ေရာက္တတ္ရာရာ အတိုအစမ်ား

 
« Via viatores quaerit »
Je suis la voie qui cherche des voyageurs. I am the Way which seeks travelers.

၁၁၆၃ ခုႏွစ္မွာ စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ (Notre-Dame de Paris ၊ Our Lady of Paris) ေနာ့ထရ္ဒမ္ဘုရားေက်ာင္းဟာ ေအဒီ ၁၂ ရာစု ဥေရာပအေနာက္ပိုင္း ေဒသေတြမွာ ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ (Architecture gothique) ဗိသုကာပညာ လက္ရာေတြထဲမွာ အေကာင္းဆံုး အထင္ရွားဆံုး အေဆာက္အဦတခု ၿဖစ္ပါတယ္၊ ဒီဘုရားေက်ာင္းႀကီး တည္ေဆာက္ခဲ့တာ လာမယ့္ႏွစ္ ၂၀၁၃ မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၈၅၀ ၿပည့္ေၿမာက္မွာၿဖစ္ပါတယ္၊ ဒီပြဲေတာ္ႀကီးကိုက်င္းပဖို႔ ႀကိဳတင္ၿပင္ဆင္ေနတာေတာ့ ၾကာပါၿပီ၊ ကမၻာ့ရိုမန္ကာသိုလစ္ ဘုရားေက်ာင္းေတြထဲမွာ အႀကီးက်ယ္ဆံုး အခမ္းနားဆံုး အထင္ရွာဆံုး လူသိအမ်ားဆံုး ဘုရားေက်ာင္းႀကီးတခုပါ၊ တႏွစ္တႏွစ္မွာ ဧည့္ဦးေရ ၁၄ သန္းေက်ာ္ လာေရာက္ၾကည့္ရႈ လည္ပတ္ၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္၊ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ်ေတာ့ ဘုရားေက်ာင္းႀကီးေရွ႕မွာ ေတြ႕ေနရတဲ့ လူအုပ္ႀကီးကေတာ့ မနည္းမေနာပါဘဲ၊ ေမာင္ရင္ငေတဆီကို အလည္လာတဲ့ဧည့္ မွန္သမွ်ကိုလည္း မေရာက္မရွိရေလေအာင္ အၿမဲေရာက္ေအာင္ အဓိကထား ပို႔ေပးရတဲ့ေနရာတခု ၿဖစ္တာကေတာ့ အေသအၿခာပါ၊

ေနာ့ထရ္ဒမ္ဘုရားေက်ာင္းဟာ ပါရီၿမိဳ႕လယ္ကို ဂငယ္ပံုစံဝိုက္ကာ ၿဖတ္စီးဆင္းသြားတဲ့ (La Seine)  စဲန္းၿမစ္လယ္ေခါင္မွာတည္ရွိတဲ့ သဘာဝကၽြန္း l’Île de la Cité ေပၚမွာရွိပါတယ္၊ Louis VII (Louis le Jeune) လူဝီ ၇ (၁၁၂၀-၁၁၈၀) ဘုရင္လက္ထက္ မူလလက္ေဟာင္း Saint Stephen ဘုရားေက်ာင္း အေဆာက္အဦးကို ဖ်က္သိမ္း၍ ေနာ့ထရ္ဒမ္ေက်ာင္းကို ေအဒီ ၁၁၆၃ ခုႏွစ္တြင္ စတင္၍ တဆင့္ၿပီးတဆင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့တာမွာ အႏွစ္ ၁၈၀ ခန္႔အၾကာ ၁၃၄၅ ခုႏွစ္ေရာက္မွသာ ယေန႔ၿမင္ေတြ႕ေနရတဲ့အတိုင္း ၿပီးစီးခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္၊ ၆၉ မီတာ (၂၂၆ ေပ) အၿမင့္ရွိတဲ့ ဘုရားေက်ာင္းေမွ်ာ္စင္အေပၚသို႔ တက္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဓါတ္ေလွခါးမရွိပါဘူး၊ ဝင္ေၾကးေငြ တေယာက္ကို ၈ ယူရိုခြဲ ေပးရ မွာၿဖစ္ၿပီး ေလွခါးထစ္ေပါင္း ၄၂၂ ထစ္ (တခ်ိဳ႕ကိုယ္တိုင္ ေရတြက္ဖူး သူမ်ားအေၿပာအရ အထစ္ ၄၀၀ မရွိဘူးလို႔ေၿပာၾကတာပါဘဲ ဘာကိုယံုရမလည္းေတာ့ မသိပါဘူး) တက္ရမွာၿဖစ္ပါတယ္၊ အခ်ိန္တနာရီခန္႔ ၾကာမွာၿဖစ္ၿပီး အိမ္သာလည္းမရွိပါဘူး၊ ေမွ်ာ္စင္ေပၚ ေရာက္သြားၿပီးရင္ေတာ့ စဲန္းၿမစ္ေၾကာင္းတေလွ်ာက္ ေတာက္ေလွ်ာက္ေတြ႕ရမဲ့ ပါရီၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးရဲ႕ လွပပံုကို ေတြ႕ရတာနဲ႔ တန္ပါတယ္လို႔ ေၿပာၾကတာပါ၊ တန္မတန္ကေတာ့ ကိုယ္တိုင္လာေရာက္ ၾကည့္ရႈ႕ဖူးတဲ့သူေတြ သိၾကမွာပါ၊ ပါရီၿမိဳ႕နဲ႔စဲန္းၿမစ္ စဲန္းၿမစ္ရဲ႕ေရလယ္ကၽြန္းေပၚက ဒီဘုရားေက်ာင္း သမိုင္းေတြကေတာ့ တဆက္တစပ္တည္းပါဘဲ၊ ဒီသံုးခုေပါင္းတဲ့သမိုင္းအစဟာ ပါရီသမိုင္းအစပါဘဲ၊ ဒါကိုလည္းဘဲ ၿပင္သစ္သမိုင္းအစလို႔ ေခၚဆိုႏိုင္တာပါ၊
 
Le point zéro des routes de France

ပါရီၿမိဳ႕သမိုင္းေၾကာင္းဟာ ေနာ့ထရ္ဒမ္ဘုရားေက်ာင္းရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႔ အၿမဲယွဥ္တြဲေၿပာမွ ၿပီးၿပည့္စံုတာပါ၊ ဘုရားေက်ာင္း တည္ရာေန ရာက ပါရီၿမိဳ႕ရဲ႕ ၿမိဳ႕လည္ေခါင္တည့္တည့္ ၿဖစ္ရံုသာမက ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕ရဲ႕ ခရီးမိုင္အကြာအေဝးကို တိုင္းတာရာမွာ ဗဟိုလ္ခ်က္ေနရာ Le point zéro des routes အၿဖစ္သတ္မွတ္ထားတဲ့ေနရာက ဒီဘုရားေက်ာင္းႀကီးရဲ႕ မ်က္ႏွာစာအေရွ႕ တည့္တည့္မွာရွိတာပါ၊

အရင္ ၂၀၀၇ တုန္းကထိ ပါရီ ရန္ကုန္ အကြာအေဝးကို ၈၈၉၈ ကီလိုမီတာ ( ၅၅၂၈ မိုင္၊ ၄၈၀၄ ေနာ္တီကယ္မိုင္) ကြာေဝးပါတယ္လို႔ မွတ္ထားရာကေန ယခုမေန႔တေန႔က အီဖယ္တာဝါေပၚ ေရာက္ေတာ့ ၈၉၉၈ ကီလိုမီတာလို႔ ေၿပာင္းေရးထားတာကို ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္၊ ဘယ္လိုဘယ္လို နည္းစံနစ္ေတြ ေၿပာင္းလည္းတိုးတက္သြားလို႔ ပါရီနဲ႔ရန္ကုန္ ကီလိုမီတာ ၁၀၀ ပိုေဝးသြားရေၾကာင္း နားမလည္ႏိုင္ပါခင္ဗ်ာ၊

ေမာင္ရင္ငေတတို႔ ေရႊႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ဗဟိုလ္ခ်က္ေနရာကေတာ့ ခုအခါ ဘယ္ေဒသကို ေၿပာင္းေရႊ႕ သြားၿပီလဲေတာ့ မသိပါဘူးခင္ဗ်ာ၊ ဘယ္ၿမိဳ႕ဘယ္ေနရာေဒသမွာ သတ္မွတ္ထားတာကိုလည္း ေမာင္ရင္ငေတ တခါဖူးမွ် မဖတ္ဘူးေၾကာင္း မၾကားဘူးေၾကာင္းပါ၊ အကယ္၍မ်ား ေမာင္ရင္ငေတ ကိုယ္တိုင္ စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ သတ္မွတ္ခြင့္မ်ားရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေရႊတိဂံုဘုရား ရင္ၿပင္တေနရာရာ သို႔မဟုတ္ ပုဂံေရႊစည္းခံုေစတီက က်န္စစ္သားမင္းရဲ႕ အရိႏၵမာလွံခ်က္ ေနရာကို သတ္မွတ္ခ်င္ေၾကာင္းပါ၊ ဒါေပမဲ့ ေမာင္ရင္ငေတလို ဘာမဟုတ္ညာမဟုတ္အဆင့္ အေကာင္မ်ိဳးက ဒီလိုအၾကံၿပဳလို႔ လူတကာဟားတိုက္တာ ခံရမွာလည္းစိုးပါတယ္၊ ေနာ့ထရ္ဒမ္ဘုရားေက်ာင္းဟာ ပုဂံေခတ္ အေနာ္ရထာနဲဲ႔ က်န္စစ္သားမင္းတို႔ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ေရႊစည္းခံုေစတီ (ေအဒီ ၁၀၈၄) အာနႏၵာေစတီ (ေအဒီ ၁၀၉၁) တို႔ထက္ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ဝန္းက်င္ေနာက္က်ၿပီးမွ စတင္တည္ေဆာက္ ခဲ့တာပါ၊

ဘုရားေက်ာင္းတည္ေဆာက္ထားတဲ့ ဗိသုကာပညာရပ္ ဘုရားေက်ာင္းပတ္ပတ္လည္မွာ ထုဆစ္ ထားတဲ့ရုပ္တုေတြ ဘုရားေက်ာင္း အတြင္းမွာရွိတဲ့ သမိုင္းဝင္ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အႏုပညာလက္ရာ ေတြကိုေတာ့ ေမာင္ရင္ငေတရဲ႕ဗဟုသုတရွိသမွ်ေသာ ဥာဏ္ေလးတထြာ တမိုက္နဲ႔ မမွီႏိုင္ေတာ့ ဘယ္လိုမွရွင္းလို႔ မၿပတတ္ပါဘူး၊ တတ္သမွ်မွတ္သမွ် ရွင္းရမယ္ဆိုရင္လည္း တေထာင့္တညထက္ ပိုၾကာသြားႏိုင္ပါတယ္၊ ေမာင္ရင္ငေတ ခပ္ငယ္ငယ္တည္းက ၾကားဖူးနာဖူးခဲ့တာကေတာ့ ေနာ့ထရ္ဒမ္က ခါးကုန္းႀကီး ဆိုတာပါဘဲ၊ ဘယ္သူလဲဘာလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ သဲသဲကြဲကြဲ ေသၿခာ ေမာင္ရင္ငေတမသိပါဘူး၊ ခါးကုန္းႀကီးဆိုတာနဲ႔ ေၾကာက္စရာဆိုတာဘဲ မွတ္မိပါ တယ္၊ ေရးတဲ့သူ ၿပင္သစ္လူမ်ိဳး Victor Hugo ဗစ္တာဟ်ဴးဂိုး (၁၈၀၂-၁၈၈၅) ဘာညာဆိုတာကေတာ့ ေဝးလို႔ေပါ့ ဗ်ာ၊ ဘယ္သိပါမလဲေလ၊ စာအေရးေကာင္းလြန္လြန္းလို႔ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ရန္ကလြတ္ေအာင္ တိုင္းၿပည္က စြန္႔ခြာထြက္ေၿပးခဲ့ရတဲ့ ကမၻာေက်ာ္ၿပည္ေၿပး ကဗ်ာဆရာ ဝတၳဳေရးဆရာ ၿပဇာတ္ေရး ဆရာႀကီး ဗစ္တာဟ်ဴးဂိုးဆိုတာကို အခုမွေကာင္းေကာင္းသိတာပါ ခင္ဗ်ာ၊ ဂ်ာမန္ၿပည္ေၿပးက ၿပင္သစ္ကိုေၿပး၊ ၿပင္သစ္ၿပည္ေၿပးက အဂၤလန္ေၿပး၊ အဂၤလိပ္ၿပည္ေၿပးက ဂ်ာမဏီေၿပး ဒီလိုဘဲ ဝိုင္းႀကီးပတ္လည္ ေၿပးေနၾကတာပါ၊ အေမရိကားကေတာ့ သြားေရးခက္လို႔ ေဝးလို႔ထင္ပါတယ္ သိပ္မေၿပးၾကပါဘူး၊ ၿပင္သစ္ၿပည္ေရာက္ နာမည္ႀကီး ၿပည္ေၿပးအေရအတြက္ကေတာ့ အဲဒီေခတ္က အေတာ္ႀကီးကို မ်ားၿပားခဲ့ပါတယ္၊ ဒီလူႀကီးေတြအေၾကာင္းေတာ့ စာတပုဒ္ေရးလို႔ရပါတယ္၊ ေနာက္မ်ားမွေရးပါအံုးမယ္၊

စတင္ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၈၅၀ ၿပည့္ ပြဲေတာ္ႀကီးကို ၁၂ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၁၂ ကေန ၂၄ ႏိုဝင္ဘာ ၂၀၁၃ ထိ တႏွစ္နီးပါးကို က်င္းပၿပဳလုပ္မွာလို႔ ဆိုပါတယ္၊ ဘာေတြမ်ားဘယ္လို က်င္းပမလဲေတာ့ ေသခ်ာမသိပါဘူး၊ အဓိကကေတာ့ ဘုရားေက်ာင္းေမွ်ာ္စင္ထိပ္ေပၚမွာ ေခါင္းေလာင္းအသစ္ေတြ တပ္ဆင္မွာ ၿဖစ္ပါတယ္၊ ၈၅၀ ၿပည့္အထိမ္းအမွတ္အၿဖစ္ တံဆိပ္ေခါင္းအသစ္ ႏွစ္မ်ိဳးထုတ္ေဝမယ္၊ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုပါဝင္တဲ့ ဂီတအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ သီဆိုတီးခတ္ ပူေဇာ္မယ္၊ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဘုရားေက်ာင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သမိုင္းအဆက္ဆက္ ၿပပြဲေတြရွိမယ္ေပ့ါေလ၊ အႏွစ္ ၈၅၀ ကေန ေနာက္ထပ္ ကမၻာႀကီးတည္ရွိေနသ၍ေတာ့ ဒီ ေနာ့ထရ္ဒမ္ေခၚ အာဝါေလဒီ ဘုရားေက်ာင္းႀကီး တည္ရွိေနလိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ေနၾကသူမ်ား မ်ားလွပါေၾကာင္းပါ၊