ေက်ာက္ျဖဴ ဘဂၤါလီဆူပူမႈ ျဖစ္ပ်က္ပံုႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒသခံေလးဦး၏ ေျဖဆိုခ်က္မ်ား

 By Mra Wah။ ေက်ာက္ျဖဴ ၊ ၀၄ ႏို၀င္ဘာ ၂၀၁၂ ၊ Coral Arakan News ၊ [ အင္တာဗ်ဴး ]

(ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕တြင္ ၂၀၁၂-ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ (၂၂) ရက္ေန႔ႏွင့္ (၂၃)ရက္ေန႔ တို႔တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဘဂၤါလီဆူပူမႈ မီးရီႈ႕မႈမ်ားအၿပီး  ႏို၀င္ဘာလ ႏွစ္ရက္ေန႔က Coral Arakan သတင္းအဖြဲ႕သားမ်ား ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕သို႔သြားသြားေရာက္ၿပီး ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ေဒသခံ ေလးဦးအား ကိုယ္ေတြ႔ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ ၄င္း ေဒသခံေလးဦးတို႔မွာ အလယ္တန္းျပဆရာမတစ္ဦး ၊ အေသးစားကန္ထရိုက္တာတစ္ဦး ၊ အက်ႍဆိုင္ပိုင္ရွင္တစ္ဦး ႏွင့္ ေက်ာက္ျဖဴအေျခစိုက္သတင္းေထာက္ တစ္ဦးျဖစ္ပါ သည္။)

Coral Arakan ။ ဘယ္ေန႔က ျပႆနာ စျဖစ္တာလဲ ခင္ဗ်ား။

ေဒသခံ မ်ား။ (၂၀၁၂ ေအာက္တိုဘာ) ၂၂ ရက္ေန႔က စျဖစ္တယ္ လို႔ေျပာလို႔ရပါတယ္။

Coral Arakan ။ အဲဒီေန႔က ဘယ္လို စျဖစ္တာလဲ။

ေျဖ ။ ညဥ့္တစ္နာရီေလာက္မွာ အေနာက္ပိုင္းရပ္ကြက္မွာရွိတဲ့ ဗလီ(ေဟာင္း)တစ္ခုကို မီးေလာင္ပါတယ္။ အနီးအနားကလူေတြ(ရခိုင္ေတြ) လိုက္သြားၾကေတာ့ ကုလားေလး သံုးေယာက္ ေျပးထြက္လာတာကို ေတြ႕ရလို႔ လိုက္ဖမ္းၾကတယ္။ ႏွစ္ေယာက္က လြတ္သြားတယ္။ တစ္ေယာက္ေတာ့ အိမ္သာထဲကို ေျပး၀င္ပုန္းတာနဲ႔ ဖမ္းမိလိုက္ပါတယ္။ နည္းနည္းပါးပါး စစ္ေမးၾကေတာ့ သူတို႔ သံုးေယာက္ မီးရိႈ႕ၾကတာ လို႔သိရပါ တယ္။ ဒါနဲ႔ သူ႔ကို ရဲစခန္း ပို႔လိုက္ၾကတယ္။

Coral Arakan ။ ညဥ့္တစ္နာရီေလာက္ဆိုေတာ့ တကယ္ဆို (၂၃)ရက္ေန႔ဘက္ကို ကူးသြားၿပီလို႔ ဆိုလို႔ရတာေပါ့။

ေျဖ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ရမွာေပါ့။

Coral Arakan ။ တစ္ခုေလာက္ေမးၾကည့္ဦးမယ္။ ဗလီဆိုတာ မူဆလင္ေတြ အထြဋ္အျမတ္ထားတဲ့ ေနရာပါ။ အဲဒီလိုေနရာမ်ိဳးကို သူတို႔ဘာသာ သူတို႔မီးရိႈ႕တယ္ ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလား။

ေျဖ ။ ကၽြန္ေတာ္ နည္းနည္းေလာက္ ရွင္းျပေပးပါမယ္။ ပထမတစ္ခ်က္က အဲဒီအေနာက္ပိုင္းရပ္ကြက္ထဲက ဗလီဟာ ဗလီအစစ္မဟုတ္ပါဘူး။ အရင္က လူေနခဲ့တဲ့အိမ္။ ေနာက္မွ ဗလီဆိုၿပီး သူတို႔ဘာသာ သူတို႔ေျပာင္းလဲလိုက္တာ။ တရား၀င္ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ခြင့္ျပခ်က္ေတြမရွိတဲ့အတြက္ ဖ်က္သိမ္းမိန္႔ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဗလီ(အေဆာက္အအံု)ပါ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အဲဒီဗလီအနီးအနားပတ္လည္မွာ ရခိုင္အိမ္ ေတြ ခ်ည္းပါပဲ။ ရပ္ကြက္ကလည္း ရခိုင္ရပ္ကြက္ပါ။ အစိုးရိမ္ရဆံုးကိစၥတစ္ခုက အဲဒီဗလီနဲ႔ ဖင္ခ်င္းကပ္ရက္မွာ ဓါတ္ဆီေရာင္းတဲ့ အိမ္တစ္အိမ္ရွိေနတာပါပဲ။ တကယ္လို႔ အဲဒီအိမ္ကိုသာ မီးကူးသြားခဲ့မယ္ဆိုရင္ မေတြးရဲစရာပါပဲ။ ရပ္ကြက္တစ္ခုလံုး ျပာက်သြားမွာ ေသခ်ာတယ္။ ေနာက္ၿပီးရင္ တစ္ၿမိဳ႕လံုးကို မီးဆက္ကူးမွာလည္း အေသအခ်ာပါပဲ။ သူတို႔က အဲဒီလို ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ လုပ္ၾကတာပါ။

Coral Arakan ။ ၿပီးေတာ့ ဘာေတြ ဆက္ျဖစ္ၾကေသးသလဲ။

ေျဖ ။ ရပ္ကြက္က လူေတြ ႀကိဳးစားၿပီး မီးၿငိမ္းသတ္ၾကပါတယ္။ မီးသတ္ကားလည္း ေရာက္လာတယ္။ မီးသတ္စခန္းနဲ႔ နီးတဲ့အတြက္ ကံေကာင္းသြားတယ္ လို႔ ေျပာရမွာ ေပါ့။ အဲဒါၿပီးရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း မိုးလင္းတဲ့အထိ မအိပ္ပဲ ကင္းေစာင့္ေနၾကရတယ္။ ေနာက္တစ္ေန႔ ည ရွစ္နာရီေလာက္မွာ (ကုလားအမ်ားစု ေနထိုင္ရာ) ပိုက္ဆိပ္ဘက္က မီးစေလာင္ျပန္တယ္။

Coral Arakan ။ ေနာက္တစ္ေန႔ဆိုတာ (၂၃)ရက္ေန႔ကိုပဲ ေျပာတာလား။

ေျဖ ။ ဟုတ္ပါတယ္။

Coral Arakan ။ ဘယ္လိုျဖစ္ၾကတာပါလဲ ခင္ဗ်။

ေျဖ ။ အဲဒီေန႔က ဥပုသ္ေန႔ဗ်။ ၿမိဳ႕ထဲက လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြကို ေရာက္ေနၾကတယ္။ အဲဒီေန႔နံနက္ (၁၁)နာရီေလာက္မွာ ဆားျပင္ကြင္းရပ္ကြက္ထဲကို ကုလားေလးတစ္ေယာက္ ဓါတ္ဆီပုလင္းတစ္လံုးကိုင္ၿပီးတက္လာတယ္။ အဲဒါကို အနီးအနားက ရခိုင္ေတြကျမင္လိုက္ေတာ့ ကုလားေလးကို ၀ိုင္းဖမ္းၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ ရဲေတြလက္ထဲကို အပ္လိုက္ၾကတယ္။ အဲဒီကတည္းက အျခအေနက မတည္မၿငိမ္နဲ႔ လႈပ္လႈပ္ရြရြျဖစ္ေနတယ္။ ညပိုင္း ရွစ္နာရီေလာက္မွာ သံေခ်ာင္းေခါက္သံေတြ ၾကားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထၾကည့္ေတာ့ ရခိုင္ပိုက္ဆိပ္ကို မီးေလာင္ေနၿပီ။ လာလု ဆိုတဲ့ ကုလားက သူတို႔အိမ္နဲ႔ ကပ္လ်က္ ရခိုင္အိမ္ကို မီးစရိႈ႕တာ။ (လႈပ္ရွားတိုက္ခိုက္ ေနၾကတဲ့) ကုလားေတြက ေခါင္းေပါင္းအျဖဴေတြ ေပါင္းထားတယ္ လို႔ ေျပာၾကတယ္။ အဲဒီ (မီးရိႈ႕ခံရတဲ့)အိမ္က အမ်ိဳးသမီးက အနီးအနားက ရခိုင္ေတြကို အကူအညီ ေတာင္းေတာ့ မီးေလာင္တဲ့အိမ္ကို ရခိုင္ေတြ ၀ိုင္းလာၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကုလားေတြက ဂ်င္ဂလိနဲ႔ပစ္ေတာ့ အနားကို ဘယ္သူမွ ကပ္လို႔မရေတာ့ဘူး။ ကုလားေတြက မီးကြင္းေတြနဲ႔ ပစ္ၾကတယ္။ ၿပီးမွ ဓါတ္ဆီပုလင္းေတြနဲ႔ ပစ္ၾကတယ္။ ရခိုင္ေတြ ေရွ႕ကို နည္းနည္းတိုးေတာ့ ဓါးေတြနဲ႔ လိုက္ခုတ္ၾကတယ္။ ျပန္ၿပီးေနာက္ဆုတ္ ၾကရတယ္။ ပထမေတာ့ အိမ္ေခါင္ေတြကို ေလာင္ေနတာ။ ေနာက္မွ ကုလားေတြက ကိုယ္တိုင္ တက္လာၿပီး အိမ္ထဲကို ဓါတ္ဆီပံုးေတြနဲ႔ ေလာင္းထည့္ၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က်မွ တစ္အိမ္လံုးကို မီးစြဲတယ္။ ၿပီးမွ ေဘးနားက အိမ္ေတြကို မီးကူးသြားတာ။

Coral Arakan ။ မီးကြင္းေတြကို ဘယ္လို ပံုစံနဲ႔ ပစ္ၾကတာလဲ ခင္ဗ်။

ေျဖ ။ ႀကိဳးစေတြနဲ႔ လႊဲၿပီး ပစ္ၾကတာပါ။ အဲဒီမီးကြင္းေတြထဲမွာ သံလိုက္ျပားေတြ ထည့္ထားတယ္။ အျပင္ကမွ အ၀တ္နဲ႔ ပတ္ထားတာပါ။

Coral Arakan ။ ကုလားအိမ္ေတြက်ေတာ့ ဘယ္လို စေလာင္တာပါလဲ ခင္ဗ်။

ေျဖ ။ အျပန္အလွန္ တိုက္ခိုက္ၾကတာေပါ့။ မီးေလာင္ေနတဲ့ အိမ္ေတြက အစေတြကို ဆြဲထုတ္ၿပီး ကုလားအိမ္ေတြဆီလွမ္းပစ္ၾကတယ္။ ကုလားအိမ္ေတြနဲ႔ ရခိုင္အိမ္ေတြက နီးနီးေလးေတြ။ ၿပီးေတာ့ ေလက ကုလားအိမ္ေတြဘက္ကို ဦးတည္ တိုက္လာတယ္။ ကုလားအိမ္ေတြက ၀ါးအိမ္ကေလးေတြမ်ားေတာ့ မီးစြဲေလာင္ဖို႔ လြယ္တယ္။ သူတို႔အိမ္ေတြမွာက ဓနိနဲ႔ အိမ္ေခါင္မိုးထားတာမ်ားတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔အိမ္ေတြကလည္း တစ္အိမ္နဲ႔ တစ္အိမ္ ပူးပူးကပ္ကပ္ေတြ ခ်ည္းပဲ။ ဒါနဲ႔ သူတို႔ဘက္ကို မီးစြဲတာ ပိုမ်ားသြားတယ္။

Coral Arakan ။ ဒီေတာ့ ဘယ္လို ဆက္ျဖစ္ၾကေသးလဲ။

ေျဖ ။ သူတို႔အိမ္ေတြကို မီးစြဲေတာ့ ပင္လယ္ဘက္ကို ထြက္ေျပးၾကတယ္။ ဘုတ္ေတြနဲ႔ ထြက္ေျပးၾကတယ္။ ပင္လယ္ထဲဆင္းခါနီး သူတို႔ငါးစင္ေတြကို မီးရိႈ႕ထားခဲ့ၾကတယ္။

Coral Arakan ။ ငါးစင္ေတြက သူတို႔ပိုင္တာလား။

ေျဖ ။ ဟုတ္ပါတယ္။

Coral Arakan ။ သူတို႔ ပိုင္တာေတြကို သူတို႔က ဘာေၾကာင့္ မီးရိႈ႕ၾကတာလဲ။

ေျဖ ။ ငါးစင္ ဆိုတာ ငါးေတြကို အေျခာက္လွမ္းဖို႔အတြက္ ၀ါးေတြနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ စင္ကေလးေတြပါ။ ဘာမွတန္ဖိုး ရွိတာမဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအေပၚမွာ အေျခာက္လွမ္း ထားတဲ့ ငါးေတြပဲ ရွိမွာပါ။ သူတို႔ထြက္သြားေတာ့ သူတို႔ငါးေတြကို ရခိုင္ေတြ မရေစခ်င္တာလဲ ပါမွာေပါ့။ ေနာက္ၿပိးေတာ့ သူတို႔ပိုင္တာေတြကို ရခိုင္ေတြက မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးပါတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ေအာင္လည္း ပါမွာေပါ့။

Coral Arakan ။ ပင္လယ္ဘက္ကို ထြက္သြားတဲ့ ဘုတ္က ဘယ္ႏွစ္စီးေလာက္ ရွိသလဲ။

ေျဖ ။ အစီး ေျခာက္ဆယ္ ေလာက္ေတာ့ ရွိမယ္ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီ စက္ေလွေတြထဲက အေရအတြက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေမာ္လၿမိဳင္က မူဆလင္လုပ္ငန္းရွင္ တစ္ေယာက္ပိုင္တဲ့ “ေအာင္ဆုမြန္” တန္ကဲ (ငါးဖမ္းသေဘၤာ) ေတြက ကယ္ဆယ္ ယူၿပီးေတာ့ ေမာ္လၿမိဳင္နဲ႔ ျမန္မာျပည္မက တျခားေနရာေတြဆီမွာ ဘဂၤါလီ ဒုကၡသည္ေတြကို ပို႔ေဆာင္၀ွက္ေပးထားတယ္ လို႔လဲ ေျပာၾကပါတယ္။ ေအာင္ဆုမြန္ မွာ ရခိုင္ကမ္းရိုးတမ္းမွာ ငါးဖမ္းေနတဲ့ တန္ကဲေပါင္း ဆယ့္ရွစ္စီးရွိပါတယ္။

Coral Arakan ။ ဒဏ္ရာရတဲ့ လူ အေရအတြက္က ဘယ္ေလာက္ရွိမယ္ လို႔ ထင္ပါ သလဲ။

ေျဖ ။ လူေပါင္း (၉၀)ေလာက္ ဂ်င္ဂလိမွန္ပါတယ္။ ဂ်င္ဂလိထိတဲ့လူေတြထဲမွာ လည္ပင္းကို ထိတဲ့တစ္ေယာက္က ခြဲခန္းထဲမွာ ခြဲထုတ္ရင္းကေန ေသပါတယ္။ မီးေလာင္ဒဏ္ရာနဲ႔ ေဆးရံုတက္ေနရတဲ့ လူေတြရွိပါတယ္။

Coral Arakan ။ ေသတာက ။

ေျဖ ။ ေလာေလာဆယ္ ေလးေယာက္လို႔ စာရင္းရထားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီေလးေယာက္အျပင္ ကုလားေတြနဲ႔ အိမ္ေထာင္က်ေနတဲ့ ရခိုင္အမ်ိဳးသမီးေတြ ကုလားေတြနဲ႔ အိမ္ေထာင္က် ေနတဲ့ ရခိုင္အမ်ိဳးသားေတြကိုလည္း သူတို႔က သတ္ၿပီးမွ ပင္လယ္ထဲကို ဆင္းသြားပါတယ္။

“လုပ္ကုလား” လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေခၚတဲ့  ကုလား အိမ္ေထာင္ဖက္ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြကို အကုန္လံုး သူတို႔ သတ္သြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ လုပ္ကုလားေတြရဲ႕ သားသမီးေတြကိုေတာ့ သူတို႔ ေခၚသြားပါတယ္။ ရခိုင္အမ်ိဳးသား လုပ္ကုလားတစ္ေယာက္ဆိုရင္ ပဋိပကၡျဖစ္စဥ္အတြင္းမွာ ကုလားေတြအေပၚမွာ သူရဲ႕ သစၥာေစာင့္သိမႈကို ျပဖို႔အတြက္ ပိုက္ဆိပ္ရပ္ကြက္ထဲက ရခိုင္အမ်ိဳးသား ဦးၾကည္၀င္း ငါးဒိုင္ကို သူ႕လက္နဲ႔ မီးရိႈ႕ျပရပါတယ္။ မီးရိႈ႕ၿပီးတဲ့အခါက်မွ သူ႕ကို ကုလားေတြက အသင့္ေစာင့္ေနတဲ့ လူအုပ္စုနဲ႔ ၀ိုင္းရိုက္သတ္လိုက္တယ္။ သူတို႔(မူဆလင္ ကုလားေတြ) ထြက္အသြားမွာ ပင္လယ္ထဲက ဘုတ္ေတြေပၚကေန ပိုင္းျဖတ္ထားတဲ့ (လုပ္ကုလား) ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းေတြကို ေထာင္ျပသြား ၾကတယ္။ အခု ဒုကၡသည္ေတြပါဆိုၿပီး ဘုတ္ေတြ စီးၿပီး ဒုကၡသည္စခန္းေတြကို ေရာက္သြားတဲ့ ကုလားေတြေပါ့။ တကယ္ေတာ့ အဲဒီဒုကၡသည္ေတြၾကားထဲမွာ လူသတ္သမား ေတြ ပါသြားပါတယ္ ခင္ဗ်။

Coral Arakan ။ မီးသတ္ဌာနက ေရာ အားသြန္ခြန္စိုက္ မီးၿငိမ္းသတ္ဖို႔လုပ္ပါသလား။

ေျဖ ။ လုပ္ပါတယ္။ ျပႆနာက ကုလားေတြက ရခိုင္ေတြကိုေရာ လံုၿခံဳေရးေတြကိုပါ ဂ်င္ဂလိနဲ႔ ပစ္ရံုမက မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ကို ပါ ဂ်င္ဂလိနဲ႔ ပစ္တာပါပဲ။ ရြာေဟာင္းဂ်ာေမဗလီႀကီး အေပၚဘက္ကေန ေနရာယူၿပီးေတာ့ ဂ်င္ဂလိမိုးရြာသလို ပစ္ေနတာ မီးသတ္ရဲေဘာ္ေတြေရာ ကၽြန္ေတာ္(သတင္းေထာက္)ပါ မီးသတ္ကားကို အကာ အကြယ္ ယူၿပီး ေရွ႕ကိုတက္ရတယ္။ ကုလားပိုက္ဆိပ္ရပ္ကြက္မွာက ကုလားအိမ္နဲ႕ ရခိုင္အိမ္ေတြက ကပ္ေနၾကတာ။ ကုလားအိမ္က မီးၿငိမ္းေပးပါ လို႔ လာအကူအညီ ေတာင္းေတာ့ ပိုက္ကို သူတို႔အိမ္ေတြဖက္ကို ေရပုိက္နဲ႔ေရထိုးရတယ္။ ခဏေနေတာ့ ရခိုင္အိမ္ေတြကို မီးစြဲေနၿပီဆိုျပန္ေတာ့ ရခိုင္အိမ္ေတြဘက္ကို လွည့္ၿပီး ေရပိုက္နဲ႔ထိုး ရျပန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ဘယ္ေလာက္ေရပိုက္နဲ႔ထိုးထိုး ကုလားေတြက မီးကြင္းေတြနဲ႔ အဆက္မျပတ္ပစ္ေနေတာ့ မီးမၿငိမ္းႏိုင္ဘူး။ ခဏေနေတာ့ ေရပိုက္နဲ႔ ထိုးေနရင္းကေန ေရပိုက္ကေန ေရထြက္မလာေတာ့ဘူး။ ဒါနဲ႔ပိုက္ေတြကို သြားၾကည့္ ေတာ့ ေရပိုက္ကို ခုတ္ျဖတ္ထားတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဒါနဲ႔ မလြယ္ေၾကာပဲ ဆိုၿပီး ခ်က္ခ်င္းျပန္ထြက္ၾကရတယ္။ စစ္တပ္က အရာရွိတစ္ေယာက္ ဂ်င္ဂလိ ထိ လို႔ဒဏ္ရာ ရခဲ့တယ္။ မီးသတ္ရဲေဘာ္တစ္ေယာက္လည္း ဂ်င္ဂလိ ထိတဲ့ဒဏ္ရာရတယ္။ ဂ်ာေမဗလီေရွ႕က မီးသတ္ကားျဖတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ မီးသတ္ကားရဲ႕ တစ္ဘက္ျခမ္းကို ဂ်င္ဂလိေတြ ေထာက္ေထာက္ ေထာက္ေထာက္ နဲ႔ အဆက္မျပတ္ထိေနခဲ့တာေပါ့။

Coral Arakan ။ ဥပမာမွားရင္လည္း သည္းခံပါေနာ္။ ေဘာလံုးပြဲတစ္ပြဲကို ဥပမာထားၿပီး ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အခုအေျခအေနက ကုလားေတြဘက္က ဂိုးျပတ္ရံႈးသြားတဲ့ သေဘာလို႔ ဆိုခ်င္ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနကို ေရာက္မယ္မွန္းသိလ်က္သားနဲ႔ ကုလားေတြက ဒီျပႆနာကို ဘာလို႔စတာလဲ။ ဒါကိုေကာ ဘယ္လို ေျပာခ်င္ ပါသလဲ ခင္ဗ်ား။

ေျဖ ။ သူတို႔ရံႈးလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ခဲ့ပံုမရပါဘူး။ သူတို႔ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ တြက္ခဲ့ပံုရတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူတို႔မွာ ႀကိဳတင္လုပ္ထားတဲ့ လက္နက္ေတြရွိတယ္။ ဂ်င္ဂလိေတြက တစ္ညဥ္႔နဲ႔ တစ္ရက္ မိုးရြာသလို ပစ္တာေတာင္ မကုန္ဘူး။ ရခိုင္ေတြက ေလာက္စာလံုးေတြနဲ႔ ျပန္ပစ္ေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔ဘက္က ပံုစံတစ္မ်ိဳးတည္းနဲ႔ စနစ္တက်ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ဂ်င္ဂလိအရွည္ႀကီးေတြနဲ႔ မနားတမ္းပစ္ေနခဲ့ၾကတယ္။  သူတို႔ဘက္မွာ ဓါးကိုင္ၿပီး တက္ခုတ္တဲ့သူေတြတိုင္းမွာ သံျဖဴျပား(အိမ္မိုးသြပ္ျပား) နဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ ဒိုင္းကာေတြ ကိုယ္စီပါၾကတယ္။ ဒါက ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈအပိုင္း။ ေနာက္တစ္ခုက ဗ်ဴဟာပိုင္းအရလည္း သူတို႔ႀကိဳးစားခဲ့ေသးတယ္။ သူတို႔မွာ ဗ်ဴဟာရွိ တယ္။

ကုလားပိုက္ဆိပ္က ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ အေရွ႕ဘက္အစြန္ဆံုးမွာရွိတာ။ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ ရဲ႕ေျမာက္ဘက္  ကမ္းတစ္ေၾကာမွာ ကုလားေတြေနတဲ့ သန္ပန္ေခ်ာင္းဆိုတဲ့ ရပ္ကြက္ရွိ တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အေနာက္ေတာင္ဘက္မွာ အရာရွိရပ္ကြက္မွာလည္း ကုလားေတြေနၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕အေနအထားကို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အလယ္သားမွာရွိေနတဲ့ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြကို ကုလားေတြက ဖိုခေနာက္ပံုစံသံုးပြင့္ဆိုင္ ၀ိုင္းထားတာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သိမီႏိုင္ခဲ့တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြအရဆိုရင္

(တစ္) အေရွ႕ဘက္အစြန္ဆံုးမွာရွိတဲ့ ကုလားေတြက ၿမိဳ႕ထဲက ရခိုင္ေတြကို တိုက္ခိုက္ေနမယ့္ အခ်ိန္မွာ   (ႏွစ္) ေျမာက္ဘက္ သန္ပန္ေခ်ာင္းမွာရွိတဲ့ ကုလားေတြကလည္း မီးရိႈ႕မႈကို လုပ္ရေတာ့မွာျဖစ္တယ္။ (သံုး) ဒီေတာ့ သန္ပန္ေခ်ာင္းကို ၿမိဳ႕ထဲကရခိုင္ေတြက ျပန္ၿပီး အာရံုစိုက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ  အေရွ႕ဘက္ကုလားပိုက္ဆိပ္က ကုလားေတြက ၿမိဳ႕ထဲကို ၀င္ၿပီး ရခိုင္ေတြကို ခုတ္မယ္။

 (ေလး) အဲဒီအခ်ိန္မွာ အရာရွိရပ္ကြက္ထဲက ကုလားေတြကလည္း လုပ္ငန္းစရေတာ့မွာ ျဖစ္တယ္။ အဲသလိုမ်ိဳးသာျဖစ္ခဲ့ရင္ ရခိုင္ေတြဟာ အရူးမီး၀ိုင္းသလိုျဖစ္သြားၿပီး ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ လည္း ျပာက်န္ရစ္ခဲ့မွာ ျဖစ္တယ္။ ရခိုင္ေသြးေတြလည္း ဒလေဟာ စီးခဲ့မွာ ျဖစ္တယ္။

ဒါေပမဲ့ ကံေကာင္းခ်င္တာက အရာရွိရပ္ကြက္က ကိုအဂၤလိပ္ လို႔ေခၚတဲ့ ကုလားနဲ႔ အျခား ကုလားတစ္ေယာက္ႏွစ္ေယာက္ဆီက မီးကြင္းေတြ အခုေလးငါးဆယ္စီနဲ႔  တင္ႀကိဳၿပီး ဖမ္းဆီးရမိႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီေတာ့ အရာရွိရပ္ကြက္မွာ ေခါင္းေဆာင္ကုလား မဲ့ သြားခဲ့တယ္။ သန္ပန္ေခ်ာင္းကကုလားေတြက ရခိုင္ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡမျဖစ္ပဲ ၿငိမ္းၿငိမ္း ခ်မ္းခ်မ္းေနခ်င္တဲ့ ကုလားေတြရွိေနတယ္။ (ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕နယ္ရဲ႕) ရခိုင္တိုင္းရင္းသား မ်ား တိုးတက္ေရးပါတီ၀င္ ကုလားတစ္ေယာက္က ကုလားေတြကို ပဋိပကၡဆီ ဦးတည္ ေဆာင္ရြက္မႈ မျပဳဖို႔ သူတို႔ကုလားေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေျဖာင္းဖ်ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့တာ ရွိတယ္။ ေက်ာက္ျဖဴ ရတပပါတီက ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕ဆီကိုလည္း သူအၿမဲ သတင္းပို႔ ခဲ့တယ္။ ရခိုင္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူ ယဥ္တြဲေနထိုင္လိုတဲ့ သေဘာထားကို အၿမဲ သူေဖာ္ျပ ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုလားေတြစတိုက္ၾကမယ္ဆိုေတာ့ သူလည္း ဘယ္လိုမွ တားဆီးလို႔ မရႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။

အဲသည္ေန႔ညက သူတို႔စီစဥ္ထားတဲ့အတိုင္း ဖိုခေနာက္ဆိုင္ ကုလား တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္မလာခဲ့ဘဲ၊ သန္ပန္ေခ်ာင္း နဲ႔ အရာရွိရပ္ကြက္က ကုလားေတြက အခ်ိန္မီ မထၾကြ ႏိုင္ေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ အနီးအနားရြာတခ်ိဳ႕က ရခိုင္လူမ်ိဳးတခ်ိဳ႕ တယ္လီဖုန္း သတင္းေၾကာင့္ ေက်ာက္ျဖဴကို လာေရာက္ကာကြယ္ၾကတာေၾကာင့္ ေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕ ျပာက်မသြားခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

သူတို႔ဘက္မွာလည္း ျပႆနာလုပ္ခ်င္တဲ့သူ ရန္လုပ္ခ်င္တဲ့သူေတြရွိသလို ေအးေအး ခ်မ္းခ်မ္း ေနခ်င္တဲ့လူေတြလည္းရွိပါတယ္။

Coral Arakan ။ သူတို႔ေတြက ျပႆနာကို ဘာေၾကာင့္ဖန္တီးခ်င္ၾကတာလဲ ခင္ဗ်။

ေျဖ ။ ရခိုင္ျပည္ရဲ႕ ေျမာက္ဘက္အစြန္ဆံုးက ဘူးသီးေတာင္နဲ႔ ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႕နယ္ ႏွစ္ၿမိဳ႕နယ္ ကုလားေတြလက္ထဲကို လံုးလံုးေရာက္လုနီးပါးအေျခအေန ဘယ္လို ျဖစ္သြားရသလဲ ဆိုတာကို ေျပာျပၿပီး ရွင္းျပရပါမယ္။ ရခိုင္ေတြ ခုနစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္း ထက္မနည္းေနခဲ့ၾကတဲ့ အဲသည္ႏွစ္ၿမိဳ႕နယ္မွာ မ်ိဳးပြားႏႈန္းျမန္တဲ့ ကုလားေတြက မ်ိဳးပြားႏႈန္းျမန္ရံုသက္သက္နဲ႔ ဒီၿမိဳ႕ႏွစ္ၿမိဳ႕ကို အပိုင္စီးလိုက္တာလား ဆိုေတာ့ မဟုတ္ပါ ဘူး။ ဥပေဒစိုးမိုးမႈမရွိေသးတဲ့ နယ္ေျမလံုၿခံဳမႈမရွိေသးတဲ့ကာလေတြ လြတ္လပ္ေရး မရခင္ကာလ ၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကာလ ၊ မူဂ်ာဟစ္ေသာင္းက်န္းမႈ ကာလေတြ အတြင္းမွာ  rob-rape-raze လို႔ေခၚတဲ့နည္းလမ္းအားျဖင့္ ရခိုင္ေတြ ေၾကာက္လန္႔ၿပီး မေနရဲေအာင္ ဓါးျပတိုက္မယ္ မုဒိမ္းက်င့္မယ္ ရြာလံုကၽြတ္မီးတိုက္မယ္။ ဒီလိုနည္း အားျဖင့္ ေဒသေန တိုင္းရင္းသား ေတြကို ေၾကာက္ရြံ႕ထြက္ေျပးေစခဲ့တယ္။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔ရဲ႕ မ်ိဳးပြားႏႈန္းကလည္း တအားျမန္ေတာ့ အခုဆိုရင္ ကုလားလူဦးေရက ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ တိုင္းရင္းသား ဗမာေတြ ရခိုင္ေတြက (၅) ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္။

လုယက္-မုဒိမ္းက်င့္-မီးရိႈ႕ခံရတဲ့နယ္ေျမေတြထဲက တိုင္းရင္းသားေတြဟာ ေဘးကင္းရာ ကို ထြက္သြားရတဲ့အခါ က်ရင္ ကုလားေတြက အဲသည္ေနရာေတြကို ၀င္ယူတယ္။

ဒီေတာ့ ဒီလိုသမိုင္းေၾကာင္းေတြ ဒီလိုအက်င့္ေတြက ကုလားေတြရဲ႕ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ အေသြးအသားထဲမွာ ရွိေနၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ကုလားေတြဟာ သူတို႔ႏိုင္မယ္လို႔တြက္ရင္ သူတို႔ဘက္ကစၿပီး ျပႆနာ ဖန္တီးဖို႔၀န္မေလးဘူး။ လူသတ္ဖို႔လည္း မတြန္႔တိုဘူး။ ေသရမွာလည္း ေၾကာက္ပံုမရဘူး။ အခုလည္း ရခိုင္ေတြကို ႏိုင္ေလာက္တယ္ ဆိုၿပိးလုပ္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔က ရခိုင္ျပည္မွာ ရခိုင္ေတြနဲ႔ အတူေနခ်င္ပံု မရပါဘူး။ သူတို႔ခ်ည္းသက္သက္ ေနခ်င္ပံုရပါတယ္။ နယ္ေျမကို လံုး၀ပိုင္စိုးမႈ လိုခ်င္ၾကပံုရပါတယ္။ ဒီအတြက္ေၾကာင့္ ဒီျပႆနာကို စၾကတာပါ။

( ျမ၀ါ လူေတြ႕ေမးျမန္း ေရးသားသည္။)

၂၀၁၂ ေအာက္တိုဘာလ (၂၃)ရက္ေန႔ ညဆယ္နာရီေလာက္တြင္ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ ကုလားပိုက္ဆိပ္နွင့္ 

ရခိုင္ပိုက္ဆိပ္အၾကား ရြာေဟာင္းဂ်ာေမ ဗလီထဲမွ ေန၍ ရခိုင္ တိုင္းရင္းသား ေနအိမ္မ်ားဘက္သို႔ မီးကြင္း

 ႏွင့္ ဓါတ္ဆီဗူးမ်ား ပစ္ေနပံု။ ပံု – တစ္။ (ဓါတ္ပံု – ကိုရဲ)