ေဖေဖာ္ဝါရီလ သမိုင္း

သန္းဝင္းလႈိင္
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၇၊ ၂၀၁၄

ေဖေဖၚဝါရီလသည္ ကမၻာ့ျပကၡဒိန္၌ ဒုတိယေျမာက္လ ျဖစ္သည္။ ရက္အနည္းဆုံးလလည္း ျဖစ္သည္။ သန္႔႐ွင္းစင္ၾကယ္ျခင္း (Purification) ဟူ၍ အဓိပၸါယ္ရေသာ လက္တင္ဘာသာစကား (Februum) မွ ဆင္းသက္လာေသာ ေဝါဟာရ ျဖစ္သည္။ ေရာမတို႔က ေဖေဖၚဝါရီလကုိ Februarius ဟု ေခၚ၍ မိမိတို႔၏ အျပစ္မ်ားကို ဖြင့္ဟဝန္ခံျခင္း၊ ဆုေတာင္းေမတၱာပို႔သျခင္း တို႔ကို စိတ္ထားစင္ၾကယ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေလ့ ႐ွိၾကသည္။ ဤကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းမွာ ေနာက္လမ်ား၌ က်င္းပလတၱံ႔ေသာ ဘာသာေရး ပြဲေတာ္မ်ားကို စိတ္ေစတနာ သန္႔႐ွင္းစင္ၾကယ္စြာျဖင့္ က်င္းပႏိုင္ရန္အတြက္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

 

ပထမဆုံး ေရာမျပကၡဒိန္ကို ဧကရာဇ္ဘုရင္ ႐ိုးျမဴးလပ္ (Remulus – 753 BC – 716 BC) လက္ထက္၌ တီထြင္အသုံးျပဳခဲ့စဥ္ကမူ ေဖေဖာ္ဝါရီလ မပါဝင္ခဲ့ေခ်။ ေနာင္အခါ ဘီစီ ၇၁၃ တြင္ ေရာမဘုရင္ ႏူမာပြမ္ပီလီယပ္ (Numa Pompilius) လက္ထက္ေရာက္ေသာအခါမွ ေရာမအမည္ျဖင့္ Februarius ဟု ေခၚေသာ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ေပၚေပါက္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က ေဖေဖာ္ဝါရီလသည္ ျပကၡဒိန္တြင္ ၁၂ ခုေျမာက္လ ျဖစ္ခဲ့၏။ ေနာင္ ႏွစ္ေပါင္း ၁ဝဝ ေက်ာ္ၾကာေသာအခါမွသာ ေဖေဖာ္ဝါရီလသည္ လက္႐ွိေနရာျဖစ္ေသာ ဇန္နဝါရီလ ေနာက္ပိုင္း ၂ လေျမာက္လ အျဖစ္သို႔ ေရာက္႐ွိလာခဲ့သည္။

 

 

သာမန္အားျဖင့္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ၌ ၂၈ ရက္ သာ ႐ွိသည္။ သို႔ရာတြင္ ၄ ႏွစ္ေျမာက္တိုင္း ဝါထပ္ရက္္ႏွစ္တိုင္း တစ္ရက္တိုးလာသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႐ိုး႐ိုးႏွစ္တြင္ ေဖေဖာ္ဝါရီလသည္ ၂၈ ရက္သာ ႐ွိၿပီး ရက္ထပ္ႏွစ္တြင္ ၂၉ ရက္ ႐ွိေလသည္။

 

ေ႐ွးမူလက ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ရက္ေပါင္း ၃ဝ ႐ွိခဲ့ေသာ္လည္း ဂ်ဴလီယက္ဆီဇာက သူ႔အမည္ျဖင့္ မွည့္ေခၚေသာ ဇူလုိင္လသို႔လည္းေကာင္း၊ ၾသဂတ္စတတ္ဆီဇာကလည္း သူ၏လျဖစ္ေသာ ၾသဂုတ္လသို႔ လည္းေကာင္း ၁ ရက္စီ ျဖည့္ယူလိုက္ေသာေၾကာင့္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ၌ ၂၈ ရက္သာ က်န္ေတာ့သည္။

 

ျမန္မာ့သမိုင္း၌ ေဖေဖာ္ဝါရီလအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အထင္ကရ ျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ –

 

၁၁ဝ၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၃

က်န္စစ္သားမင္းသည္ နန္းေတာ္သစ္တိုင္စိုက္ထူးရမည့္ ေနရာမ်ားတြင္ ပႏၷက္တိုင္ စိုက္သည္။

 

၁၁၀၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၈

ပုဂံ႐ွိ ဗုဒၶ႐ုပ္တုမ်ားကို ဆြမ္း၊ ဆီမီးပန္း ဆက္ကပ္ပူေဇာ္သည္။ သီဟာသနပလႅင္ကို ေရေဆးေၾကာသည္။ ျဗဟၼဏမ်ားက ဆန္ႏွင့္ ျမက္ယူလာၿပီး ျမက္ကို ေရဆြတ္၍ ဝန္းက်င္ကို ပက္ဖ်န္းသည္။ ဆန္ကို မႏၱန္႐ြတ္ဆိုၿပီး ႀကဲသည္။ မင္းဆရာေတာ္ အ႐ွင္အရဟံသည္ မဟာေထရ ခုႏွစ္ပါး၊ ေနာက္လိုက္ သံဃာႀကီး ၁ဝဝ၊ သံဃာငယ္ ၄ဝဝဝ ႏွင့္ နန္းေတာ္ရာကို လွည့္သည္။ ရဟန္းတစ္ပါးစီ ကေရအိုး ခ႐ုသင္း၊ ေဆးဆိုးပိတ္ႏွင့္ တူ႐ြင္းကိုင္လာသည္။ ဗဟိုအေဆာက္အအုံႏွင့္ အေနာက္ဘက္ထိပ္မွာ ေ႐ႊဗုဒၶ ဆင္းတု တစ္ဆူႏွင့္ ပိဋကတ္တစုံထားသည္။  အေ႐ွ႕ဘက္ထိပ္မွာ ေ႐ႊႏွင့္ သြန္းလုပ္ထားေသာ ဂ၀ံပတိနတ္မင္း ႐ုပ္တု႐ွိသည္။ အခမ္းအနားကို တူရိယာသံစုံ တီးမႈတ္ၿပီး ဖြင့္သည္။  ေဇယသဘင္ ေခါင္းေဆာင္သည့္ အရာ႐ွိမ်ားသည္ သာသနာပိုင္ ဆရာေတာ္ထံ သီလေတာင္းၿပီး ပရိတ္တရားနာသည္။ ခ႐ုသင္းႏွင့္ ေရအိုးမ်ား ယူလာၿပီး တိုင္ထူမည့္ ေနရာမ်ားကို ေရဖ်န္းေပးသည္။ ၿပီးမွ ဗိႆစိုး နတ္မင္းမွာ ဆုေတာင္းၾကသည္။ နဂါးကိုလည္း ပသသည္။ မြန္ ျမန္မာအရာ႐ွိမ်ား ေ႐ွ႕ေဆာင္ၿပီး ဗိသုကာဆရာႏွင့္ လက္သမားတို႔က သဲျဖဴးသည္။ ျဗဟၼဏမ်ားသည္ မႏၱန္႐ြတ္သည္။ သံပ်င္ပညာလကၤာရသည့္ တိုင္ စိုက္ထူမည့္ ေနရာတိုင္းတြင္ ေ႐ႊမွတ္တိုင္ စိုက္သည္။ မွတ္တိုင္မွာ ေငြႀကိဳးခုႏွစ္သြယ္ဆြဲသည္။ သုခမိန္ႏွင့္ ေမာ္ကြန္းထိန္းမ်ားက ပရိတ္ေရဖ်န္းသည္။

 

၁၁၉၁ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၉

က်န္စစ္သားမင္း၏ သမီးေတာ္ ခင္အုန္းအိၿငိမ္းသင္သည္ ပုထိုးႀကီး၌ စည္သည္၊ လယ္၊ ကၽြန္တို႔ကို လွဴသည္။

 

၁၂၁၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၈

ႀသီႀတိဘဝနာဒိတ်ာပဝရဓမၼရာဇာ မည္ေသာ နန္းေတာင္းမ်ားမင္းႀကီးသည္ ပိဋကတ္ေက်ာင္း တည္၍ ဆီမီး၊ ဆြမ္းလွဴသည္။

 

၁၂၅၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅

က်စြာမင္းႀကီး သမီး၊ ဥစၥနာမင္းႀကီး၏ မိဘုရား သမၻဴလသည္ ဂူ၊ ဘုရား၊ ပိဋကတ္၊ ေက်ာင္းေဆာက္၍ ေက်ာင္း၌ေနေသာ သံဃာတို႔အား ပစၥည္းေလးပါး အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္အတြက္ လယ္၊ ကၽြန္ လွဴသည္။

၁၂၉၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆

တ႐ုတ္တပ္မ်ားကို ခုခံတိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ စစ္သူႀကီး သီရိအသခၤဟာ ရာဇသီဟသူသည္ တံတိုင္းႏွင့္ ေက်ာင္းေဆာက္၍ ေျမလွဴသည္။

 

၁၂၉၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆

တ႐ုတ္တပ္မ်ား ခ်ီလာျပန္သျဖင့္ အသခၤဟာ ရာဇသႀကၤန္ႏွင့္ သီဟသူအမတ္ႀကီး (၃) ဦး (႐ွမ္းညီေနာင္) သည္ တ႐ုတ္တပ္မ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ တြန္းလွန္ႏိုင္သည္။

 

၁၃၆၄ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၄

သတိုင္းမင္းဖ်ား ေလွ်ာက္ထား၍ ငေနာင္ဦးသင္သည္ ေတာင္ယာ၊ ထန္းတို႔ကို သီရိဓမၼေသာက မင္းႀကီး တည္ထားေသာ မုေတၱာဘုရားတြင္ လွဴဒါန္းသည္။

 

၁၃၆၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ

မင္းႀကီးစြာ ေစာကဲမင္းအျဖစ္သို႔ ေရာက္သည္။

 

၁၄၃၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆

မိုးညွင္းမင္းတရားသည္ စစ္ကိုင္းအေနာက္ဘက္တြင္ ရတနာေစတီဘုရား တည္သည္။

 

၁၄၅၅ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၇

ဘုရင္နရပတိသည္ ဆင္ႏွစ္တပ္၊ ျမင္း တပ္ ၁၃ တပ္၊ တပ္ေပါင္း ၂၁ တပ္ႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္မွ ရခိုင္သို႔ ခ်ီသည္။ ဘုရင္နရပတိကိုယ္တိုင္ ေ႐ႊေဖာင္ေတာ္စီး၍ ခ်ီသည္။ စကုသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေရတပ္ကို ၾကည္တပ္ဖြဲ႔ၿပီး တပ္မျပဳ၍ ခ်ီသည္။

 

၁၅၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁

မင္းတရားေ႐ႊထီး ရခုိင္ကို ရသည္။

 

၁၅၅၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၉

ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရား ပဲခူးသို႔ တပ္ေပါင္း ၂ဝ ျဖင့္ ခ်ီတက္သည္။ စစ္ပြဲတြင္ သမိန္ေထာ႐ႈံး၍ ပဲခူးကို ရသည္။ သမိန္ေထာေျပးလွ်င္ မြန္အမတ္တို႔ ခိုဝင္လာၾကသည္။

 

၁၅၅၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁ဝ

ဘုရင့္ေနာင္သည္ ေစာ္ဘြားတို႔ေသဆံုးလွ်င္ ကၽြန္မ်ားသတ္၍ ထည့္ရေသာ ဓေလ့ကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့သည္။

 

၁၅၆၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁

ဘုရင့္ေနာင္သည္ အင္း၀ဘုရင္ ေ႐ႊနန္းေၾကာ့႐ွင္ နရပတိ၏ တူမေတာ္ ႐ွင္ေထြးလွကို ရာဇေဒ၀ီ ဟူေသာ အမည္ျဖင့္ မိဘုရားႀကီး ေျမွာက္သည္။

 

၁၆ဝဝ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၄

ေညာင္ရမ္းမင္းသည္ မဟာသီဟသူရဘြဲ႔ကို ခံယူ၍ နန္းတက္သည္။

 

၁၆ဝ၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၁

ေညာင္ရမ္းမင္း နတ္ျပည္စံသည္။

 

၁၆ဝ၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၃

ေညာင္ရမ္းမင္း၏ ႐ုပ္ကလာပ္အေလာင္းေတာ္အား သိႏိၷမွ အင္း၀သို႔ သယ္လာရာ ေက်ာ္ဘုံတံခါးက သြင္း၍ လႊတ္ေတာ္ေ႐ွ႕ မ႑ပ္၌ မီးသၿဂိဳဟ္သည္။ ယင္းေန႔မွာပင္ ေညာင္ရမ္းမင္း၏ သားေတာ္ႀကီး အေနာက္ဘက္လြန္မင္းသည္ မဟာဓမၼရာဇာဘြဲ႔ အမည္ခံ၍ နန္းတက္သည္။

 

၁၆ဝ၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၁

အေနာက္ဘက္လြန္မင္းသည္ ဗားမဲ့ဆရာေတာ္အတြက္ ေက်ာင္းေဆာက္လုပ္သည္။

 

၁၆၁၉ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၉

အေနာက္ဘက္လြန္မင္း ဒဂုံဆံေတာ္႐ွင္ (ေ႐ႊတိဂုံေစတီေတာ္)အား မကိုဋ္လွဴသည္။

 

၁၆၇၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆

နရာဝရမင္း နတ္ျပည္စံ၍ ညီေတာ္ မင္းရဲေက်ာ္ထင္ ထီးနန္းဆက္ခံသည္။

 

၁၆၇၄ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂

မင္းရဲေက်ာ္ထင္မင္းသည္ နန္းေတာ္ကို ေအာင္ထြန္းသာစံ၊ နန္းၿမိဳ႕ကို ေအာင္ေျမဘုံသာဟု အမည္ေပးသည္။

 

၁၆၈၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆

ေ႐ႊဥမင္ ဆရာေတာ္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။

 

၁၆၈၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၁

ေ႐ႊဥမင္ ဆရာေတာ္၏ ႐ုပ္ကလာပ္ကို သၿဂိဳဟ္သည္။

 

၁၇၂၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁

တနဂၤေႏြမင္းက မင္းရဲေနာ္ရထာကို ဇင္းမယ္ၿမိဳ႕ဝန္ ခန္႔သည္။

 

၁၇၅၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၇

မုဆိုးဖို ၿမိဳ႕ပတ္လည္ (၄၆) ႐ြာမွ လူအေပါင္းတို႔သည္ ဦးေအာင္ေဇယ်ကို မင္းအျဖစ္ ခံယူေစၿပီး သတၱဝါအေပါင္းအား ကယ္တင္ရန္ ေလွ်ာက္ထားၾကသည္။

 

၁၇၆၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၉

အေလာင္းမင္းတရားႀကီး၏ သားေတာ္ႀကီး ဒီပဲယင္းမင္း (ေနာင္ေတာ္ႀကီးမင္း) “သီရိပဝရ မဟာဓမၼရာဇာ” ဘြဲ႔ ခံယူကာနန္းတက္သည္။

 

၁၇၆၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၃

မုတၱမၿမိဳ႕ဝန္မင္းရဲမင္းလွဥဇနာ ယိုးဒယားသို႔ ခ်ီသည္။

 

၁၇၈၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂

စဥ့္ကူးမင္းႏွင့္ မိသားစုသည္ အညာသီဟေတာ ဘုရားဖူးသြားရန္ ေနျပည္ေတာ္မွ ထြက္ခြာသည္။

 

၁၇၈၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၅

စဥ့္ကူးမင္း အညာသီဟေတာဘုရားသို႔ သြားေရာက္ဖူးေမွ်ာ္စဥ္ ဒီပဲယင္းမင္း၏ သား ေဖာင္းကားစား ေမာင္ေမာင္ ထီးနန္းကို ၀င္ေရာက္သိမ္းပိုက္သည္။

 

၁၇၈၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁

ဗဒုံမင္း(ဘိုးေတာ္မင္းတရား) ထီးနန္းသိမ္းပိုက္ကာ နန္းတက္သည္။

 

၁၇၈၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၇

ဗဒုံမင္းက ေျမးေတာ္ စစ္ကိုင္းမင္းသားအား “သတိုးမင္းလွေ႐ႊေတာင္” ဘြဲ႔ ေပးသနားသည္။

 

၁၈၀၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁

ဗဒုံမင္းက ေျမးေတာ္ စစ္ကိုင္းမင္းသားအား သီရိပဝရ မဟာဓမၼရာဇာဘြဲ႔ေပးသည္။

 

၁၈၂၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၁

မင္းႀကီး မဟာဗႏၶဳလကို အဂၢမဟာ ေသနာပတိဝန္ႀကီး ခန္႔သည္။

 

၁၈၂၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄

ျမင္းခံ ခ႐ိုင္ ရႏၱပို႐ြာတြင္ စစ္ေျပၿငိမ္းေရးအတြက္ ရႏၱပိုစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုသည္။

 

၁၈၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၇

သားေတာ္ ပုဂံမင္းသည္ ခမည္းေတာ္ အ႐ိုက္အရာကို ခံၿပီးေနာက္ သီရိသုဓမၼတိေလာကပ၀ရ မဟာဓမၼရာဇာဓိရာဇာ ဟူေသာဘြဲ႔အမည္ျဖင့္ ထီးေဆာင္း မဂၤလာမဟာဥကင္သ ဖြင့္သည္။

 

၁၈၅၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၇

မင္းတုန္းမင္းသည္ ပုဂံမင္းထံမွ ထီးနန္းလႊဲယူသည္။

 

၁၈၅၅ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၄

အဂၤလိပ္မင္းေပးလိုက္ေသာ ရာဇသံစာ ယူေဆာင္လာေသာ ျမန္မာသံအဖြဲ႔ ေနျပည္ေတာ္သို႔ ေရာက္႐ွိလာသည္။

 

၁၈၇၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅

ေယာအတြင္းဝန္ ဦးဘိုးလိႈင္၏ ေၾကးနန္းပညာရပ္ဆုိင္ရာ “လိပိဒီပကာက်မ္း” ကို ေရးသား ျပဳစုၿပီးသည္။

 

၁၈၇၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၈

မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္တြင္ သႆေမစ အခြန္ေတာ္ေကာက္ခံရန္ ဥပေဒ ထုတ္ျပန္သည္။

 

၁၈၇၄ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၂

အီရန္ သံအဖြဲ႔ မႏၱေလးသို႔ ေရာက္႐ွိသည္။

 

၁၈၇၉ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆

ရေနာင္ၿမိဳ႕စား ေမာင္ေမာင္တုတ္ ဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႔သည္ မင္းတုန္းမင္း၏ သားေတာ္၊ ေျမးေတာ္၊ သမီးေတာ္ ၁၉ ေယာက္ကို ေဖ်ာက္ဖ်က္စီရင္သည္။

 

၁၈၈၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅

မင္းဘူးစီရင္စု၊ လယ္ကိုင္းၿမိဳ႕ကို ဗိုလ္ဥတၱမ၏ တပ္ဖြဲ႔က ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္သည္။

 

၁၈၈၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆

အထက္ျမန္မာျပည္သည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ ျပည္နယ္တစ္ခု ျဖစ္လာသည္။

 

၁၈၉၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၇

ၿဗိတိသွ်အာဏာပိုင္တို႔က ဝန္းသိုေစာ္ဘြား ဦးေအာင္ျမတ္အား ကသာစီရင္စုတြင္ ၿဗိတိသွ် တပ္ဖြ႔ဲမ်ားအား ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မႈေၾကာင့္ ၀န္းသိုေစာ္ဘြားရာထူးမွ ျဖဳတ္ခ်ေၾကာင္း ေၾကညာသည္။

 

၁၈၉၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၄

အဂၤလိပ္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔သည္ ျမန္မာ – တ႐ုတ္ နယ္နိမိတ္ႏွင့္ ကုန္သြယ္ေရး စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုသည္။

 

 

၁၉၀၄ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၂

ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒုတိယဘုရင္ခံ ဘန္းစ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ေရေပးသည့္ ေလွာ္ကားကန္ကို ဖြင့္လွစ္္သည္။

 

၁၉၀၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၄

ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ (၁၈၈၉ – ၁၉၃၉) ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္သည္။

 

၁၉၁၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅

သီေပါမင္း၏ မိဘုရား စုဘုရားႀကီး မင္းကြန္းအရပ္၌ ကံကုန္သည္။

 

၁၉၁၅ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၅

မဟတၱမဂႏၵီ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္႐ွိသည္။

၁၉၁၅ ေဖေဖၚဝါရီ ၁၅ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ၾကီးွဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို နတ္ေမာက္ျမိဳ ့၌အဖ ဦးဖာ၊အမိေဒၚစုတို ့မွဖြားျမင္သည္။ေမြးခ်င္း ၉ ဦးအနက္အငယ္ဆံုးျဖစ္သည္။

 

၁၉၂ဝ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၆

အဂၤလန္သို႔ သြားေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့ေသာ ေဖ၊ ပု၊ ႐ွိန္ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ျပန္လည္ေရာက္႐ွိသည္။

 

၁၉၂၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁

The Rangoon Development Trust ကို ဖြဲ႔စည္းသည္။

 

၁၉၂၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၆

ေဘ၊ပု၊ေမာင္ ကိုယ္စားအဖြဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ျပန္လည္ေရာက္႐ွိသည္။

 

၁၉၂၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂

ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး နည္းစနစ္အရ ျမန္မာျပည္ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ ပထမဆုံး အစည္းအေ၀း က်င္းပသည္။

 

၁၉၂၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁

ဗႏၶကရေသ့ႏွင့္ ေနာက္လိုက္မ်ား ေျမဒူး႐ြာကို တိုက္ခိုက္၍ ေျမဒူး႐ြာသူႀကီးကို သတ္ျဖတ္သည္။

 

၁၉၂၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၁

ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ေထာင္မွ လြတ္ေျမာက္သည္။

 

၁၉၂၈ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၅

ဆရာစံဦးေဆာင္ေသာ စုံစမ္းေရး ေကာ္မတီသည္ သာယာ၀တီ၊ ဖ်ာပုံ၊ ျပည္၊ ကသာ၊ ေ႐ႊဘို၊ မုံ႐ြာ၊ သရက္ႏွင့္ အင္းစိန္ စီရင္စုမ်ားသို႔ သြားေရာက္ၿပီး စုံစမ္းစစ္ေဆးသည္။ ယင္းေန႔မွာပင္ ဆရာေတာ္ ဦး၀ိစာရအား အိႏိၵယႏိုင္ငံ ကာလကတၱားသို႔ သေဘၤာျဖင့္ ေခၚယူၿပီး ဘဂၤလားနယ္ မစ္နာပူေတာင္သို႔ ပို႔သည္။

 

၁၉၂၉ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၈

ဆရာေတာ္ ဦးဝိစာရ အက်ဥ္းက်ခံ ရက္ေစ့၍ ေထာင္မွ လြတ္သည္။

 

၁၉၃၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၃-၁၅

ဦးစု ဂ်ီစီဘီေအ၏ ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ၁၇ ႀကိမ္ေျမာက္ ညီလာခံကို စဥ့္ကိုင္ၿမိဳ႕ သက္လႊတ္ေစတီ အနီးတြင္ က်င္းပသည္။

 

၁၉၃၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၀

ဦးစိုးသိမ္း ဂ်ီစီဘီေအ အသင္းႀကီးႏွင့္ ယင္းႏွင့္ ဆက္သြယ္ထားေသာ အသင္းေပါင္း (၉၈) သင္းကို မတရားအသင္းဟု အစိုးရက ေၾကညာသည္။

 

၁၉၃၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၈

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူရာ ျမန္မာႏိုင္ငံလူဦးေရ ၁၄ သန္း ၆ သိန္းေက်ာ္ ႐ွိသည္ဟု ဆိုသည္။

 

၁၉၃၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမဂၢအသင္းတိုက္ ခြဲေရး တြဲေရး အေခ်အတင္ စကားေျပာပြဲ က်င္းပရာ ခြဲေရးဘက္ ဦးဘေဘႏွင့္ ဝတ္လုံ ဦးဘစီ၊ တြဲေရးဘက္မွ ေဒါက္တာ ဘဟန္ႏွင့္ ေဒါက္တာဘေမာ္တို႔ ညီအကိုတို႔ ေဟာေျပာၾကသည္။

 

၁၉၃၄ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂ဝ

ဦးဘေဘႏွင့္ ေဒါက္တာဘေမာ္တို႔က အစိုးရအဖြဲ႔၀င္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဆာေဂ် ေအးေမာင္ႀကီးႏွင့္ ဦးေက်ာ္ဒင္တို႔ကို အယုံအၾကည္မ႐ွိဟု အဆိုတင္သြင္းရာ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္တြင္ အစိုးရအဖြဲ႔၀င္ ၀န္ႀကီးမ်ားအား ပထမဆုံးအႀကိမ္ အယုံအၾကည္မ႐ွိ အဆိုတင္သြင္းျခင္း ျဖစ္သည္။

 

၁၉၃၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၁

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ဒီေဂ်စေလာ့စ္က ကိုႏုအား ေက်ာင္းထုတ္ေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားစာ ေပးပို႔သည္။

 

၁၉၃၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဒုတိယေက်ာင္းသား သပိတ္ေမွာက္သည္။

 

၁၉၃၈ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၈

ဆမားဒူးဝါးဆင္ဝါးေနာင္ ဦးစီး၍ ျပည္သူ႔ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ တိုးတက္ႀကီးပြားေရးအဖြဲ႔ (ပယကဖ)ေခၚ ကုန္ဖန္ဖုန္ (Kung Hpan-Hpung) ကို ဖြဲ႔စည္းသည္။

 

၁၉၃၉ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁ဝ

မႏၱေလးၿမိဳ႕တြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ေ႐ွ႕ေဆာင္၍ လူထု ၂ သိန္းေက်ာ္ ပါ၀င္သည့္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး လူထုဆႏၵျပခ်ီတက္ပြဲကို အစိုးရက အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္းသျဖင့္ သံဃာေတာ္ ၇ ပါး၊ ေက်ာင္းသား ၃ ဦးႏွင့္ အရပ္သား ၇ ဦး က်ဆုံးသည္။

 

၁၉၃၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၂

ေ႐ႊတိဂုံေစတီရင္ျပင္တြင္ လူထုအစည္းအေ၀းက်င္းပ၍ သုံးေရာင္ျခယ္အလံ လႊင့္ထူကာ အေသခံဗိုလ္ ၃၂ ဦး ေ႐ွ႕ေဆာင္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္းသို႔ ဆႏၵျပ ခ်ီတက္သည္။

 

၁၉၃၉ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆

မ်ိဳးခ်စ္ပါတီေခါင္းေဆာင္ ဂဠဳန္ဦးေစာတင္သြင္းသည့္ ေဒါက္တာဘေမာ္ ဦးေဆာင္သည့္ ညႊန္႔ေပါင္း အစိုးရအေပၚ အယုံအၾကည္မ႐ွိ အဆိုကို မဲခြဲရာ ေထာက္ခံမဲ ၇ဝ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၃၇ မဲ ျဖင့္ အဆိုအႏိုင္ရရွိသျဖင့္ ေဒါက္တာဘေမာ္အစိုးရ ျပဳတ္က်သြားသည္။

 

၁၉၃၉ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆

ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသား သမဂၢမွ ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္လွန္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္သည္။

 

၁၉၃၉ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၇

ေ႐ႊက်င္ ဦးပု ဦးေဆာင္သည့္ အစိုးရ ဖြဲ႔စည္းေၾကာင္း ေၾကညာသည္။

 

၁၉၄ဝ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅

ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂိုဏ္း ဦးစီးအဖြဲ႔၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ေဒါက္တာဘေမာ္ ၊ သခင္ႏု၊ ဗႏၶဳလ ဦးစိန္၊ ဦးထြန္းေအာင္၊ သခင္ေအာင္ဆန္း၊ သခင္သန္းထြန္း စသူတို႔ႏွင့္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးအဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ ဆင္းရဲသား ၀ံသာႏုအဖြဲ႔၀င္မ်ား၊ ဗမာ့လက္႐ုံးတပ္ႏွင့္ ဓါးမ တပ္ဖြဲ႔မ်ား၊ ေက်ာင္းသားႏွင့္ အလုပ္သမား အပါအ၀င္ အင္အား ၁၅ဝဝဝ ေက်ာ္သည္ အလုံပန္းၿခံ (ယခု သခင္ျမပန္းၿခံ) တြင္ စုံ႐ုံးကာ ဗိုလ္တေထာင္ကြင္းအထိ ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂိုဏ္း ခ်ီတက္အင္အားျပပြဲ ျပဳလုပ္သည္။

 

၁၉၄၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၉

ျမန္မာျပည္ကာကြယ္ေရး ဥပေဒကို ျပဌာန္းသည္။

 

၁၉၄၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁

ဂ်ပန္စစ္႐ုံးခ်ဳပ္မွ တိုက္႐ိုက္ကြပ္ကဲ၍ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဆူဇူကီး (ဗိုလ္မိုးႀကိဳး) ဦးစီးေသာ မီနာမီကီကန္ (Minami Kikan) (ေတာင္ပုိင္းဆိုင္ရာအဖြဲ႔) ကို ဖြဲ႔စည္းသည္။

 

၁၉၄၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅

သခင္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ မစၥတာ စုအိကို တို႔ ႐ႊန္းတင္းမာ႐ူးကန္ သေဘၤာျဖင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ထြက္လာသည္။

 

၁၉၄၂ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂

ျပည္တြင္းသူပုန္တပ္ဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ေန၀င္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္႐ွိသည္။

၁၉၄၂ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၉

မႏၱေလးၿမိဳ႕ကို ဂ်န္ပန္ေလတပ္က ပထမဆုံးအႀကိမ္ ဗုံးႀကဲတိုက္ခိုက္သည္။

၁၉၄၂ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၃

စစ္ကိုင္းတံတားကို နံနက္ ၅း၃ဝ နာရီတြင္ ၿဗိတိသွ်တပ္တို႔ ဒိုင္းနမိုင္းျဖင့္ ေဖာက္ခြဲခ်ိဳးပစ္သည္။

 

၁၉၄၂ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆

ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္ေစာေအာင္ ေ႐ႊက်င္တိုက္ပြဲတြင္ က်ဆုံးသည္။

 

၁၉၄၂ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၈

ၿဗိတိသွ်ၿမိဳ႕ေစာင့္တပ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သူ ၿမိဳ႕သားမ်ား အားလုံး ရန္ကုန္မွ ခ်က္ခ်င္းထြက္ခြာရန္ သတိေပးခ်က္ ထုတ္ျပန္သည္။ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္မင္းေခါင္ ဦးစီးေသာ ေရေၾကာင္းခ်ီ တပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ား ရန္ကုန္ျမစ္၀၌ အဂၤလိပ္ေရတပ္ တိုက္ေရယာဥ္မ်ား၏ ဖမ္းဆီးျခင္း ခံရသည္။

 

၁၉၄၃ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၅

ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေနာက္အက်ဆုံး ၁၉၄၃ ခုႏွစ္အတြင္း လြတ္လပ္ေရးေပးရန္ ဂ်ပန္အစိုးရက ေပးေသာကတိႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အမွဴးျပဳေသာ ဝန္ႀကီးမ်ား၏ အစည္းအေဝးက ေၾကညာစာတမ္း ထုတ္ျပန္သည္။

 

၁၉၄၃ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅

အိႏိၵယစစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေ၀ဘဲလ္က အိႏိၵယႏိုင္ငံ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ လက္ေအာက္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ၿမိဳ႕ျပအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ ကက္စ္ဘီ (Civil Affairs Service, Burma) (C.A.S – B) ကို ဖြဲ႔စည္း တည္ေထာင္သည္။

 

၁၉၄၃ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၈

အိႏိၵယႏိုင္ငံ ေဒလီၿမိဳ႕႐ွိ ၿဗိတိသွ်အေထြေထြဌာနခ်ဳပ္သည္ ၎တပ္မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဆုတ္ခြာစဥ္က ကရင္ေတာင္တန္းေဒသ၌ ေနရစ္ခဲ့ေသာ ၿဗိတိသွ် ဗိုလ္မွဴး ဆီးဂရင္းမ္ (Major Hugh Seagrim) ၏ အေျခအေန သတင္းသိ႐ွိရန္ ဗိုလ္ဘေက်ာ္ႏွင့္ ကရင္အမ်ိဳးသား ၃ ဦးအား ေတာင္ငူေဒသ အနီးသို႔ ေလထီးျဖင့္ ဆင္းေစ၍ စုံစမ္းခိုင္းသည္။

 

၁၉၄၄ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္သည္။

 

၁၉၄၄ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅

ႏိုင္ငံေတာ္အဓိပတိ ေဒါက္တာဘေမာ္အား ဂ်ပန္ဗိုလ္ႀကီး အဆာဟိ၊ တမိုးဒါး၊ ကိုေက်ာ္ျမင့္ (၂၁ ဦး ငါးပြင့္ဆိုင္) ၊ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ေဟာင္း ဦးသင္းေမာင္၏သား ၊ အေ႐ွ႕အာ႐ွလူငယ္အစည္းအ႐ုံး ဒုတိယဥကၠဌ သေဘာတူရန္ႏွင့္ ေမာင္ေမာင္တို႔ ေလးဦးက လုပ္ႀကံရန္ ႀကိဳးပမ္းသည္။

 

၁၉၄၅ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၇

ဗမာ့တပ္မေတာ္ စစ္ဦးခ်ဳပ္ဌာနမွ စစ္ဝန္ႀကီးႏွင့္ စစ္ေသနာပတိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းက အမ်ိဳးသမီးဌာနကို အမ်ိဳးသမီးတပ္ဟု ေခၚတြင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အမိန္႔ အမွတ္ (၈) ကို ထုတ္ျပန္သည္။

 

၁၉၄၆ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၃

ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသမီးလြတ္လပ္ေရး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အစည္းအေ၀းႀကီးပၿပီး၊ ဥကၠဌအျဖစ္ ေဒၚခင္ၾကည္၊ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ေဒၚခင္ၾကည္ၾကည္ႏွင့္ မစၥေမေအာင္တို႔ကို တင္ေျမွာက္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဘုရင္ခံ ဆာေဒၚမန္စမစ္ႏွင့္ သြားေရာက္ေတြ႔ဆုံၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံေရးအေျခအေန မ်ိဳးခ်စ္ပါတီ အေၾကာင္းမ်ား ေျပာၾကားသည္။ ထို႔ေနာက္ ဘုရင္ခံအား သထုံတြင္ ႐ြာသူႀကီးတစ္ဦးကို သခင္ေအာင္ဆန္းက သတ္သည့္ အမႈကိစၥ ေမးျမန္းသည္။

 

၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္သည့္ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ျပန္လည္ေရာက္႐ွိသည္။ ည ၈ နာရီတြင္ ဖဆပလ အဖြဲ႔ အစည္းအေ၀းက်င္းပ၍ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ သေဘာတူညီခ်က္ကို တင္ျပသည္။ အမႈေဆာင္အဖြဲ႔၀င္မ်ားက ေဆြေႏြးၿပီးေနာက္ ေအာင္ဆန္း – အက္တလီစာခ်ဳပ္ကို လက္ခံရန္ ဆုံးျဖတ္သည္။

 

၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၄

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက အသံလႊင့္႐ုံမွ ဘိလပ္ျပန္ မိန္႔ခြန္းကို ေျပာၾကားသည္။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏ ဒိုမီနီယံဆိုင္ရာ ပါလီမန္အတြင္းဝန္ ေအ၊ဂ်ီ၊ေဘာ့တြန္မေလ(Arthur George Bottomley) ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္႐ွိသည္။

 

၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၅

ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေတာင္သူလယ္သမား အစည္းအ႐ုံးညီလာခံတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားရာ၌ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူအမ်ားစုႀကီးျဖစ္ေၾကာင္း ေတာင္သူ လယ္သမား အခြင့္အေရးမပါသည့္ လြတ္လပ္ေရးသည္ အဓိပၸာယ္မ႐ွိေၾကာင္း၊ ေတာင္သူ လယ္သမားမ်ား လုိလားသည့္ ေျမယာစနစ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ လိုေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။

၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၇

ပင္လုံညီလာခံ က်င္းပေနစဥ္အတြင္း ေတာင္တန္းသားမ်ား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းသည္။ ထိုေန႔မွာပင္ ႐ွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားႏွင့္ ႐ွမ္းျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပူးေပါင္း၍ ႐ွမ္းျပည္ေကာင္စီ အမႈေဆာင္ အဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းသည္။

 

၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁ဝ

ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘုရင္ခံ၏ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီဝင္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ဝန္ႀကီး သခင္ဗစိန္ ဝန္ႀကီး အျဖစ္မွ ႏုတ္ထြက္သည္။

 

၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၂

ပင္လုံသေဘာတူညီခ်က္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ၂၂ ဦးတို႔ လက္မွတ္ေရးထိုးၾကသည္။

 

၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၃

ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘုရင္၏ အမႈေဆာင္ေကာင္စီ၀င္ ပညာေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားစီမံကိန္း၀န္ႀကီး ဂဋဳန္ဦးေစာ ၀န္ႀကီးအျဖစ္မွ ႏုတ္ထြက္သည္။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗမာျပည္) အလံနီ ေခါင္းေဆာင္ သခင္စိုးအား ဖမ္းမိသည္။

 

၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၄

ဘုရင္ခံ ဆာဟူးဘတ္ရန္စ္က ေလာ့ပက္သစ္ေလာ့ရင့္စ္ထံ ပင္လုံညီလာခံ သေဘာတူညီခ်က္ကို ဘုရင္ခံ၏ အမႈေဆာင္ေကာင္စီက သေဘာတူ လက္ခံၿပီးျဖစ္၍ ၿဗိတိသွ် အစိုးရကပါ သေဘာတူ လက္ခံရန္ ေထာက္ခံတင္ျပသည္။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက ပင္လုံသေဘာတူညီခ်က္ကို သေဘာတူ လက္ခံသည္။

 

၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅

ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (အလံျဖဴ) က ဦးေဆာင္၍ ျဖဴးၿမိဳ႕တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား ညီလာခံကို က်င္းပသည္။

 

 

၁၉၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၇

ေတာင္တန္းေဒသ စုံစမ္းေရး ေကာ္မတီကို ဖြဲ႔စည္းသည္။ ေကာ္မတီတြင္ ဥကၠဌအျဖစ္ ၿဗိတိသွ် လႊတ္ေတာ္ ေလဘာအမတ္ မစၥတာ ရီး၀ီလ်ံက ေဆာင္႐ြက္ၿပီး၊ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ သခင္ႏု၊ ဦးတင္ထြဋ္၊ ဗိုလ္ခင္ေမာင္ကေလး၊ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း၊ နယ္ျခားေဒသကိုယ္စားလွယ္ မိုင္းပြန္းေစာ္ဘြား စပ္စံထြန္း၊ ဆမားဒူး၀ါးဆင္၀ါးေနာင္၊ ဝမ္ကိုေဟာ၊ ေစာစံေကးတို႔ ပါ၀င္ၿပီး အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ လန္ဒန္႐ွိ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ႐ုံးမွ လက္ဝီဂ်္၊ တြဲဖက္အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ နယ္ျခား၀န္ထမ္းအဖြဲ႔၀င္ ဦးထြန္းေဖ၊ လက္ေထာက္အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ဗိုလ္မွဴး ႐ွမ္းလုံတို႔ ပါ၀င္သည္။

 

၁၉၄၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂

ေကအင္ဒီအို အဖြဲ႔က အင္းစိန္ၿမိဳ႕ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္သည္။

 

၁၉၄၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၃

ကရင္အမ်ိဳးသား ကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႔ႏွင့္ ၎ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေနေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ၁၉၀၈ အက္ဥပေဒ အမွတ္ ၁၄၊ ပုဒ္မ ၁၆ အရ မတရားအသင္း အျဖစ္ ေၾကညာသည္။

 

၁၉၄၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၄

မြန္အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရး အစည္းအ႐ုံး (M.N.D.O)ကို မတရားအသင္းအျဖစ္ ေၾကညာသည္။

 

၁၉၄၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁ဝ

အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္ကို စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စတင္ေၾကညာသည္။

 

၁၉၄၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၂

ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၂ ရက္ေန႔ကို ျပည္ေထာင္စုေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္၍ ပထမဆုံး အႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုေန႔ အခမ္းအနားကို က်င္းပသည္။

 

၁၉၅၃ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၀

KMT တ႐ုတ္ျဖဴတပ္မ်ား ကယားျပည္နယ္ လိြဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္သည္။

၁၉၅၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၈

ဦးႏုဦးေဆာင္သည့္ အစိုးရအဖြဲ႔သစ္ ဖြဲ႔စည္းသည္။

 

၁၉၅၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၃

ႏိုင္ငံေတာ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္းက ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတထံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္စာ တင္သြင္းသည္။

 

၁၉၅၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆

ျမန္မာႏိုင္ငံပါလီမန္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ တြဲဖက္ ညီလာခံက်င္းပ၍ သိမ္ျဖဴေတာင္ပိုင္း အမတ္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁၆ ကို ျပင္ဆင္ရန္ အဂၤလိပ္ –  ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာျဖင့္ ေရးဆြဲထားသည္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ခ်က္ ဥပေဒၾကမ္းကို တင္သြင္းသည္။ ဥပေဒၾကမ္းကို ေထာက္ခံမဲ ၃ဝ၄ မဲ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၂၉ ျဖင့္ အဆိုကို အတည္ျပဳသည္။

 

၁၉၅၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္းအား ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ပါလီမန္ညီလာခံက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ျပန္လည္ေ႐ြးေကာက္ တင္ေျမွာက္သည္။ ညေန ၅ နာရီတြင္ ဗိုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္းႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႔သစ္ ၀န္ႀကီးမ်ား က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆိုသည္။ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္မ်ားမွာ –

 

(၁) သတိုးသီရိသုဓမၼ ဦးလြန္ေဘာ္ – (လူမႈဝန္ထမ္းႏွင့္သာသနာေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ၀န္ႀကီးဌာန)

(၂) စ၀္ဝဏၰ (ကယားျပည္ဌာန)

(၃) မဟာသေရစည္သူ ဦးခင္ေမာင္ျဖဴ (ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ျပန္ၾကားေရးဌာန၊ ဒီမိုကေရစီ ေဒသႏၱရ အဖြဲ႔မ်ား ၀န္ႀကီးဌာန၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသား မွတ္ပုံတင္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန)

(၄) သတိုးမဟာသေရစည္သူ ဦးခ်န္ထြန္းေအာင္ (ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန၊ တရားေရး၀န္ႀကီးဌာန)

(၅) ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း (ဘ႑ာေရးႏွင့္ အခြန္ေတာ္ ဝန္ႀကီးဌာန)

(၆) သေရစည္သူ ဦးစံညႊန္႔ (သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ စာတိုက္ႏွင့္ေၾကးနန္း၀န္ႀကီးဌာန၊ ေရေၾကာင္းႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပေလေၾကာင္း ၀န္ႀကီးဌာန)

(၇) ဦးကာ ( ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ လယ္ယာေျမ ႏိုင္ငံပိုင္ ျပဳလုပ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန)

(၈) သီရိပ်ံခ်ီ ဦးခ်စ္ေသာင္ (စက္မႈလက္မႈ ၀န္ႀကီးဌာန၊ သတၳဳတြင္းႏွင့္ အလုပ္သမား ၀န္ႀကီးဌာန၊ ျပည္ေထာင္စု ယဥ္ေက်းမႈ ၀န္ႀကီးဌာန)

(၉) သီရိပ်ံခ်ီ ဦးထြန္းတင္ (က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ျပည္သူ႔လုပ္ငန္း၊ အိမ္ရာေဆာက္လုပ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန)

(၁၀) ၀န္ႀကီး သီရိပ်ံခ်ီ ဦးသီဟန္ ( ကုန္သြယ္မႈ တိုးတက္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန၊ သမ၀ါယမႏွင့္ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရး ၀န္ႀကီးဌာန၊ ပစၥည္းေထာက္ ပံ့ေရး ဝန္ႀကီးဌာနတို႔ ျဖစ္သည္။

 

၁၉၆၀ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁

ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရႏွင့္ တရုတ္ျပည္သူ႔သမၼတ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရတို႔သည္ တရုတ္ – ျမန္မာ နယ္နိမိတ္ ျပႆနာကို အလုံးစုံ ေျဖ႐ွင္းရန္အတြက္လည္းေကာင္း၊ ခ်စ္ၾကည္ေရး ခိုင္ၿမဲေစရန္ အတြက္လည္းေကာင္း ၊ နယ္နိမိတ္ျခင္း လဲလွယ္ေသာအားျဖင့္  တ႐ုတ္ပိုင္ မိုင္းေမာ ႀတိဂံေဒသကို ျမန္မာျပည္သို႔ တ႐ုတ္ကေပး၍ ျမန္မာပိုင္ ပန္ဟုံႏွင့္ ပန္ေတာင္ေဒသတို႔ကို တ႐ုတ္ျပည္သို႔ ျမန္မာမွ ေပးရျခင္းအတြက္မွ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္နိမိတ္ စာခ်ဳပ္ကို ပီကင္းၿမိဳ႕၌ တ႐ုတ္ဘာသာျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္လည္းေကာင္း ခ်ဳပ္ဆိုသည္။

 

၁၉၆၂ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၄

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျပည္လမ္းအသံလႊင့္႐ုံတြင္ ဖက္ဒရယ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပသည္။

 

၁၉၈၁ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၆

ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးေန၀င္းက ၿဗိတိသွ် ဘုရင္ခံ၏ အတိုင္ပင္ခံ ေကာ္မတီဝင္ ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္ အမတ္ မစၥတာ အာသာေဂ်ာ့ေဘာ့တြမ္မေလအား ေအာင္ဆန္းတံခြန္ဘြဲ႔ ခ်ီးျမွင့္သည္။

 

ကမၻာ့သမိုင္း၌ ေဖေဖာ္၀ါရီလအတြင္း အထင္ကရ အျဖစ္အပ်က္မ်ားမွာ –

ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂ ရက္ေန႔ကို ႐ုိမန္ကက္သလစ္ဘာသာတို႔က “ဆီးမီးပြဲေန႔” အျဖစ္ သတ္မွတ္၍ ပြဲေတာ္က်င္းပေလ့ ႐ွိသည္။ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ ႏိုင္ငံမ်ား၌မဴ ေရာမဘာသာေရး အာဇာနည္သူေတာ္စင္ စိန္႔ဗာလင္တိုင္းကို ရည္စူး၍  ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔ကို “စိန္႔ဗာလင္တိုင္းေန႔” အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ပြဲေတာ္က်င္းပေလ့ ႐ွိသည္။

 

 

ျပင္သစ္ႏွင့္ အဂၤလိပ္တို႔၏ အၿပိဳင္အဆိုင္ နယ္ခ်ဲ႕မႈ၊ ၾသစႀတီးယား ဘုရင္မႏွင့္ ပရပ္႐ွားဘုရင္တို႔၏ အာဏာလုမႈတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ “အဂၤလိပ္ – ျပင္သစ္” စစ္ပြဲသည္ ၁၇၆၃ ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၀ ရက္ေန႔ တြင္ ပါရီၿမိဳ႕၌ ခ်ဳပ္ဆိုေသာ စာခ်ဳပ္ျဖင့္ ၿပီးဆုံးသြားေလသည္။

 

အေမရိကန္၏ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကို ဆန္႔က်င္ေသာ ဖိလစ္ပိုင္ အမ်ိဳးသားတို႔၏ ေတာ္လွန္ေရးသည္ ၁၈၉၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔မွ စတင္ခဲ့သည္။ မန္ခ်ဴးရီးယားႏွင့္ ကိုရီးယားႏိုင္ငံမ်ားအား အၿပိဳင္နယ္ခ်ဲ႕ခဲ့ေသာ ႐ု႐ွား – ဂ်ပန္ စစ္ပြဲသည္ ၁၉၀၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၆ ရက္ေန႔တြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။  (၁၉ဝ၅ စက္တင္ဘာ ၅ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ ပို႔စေမာက္ေရတပ္စခန္း၌ ခ်ဳပ္ဆိုေသာ စာခ်ဳပ္ျဖင့္ စစ္ပြဲၿပီးဆုံးသြားသည္။ စစ္ပြဲတြင္ ႐ု႐ွားႏိုင္ငံသည္ အေရးနိမ့္၍ ဂ်ပန္သည္ ကမၻာ့အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာသည္)

 

ဒုတိယကမၻာစစ္ကာလအတြင္း ၁၉၄၂ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅ ရက္ ဂ်ပန္က အဂၤလိပ္တို႔၏ စကၤာပူခံတပ္ကို သိမ္းပိုက္လိုက္သည္။ ၁၉၄၃ ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔မ်ားတြင္ ဂ်ာမနီ၏ အမွတ္ ၆ တပ္မဟာက ႐ု႐ွားႏီုင္ငံ စတာလင္ဂရက္ၿမိဳ႕၌ လက္နက္ခ်ခဲ့ရာ ဂ်ာမနီအင္အား ဆုတ္ယုတ္သြားခဲ့ ေလသည္။

 

၁၉၄၅ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၃ ရက္မွ ၁၁ ရက္ေန႔အထိ ၉ ရက္တိုင္တိုင္ ခ႐ိုင္းမီးယားနယ္ ေယာ္လတာၿမိဳ႕၌ အေမရိကန္သမၼတ ႐ုစဘဲ့၊ ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ၀င္စတန္ခ်ာခ်ီႏွင့္ ဆိုဗီယက္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဂ်ိဳးဇက္စတာလင္ တို႔ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြး၍ ဂ်ပန္အား အျပဳတ္တိုက္ေရးတြင္ ဆိုဗီယက္ႏိုင္ငံ ပါ၀င္ေရးကို သေဘာတူခဲ့သည္။ (ဤေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ေနာင္တြင္ စစ္ပြဲမ်ား မျဖစ္ပြားရန္ ကာကြယ္ႏိုင္ေရးအတြက္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ အသင္းႀကီးတစ္ခု႐ွိသင့္ေၾကာင္း သေဘာတူညီခဲ့ၾကရာမွ ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ႀကီး ေပၚေပါက္ရန္ အစပ်ိဳးခဲ့ေလသည္။)

၁၉၄၆ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ၏ ပထမဆုံး အႏုျမဴဗုံးကို အာဖရိက ဆာဟာရ သဲကႏၱာရ၌ စမ္းသပ္ေဖာက္ခြဲခဲ့သည္။

 

 

အင္ဂိုလာႏိုင္ငံ၌ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔ကို လြတ္ေျမာက္ေရးစတင္သည့္ ေန႔အျဖစ္ က်င္းပ၍ ကင္မ႐ြန္ႏိုင္ငံ၌ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔ကို လူငယ္မ်ားေန႔အျဖစ္ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ဖူခ်ီ၊ေမာ္လ္ဒစ္၊ အိႏိၵယ၊ ကင္မ႐ြန္၊ တန္ဇန္နီးယား၊ မာလီ ၊ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား၊ ပါကစၥတန္၊ ဆီနီဂဲ၊ အီသီယိုးပီးယား၊ ဘ႐ူးႏိုင္း ႏုိင္ငံတို႔၌ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၄ ရက္ေန႔ကို တမန္ေတာ္ မိုဟာမက္ေမြးေန႔အျဖစ္ က်င္းပၾကသည္။ သီရိလကၤာ၊ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္၊ အင္ဒိုနီး႐ွား၊ မေလး႐ွားတို႔၌မူ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၅ ရက္ေန႔ကို တမန္ေတာ္ မိုဟာမက္ေမြးေန႔ အျဖစ္ က်င္းပၾကသည္။

 

ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔သည္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံ၏ လြတ္လပ္ေရးေန႔ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတ၀န္း၌ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔ကို အေမရိကန္ ၁၆ ဆက္ေျမာက္ သမၼတ ေအဗရာဟင္ လင္ကြန္း ေမြးေန႔အျဖစ္ က်င္းပၾကသည္။ ကမၻာတ၀ွမ္း၌ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔ကို ခ်စ္သူမ်ားေန႔ဟု အမွတ္တရ က်င္းပၾကသည္။  ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၅ ရက္ေန႔ကိုမူ ဆာဗီးယားအမ်ိဳသားေန႔ က်င္းပၾကသည္။ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၄ ရက္ေန႔သည္ အက္တိုးနီးယားႏိုင္ငံ၏ လြတ္လပ္ေရးေန႔ျဖစ္သလို ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔သည္ ဖိလစ္ပုိင္ႏိုင္ငံ၏ ျပည္သူ႔ေတာ္လွန္ေရးေန႔ ျဖစ္သည္။ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၆ ရက္ေန႔သည္ ကူ၀ိတ္ႏိုင္ငံ၏ လြတ္ေျမာက္ေန႔ ျဖစ္သည္။

 

အေနာက္တုိင္း ေဗဒင္အလိုအရ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁ ရက္မွ ၁၈ ရက္အတြင္း ေမြးဖြားၾကသူတို႔သည္ မည္သည့္အလုပ္မဆို မလုပ္လုိလွ်င္ အ႐ွင္း၊ လုပ္လိုလွ်င္ ယတိျပတ္ လုပ္ကိုင္တတ္ၾကသည္။ ေတြးေခၚ ေျမာ္ျမင္ရာ၌ ျပတ္သား၍ ေ႐ွး႐ိုးစဥ္လာကို လက္မခံဘဲ ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲလိုသူမ်ား ျဖစ္သည္။ စိတ္ကူးယဥ္သမားမ်ား မဟုတ္ၾကဘဲ လက္ေတြ႔ဆန္သူမ်ား ျဖစ္သည္။

 

ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉ မွ ၂၉ ရက္အတြင္း ဖြားျမင္သူတို႔ကား အေကာင္းအဆုိး ဒြန္တြဲေန၍ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္ ေခါက္႐ွာငွက္ပ်ံသန္းသကဲ့သို႔ အနိမ့္အျမင့္ မ်ားလွေပသည္။ စိန္ေခၚမႈမ်ား၍ အခက္အခဲကို ဇြဲမေလ်ာ့မွသာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေပမည္။ သို႔ေသာ္ စိတ္ဓါတ္ခိုင္မာျခင္း၊ သည္းခံ စိတ္႐ွည္ျခင္းတို႔ႏွင့္ တဖက္သားအေပၚ နားလည္ခြင့္လႊတ္တတ္ေသာ စိတ္ထားေၾကာင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ ေအာင္ျမင္မႈကို ဆြတ္ခူးႏိုင္ၾကေလသည္။

 

ေဖေဖာ္၀ါရီလ၏ ဝိေသသပန္းမွာ “ဗိုင္အိုလာ” (Viola) ပန္းျဖစ္သည္။ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ေမြးနံေက်ာက္မ်က္မွာ ခရမ္းစြဲေက်ာက္ (Amethyst) ျဖစ္သည္။

 

ေဖေဖာ္၀ါရီလဖြား ကမၻာေက်ာ္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ အီတာလ်ံနကၡတၱေဗဒပညာ႐ွင္ ဂါလီလီယို၊ ကမၻာ့ ပထမဆုံး ပုံႏွိပ္စက္တီထြင္သူ ဂ်ိဳဟန္ဂူတင္ဘတ္၊ လွ်ပ္စစ္သိပၸံပညာ႐ွင္ ေဗာ္လတာ၊ ပိုလန္နကၡတၱ ေဗဒပညာ႐ွင္ ေကာ္ပါးနီးယပ္စ္၊ ျပင္သစ္၀တၳဳေရး ဂ်ဴဗန္း၊ စာေရးဆရာႀကီး ဗစ္တာ ဟူး႐ိုး၊ ပန္းခ်ီေက်ာ္ ေအာဂတ္စတီေရးႏြား၊ အေမရိကန္ စာေပႏိုဘယ္ဆု႐ွင္ ဆင္ကလဲယားလူး၀စ္၊ သိပၸံပညာ႐ွင္ ေသာမတ္အယ္ဒီဆင္၊ အဂၤလန္စာေရးဆရာ ခ်ားလ္ဒစ္ကင္း၊ ဒါ၀င္သီ၀ရီ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ေသာ ခ်ားလ္ဒါ၀င္၊ ႐ု႐ွားဓါတုေဗဒပညာ႐ွင္ ဒိမိႀတိမင္ႏြယ္လိမ္ ၊ ႐ုပ္႐ွင္သ႐ုပ္ေဆာင္ ဂ်ိမ္းဒင္း၊ ကလပ္ေဂဘယ္၊ ဂ်က္လီမြန္ စာေရးဆရာ ဂ်ိမ္းဂၽြိဳက္၊ ဂ်ာမန္ဂီတပညာ႐ွင္ ဗီသိုဘင္၊ ဂ်ာမန္သိပၸံပညာ႐ွင္ အယ္လဘတ္အိုင္းစတိုင္း၊ ကြန္ပ်ဴတာ ေဆာ့့ဗ္၀ဲပညာ႐ွင္ စတိေဂ်ာ့တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

 

ထင္႐ွားေသာ ေဖေဖာ္၀ါရီလဖြား ႏုိင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ဗိသုကာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၊ ပထမဆုံး အေမရိကန္သမၼတ ေဂ်ာ့၀ါ႐ွင္တန္၊ ၁၆ ဆက္ေျမာက္ သမၼတ လင္ကြန္း၊ ပထမေျမာက္ ဂ်ိမ္းဘုရင္ ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံေရး သုခမိန္ ဆာေသာမတ္ဖိုး၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာကို ေရာမႏိုင္ငံေတာ္ ဘာသာအျဖစ္ ျပဌာန္းခဲ့သူ ေရာမဧကရာဇ္ မဟာကြန္စတင္တိုင္၊ သမၼတရီလင္၊ ဟစ္တလာ၏ဇနီး အီဗာဘေရာင္း ၊ ေတာင္ကိုးရီးယား သမၼတ ပတ္ဂြမ္ဟီး တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

 

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေဖေဖာ္၀ါရီလဖြား ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ သခင္ဘေသာင္း၊ ဆာေမာင္ဘ၊ ေဒါက္တာဘေမာ္၊ ဆာေမာင္ႀကီး၊ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္၊ ၀န္းသိုေစာ္ဘြားႀကီး ဦးေအာင္ျမတ္ တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ေဖေဖာ္၀ါရီလဖြား အေက်ာ္ေဇယ် စာဆိုေတာ္မ်ားမွာ အိုင္ဒီအက္စ္ ဦးၾကင္၊ ဦးတင္ထြဋ္၊ ဦးခ်မ္းသာႏွင့္ အႏုပညာ႐ွင္မ်ားမွာ ကာတြန္းဆရာႀကီး ဦးဘဂ်မ္း၊ ေခတ္ဆန္းစာဆိုေတာ္ မင္းသုဝဏ္၊ စာေရးဆရာမ မီမီခိုင္၊ သတင္းစာဆရာ ၿမိဳ႕မေမာင္၊ ဒဂုန္ခင္ခင္ေလး ပုလိပ္အရာ႐ွိတစ္ဦး၊ ေမာင္ဥာဏ္၀င္း၊ ဒါ႐ိုက္တာ ေ႐ႊဒုံးဘီေအာင္၊ ညိဳ၀င္း၊ ႐ွင္ဗုဒၶေဃာသဦးသန္း၊ တကၠသိုလ္ေမာင္ေမာင္ခင္၊ ေအာင္ခန္႔၊ တကၠသိုလ္ ဟန္ဝင္းေအာင္ ၊ တက္တိုး၊ ထား၀ယ္ေက်ာ္မင္း၊ နႏၵ တို႔ ျဖစ္သည္။

 

ယခုႏွစ္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ တပို႔တြဲလဆန္း ၂ ရက္မွ တပို႔တြဲလကြယ္ေန႔အထိ ၂၈ ရက္ ပါ၀င္ေသာေၾကာင့္  အဂၤလိပ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလသည္ ျမန္မာတပို႔တြဲလႏွင့္ အမ်ားဆုံး တိုက္ဆိုင္ေနသည္။

 

တပို႔တြဲလသည္ ျမန္မာလတြင္ ၁၁ လေျမာက္ ျဖစ္သည္။ ေဆာင္းဥတု ေနာက္ပိုင္းခ်ိန္လည္း ျဖစ္သည္။ တပို႔တြဲလ ဟု ေခၚေ၀ၚရျခင္းမွာ ထန္းဖူးထန္းခိုင္တို႔ တဲြညြတ္ေသာ ရာသီျဖစ္၍ ေခၚတြင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေက်ာက္စာမ်ား၌ တပို႔တြဲကို “တပိုဝ္ထြယ္” ၊ “တပိုဝ္ထြဲ” ၊ “တပိုဝ္တြဲ” ၊ “တပိုဝ္တြယ္” ၊ “တပိုဝ္ထြယ္” ဟူ၍ ေရးသားေလ့႐ွိသည္။ ေဗဒင္အေခၚအားျဖင့္ ကုံရာသီဟု ေခၚ၍ ထိုရာသီတြင္ မာဃနကၡတ္စန္းႏွင့္ယွဥ္၍ မြန္းတည့္သည္။ ရာသီ႐ုပ္မွာ ေရထမ္းသမား ဆင္းရဲသားပုံျဖစ္၍ ရာသီပန္းမွာ ေပါက္ပြင့္၊ လဲပြင့္၊ လက္ပံပြင့္တို႔ ျဖစ္သည္။

 

တပို႔တြဲလတြင္ ထမနဲ ပြဲ က်င္းပၾကသည္။ ေကာက္ညွင္းစပါးသစ္ေပၚခ်ိန္တြင္ အရပ္ရပ္၌ ထမနဲ ထိုး၍ ေကၽြးေမြးလွဴဒါန္းေလ့ ႐ွိၾကသည္။ ထိုလတြင္ နံနက္ စက္နာရီ ၆း၃ဝ နာရီတြင္ ေနထြက္ေလ့႐ွိ၍ ညေန ၅း၄ဝ နာရီတြင္ ေန၀င္ေလ့ ႐ွိိသျဖင့္ ညတာသည္ ေန႔တာထက္ ပို႐ွည္သည္။ ဆီးႏွင္းမ်ားက်ေသာ ရာသီျဖစ္၍ ခ်မ္းေအးသည္။  ထိုလတြင္ ရက္မစုံ လကြယ္ေသာေၾကာင့္ ၂၉ ရက္သာ ႐ွိသည္။ တပို႔တဲ့ ကၽြဲခ်ိဳမ်ား ဆတ္ဆတ္ခါသည္ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “ႏွာရည္ယို႐ြဲ တပို႔တြဲ” ဟူ၍ လည္းေကာင္း တပို႔တြဲလတြင္ အလြန္ေအးလွေၾကာင္းဆို႐ိုး ျပဳၾကသည္။

 

 

ထို႔ေၾကာင့္ ေမွာ္ဘီဆရာသိန္းက ၁၂ ရာသီလူးတား၌ ကုံရာသီ တပို႔တြဲလကို ေအာက္ပါအတိုင္း ဖြဲ႔ဆိုထားသည္ –

ႏွစ္သိန္းစက္ခန္း၊ ခ်င့္မွန္းအညီ၊ ရာသီဒိန၊ ႏွင္းကစိုရႊဲ၊ ေပါက္လဲနီေထြး၊ ငွက္ေက်းေပ်ာ္ျမဴး၊ ရင့္က်ဴးေလ။ ၿမိဳင္ေျခရိပ္ခြင္၊ ႐ြက္ေဟာင္းစင္၍၊ ညွာပင္ ေၾကြလွဴ၊ ရတု႐ႊင္႐ႊင္၊ သန္႔႐ွင္းစင္လ်က္၊ ၀ါလြင္နီျမန္း၊ ေပါက္ဆူးပန္းတို႔ ထူးဆန္လွတင့္္၊ ႐ိုးတံျမင့္ႏွင့္၊ ပြင့္ၾကစီစီ၊ ကုံရာသီဟု၊ နာရီႏွစ္ခါ၊ ပူးလာက်ားမင္း၊ ေန႔ဘုိ႔ခင္းေသာ္၊ ရင္တြင္းရီေမွာင္၊ ဆင္ေျပာင္ညွင္းေန႔၊ ေပ်ာ္ေမြ႔ျမဴသန္း၊ ဓါတ္ဆန္း၀ါေသာ၊ ေတာေျခ၀န္းက်င္၊ စုံၿမိဳင္ခြင္တြင္၊ ေပ်ာ္႐ႊင္ေက်းသား၊ လူးလားၾကက္ေတာ၊ ဥၾသဖိုမ၊ ေၾကြးေၾကာ္ၾကသား၊ မသေခၚၿမဲ တပို႔တြဲဟု မိုဃ္းထဲေတာက္ပ၊ ၾကယ္မာဃႏွင့္ ေငြလယုန္စန္း၊ လွည့္ၾကျမန္းေသာ္၊ ယွဥ္သန္းထြန္းလာ၊ ခ်ိန္တာရာတုံ၊ လွ်ံ၀ါ၀င္း၀င္း၊ ၿဂိဳလ္မင္းေရာင္႐ွိန္၊ သူရိန္ေရာင္လွ်ံ၊ သရ၀ဏ္ႏွင့္ လ်င္ျမန္လွည့္ၾက၊ ဧကဘ၀ါး၊ ၀င္သြားမဇ်ၥ၊ ေ႐ွး႐ႈေန၍၊ ေရနတ္မင္းလွ၊ ကသစ္ရသား၊ မာသသည္ခါ၊ သုံးလူ႔ခ်ာကို ၊ ႐ွိန္၀ါေရာင္ညီး၊ မီးပုံပူေဇာ္၊ လွဴေတာ္မူၿမဲ၊ ရာသီပြဲဟု၊ ေငြသဲကမ္းေသာင္၊ ငွက္ေမာင္ႏွံမ်ား၊ ကစားျမဴးခုန္၊ သက္တုံဆန္တက္၊ လည္ယွက္ျမဴးတူး၊ ရင့္က်ဴးသီဧး၊ ျမစ္ေထြးေသာင္တင္း၊ ေ႐ႊပိန္ညင္းတို႔၊ မကင္းဖိုမ၊ ဒီနရာသီ၊ ဖူးစီတန္ေဆာင္၊ သိဂၤီေရာင္ဆန္း၊ ေပါက္ဆူးပန္းႏွင့္၊ တိုင္တန္းေလ်ာဆို၊ မဘုန္းဖိုလွ်င္၊ စိတ္ကိုရည္မွန္း၊ ျမတ္ရာလွမ္း၍၊ ေဆာင္ခန္းလယ္ေဗြ၊ ေအာင္သေျပႏွင့္၊ မေမဆုယူ၊ ၾကာနန္းသူတို႔၊ ေမာ့အူပမာ၊ မူရာယဥ္ေပ်ာင္း၊ ဖေယာင္းပုံတု၊ ၾကာ၀တ္စုႏွင့္ ယုယုယယ၊ ဖြားျမင္စသို႔၊ အလွၾကန္ညီ၊ ကုမၼာရီဟု၊ ရာသီမာသ၊ သည္ကာလကို၊ ခ်မ္းျမကုန္ဧး၊ ေျမာက္ေလေသြး၍၊ စက္ေကြးမလုံ၊ ေဘာ္မစုသည္၊ ေ႐ႊပုံ႐ုပ္ဟန္ကဲ့သို႔ေလး။

 

 

ေကသတည့္ ေနာက္တြဲ ၊ ႐ူမရဲ

လဲလုယိမ္းႏြဲ႔ကိုယ္။

ပိုပိုလို႔ခ်စ္သန္း၊ ႐ႈမခန္း၊ ယဥ္ဆန္းလွကလ်ာ၊ မူရာကေၾကာ့႐ွင္း၊ ေျခာက္ျပစ္ကင္း။

 

ဗုဒၶဝင္၌ ျမတ္စြာဘုရား သခင္အား ခ်မ္းေအးျခင္းမွ သက္သာေစရန္အတြက္ ႐ွင္အာနႏၵာမေထရ္က ဒုကုဋ္သကၤန္းေတာ္ကိုတပို႔တြဲလျပည့္ေန႔ညဥ့္ႏွစ္ခ်က္တီးေက်ာ္ အခ်ိန္တြင္ တင္လႊမ္းေပးေတာ္မူေၾကာင္းျဖင့္ ဗုဒၶဝင္က်မ္းဂန္မ်ား၌ လာသည္။

 

ဤသည္ကိုရည္၍ ေ႐ွးအခါက ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔သည္ နံ႔သာထင္းမ်ားျဖင့္ မီးဖိုၿပီးလွ်င္ ဘုရား႐ွင္ကို ရည္စူးကာ အေႏြးဓါတ္ ပူေဇာ္ေလ့ ႐ွိခဲ့ၾကေလသည္။ ယင္းကိုပင္ “မီးပုံပြဲေတာ္” ဟူ၍ ေခၚခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

 

မီးပုံပြဲႏွင့္ ယွဥ္တြဲ၍ သံဃာေတာ္တို႔အား ယာဂုဆြမ္း ကပ္လွဴပြဲကိုလည္း ေ႐ွးအခါက အစဥ္အလာအားျဖင့္ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ယခုေခတ္တြင္ မီးပုံပြဲ အစဥ္အလာေပ်ာက္၍ ထမနဲပြဲ ေရာက္လာခဲ့သည္။ ထမနဲပြဲမွာလည္း ယာဂုပြဲအား ဝင္ေရာက္လာေသာ အစဥ္အလာပင္ ျဖစ္သည္။

တပို႔တြဲလ၏ သဘာ၀ႏွင့္ ေ႐ွးေခတ္႐ိုးရာ အစဥ္အလာကို စာဆိုေတာ္ ဦးေအာင္ႀကီးက ဤသို႔ စာပန္းခ်ီ ျခယ္မႈန္းခဲ့ေလသည္ –

“သာစြေလ၊ ေနလည္းခ်မ္းျမ၊ လလည္းႏွင္းရီ၊ ၿပီၿပီမထြန္း၊ ေတာင္ထက္၀န္းလည္း၊ ဆူးပန္းပဲေပါက္၊ ၀င္း၀င္းေတာက္လ်က္၊ ကမ္းေလွ်ာက္ေရးေရး၊ သဲျဖဴေဖြးႏွင့္ ငွက္ေက်းပ်ံၾကြ၊ ေကာင္းကင္လ၀ယ္၊ မာဃယွဥ္မွီ၊ ကုံရာသီဟု၊ အညီေခၚၿမဲ၊ တပို႔တြဲမူ၊ မဖြဲမိုးေလ၊ သုံးလူ႔ေဆြလွ်င္၊ ေလးေထြအင္ခုံ၊ ႀကိဳက္ႀကဳံအပုတ္၊ ပါတိမုက္ကို၊ ေဖာ္ထုတ္စိစစ္၊ ျပၿမဲျဖစ္၍ ရပ္႐ွစ္မ်က္ႏွာ၊ သံဃာတို႔အား၊ ဆယ္ပါး၀တၳဳ၊ ယာဂုအေဖ်ာ္၊ ပူေဇာ္႐ႊင္ၿပဳံး၊ ပြဲမဆုံးလွ်င္၊ မီးပုံသဘင္၊ သူႀကီးယင္သည္၊ ေရာက္ခ်င္နိဗၺာန္ကၽြန္းလည္းေလး၊ ပြင့္လင္းစည္သည္၊ ေ႐ႊျပည္ေ႐ႊဝနန္းထည့္ေလး”

 

 

ေဖေဖာ္၀ါရီလဖြား ျမန္မာအႏုပညာ႐ွင္မ်ားမွာ –

R ဇာနည္ (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၆ ရက္ဖြား)၊ တင္ဇာေမာ္ (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၇)၊ ေတးေရးအ႐ိုး (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၂)၊ ေမဆြိ (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၃)၊  ကိုင္ဇာ (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅) ၊ ေရဗကၠ၀င္း (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅)၊ ဖိုးခ်စ္ (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅)၊ မင္းေမာ္ကြန္း (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆)၊ ထူးအယ္လင္း (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၈) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

One thought on “ေဖေဖာ္ဝါရီလ သမိုင္း

  1. ၁၅၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁

    မင္းတရားေ႐ႊထီး ရခုိင္ကို ရသည္။

    Neither Tabin Shwe Htee nor his successor Bayint Naung could conquer Arakan. Their invasion forces were defeated by the Arakanese forces. Arakan did not belong to the territories of the Second Burmese Empire.

    Some Burmese Chronicles claimed that Tabin Shwe Htee could conquer Thandwe, however, he lost the battle to conquer the Arakan City, ie. Mrauk U and had to retreat. Please read the Burmese History book written by Dr. Htin Aung. It was also stated in the M.A Thesis of M. Charney, “Arakan, Min Yazagyi and the Portuguese”, SOAS, London, SOAS Bulletin of Burma Research, Vol 3, No.2, Autumn, 2005, ISSN 1479 – 8494.

    However all Arakanese chronicles stated that the Burmese could not occupy Thandwe because the invasion armies were crushed by the Arakanese in Toungup Pass and the Burmese Navy was crushed in Cape Nagris.

    In U Ba Than’s ” History of Burma” it was not written that Tabin Shwe Htee conquered Thandwe, instead he wrote both kings stopped the war due to the intervention of Buddhists monks from both sides.

Comments are closed.