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ကို ခ်ီးက်ဴးတဲ့အခါ၊ အဲလိုဟာမ်ဳိးကို ေတြ႕တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီအႏုပညာရဲ႕သေဘာေလးကို ကၽြန္ေတာ့္စိတ္ထဲမွာ ခုနေျပာတဲ့ စစ္ကိုမႀကိဳက္တဲ့စိတ္ကေလး ၿငိတြယ္သလိုပဲ အႏုပညာအေပၚမွာ အသက္၀င္တဲ့စိတ္ကေလးက ၿငိသြားတယ္ဗ်။ အဂၤလိပ္ေခတ္တုန္းက ၾကံဳခဲ့ရတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ဘ၀ပဲဗ်။
အဂၤလိပ္ေခတ္အၿပီး ဂ်ပန္ေခတ္ကို ျဖတ္သန္းရတဲ့ႏွစ္ေတြကေတာ့ ဦး၀င္းတင္အသက္ (၁၁) ႏွစ္ကေန (၁၅) ႏွစ္ေလာက္အတြင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးဝင္းတင္ – ဖက္ဆစ္ေခတ္ႀကီးဆိုေတာ့ တကယ့္အေမွာင္ေခတ္ႀကီးဗ်ာေနာ္။
ဂ်ပန္ကင္ေပတို႔ဘာတို႔ကလည္း ဟိုလူ႔ဖမ္း ဒီလူ႔ဖမ္း၊ အဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔အရြယ္ေတာ့လည္း ဆယ္ႏွစ္ဆယ့္တႏွစ္ဆိုေတာ့.. အဖမ္းခံရမယ့္ကိစၥကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ဒီအႏၱရာယ္ကေတာ့ ျခိမ္းေျခာက္ေနတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မေျပာႏိုင္ေပမယ့္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သားခ်င္းေတြထဲမွာ၊ ေဆြမ်ဳိးေတြထဲမွာ၊ အသိမိတ္ေဆြေတြထဲမွာ ေတာ္ၾကာဟိုလူ႔ဖမ္းသြားျပန္ၿပီ၊ ကင္ေပတိုင္ ကင္ေပတိုင္ဆိုတဲ့စကားကလည္း၊ ကင္ေပတိုင္ဆိုတာကေတာ့ ဒီေခတ္စကားနဲ႔ေျပာရင္ေတာ့ တုိ႔ဘာတုိ႔ေပါ့ဗ်ာ။ အမ္အိုင္အက္စ္တို႔ဘာတို႔ေပ့ါဗ်ာ၊ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးတို႔ဘာတုိ႔ေပါ့။ ဂ်ပန္စစ္ေထာက္လွမ္းေရးေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဂ်ပန္ကင္ေပတိုင္က ဖမ္းသြားျပန္ၿပီတို႔၊ ဒီလူ႔ေတာ့ ႏွိပ္စက္လႊတ္လုိက္ျပန္ၿပီတို႔၊ ဒီလူေတာ့ ဖမ္းသြားတဲ့အထဲ ေသျပန္ၿပီတို႔၊ အဲ ျပန္ထြက္လာတဲ့လူေတြမွာလည္း အက်ဳိးအကန္းေတြျဖစ္လာ၊ သို႔မဟုတ္လည္း ေျခသည္းလက္သည္း အခြာခံရတဲ့လူေတြတို႔ စတဲ့သတင္းမ်ဳိးေတြကေတာ့ ၾကားေနတာဗ်။
ထားပါေတာ့၊ အဲဒီေခတ္ႀကီးထဲမွာ အသက္အရြယ္ေလးကလည္း (၁၁) ႏွစ္ (၁၂) ႏွစ္ေလာက္ျဖစ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ကိုရင္၀တ္တယ္ဗ်။ ကိုရင္၀တ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ဒီ ဘာသာေရးစိတ္က ေတာ္ေတာ္ထက္သန္လာတယ္ဗ်။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ကၽြန္ေတာ္ တသက္လံုး ဘုန္းႀကီး၀တ္ေတာ့မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ဆံုးျဖတ္လုိက္တယ္ဗ်။ ဆံုးျဖတ္ၿပီး တခါတည္း ကၽြန္ေတာ္ မထြက္ေတာ့ဘူးဗ်။ ကၽြန္ေတာ္ မထြက္တာမွ တ၀ါကေနၿပီးေတာ့ ၀ါကၽြတ္တဲ့အထိ အိမ္ကထြက္ခုိင္းတာ မထြက္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ တံေဆာင္တုိင္အထိကို ထပ္ၿပီးေတာ့ ၀တ္လိုက္ေသးတယ္ဗ်။
ဒါေပမဲ့ အံ့ၾသစရာေကာင္းတာက ဒီ ဘာသာေရးသက္၀င္ယံုၾကည္မႈ ခံစားခ်က္ကေလးဟာ (၁၁) ႏွစ္ (၁၂) သားမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ႀကီး ေပၚခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းေနာက္ပိုင္းမွာလည္း အခါအားေလ်ာ္စြာ ဟိုအခါေပၚလိုက္ ဒီအခါေပၚလုိက္၊ ဟိုေနရာမွာေပၚလိုက္၊ ဒီေနရာမွာေပၚလိုက္၊ ျဖစ္ခဲ့ေသာ္ျငားလည္း တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အသက္ႀကီးလာတာနဲ႔အမွ် အဲဒီ ဘာသာေရးဘက္ကို ကိုင္းညြတ္မႈေပါ့ဗ်ာ၊ အဲ အဲဒီခံစားခ်က္ဟာ ေလ်ာ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့လာတယ္ဗ်။ ေလ်ာ့လာတယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ ဘာသာေရးအေပၚမွာ ယံုၾကည္မႈပ်က္ျပားျခင္း၊ ဒီလိုမဟုတ္ဘူးဗ်။ သာမန္ပဲ ကၽြန္ေတာ္ နည္းနည္းေလ်ာ့လာတယ္။ ဒါ ကၽြန္ေတာ္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း၀န္ခံရတာေပါ့ဗ်ာ။
ႏိုင္ငံေရးအားျဖင့္ ဖိႏွိပ္မႈ၊ ဟုတ္လား ကန္႔သတ္မႈေတြ ခံခဲ့ရတယ္။ ေနာက္ဆံုး ေထာင္ထဲေရာက္လာတယ္။ ေထာင္ထဲက်ေတာ့ တခါတည္း ရိုးရိုးေတာင္မဟုတ္ဘူး၊ တိုက္ပိတ္ခံရတယ္။ ဒီလိုအေတြ႕အၾကံဳေတြ ရွိေပမဲ့လို႔ ဘာသာေရးစိတ္က ပိုၿပီးေတာ့ ထက္သန္ၿပီးေတာ့ ျပင္းျပလာတာမရွိဘဲနဲ႔ ေလ်ာ့ပါးတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါဟာ ေတာ္ေတာ့္ကို ဆန္းတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္က ဒီေနရာမွာ ထည့္ေျပာတာပဲ။
ကၽြန္ေတာ္ ဘာကိုေတြးမိလဲဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ လူေတြမွာ ဘာသာတရားတို႔၊ ဘာသာတရားကိုကိုင္းရႈိင္းျခင္းတို႔ဆိုတာ ဒါ အလြန္လိုအပ္တဲ့အရာပဲလို႔ ကၽြန္ေတာ္ တြက္မိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္သေဘာေပါက္တယ္။ သို႔ေသာ္ အဲဒီ ဘာသာတရားကို ရိုေသျခင္း၊ ကိုင္းရႈိင္းျခင္းဆိုတဲ့ စိတ္ေတြဟာလည္း တခါတေလက်ေတာ့လည္း အလြန္ထက္သန္သြားႏိုင္သလို တခါတေလက်ေတာ့လည္း ေမွးမွိန္သြားႏိုင္တယ္လို႔ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ့္ကိုယ္ေတြ႕ပဲဆိုတာ ေျပာခ်င္တယ္။ ဒါ ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္၊ အဲ လူေတြၾကားထဲမွာလည္း စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းသင့္သေလာက္ ေကာင္းမယ္လို႔ထင္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ဒီဟာကို ထည့္ေျပာတာပါ။
ဆရာဦး၀င္းတင္ကို သူ႔ဖခင္က ပထမဦးစြာ ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္မွာ အဂၤလိပ္စာ သင္ခုိင္းပါတယ္။ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ အဂၤလိပ္စာကို ေရရွည္ သင္ၾကားခြင့္ မရခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီေနာက္ ရန္ကုန္ကို ျပန္ေခၚလာၿပီး နာမည္ေက်ာ္ အရွင္ ဦးဥတၱမရဲ႕ ညီမျဖစ္သူ ေဒၚအိမ္စိုးေက်ာင္းမွာ ဂ်ပန္စာ သင္ခိုင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဂ်ပန္စာကိုလည္း သူ ၾကာၾကာသင္ခြင့္ မရခဲ့ပါဘူး။
အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ တျပည္လံုးကို အဂၤလိပ္ကစၿပီးေတာ့ ဗံုးၾကဲလာၿပီ ေလယာဥ္ပ်ံေတြက ပ်ံသြား၊ ၿမိဳ႕ေတြရြာေတြ လူစုစုျမင္တာ၊ စက္ရံုအလုပ္ရံုလိုဟာမ်ဳိး ျမင္တယ္ဆို စက္ေသနတ္နဲ႔ပစ္တယ္၊ ဗံုးၾကဲတယ္၊ ဒါေတြလုပ္ေနၿပီခင္ဗ်။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ “ကၽြဲညီေနာင္” က နာမည္ႀကီးေပါ့ဗ်ာ။ ရန္ကုန္ဆိုတာမ်ဳိးကေတာ့ ေျပာမေနနဲ႔ေတာ့ ေန႔ေရာ ညေရာ ပစ္တာပဲဗ်။ ေန႔ခင္းပိုင္းလာတဲ့အသုတ္ကလာ၊ ညပိုင္းဆိုလို႔ရွိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မီးေမာင္းႀကီးေတြ ထုိးေပါ့ဗ်ာ။ မီးေမာင္းႀကီးေတြ ထိုးတဲ့အခါ ေလယာဥ္ပ်ံေလးေတြကို မီးႏွစ္ခုသံုးခုနဲ႔ ၿပိဳင္စံုမိလို႔ မိေနၿပီဆိုရင္ အဲဒါကို ေအာက္က အေျမာက္ေတြနဲ႔ ပစ္ေပါ့ဗ်ာ။ ေလယာဥ္ပ်ံေတြက သိပ္က်တယ္ မရွိပါဘူးဗ်ာ။ ပ်ံသြားတာပါပဲ။ သူ႔ဘာသူ မီးေမာင္းႀကီးေတြ ထိုးေပါ့။ သို႔ေသာ္ အဲဒီ ဗံုးေတြကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ေနတဲ့ဟာကလည္း အဲဒီ (၁၄) လမ္းဆိုေတာ့ ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္စစ္စစ္ႀကီး မဟုတ္ေသာ္လည္းေပါ့ဗ်ာ၊ ဗံုးေတြက အဲဒီနားတ၀ိုက္ေတာ့ က်ေနတယ္ဗ်။
ေနာက္ဆံုး ဂ်ပန္စာလည္း မင္း သင္မေနနဲ႔ေတာ့၊ အဂၤလိပ္စာလည္း မတတ္ဘူး၊ ေတာသာျပန္ေပေတာ့ဆိုၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္အေဖက ျပန္ၿပီးေတာ့ေခၚေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ၾကိဳ႕ပင္ေကာက္ ျပန္ေရာက္တာေပါ့ဗ်ာ။ ဗမာလိုပဲသင္တဲ့ ေက်ာင္းမွာပဲ ကၽြန္ေတာ္ ျပန္ေနတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ၿမိဳ႕ အထက္တန္းေက်ာင္းေပါ့။ ဆရာႀကီး ဗိုလ္ဖိုးကြန္းဆိုတာ၊ သံအမတ္ႀကီးျဖစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ဆရာႀကီး ဦးဖိုးကြန္းေပါ့ဗ်ာ။ ဗိုလ္မွဴးဖိုးကြန္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔ အဲဒီ ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ေက်ာင္းမွာ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး၊ သို႔ေသာ္ သူက စစ္ထဲကို ေရာက္သြားၿပီးေတာ့ ဘယ္သူ သူ႔ေနရာကို ဆက္ခံလဲဆိုေတာ့ ေက်ာင္းဆရာႀကီးအေနနဲ႔က ဆရာႀကီး ဦးစံျမင့္ဆိုတာ၊ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ဟံသာ၀တီသတင္းစာမွာ အယ္ဒီတာလုပ္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ပညာေရးတကၠသိုလ္ရဲ႕ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဆရာႀကီး ဦးစံျမင့္ေပါ့။
ဆိုေတာ့ ေက်ာင္းေတြက ဖြင့္တယ္လို႔ေတာင္မွ ေျပာလို႔မရဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ ဖြင့္မယ္ဆိုတခါ ေန႔ခင္းမွာ ေလယာဥ္ပ်ံေတြက ျဖတ္သြားၿပီးေတာ့ စစ္ေသနတ္ေတြပစ္၊ ဗံုးခ်တဲ့အခါ ခ်ဆိုတဲ့ အခါက်ေတာ့ တခါတေလက်ေတာ့ ေက်ာင္းေရာက္တာနဲ႔ ျပန္လႊတ္လိုက္တယ္။ တခါတေလ ဆရာကိုက မလာတာရွိတယ္။ အဲဒီ ဂ်ပန္ေခတ္ေက်ာင္းမွာ ဆရာဦးဘသိန္းဆိုတာ ရွိတယ္ဗ်။ အလြန္ တပည့္ေတြအေပၚမွာ အလြန္ခ်စ္တဲ့ဆရာ။ အလြန္ တပည့္ေတြကို အသိပညာအသစ္ေတြ ရေစခ်င္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သူကဘာလုပ္လဲဆိုေတာ့ ဗံုးေတြ လာလာၾကဲတဲ့အတြက္ ေက်ာင္းေတြလည္း ပံုမွန္မဖြင့္ႏိုင္တဲ့အတူတူ မင္းတို႔ေတြ၊ ေတာရြာကို တို႔ ေလ့လာေရး သြားၾကမယ္။ သူက စေကာက္ေတြဘာေတြ ဆရာေတြ လုပ္ခဲ့ဖူးတာကိုးဗ်။ အဲဒီေတာ့ စေကာက္နည္းေတြကို သံုးၿပီးေတာ့ သစ္ပင္ေတြမွာ အမွတ္အသားလုပ္တို႔၊ ဟုတ္လား အျခားအျခားေသာနည္းေတြနဲ႔ လုပ္ၿပီးေတာ့ ရြာေတြကို လမ္းေလွ်ာက္ခိုင္းတယ္ခင္ဗ်။
အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တနည္းအားျဖင့္ (၁) က ဘာလဲဆိုေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြ ဗံုးဒဏ္၊ စက္ေသနတ္ဒဏ္နဲ႔လည္း ေ၀းသြားတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ခရီးေတာ္ေတာ္ထြက္တယ္ဗ်။ ခရီးလည္း ၀ါသနာပါတယ္။ အဲဒါက အဲဒီ ဂ်ပန္ေခတ္ကရတဲ့ မ်ဳိးေစ့လို႔ေတာင္မွ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။
ေနာက္ ေက်ာင္းေနရင္း အေတြ႕အၾကံဳ တခုကေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နံရံကပ္စာေစာင္ေတြ ထုတ္တယ္ဗ်။ ဒါ ကၽြန္ေတာ္ ပထမဦးဆံုး ကၽြန္ေတာ္ေရးတဲ့စာ၊ ကၽြန္ေတာ္ေရးတဲ့ကဗ်ာ၊ ပံုႏွိပ္စာလံုးနဲ႔ မဟုတ္ေသာ္ျငားလည္း၊ လူျမင္သျမင္ေပါ့ဗ်ာ၊ ပထမဆံုးအႀကိမ္ေပါ့ဗ်ာ။
အဲဒါက ၁၉၄၃ ေလာက္၊ ကၽြန္ေတာ္ (၁၃) ႏွစ္သားေလာက္က သစ္ပင္အေၾကာင္းတို႔၊ ေတာအေၾကာင္း ေတာင္အေၾကာင္းေပါ့ဗ်ာ၊ ေကာင္မေလးေတြအေၾကာင္းေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ သိပ္ၿပီးေတာ့ မေရးျဖစ္ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း ေနာက္ပိုင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္ ဒီလိုကိစၥေတြနဲ႔မ်ား သိပ္ၿပီးေတာ့ ကင္းရွင္းသလားမသိဘူး။ ဒါက ကၽြန္ေတာ္ စာေပနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မ်ဳိးေစ့ရတာကို ကၽြန္ေတာ္ မွတ္မိတာေပါ့ဗ်ာ။
ေခတ္၀န္ကိုထမ္း၍ ေခတ္လမ္းကိုေလွ်ာက္ျခင္း အပိုင္း (၃) ကို ဒီမွာတင္ ရပ္နားခြင့္ျပဳပါ။ ေရွ႕လာမယ့္ အပတ္မွာ ဦး၀င္းတင္ အာရွလူငယ္အစည္းအရံုးမွာ လႈပ္ရွားပံုေတြကို နားဆင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
(ဆရာဦးဝင္းတင္ အမွတ္တရ ဆက္လက္ ျပန္လည္ဆန္းသစ္ တင္ဆက္ပါဦးမည္။ အစီအစဥ္ မူလတင္ဆက္ခဲ့သည့္ လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံ (RFA) ျမန္မာပိုင္းႏွင့္ စိတ္ရွည္ လက္ရွည္ စနစ္တက် ေစတနာထား စာျပန္ရိုက္ တင္ေပးသည့္ ေတဇာစပ္စု http://tazarsattsuu.blogspot.co.uk/ ကို ေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္း မိုးမခ က မွတ္တမ္းျပဳအပ္ပါသည္။)