၂၀၁၂ အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးတဲ့သူေတြ ႏိုုင္မွာပဲ
ႏိုုင္ငံတကာသာဂိ၊ ေအာက္တိုုဘာ ၂၅၊ ၂၀၁၂
အိုုဘားမားနဲ႔ မစ္ေရာ္နီ ဘယ္သူလဲ
၂၀၁၂ ႏိုု၀င္ဘာ ၆ မွာ အေမရိကန္သမၼတနဲ႔ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ္။ လက္ရွိသမၼတအိုုဘားမားနဲ႔ အတိုုက္အခံပါတီ ရီပတ္ဘလစ္ကန္သမၼတေလာင္း မစ္ေရာ္နီတိုု႔ အၾကိတ္အနယ္ ယွဥ္ျပိုုင္ေနၾကတယ္။ ရုုပ္ျမင္သံၾကားမွာ ၃ ၾကိမ္တိုုင္တိုုင္ သမၼတအေရြးခံလိုုသူ ၂ ဦး စကားစစ္ထိုုးခဲ့ၾကျပီးျပီ။ လက္ရွိမွာ အိုုဘားမားက စကားရည္လုုတဲ့ဆီမွာ အသာရေနတယ္လိုု႔ ဆိုုတယ္။ ပါတီစြဲသူေတြကေတာ့ သူတိုု႔သမၼတကိုု သူတိုု႔ မဲေပးမွာပဲ။ ပါတီစြဲမထားသူေတြကေတာ့ ေနာက္ဆုုံးအခ်ိန္အထိ စဥ္းစားတုုန္းလိုု႔ ဆိုုတယ္။ အဲသည္ ေ၀ခြဲမရေသးတဲ့ မဲဆႏၵရွင္အေရအတြက္က မဲေပးသူ လူဦးေရရဲ့ ၃ % ကေန ၅ % အထိပဲ ရွိပါတယ္။ အေမရိကန္လူဦးေရ ၅ သန္းေလာက္ ရွိတာေပါ့။
လက္ရွိလာမယ့္ အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္သူႏိုုင္မလဲ။ ေျဖစရာကေတာ့ မဲမေပးတဲ့သူေတြ ရႈံးမွာပဲ။ မဲေပးတဲ့သူေတြဖက္က ႏိုုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုုေတာ့ အေမရိကန္ႏိုုင္ငံေရးစနစ္က မဲဆႏၵနဲ႔ပဲ ဆုုံးျဖတ္တာျဖစ္တယ္။ မဲမေပးဘဲ အဲသည္တိုုင္းျပည္မွာေနတဲ့သူ (ႏိုုင္ငံသားေတြ) အတြက္ ဘာအဓိပၺါယ္ရွိမွာလဲ။ သူမ်ားဖန္တီးတဲ့ ၾကမၼာကိုု ဖန္တီးခံျပီး ေနတဲ့ သူမ်ားအိမ္ကပ္ေနတဲ့ ဧည့္သည္ေတြလိုု ျဖစ္ေနမွာေပါ့။
မဲထက္ေကာင္းတာ ဘာရွိေသးလဲ၊ အာဏာရွင္စနစ္လား
ဒါေၾကာင့္ မဲအဆုုံးအျဖတ္နဲ႔ တိုုင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ဳိးၾကမၼာကိုု ဖန္တီးတဲ့ တုုိင္းျပည္မွာ မဲဆႏၵေတြ ဘာေတြ မလုုပ္ပါနဲ႔ဗ်ာ။ ေျပလည္ေအာင္ ညွိၾကပါလိုု႔ ေျပာတဲ့သူေတြဟာ အာဏာရွင္လက္ေအာက္က လာတဲ့သူေတြ၊ စာပြဲ၀ိုုင္းမွာ အမ်ားမဲဆႏၵကိုု တင္ျပီး မေဆြးေႏြးလိုုသူေတြ၊ အသိအမွတ္မျပဳလိုုသူေတြ ျဖစ္တယ္လိုု႔ ေျပာရမွာပဲ။ မဲဆႏၵနဲ႔ ဆုုံးျဖတ္ျပီးျပီဆိုုလည္း ေရြးေကာက္ပြဲသက္တမ္းတခုုစာပဲ အဲသည္မဲဆႏၵက အတည္ျဖစ္တာမိုု႔ တသက္လုုံး ဒီသေဘာထားတခုုတည္း အုုပ္ခ်ဳပ္မွာ မဟုုတ္တဲ့အတြက္ ေနာက္သက္တမ္းမွာ ကိုုယ့္မဲဆႏၵအႏိုုင္ရေအာင္ လူတိုုင္း တန္းတူၾကိဳးစားခြင့္ ရွိၾကတာမိုု႔ အဲသည္တုုိင္းျပည္မွာ လူေတြက သေဘာထားခ်င္း မတူတဲ့သူေတြ အတူတူ ေနထိုုင္ႏိုုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
မဲေပးသူ လူဦးေရ
အေမရိကန္မွာ လူဦးေရ သန္း ၃၀၀ ခန္႔ ရွိတယ္။ သန္း ၂၀၀ ေက်ာ္ က မဲေပးဖိုု႔ မွတ္ပုုံတင္ထားတယ္။ မဲေပးသူ တကယ္တန္း မဲေပးတာက သန္း ၉၀ ကေန ၁၃၀ ေလာက္ကပဲ မဲေပးတယ္။ ဆိုုေတာ့ မဲေပးရန္ မွတ္ပုုံတင္ထားသူထဲက ၄၀ – ၅၀ % နီးပါးေလာက္ကပဲ တကယ္ မဲေပးတယ္လိုု႔ ဆိုုႏိုုင္တယ္။ သူတိုု႔ေတြ (လူ သန္း ၁၀၀က) တုုိင္းျပည္လူဦးေရ (သန္း ၃၀၀) အတြက္ အဆုုံးအျဖတ္ေပးတယ္ေပါ့။
မဲေပးသူေတြထဲမွာ လူၾကီးေတြနဲ႔ လူခ်မ္းသာေတြက အမ်ားဆုုံး မဲေပးတယ္လိုု႔ ဆိုုတယ္။ မ်ဳိးဆက္သစ္လူဦးေရ အသက္ ၁၈က ၂၉ ႏွစ္အထိ လူငယ္ေတြက ၄၆ သန္း ရွိတယ္။ အဲသည္မွာ တကယ္တန္း မဲေပးသူက တ၀က္ေတာင္ မရွိဘူးလိုု႔ ဆိုုတယ္။ ဆိုုေတာ့ လူငယ္ တ၀က္၊ လူၾကီး တ၀က္က အေမရိကန္မွာ မဲေပးၾကတယ္လိုု႔ ဆိုုရမွာေပါ့။
အေမရိကန္မွာ မဲေပးသူ % က ၅၀% ခန္႔ ရွိတယ္ ဆိုုတဲ့အခ်ိန္မွာ ၂၀၁၀ တုုန္းက ျမန္မာျပည္မွာ မဲေပးသူ % က ၇၇ % ရွိတယ္ဗ်ာ။ ျမန္မာျပည္က လူဦးေရ ၅၃ သန္း စာရင္းမွာ ၂၉ သန္းက မဲေပးရန္မွတ္ပုုံတင္ထားသူ၊ တကယ္မဲေပးသူက ၂၂ သန္း ရွိတယ္။ ဆိုုေတာ့ ျမန္မာျပည္ဟာ အေမရိကန္ထက္ မဲဆႏ̔ၵစနစ္နဲ႔ တိုုင္းျပည္ကိုု အုုပ္ခ်ဳပ္တာကိုု လိုုလားတယ္၊ စိတ္ထက္သန္တယ္ဆိုုတာ ထင္ရွားတာေပါ့။
မဲေပးဖိုု႔ မွတ္ပုုံတင္ျခင္း
အသက္ ၁၈ ႏွစ္ ေက်ာ္တာနဲ႔၊ (သိုု႔မဟုုတ္) အေမရိကန္ႏိုုင္ငံသားျဖစ္တာနဲ႔ အေမရိကန္သန္းေကာင္စာရင္းဌာနက မဲေပးဖိုု႔ မွတ္ပုုံတင္ခိုုင္းတယ္။ ဒ့ါက သူတိုု႔ႏိုုင္ငံသားအခြင့္အေရးကိုုး။ မဲေပးခြင့္ရွိတယ္၊ တိုုင္းျပည္မွာ အေရြးခံခြင့္ ရွိတယ္။ အခြန္ေပးေဆာင္ရမယ္။ အေရးၾကဳံရင္ စစ္မႈထမ္းရမယ္ ဆိုုတာက သူတုုိ႔ႏိုုင္ငံသားတိုုင္းရဲ့ တာ၀န္ျဖစ္တယ္။
အေမရိကန္မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြက သူတုုိ႔အစုုိးရနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ကိုု စိတ္ကုုန္ေနတာနဲ႔ မဲမေပးၾကေတာ့ဘူး။ အိုုဘားမား ၂၀၀၈ မွာ သမၼတအေရြးခံေတာ့ ဒါကိုု ေျပာင္းလဲလိုုက္တယ္။ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြကိုု မဲေပးဖိုု႔ မွတ္ပုံတင္ခိုုင္းတယ္။ မဲေပးခိုုင္းတယ္။ ဘယ္ပါတီေပးေပး။ သိုု႔ေသာ္ လူငယ္ေတြက ဒီမုုိကရက္ပါတီကိုု ေပးတာမ်ားတယ္။ လူၾကီးေတြကေတာ့ အသက္ၾကီးေလ၊ ေရွးရိုုးစြဲေလ ဆိုုေတာ့ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြ ျဖစ္ကုုန္တာ မ်ားတယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ လူငယ္ေတြ၊ လူရြယ္ေတြ၊ လူလတ္တန္းစားေတြ မဲေပးတဲ့ ဦးေရတိုုးလာတာနဲ႔အမွ် အေမရိကန္ႏိုုင္ငံေရးကလည္း ခ်ိန္ခြင္ညွာ အေျပာင္းအလဲ ျမင္လာရတယ္။
မဲဆႏၵရွင္မွတ္ပုုံတင္ျပ
မဲေပးသူေတြ မ်ားလာေတာ့ တဖက္ပါတီကလည္း အတိုုက္အခံေတြ၊ ကန္႔သတ္မႈေတြနဲ႔ တန္ျပန္လာတာေတြ ရွိတယ္။ ရစ္ပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီက ဒီမိုုကရက္ေတြအတြက္ မဲေပးတဲ့သူေတြက ႏိုုင္ငံသားေတြ မဟုုတ္ဘူး၊ မဲခိုုးတယ္၊ မဲညစ္တယ္။ မဲလိမ္တယ္လိုု႔ စြတ္စြဲျပီး မဲေပးတဲ့သူေတြက မွတ္ပုုံတင္ျပျပီး မဲေပးရမယ္ဆိုုျပီး ဥပေဒေတြ စည္းကမ္းေတြကိုု ျပည္နယ္ေတြမွာ ျပဌာန္းဖိုု႔ ၾကိဳးစားၾကတယ္။
Voter ID Law လို႔ ေခၚတယ္ဗ်ာ။ တကယ္တန္းကေတာ့ မဲသြားေပးတဲ့သူက သူ႔နံမယ္စာရင္းက သတ္မွတ္ထားတဲ့ မဲရုုံမွာ စာရင္းေပါက္ျပီးသား။ စာတိုုက္ကေန ၾကိဳျပီး ပိုု႔ေပးထားတဲ့ မဲေပးခြင့္ကဒ္ျပားေလး ကိုုင္ေဆာင္ျပီး သြားမဲေပးရုုံပဲဗ်။ မွတ္ပုုံတင္မလုုိဘူး။ အခုုေတာ့ မွတ္ပံုုတင္လိုုတယ္ ဘာလိုုတယ္ ဆိုုတာက မဲေပးဖိုု႔ လူေတြကိုု တြန္႔ဆုုတ္ေအာင္၊ စိတ္ပ်က္ေအာင္ တဖက္လွည့္နဲ႔ လုုပ္တာပဲလိုု႔ ဒီမိုုကရက္ေတြက တန္ျပန္ စြတ္စြဲၾကတယ္။
ၾကိဳတင္မဲ
အလုုပ္မ်ားတဲ့သူေတြ၊ အလုုပ္ရႈပ္သူေတြ၊ ခရီးသြားေနသူေတြအတြက္ လြယ္ကူတဲ့ မဲေပးနည္းကေတာ့ ၾကိဳတင္မဲေပးတဲ့စနစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ Absentee Vote လုုိ႔ ေခၚတယ္။ စစ္သားေတြ ျပည္ပကေန ၾကိဳတင္မဲေပးၾကတယ္။ လူၾကီးေတြ၊ ဆုုံးျဖတ္ျပီးသား လူေတြက ၾကိဳတင္မဲ ေပးၾကတယ္။ မဲရုုံကိုု ႏိုု၀င္ဘာ ၆ ေန႔မွ သြားစရာ မလိုုေတာ့ဘူး။ စာတိုုက္ကေန ကိုုယ့္မဲလက္မွတ္ကိုု ပိုု႕ေပးလိုုက္ရုုံပဲ။
ၾကိတင္မဲကိုုလည္း လူေတြက အမ်ဳိးမ်ဳိး ေျပာၾကတယ္။ ေနာက္ဆုုံးမွ စိတ္ေျပာင္းသြားရင္ ျပင္ဖိုု႔ ခက္တယ္ ဘာညာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ၾကိဳတင္မဲဆိုုတာက အေျခခံဥပေဒမွကတည္းက ရွိျပီးသားဆိုုေတာ့ ဒါကလည္း ဖ်က္ပစ္လိုု႔ မရတဲ့ စနစ္ျဖစ္ပါတယ္။ စနစ္က်ဖိုု႔ စည္းကမ္းရွိဖိုု႔သာ ၾကပ္မတ္ရတာပါ။
အေရးအခင္းေတြ၊ ကင္ပိန္းေတြ၊ အေရးအေၾကာင္းေတြက ေတာင္းဆုုိတဲ့ ဆႏၵမဲ
မဲေပးဖိုု႔ ေစ့ေဆာ္တဲ့ အေၾကာင္းေတြက ဘာေတြလဲ။ တိုုင္းျပည္ကိုု ခ်စ္လိုု႔၊ ကိုုယ့္ပါတီကိုု ႏိုုင္ေစခ်င္လိုု႔။ ကိုုယ့္ၾကိဳက္တဲ့ သမၼတကိုု အေရြးခံရေအာင္လိုု႔၊ တဖက္ကလူေတြကိုု အျမင္ကပ္လိုု႔။ ေနာက္ျပီးေတာ့ ကိုုယ္ေရးကိုုယ္တာအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ ဘာသာေရး၊ မိသားစုုအေရး၊ အလုုပ္အကိုုင္၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ ျပီးေတာ့ သက္၀င္ယုုံၾကည္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး မိမိအလုုိက် ေဆာင္ရြက္ေပးမယ့္ လူေတြ၊ စနစ္ေတြကိုု အာဏာရေစခ်င္လိုု႔ လူေတြက မဲေပးၾကတာပဲ။
ျပီးေတာ့ တိုုင္းျပည္ကိုု ၾကိဴးကိုုင္လႈပ္ရွားေနၾကတဲ့ ပါတီေတြ၊ သမဂၢေတြ၊ ကုုမၺဏီေတြ၊ ကင္ပိန္းအဖြဲ႔ေတြကေနျပီး ဥပေဒေတြ၊ အမတ္ေတြ၊ သမၼတေတြကိုု ေရြးေကာက္ပြဲတိုုင္းမွာ သူတိုု႔အလုုိက်ျဖစ္ေအာင္ တင္သြင္းၾကတယ္။ အစြံထုုတ္ၾကတယ္။ လူေတြကိုု ၀ါဒျဖန္႔ျပီး လႈံေဆာ္ၾကတယ္။ အဲသည္ သူတုုိ႔ ေနာက္ကေန မီးထိုုးတဲ့ ၀ါဒျဖန္႔တာေတြေသြးထိုုးတာေတြေနာက္ကိုု ျပည္သူေတြက နားေယာင္ျပီးေတာ့ နားေထာင္ျပီးေတာ့ မဲေပးၾကတဲ့ အျဖစ္ေတြလည္း ရွိတာပဲ။
လက္ရွိမွာ အေမရိကန္မွာ လူတိုုင္းအတြက္ က်န္းမာေရးဥပေဒကိုု အုုိဘားမားက ျပဌာန္းလိုုက္တယ္။ ဒါကိုု အတိုုက္အခံက သူတိုု႔ အာဏာရရင္ ေျပာင္းျပန္လွန္မယ္။ လက္ရွိမွာ စြမ္းအင္ေခၽြတာေရးနဲ႔ ေခတ္ဆန္းအသြင္ေျပာင္းေရး မူ၀ါဒရွိတယ္။ ဒါကိုု အတိုုက္အခံက ပယ္ခ်ခ်င္တယ္။ လက္ရွိမွာ စီးပြားၾကပ္ေနလိုု႔ လူခ်မ္းသာေတြကိုု အခြန္နဲနဲေလာက္ တုုိးျပီး ေကာက္ခ်င္တယ္။ ဒါေတြကိုု အတုိုုက္အခံရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြက လက္မခံဘူး။ ဒိုု႔ခ်မ္းသာတာေတြ မထိနဲ႔။ မြဲတဲ့ေကာင္ေတြ ထမင္းမရွိရင္ ေပါင္မုုန္႔၀ယ္စားပါလား ဆုုိတာမ်ဳိး ျပန္ေျပာခ်င္တယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြ တန္းတူညီမွ်မႈ ကိုုယ့္ၾကမၼာကိုု္ယ္ဖန္တီးခြင့္ကိုု အိုုဘားမားက ျမွင့္တင္ေနတယ္။ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြက အမ်ဳိးသမီးေတြအေရးဆိုုတာ ဘုုရားသခင္အလိုုေတာ္ပဲဆိုုတာမ်ဳိး လုုပ္ခ်င္တယ္။
ကဲ သည္ေတာ့ တိုုင္းျပည္တျပည္မွာ ေခတ္ရဲ့ ေတာင္းဆိုုခ်က္အရ အေရးအခင္းေတြ၊ အေရးအေၾကာင္းေတြ၊ အျငင္းပြားဖြယ္ သေဘာထား၊ မူ၀ါဒေတြ ေပၚေပါက္လာတဲ့အခါမွာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ မဲဆႏၵခံတဲ့ စနစ္နဲ႔ သက္တမ္းသတ္မွတ္ထားတဲ့အခ်ိန္ဇယားအတိုုင္း ရင္ဆိုုင္ ေျဖရွင္းၾကတယ္။ အဲသည္အတိုုင္း အႏိုုင္ အရႈံး ဆုုံးျဖတ္ျပီး လိုုက္နာ ေဆာင္ရြက္ၾကတယ္။
သည္ေတာ့ အခုု အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္သူႏိုုင္မွာလဲ။
မဲေပးတဲ့သူေတြ ႏိုုင္မွာပဲ။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
