ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးပရိုဂ်က္မ်ားမွာ ျခစားမႈမရွိဖို႕ သတိေပးလိုက္ျပီး၊ ဘတ္ဂ်တ္ေတြ ခ်ျပတဲ့အထဲ လွ်ပ္စစ္မီးလင္းေစဖို႕စတင္ပါတယ္။ ဘယ္ေနရာက ဘယ္အစီအစဥ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈဆိုင္ရာ သက္ေသသာဓကေတြ႕ရွိတာနဲ႕ ခ်က္ျခင္းရပ္ဆိုင္းပစ္ဖို႔ လက္ေႏွးေနမွာ မဟုတ္ပါဘူးလို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္သမၼတကလဲ ဒီမိုကေရးစီ ပြင့္လင္းျမင္သားစြာလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႕ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ဖို႕၊ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းဖို႕ ျမန္မာ အစိုးရက မလုပ္ေဆာင္ရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေပးဖို႕ရွိေနတဲ့ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈေတြကို ရပ္ဆိုင္းျပီး ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႕ေရးဆီ ျပန္ဦးတည္သြားႏိုင္မယ့္ အေျခအေနမ်ိဳး ပါဝင္ ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒကို သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမားက ဇန္နဝါရီလ ၁၇ ရက္ေန႕က လက္မွတ္ထိုးခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ ျမန္မာျပည္လာမွ ႏိုင္ငံတကာက လာဖို႕ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။ သို႕ေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္က အစိုးရနဲ႕ သူတို႕ပတ္သက္ေၾကာင္း သူေဌးၾကီး(၁၀)ဦး တို႕နဲ႕ စပယ္ရွယ္စစ္ဗိုလ္ေဟာင္းမ်ားက တရုပ္ႏိုင္ငံစီးပြား ေရးသမားမ်ားနဲ႕၊ စီးပြားေရးလုပ္ျပီး၊ မတရားစာခ်ဳပ္မ်ားနဲ႕ အခြန္လြတ္၃ႏွစ္၊ သြင္း/ထုတ္ ပါမစ္မ်ား စသျဖင့္ သယံဇာတမ်ား၊ ဝန္ေဆာင္မႈ၊ တီဗြီ၊ မိုဘိုင္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ အိမ္ျခံေျမ လုပ္ငန္းမ်ားနဲ႕ အျပင္းအထန္စီးပြားရွာေနခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။
ေက်းလက္ဖြံ႕ျဖိဳးေရးမွာ အျမတ္စြန္းမရွိသေလာက္မို႕ ကုမၸဏီမ်ား မလုပ္လိုေပမဲ့၊ ရတာအကုန္ယူ ဆိုျပီး လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္၊ ေစ်းၾကီး ၾကီးနဲ႕ေရာင္း၊ လယ္သမားေတြကို ေငြတိုးေခ်း၊ပြဲရံုလုပ္ငန္းမ်ား စတဲ့အလုပ္မ်ားကို ျမိဳ႕ေပၚက ကုမၸဏီမ်ား ဝင္လုပ္ဖို႕ ၾကိဳးစားလာပါ တယ္။ အစိုးရနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာက ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံမဲ့ ေငြလံုး၊ ေငြခဲကို ခြဲေဝစားေသာက္ဖို႕ အက်င့္ပ်က္အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားနဲ႕ ပူးေပါင္းျခင္းမ်ားကို ကမၻာ့ဘဏ္က သတိေပးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာ့ဘဏ္ လွ်ပ္စစ္မီး ရရွိေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ ႏိုင္ငံမွာ (RERED) Rural Electrification and Renewable Energy Development Project ၂၀၀၂ခုႏွစ္က စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ပထမအဆင့္ ၂၀၀၂-၂၀၁၂ ၁၀ႏွစ္တိုင္ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအားနဲ႕ အိမ္ေပါင္း ၂သန္းကို လွ်ပ္စစ္မီးလင္းေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့တာ၊ ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ၄၃၃သန္း ကုန္က်ခဲ့ပါတယ္။ အိမ္ေခါင္မိုးမွာ ဆိုလာျပားေထာင္တဲ့ 100W , 200W စတဲ့ Solar Home Systems SHS ေတြကို အဆင့္ျမင့္တဲ့၊ စက္ေတြ အေၾကြးနဲ႕ေရာင္းေပးျပီး လစဥ္ေငြျပန္ေကာက္ပါတယ္။ Solar Mini Grid မ်ားကို တည္ေဆာက္ျပီး၊ ဓါတ္ၾကိဳးနဲ႕အိမ္မ်ားကို လွ်ပ္စစ္မီးေပးပါတယ္။ တြက္ခ်က္မႈမ်ားအရ မီး၅လံုးေလာက္ ညပိုင္းပဲထြန္းရင္ တစ္လကို ၆ေဒၚလာ (တစ္ယူနစ္ က်ပ္တစ္ရာႏႈန္း) ဆိုရင္ ၃ႏွစ္ေလာက္ လွ်ပ္စစ္မီးထြန္းျပီး၊ ဆိုလာအရင္းေၾကပါတယ္။ ေရရွည္ခံမဲ့ CFL မီးလံုးကို ေရာင္းခ်ေပးျပီး၊ Partner Organizations မ်ားနဲ႕ လုပ္ေဆာင္ေစပါတယ္။ ဒါေလာက္ လုပ္ေပးတာေတာင္ တစ္ဦးခ်င္းနဲ႕အဖြဲ႕အစည္းနဲ႕ အႏိုင္က်င့္ျပီး အက်င့္ပ်က္၊ ဆင္းရဲမြဲေတသူမ်ားကိုေတာင္ အျမတ္ထုတ္စားရက္သူမ်ား ဘဂၤလားေဒ့ခ်္မွာ ရွိလို႕ စီမံကိန္းတစ္ခ်ိဳ႕ကို ရပ္ဆုိင္းပစ္ရပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ငန္းမ်ိဳး မိမိရြာမွာ လုပ္မယ္ဆိုရင္ အိမ္၁၀၀ေလာက္နဲ႕ စႏိုင္ေပမဲ့၊ ျမန္မာျပည္က ဆိုလာဓါတ္အားေပးစက္မ်ားဟာ တရုပ္ျပည္က ေရာင္းေစ်းထက္ ၅ဆေလာက္ ေစ်းၾကီးေနျခင္းဟာ ျပသနာၾကီးတစ္ခုပါ။ တရုပ္၊ ဗီယက္နမ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ Import for Rural & Agriculture Development ပစၥည္းမ်ားကို အခြန္မေကာက္တဲ့အျပင္ ဗဟိုနဲ႔ေဒသ အစိုးရ၂ခုစလံုးကပါ Subsidize ပံ့ပိုးမႈေပးၾကပါတယ္။ World Bank ကပဲ import လုပ္ရင္ အခြန္လြတ္၊ လြယ္ကူပါမယ္။
ဒါမ်ိဳးေတြ အက်င့္ပ်က္မႈ (Corruption & Nepotism) ေတြေၾကာင့္ တရုပ္ျပည္ ၁၉၈၉ တျပည္လံုးအံုၾကြ ဆႏၵျပခဲ့ျပီးေနာက္ တရုပ္အစိုးရက အက်င့္ပ်က္တိုက္ဖ်က္ေရးကို SEZ အထူးစီးပြားဇံု စနစ္နဲ႕ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ စီးပြားဇံုအတြင္းမွာ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ မရွိမဲ့ ျပည္ပပို႕ကုန္လုပ္ငန္းမ်ားကို ၊ ထူေထာင္ေပးျခင္း၊ ျမန္မာအစိုးရကလည္း ၾကိဳးစားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ အက်င့္ပ်က္မႈမ်ားကို အေရးမယူပဲ တရားေရးမ႑ိဳင္က မတိုးတက္မႈေၾကာင့္ အေမရိကန္အစိုးရနဲ႕ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား အေျချပဳ ကမၻာ့ဘဏ္ အၾကီးအကဲ၂ဦးက သတိေပးခ်က္ တစ္ျပိဳင္တည္း ထြက္လာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
● ႏိုင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈမ်ား
တရာမွ်တတဲ့ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏံွမႈ ဆိုတာ ေရရွည္အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္ပါတယ္။ အခြန္မေပးပဲ၊ ဓါတ္ဆီတင္သြင္းေရာင္းခ်ျခင္၊ သံယံဇာတျပည္ပပို႕ျခင္း မ်ားက တစ္ခ်က္ထဲနဲ႕ တစ္သက္စားမကုန္ေအာင္ ရတာမ်ိဳး၊ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ျဖစ္ေနက်ပါ။ ၅ႏွစ္ ထိုင္စားခြင့္ေပးျပီး၊ အလိုက္သိသိေတာ့ ထြက္ေပးမွာမဟုတ္ပါဘူး။ သမၼတၾကီး ဦးသိန္းစိန္ တစ္ေယာက္ပဲ အလိုက္သိသိ ထြက္ေပးခ်င္ေပမဲ့ သူ႕ထက္ပိုုျပီး လုပ္ႏိုင္မဲ့လူမ်ိဳး လိုအပ္ေနပါတယ္။ ဒါမွပဲ တရားမွ်တတဲ့ ဘက္စံုႏိုင္ငံေတာ္ ျဖစ္လာမွာပါ။ စီးပြားေရးအဆင္ေျပသူ (တနည္းအားျဖၱင့္ မိသားစု မပူပင္ရသူမ်ား ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ဖို႕လိုပါတယ္။ အာဏာရွိသူမ်ား မပူပင္ရတဲ့ ေငြရရွိျပီး၊ စာရိတၱေကာင္းေအာင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက လုပ္ေပးေနေသာ္လည္း ရလဒ္က ထင္သလိုမေကာင္းပါ။ ဦးေရႊမန္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တက္လာလည္း ေရာင့္ရဲ၊ ေခြ်တာ၊ စုေဆာင္းတဲ့ အစိုးရျဖစ္လာမွ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံသူမ်ားလဲ စိတ္ခ်၊ ျပည္သူလူထုလဲ ေခြ်တာစုေဆာင္း ေရာင့္ရဲျပီး၊ စည္ပင္သာယာမယ္ ျဖစ္ပါတယ္။
လက္ရွိ ျမန္မာျပည္ကို ရဲဝံ့စြာ ရင္းႏွီးျမွတ္နွံသူမ်ားမွာ တရုပ္ႏိုင္ငံ၊ ကုမၸဏီမ်ားပဲ စိတ္ခ်စြာ လုပ္ကိုင္ၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာ့ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႕ ဥပေဒစာခ်ုပ္မ်ားကို ခိုင္မာစြာခ်ဳပ္ဆိုထားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗဟုိအစိုးရက သေဘာတူတဲ့ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံမႈေကာ္မတီ လက္မွတ္ထိုး၊ ခြင့္ျပဳျပီးရင္ တရုပ္ဘဏ္မ်ားက ေငြေခ်းဖို႕ အာမခံစာခ်ဳပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အလားတူ ထိုင္းႏိုင္ငံကလည္း ပုဂၢိဳလ္ေရးနဲ႕ ဥပေဒ ၂မ်ိဳး ခိုင္မာေအာာင္ ၾကိဳးစားျပီး၊ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံလွ်က္ရွိပါတယ္။
အခု ျမန္မာျပည္မွာ ဗဟိုအစိုးရနဲ႕စာခ်ဳပ္ျပီး ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံၾကတဲ့အထဲ အထင္ရွားဆံုးကေတာ့ ဆက္သြယ္ေရး ကုမၸဏီ Telenor & Ooredoo ႏွစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ဲ ျပည္သူလူထုဆီက မိုဘိုင္းဖုန္းနဲ႕ အျမတ္ထုတ္မဲ့ ကုမၸဏီ ဆိုေပမဲ့၊ ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရးရဲ႕၊ ခရိုနီမ်ားနဲ႕ေပါင္း အျမတ္ထုတ္ျပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္လဲ အခြန္ေငြမရတာထက္ ပိုျပီး ပြင့္လင္းျမင္သာလာပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းကိုလည္း IPP ပုဂၢလိကကို ၁၀၀% ေပးျပီး အျပိဳင္ဆိုင္ လုပ္ခိုင္းရင္ အနည္းဆံုး ဗီယက္နမ္၊ ထိုင္း အဆင့္ေတာ့ လွ်ပ္စစ္ေစ်းခ်ိဳလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မီးထြန္းဖို႕လွ်ပ္စစ္ကိုေတာ့ ေစ်းႏႈန္းခ်ိဳရပါမယ္။ အဲယားကြန္းလွ်ပ္စစ္ကိုေတာ့ ေစ်းႏႈန္းၾကီးေပးရပါတယ္။ ကမၻာ့လွ်ပ္စစ္ေစ်းအၾကီးဆံုး စင္ကာပူမွာေတာင္ ဒီနည္းနဲ႕ လွ်ပ္စစ္ေငြေတာင္းခံပါတယ္။
ေက်ာ္မ်ိဳးထြန္း ျပဳစုတဲ့ အၾကီးစားစက္မႈစီမံကိန္းမ်ားအတြက္ အရင္းႏွီးရွာျခင္း စာအုပ္ငယ္မွာ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ား သူတို႕ပိုက္ဆံကို အာမခံရႏိုင္မွ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လာၾကမယ္လို႕ ေရးထားပါတယ္။
ေက်ာ္မ်ိဳးထြန္းရဲ့ စာအုပ္မွာ MIGA Multilateral Investment Guarantee Agency (ဥပမာ World Bank) ကဲ့သို႕ ဘဏ္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွာ အဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလဲ အဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္ေနပါျပီ။ ျမန္မာလို ႏိုင္ငံေရးမတည္ျငိမ္တဲ့၊ မျငိမ္သက္မႈေၾကာင့္ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံသူမ်ား ေငြဆံုးရံႈးမသြာေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။
New York Convention, Panama Convention ကဲ့သို႕ ႏိုင္ငံအစိုးရမ်ားက စာခ်ဳပ္ေဖာက္ဖ်က္၊ စီမံကိန္းဖ်က္သိမ္းရင္ အဲဒီႏိုင္ငံကို တရားစြဲ၊ ေလွ်ာ္ေၾကးျပန္ရေအာင္လုပ္ေပးမဲ့ အဖြဲ႕အစည္းၾကီးေတြျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ ၂၀၁၃ ဧျပီလမွာ New York Convention မွာပါဝင္ လက္မွတ္ထိုးထားျပီ ျဖစ္ပါတယ္။
● ေဒၚလာသန္းခ်ီတဲ့အရင္းႏွီးဖို႕
ပရိုဂ်က္အၾကီးေတြကို လုပ္ဖို႕ ေခ်းေငြနဲ႕ပဲ လုပ္ရပါတယ္။ တရုပ္ျပည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခါစ အေမရိကန္သမၼတနစ္ဆင္ကို တရုပ္ျပည္ အလည္ဖိတ္ေခၚရပါတယ္။ အျပန္လွန္ လည္ပတ္သြားေရာက္ျပီး ညွိႏိႈင္းရင္း၊ ကမၻာ့အဖြဲ႕အစည္းေတြထဲ တရုပ္ျပည္ ပါဝင္လာပါတယ္။ ဒီေတာ့မွ ႏိုင္ငံျခား၊ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား တရုပ္ျပည္ကို ဝင္လာမွ တျခားႏိုင္ငံငယ္မ်ားကလည္း စုျပံဳ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံၾကပါတယ္။ စစ္အင္အားၾကီးမားျခင္းဟာ အလြန္အေရးၾကီးတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတိုင္း စစ္သံုးစရိတ္ ဘတ္ဂ်တ္ဟာ အလြန္ၾကီးမားပါတယ္။ အေမရိကန္ရဲ့ စစ္အင္အားကို တရုပ္ျပည္က ေလးစားတဲ့အေနနဲ႕ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားကို မတရာမလုပ္ရဲပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ဝင္လာရင္ တိုင္းျပည္စီးပြားတက္လာေလ့ ရွိပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကိုလည္း ကုမၸဏီမ်ားဟာ World Bank, ADB, IMF, UNIDO, UNICEF စတဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားေနာက္က ခိုျပီးလိုက္လာပါတယ္။ ေသခ်ာျပီဆိုမွ (အာမခံနဲ႕စာရင္းစစ္) စိတ္ခ်ေလာက္မွ ကုမၸဏီမ်ား ရင္းႏွီးေငြ ဝင္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။
● တရုပ္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း တရုပ္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ မ်ားစြာ ျပည္တြင္းက အာဏာပိုင္မ်ားနဲ႕ပူးေပါင္းျပီး၊ ပါမစ္၊ လိုင္စင္ေတြယူျပီး၊ အၾကီးအက်ယ္ ၾကီးပြားေနတာ ဘယ္လိုမွ မတားႏိုင္ပါဘူး။ ဥပေဒကို နားလည္သူမ်ားနဲ႕ တဖတ္သတ္ စာခ်ဳပ္မ်ားေၾကာင့္ ဘာမွမတတ္ႏိုင္ပဲ၊ ၾကည့္ေနရပါတယ္။ တရုပ္စီးပြားေရးနဲ႕ တရုပ္စစ္ေရးလႊမ္းမိုးမႈကို မေၾကနပ္တဲ့ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္တစ္ဦး (ဗိုလ္ျမင့္ေအာင္) ကို အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ အနားယူ၊ ထိမ္းသိမ္းထားတယ္လို႕ သိရပါတယ္။ တရုပ္ျပည္ ၁၉၈၉ အေရးအခင္းမွာ ျပည္သူ႕ဘက္က ရပ္တည္တဲ့ တရုပ္စစ္တပ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ၅ဦးကိုလည္း ထိမ္းသိမ္းခံရသလိုပါ။ တင္းမာလြန္းတဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကို ခ်န္ရစ္ရသလို၊ အေမရိကန္အားေပး၊ တရုပ္ရံႈ႕ခ် လုပ္သူမ်ားကိုေတာ့ ခ်န္ရစ္တာထက္ ဆိုးတဲ့ ထိမ္းသိမ္းတာမ်ိဳး လုပ္ခံရပါတယ္။ ကခ်င္၊ ဝ လက္နက္ကိုင္မ်ားက တရုပ္ကို အျပစ္မတင္ပဲ ေက်းဇူးတင္ၾကပါတယ္။ ကရင္လက္နက္ကိုင္မ်ားက အေမရိကန္ကို အျပစ္ဖို႕ေဝးစြ၊ ေက်းဇူးပဲ တင္ၾကပါတယ္။ ရွမ္းလက္နက္ကိုင္မ်ားကေတာ့ တရုပ္နဲ႕အေမရိကန္ၾကားမွာေနရပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးနည္းတဲ့ ဂ်ပန္၊ကိုးရီးယားနဲ႕ အီယူႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံမႈကို ေစာင့္ေပမဲ့၊ တရုပ္ရင္းႏွီးမႈေတြပဲ ဆက္လက္လာေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တရားမွ်တတဲ့ ရင္းႏွီးမႈမ်ိဳး ျဖစ္ဖို႕၊ ပုဂၢလိက အဖြဲ႕အစည္းမ်ား တြန္းအားေပး၊ စာရင္းစစ္၊ အာမခံေပးဖို႕ လိုပါတယ္။
လက္ဝါးၾကီးအုပ္လိုမႈ စီးပြားေရးေတြ ၾကီးထြားလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လုပ္ငန္းမ်ားအဆင္မေျပမႈ (ease of doing business) မွာလည္း ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ၁၈၉ ႏိုင္ငံမွာ အဆင့္ ၁၈၂ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအတြက္ ေငြ၊ အာဏာရွိသူမ်ားက လုပ္ငန္းအပိုင္စီး၊ ပ်က္ျပားေအာင္ မလုပ္ရန္၊ ကမၻာ့ဘဏ္က အကာကြယ္ေပး၊ အာမခံေပးျခင္းကို လုပ္ေပးေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလုပ္ငန္းရွင္မ်ား Political Risk စိုးရိမ္ပါက ကမၻာ့ဘဏ္ ေအးဂ်င့္ Multilateral Investment Guarantee Agency ကို ဆက္သြယ္ပါလို႕ ဆိုပါတယ္။
တရုပ္ျပည္အစိုးရနဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ကို တရားမွ်တမႈရွိဖို႕ကေတာ့ တစ္နည္းပဲရွိပါတယ္။ အက်င့္ပ်က္ျခစားတဲ့ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ အဆင့္ျမင့္အရာရွိၾကီးမ်ားကို ေထာက္လွမ္းေရးလို အဖြဲ႕မ်ိဳးနဲ႕ တင္းက်ပ္စြာ ေစာင့္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ အစိုးရ အရာရွိၾကီး၊ ပါတီအၾကီးကဲမ်ားရဲ့ ပိုင္ဆိုင္မႈကို ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ေတြ ရွိပါတယ္။ ေငြပမဏ ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာ လည္ပတ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းမ်ားကို စာရင္းစစ္နဲ႕အာမခံလုပ္ငန္းမ်ား ပုဂၢလိက Institution အဖြဲ႕မ်ားနဲ႕ လုပ္ေဆာင္ေစဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။
● ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံျခင္မ်ားးမွ ႏိုင္ငံအက်ိဳးရွိရန္
ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ျပည္ပအရင္းနွီးနဲ႕ လုပ္ငန္းမ်ားလည္ပတ္ျပီး၊ ၅ႏွစ္၊ ၁၀ႏွစ္ေက်ာ္လာရင္ ျပည္တြင္းကုမၸဏီမ်ားပဲ ၾကီးပြားလာပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီကေတာ့ တစ္ႏွစ္ကို အျမတ္ေငြ ၁၅%ေလာက္ ရရင္ပဲ ေက်နပ္လွပါျပီ။ သူတို႕ မူရင္းႏိုင္ငံေတြမွာ လုပ္ငန္းတန္ဖိုးရဲ့ ၅% အခြန္ေကာက္ျခင္း၊ လုပ္ငန္းအျမတ္ေငြကို အခြန္ ၄၀%ေလာက္ ေကာက္ခံတာေၾကာင့္ အခြန္ေရွာင္ဖို႕ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားမွာ လာေရာက္ရင္းႏွီးၾကပါတယ္။ ထံုးစံအတိုင္း အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားကို အာမခံဖို႕ အေမရိကန္ဝင္လာမႈဟာ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ နာမည္ေက်ာ္တဲ့ ေရႊဓါတ္ေငြေတြ႕ရွိတဲ့ ေဒဝူးကုမၸဏီ၊ ဂ်ပန္တို႕ရဲ့ သီလဝါစက္မႈဇံုမွာ ပါဝင္ၾကတဲ့ ဂ်ပန္၊ ကိုးရီးယား ကမၸဏီမ်ားလည္း အေမရိကန္နဲ႕ဥေရာပ ေငြအရင္းနွီးမတည္မႈနဲ႕ စတင္ပါတယ္။ ေနာက္ ၅ႏွစ္၊ ၁၀ႏွစ္ၾကာခ်ိန္ ကိုယ့္လူမ်ိဳးေတြပဲ ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ကုမၸဏီအျဖစ္ တိုးတက္သြားၾကပါတယ္။ ထားဝယ္စက္မႈဇံု စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံက အီတာလွ်ံ-ထိုင္း Italian-Thai ကမၸဏီရဲ့ ရာဇဝင္ကို ၾကည့္ရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၉၅၄ခုႏွစ္က အီတာလွ်ံရင္းႏွီးေငြနဲ႕ စတင္ခဲ့ေပမဲ၊ အခု ထိုင္းလူမ်ိဳးပိုင္ျဖစ္ေနျပီး ႏိုင္ငံတကာမွာ စက္မႈဇံုေတြ လိုက္ေဆာက္ေနပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ Dawai Project ကိုလုပ္ေပမဲ့ မေအာင္ျမင္ပါဘူး။ တရားဥပေဒမဲ့ ႏိုင္ငံျခားက မွန္ကန္တဲ့ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံမႈေတြ မလာပဲ၊ တရုပ္ကုမၸဏီၾကီးမ်ားနဲ႕ပဲ လုပ္ေနရျခင္းကို အဆံုးသပ္လိုေနပါျပီ။
မည္သုိ႕ပင္ျဖစ္ေစ အထက္ပါအခ်က္မ်ားကို ျမန္မာအစိုးရလူၾကီးမင္းမ်ားနဲ႕ နားမ်က္စိဖြင့္ထားသူ လူၾကီး၊လူငယ္အားလံုး သိျပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ လက္ေတြ႕မွာ အေကာင္ထည္ေဖၚဖို႕ အလြန္ခက္ပါတယ္။ အဓိကေတာ့ စာရိတၱ ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိကိုယ္ကို စာရိတၱ မဆိုးဘူးလို႕ ခံယူေနသူ မ်ားပါတယ္။ လူငယ္လူရြယ္မ်ားဟာ စာရိတၱ မွန္ကန္စြာ ေက်းလက္ဖြံ႕ျဖိဳးေရးသာမက၊ ျမိဳ႕ျပ၊ စက္မႈ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးကိုလည္း ထိေရာက္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သူမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ စာရိတၱပညာကို အစိုးရ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားနဲ႕ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းမ်ားမွသာ ထိေရာက္စြာ သင္ၾကားႏိုင္ပါတယ္။ IFI Watch (88 generation) လို အဖြဲ႕ မ်ားစြာလည္း ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ လိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရအရာရွိၾကီးမ်ား ေပၚလစီမ်ား၊ ေငြမ်ား ထုတ္သံုး၊ ဆုခ် ေနသည္ထက္ စာရိတၱ စံနမူနာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ျခင္းဟာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈကို ေအာင္ႏိုင္တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
