တကယ္ေတာ့ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးသည္ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီ၏ လက္ခုပ္ထဲကအရာ ျဖစ္သည္။ ဒီအခ်က္ကို ပုိေသခ်ာ ေအာင္ ႀကံ့ဖြံ႔သမၼတ( ဗိုလ္) ဦးသိန္းစိန္က မတ္လ ေရဒီယိုမိန္႔ခြန္း၌ အခ်က္ ၂ ခ်က္ျဖင့္ သတိေပးသြားခဲ့သည္။
ပထမအခ်က္ “ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးလိုအပ္ခ်က္မ်ားနဲ႔ သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ အေျခအေန အခ်ိန္အခါ အလိုက္ လိုအပ္တဲ့ျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳလုပ္သြားရမယ္”။
ဒုတိယအခ်က္ “ဒီဥပေဒေတြကိုျပင္ဆင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ေနရာမွာ လက္ရွိျပ႒ာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေဘာင္ထဲကေန စည္းကမ္းတက် ႀကိဳးပမ္းအား ထုတ္ၾကရမွာျဖစ္သလို လက္ရွိဥပေဒမူေဘာင္မ်ားကိုကၽြန္ေတာ္အပါအဝင္ႏုိင္ငံသားအားလံုးက အေလးထားေလးစားလုိက္ နာၾကရမွာ လည္းျဖစ္ပါတယ္”။
အခ်ဳပ္မွာ “ငါတို႔ ခြင့္ျပဳသေလာက္ပဲျပင္ဆင္ၾက/ ငါတုိ႔ လက္ရွိျပ႒ာန္းထားတဲ့ ဥပေဒစည္းကမ္းေတြနဲ႔ အညီျပင္ဆင္ၾက” လုိ႔ ေျပာတာ ပဲျဖစ္သည္။
ဒီအခ်က္ကို အမတ္ခ်ဳပ္ႀကီး (ဗိုလ္) ဦးေရႊမန္းက အခုလုိ ထပ္မံျဖည့္စြက္ထားသည္။
“ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔လည္း ဆိုင္တယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးဆိုတာ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ အမိန္႔အတိုင္း လိုက္နာျခင္းကို တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးလို႔ ေခၚတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ေပၚေရးမွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးက အေရးႀကီး တယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးဆိုသည္မွာ ထုတ္ျပန္ထားေသာ ဥပေဒအဆင့္ဆင့္ကို တာ၀န္ရွိသူေတြက ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲမယ္ လိုက္နာ သူက အားလံုးလိုက္နာမယ္ ဒါမွ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ ျဖစ္လာမယ္”။
ႀကံ့ဖြံ႔သမၼတ (ဗိုလ္)ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အမတ္ခ်ဳပ္ႀကီး (ဗိုလ္) ဦးေရႊမန္းတုိ႔၏ ေျပာစကားေတြဤသုိ႔တူညီေနသည္မွာ သာမန္တုိက္ ဆိုင္မႈမဟုတ္ပါ။ ၂၀၀၈အေျခခံဥပေဒကို ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ပတ္သက္လာလွ်င္သူတို႔အခ်င္းခ်င္းအၾကားဘာမွ်ကြဲလြဲစရာမရွိေခ်။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ဥပေဒျပဳေရးအၾကား၊ ႀကံ့ဖြံ႔သမၼတ (ဗိုလ္)ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အမတ္ခ်ဳပ္ႀကီး (ဗိုလ္) ဦးေရႊမန္းတုိ႔အၾကား “ပြတ္တုိက္မႈ” ဆုိ သည္တို႔မွာ အတိုက္အခံမ်ားကို လွည့္စားမႈရန္အတြက္ သူတုိ႔အကြက္ခ်ဖန္တီးထားသည့္ ပရိယာယ္ေဝဝုစ္သာလွ်င္ျဖစ္သည္။
ဗိုလ္သိန္းစိန္က “လက္ရွိဥပေဒေဘာင္ထဲကစည္းကမ္းတက်လုပ္ၾက၊ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကိုေလးစားလိုက္နာၾက” ဟုေျပာၿပီး၊ ဗိုလ္ေရႊမန္း က “တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးဆိုတာ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ အမိန္႔အတိုင္း လိုက္နာျခင္းကို တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးလို႔ ေခၚတယ္” ဟု ဆိုေလ၏။
က်ေနာ္တို႔ဒီမိုကေရစီအတုိက္အခံအမ်ားအား စစ္ဗိုလ္ေဟာင္းမ်ားသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရး စသျဖင့္ က႑အသီးသီးမွေန၍ သင္ခန္းစာမ်ားကို မရိုးရေအာင္ေပးလ်က္ရွိပါသည္။ ေပးသည့္နည္းကလည္းစံုလွသည္၊ အခ်ိဳ႕က ေၾကာင္ဝမ္းႏႈတ္ ေဆးေကၽြးထားသည့္ေပ်ာ့ေပ်ာ့ႏွင့္နံနံသည့္ ဗိုလ္သိန္းစိန္/ဗိုလ္ေရႊမန္း/ဗိုလ္ခင္ေအာင္ျမင့္/ဗိုလ္စုိးသိန္း/ဗိုလ္ေအာင္မင္းတို႔ မယ္မယ္ရရ ဖမ္းဆုပ္မရသည့္ ေျပာစကားမ်ားျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕က (ဗိုလ္ေဇာ္မင္း၊ဗိုလ္အုန္းျမင့္၊ ဗိုလ္လွေဆြ စသည့္ )ေမာက္မာရင့္သီးရုိင္းျပလွေသာ အသံုးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္။
ယခုအခါ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားမဟာမိတ္အဖြဲ႔ (UNA) ႏွင့္ ၈၈ ၿငိမ္းပြင့္မ်ား အၾကား ၂ ဖက္သေဘာတူညီခ်က္ ၃ ခ်က္ရရွိခဲ့ သည္ဟုသိ ရသည္။ ၎အခ်က္ ၃ ခ်က္မွာ
(က) အားလံုးပါဝင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈ ေပၚေပါက္ေရး
(ခ) ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ႏုိင္ေရးမွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အခန္း(၁၂)၊ ပုဒ္မ (၄၃၆) ျပင္ဆင္ေရးကို ပထမဆံုးေျခလွမ္းအျဖစ္ လက္ခံသ ေဘာတူၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး
(ဂ) ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ေပၚေပါက္ေရးဟူ၍ျဖစ္သည္။
ဤသေဘာတူညီခ်က္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေအာက္ပါေမးခြန္းေတြေပၚလာပါသည္။
(က) အခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍
“အားလံုးပါဝင္ႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈေပၚေပါက္ေရး”ႏွင့္ “ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရး”သည္ မည္သည့္ကိစၥက ပထမျဖစ္မည္ နည္း။ “အားလံုးပါဝင္ႏုိင္တဲ့ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈ” ကို ပထမဦးစြာျပဳလုပ္ၿပီးမွ “ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရး”ကို ျပဳလုပ္မည္လား သုိ႔တည္း မဟုတ္ “ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရး”ကို ပထမဦးစြာျပဳလုပ္ၿပီးမွ “အားလံုးပါဝင္ႏုိင္တဲ့ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈ” ကိုျပဳလုပ္မည္လား။
“အားလံုးပါဝင္ႏုိင္တဲ့ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈ” ဆုိသည္မွာ ယခင္ ဒီခ်ဳပ္ႏွင့္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ေမတၱာရပ္ခံထားသည့္ “၄ပြင့္ဆုိင္ေတြ႔ဆံုေရး” ကိုတုိးခ်ဲ႕ျခင္းေလာ သို႔တည္းမဟုတ္ “၄ပြင့္ဆုိင္ေတြ႔ဆံုေရး” ထဲသို႔ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားမဟာမိတ္အဖြဲ႔ (UNA) ကို ေပါင္းထည့္ျခင္းေလာ။
ဒီခ်ဳပ္၏ (၆၆)ႏွစ္ေျမာက္ လြတ္လပ္ေရးေန႔အခမ္းအနားေၾကညာခ်က္၌မူ “ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးျခင္းမွ အျပန္အလွန္ေလးစား အသိ အမွတ္ျပဳမႈႏွင့္ ယံုၾကည္မႈကို တည္ေဆာက္ႏုိင္ၾကမည္၊သုိ႔မွတဆင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးကိုေရွ႕ရႈလုပ္ေဆာင္ႏုိင္မည္၊ ထုိမွ တဆင့္ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ တစ္မ်ိဳးသားလံုး၏အၾကပ္အတည္းမ်ားကိုေျဖရွင္းႏုိင္ရန္ နည္းလမ္းမ်ား ထြက္ေပၚလာႏုိင္ေပမည္၊ ဤသို႔ေသာ အေျမာ္အျမင္ျဖင့္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဥကၠ႒က ေလးပြင့္ဆုိင္ေတြ႔ဆံုေရးကို လမ္းေၾကာင္းေပးေဖာ္ျပခဲ့သည္” ဟု ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။
“အားလံုး”၏ အဓိပၸါယ္ႏွင့္အေရအတြက္ကို ဖြင့္ဆို/ေဖာ္ျပေစခ်င္ပါသည္။ “၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ” ကိုေလးစားလိုက္နာသူ၊ “၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒေဘာင္္” ထဲေရာက္ေနသူ အားလံုးေလာ။
အခ်က္ (ခ) ႏွင့္ပတ္သက္၍
“ပုဒ္မ၄၃၆ျပင္ဆင္ေရး”သည္ ပထမေျခလွမ္းဟုဆိုထားပါသည္။ ဤကိစၥသည္ လႊတ္ေတာ္ထဲက ကိစၥျဖစ္ပါသည္။ လႊတ္ေတာ္ ထဲက ကိစၥမွန္သမွ်သည္ ႀက့ံဖြံ႔ပါတီႏွင့္စစ္သားအမတ္မ်ား၏ အဆံုးအျဖတ္ေပၚတြင္အဓိကတည္ေနပါသည္။
ယင္းအတြက္ ၈ပူးၿငိမ္းပြင့္ႏွင့္ SNLD တို႔ကဲ့သုိ႔ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေနျဖင့္မည္သုိ႔ေဆာင္ရြက္ၾကမည္နည္း။ ပုဒ္မ ၁၈ ဆန္႔က်င္ေရးဆႏၵေဖာ္ထုတ္သကဲ့သုိ႔ ခြင့္ျပဳခ်က္ယူ/ခြင့္ျပဳတဲ့ေနရာတြင္ ဆႏၵျပရံုမွ်ျဖင့္ ရႏုိင္ပါမည္နည္း။
အခ်က္ (ဂ) ႏွင့္ပတ္သက္၍
အခ်က္ (ဂ) “ဒီမိုကေရစီႏွင့္ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုေပၚေပါက္ေရး” ကိုမူ ေလာေလာဆယ္အားျဖင့္ အေထြအထူးေျပာစရာ မရွိေသးပါ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အခ်က္ (ဂ) သည္ ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္းအားျဖင့္ အခ်က္ (က) (ခ) တို႔ထက္ ပုိမိုေလးနက္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ကိစၥျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို မဖ်က္သိမ္းပဲ “ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု” တည္ေထာင္၍ မရႏုိင္/မျဖစ္ႏုိင္ေသာကိစၥ လည္းျဖစ္ပါသည္။
၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးသည္ လႊတ္ေတာ္တြင္းနည္းလမ္းတစ္ခုတည္းျဖင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မေပါက္ေျမာက္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ အလုပ္မျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိယ္တုိင္ ရိပ္စားမိေနၿပီဟု ယူဆပါသည္။ သို႔အတြက္ “ျပည္သူ႔အင္အားပဲသံုးမယ္” လို႔ ေျပာလာျခင္း၊ လက္ေတြ႔အားျဖင့္ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ တစတစေပၚေပါက္လာေသာ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဆႏၵျပပြဲမ်ား၊ ၈၈ ၿငိမ္းပြင့္ ႏွင့္ ပူးတြဲလႈပ္ရွားလာျခင္းတို႔ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
ဤေျခလွမ္းမ်ားကိုၾကည့္ၿပီး ဗိုလ္သိန္းစိန္ႏွင့္ဗိုလ္ေရႊမန္းတို႔က “ဥပေဒေဘာင္ထဲကစည္းကမ္းတက်လုပ္ၾက၊ ဥပေဒကိုေလးစား လိုက္နာၾက၊ အမိန္႔ အတုိင္းလိုက္နာျခင္းဟာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးျဖစ္တယ္” စသျဖင့္ ပညာေပးဆံုးမစကားေတြ ေျပာၾကားကာ ဟန္႔ တားလာ ျခင္းျဖစ္မည္ဟုထင္သည္။ ဗိုလ္လွေဆြတို႔လို ရုိင္းရုိင္းရမ္းရမ္းတပည့္မ်ားမွတဆင့္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဓါတ္ပံုသံုးစြဲေနမႈ၊ ႏုိင္ငံျခား ေထာက္ပံ့ေငြ ဟူသည့္ကိစၥမ်ားျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မွ အေရးယူရန္ မ်က္စပစ္ျပေနျခင္းျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
နိဂံုးခ်ဳပ္ရလွ်င္ “အားလံုးပါဝင္ႏုိင္တဲ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးႏွင့္ ပုဒ္မ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရး” တုိ႔တြင္ အဘယ္ကိစၥသည္ ပထမဦးစား ေပးျဖစ္သည္ကို ကြဲကြဲျပားျပားေဖာ္ျပေစခ်င္ပါသည္။
တစ္စုတစ္စည္းထဲေသာ လူထုစြမ္းအားမပါရွိလွ်င္ (နဝတ-နအဖ) စစ္အစိုးရ၏ အေမြခံႀကံ့ဖြံ႔ပါတီႏွင့္ႀကံ့ဖြံ႔အစိုးရသည္ “အားလံုး ပါဝင္ႏုိင္တဲ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးႏွင့္ ပုဒ္မ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရး” အပါအဝင္ မည္သည့္အရာကိုမွ် လိုက္ေလ်ာလိမ့္မည္မဟုတ္ပါ။
လူထုအက်ိဳးကို အၿမဲမ်က္ႏွာမူေလ့ရွိေသာ ဒီခ်ဳပ္နာယကႀကီးဦးဝင္းတင္က မႏၱေလးလူထုမွတဆင့္ တျပည္လံုးျပည္သူလူထု ႀကီး ထံ “ ဒီအခ်ိဳးမ်ိဳးသာဆုိရင္ တတိယအေရးေတာ္ပံုႀကီးေပၚလိမ့္မယ္၊ အသင့္ျပင္ထားၾက” လို႔ သတိေပးႏႈိးေဆာ္ခဲ့ပါသည္။
က်ေနာ႔အယူအဆနဲ႔ တစ္ထပ္တည္းက်ေနလို႔ မွန္တယ္လို႔မေျပာရဲေပမဲ႔ အံ႔ေတာင္ၾသရတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ အၾကံျပဳပါရေစ။ ၈ပူးျငိမ္းပြင္႔ ဆိုတာထက္ ၈၈ျငိမ္းပြင္႔လို႔ သံုးရင္ ပိုေကာင္းမယ္ထင္ပါတယ္။ ၂ မ်ိဳး သံုးထားတာကို ေတြ႕ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ခ်ျပသင္႔တယ္၊ ဘယ္လိုလုပ္မွာလဲ ဆိုတဲ႔ေနရာမွာပဲ ရပ္မေနဘဲနဲ႔ စာေရးသူအေနနဲ႔ ဒီလိုလုပ္သင္႔တယ္ဆိုတဲ႔ အယူအဆ စိတ္ကူးစိတ္သန္း ခ်ျပႏိုင္ရင္ ပိုအက်ိဳးရွိမွာပါ။ မွားသြား လြဲသြားရင္ေတာင္ ေစတနာေကာင္းနဲ႔ အၾကံျပဳတာမို႔ နားလည္ေပးၾကမွာပါ။ တန္ဘိုးရွိတဲ႔ အၾကံဥာဏ္ရွိေနရက္နဲ႔ ျမံဳထားရင္ တာ၀န္မေက်ရာလည္းက်တယ္။ ေတာ္ေတာ္ နစ္နာမွာဗ်ာ။ လူတိုင္း ကိုယ္သိတာေလးေတြ မွ်ေ၀ေပးရင္ သိပ္ေကာင္းမွာ။ ေဆးျမီးတိုနည္းကအစ တန္ဘိုးျဖတ္လို႔ မရပါဘူးခင္ဗ်ာ။