သန္းဝင္းလိႈင္ – ခုႏွစ္ဆယ့္ငါးႏွစ္ေျမာက္ေထာင့္သံုးရာျပည့္ အေရးေတာ္ပံု

၁၃ဝဝ ျပည့္ႏွစ္ အေရးေတာ္ပံုႀကီးကား ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ စာတင္ရေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ အကယ္၍သာ ေရနံေျမမွ အလုပ္သမားမ်ား၏ သပိတ္တပ္ႀကီး ေရနံေျမမွ ရန္ကုန္သို႔ မုိင္(၄ဝဝ) ခရီးကို ေျခလ်င္ခ်ီတက္ပြဲႀကီး (ဝါ) ၁၃ဝဝျပည့္ႏွစ္ အေရးေတာ္ပံုႀကီးကို မဆင္ႏႊဲႏိုင္ခဲ့လွ်င္၊ ဆင္ႏႊဲသည့္တိုင္ အရင္းရွင္ ေရနံကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ အစိုးရတို႔ ပူးေပါင္း၍ သပိတ္တပ္ႀကီးကို ၿဖိဳခြဲရာ၌ အလုပ္သမားတို႔က အ႐ံႈးေပးခဲ့လွ်င္ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕သမားတို႔ ဤမွ်ေလာက္ ျမန္ျမန္ ျပည္တြင္းမွ ထြက္ေျပးစရာ မရွိေပ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လြတ္လပ္ေရးသည္လည္း ယခုထက္ ေစာစီးစြာ ရႏိုင္ဖြယ္မရွိဟု ဆိုေသာ္ ဆိုႏိုင္ေပသည္။  

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေရနံေျမအလုပ္သမားမ်ားသည္ အရင္းရွင္တို႔ ေျခာက္ေသာ္လည္း မေၾကာက္၊ ဇြဲမေလွ်ာ့၊ ဖိသည္ကိုလည္း တန္ျပန္ၾကြခဲ့ေသာေၾကာင့္ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေပါင္းစည္းမိၿပီး ျပည္သူလူထုႏွင့္တကြ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး အင္အားစုႀကီးႀကီးထြားလာကာအံုႀကြတိုက္ပြဲဝင္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံတကာေရးရာမ်ား ႏွင့္ ဆက္စပ္၍ လည္းေကာင္း ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရး ရလာျခင္း ျဖစ္ေလသည္။

ေရနံေျမတြင္ အရင္းရွင္က သပိတ္ကို ေရရွည္ေအာင္လုပ္သည္။ ေရနံအလုပ္သမားမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို (၁၈)လတိုင္ေအာင္ တစ္လံုးတစ္ပါဒမွ် လုိက္ေလ်ာျခင္းမျပဳဘဲ အလုပ္သမားမ်ား ဒုကၡႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရေအာင္လုပ္သည္။ အလုပ္မေပးဘဲထားသည္။ သပိတ္ေမွာက္ အလုပ္သမားမ်ား၏ေနရာတြင္ ေတာကလူမ်ားေခၚ၍ အလုပ္ခန္႔သည္။ သပိတ္ေမွာက္ အလုပ္သမားမ်ားကို အလုိေတာ္ရိ သစၥာေဖာက္မ်ားမွတစ္ဆင့္ သပိတ္ၿပိဳကြဲေအာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။

ဤကာလအတြင္းသပိတ္ေမွာက္အလုပ္သမားမ်ားမွာအငတ္ငတ္အျပတ္ျပတ္ ဒုကၡခံၾကရ သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေရနံအလုပ္သမားမ်ားက ဇြဲမေလွ်ာ့ေပ။ အရင္းရွင္ ဘီအိုစီက သပိတ္ေရရွည္ၿပီး အငတ္ငတ္ အျပတ္ျပတ္ ျဖစ္လာေသာအခါ သပိတ္ႀကီး ၿပိဳကြဲလာလိမ့္မည္ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ သပိတ္ကိုေၾကာက္လာေအာင္ လုပ္ျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ေရနံအလုပ္သမားမ်ားက မေၾကာက္ခဲ့ေခ်။

အကယ္၍ အရင္းရွင္ဘီအိုစီႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕မ်ားက မေၾကာက္လွ်င္ မေကြးတြင္ ပုဒ္မ (၁၄၄)ထုတ္ၿပီး တားလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ ေခ်ာက္ၿမိဳ႕တြင္ ဆိုလွ်င္ သပိတ္တား အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အတင္းဆြဲ အတင္းခြဲ ႐ိုက္ႏွက္ကန္ေက်ာက္သည္။ ဆံပင္ဆြဲ၍ ကားေပၚအတင္းတင္သည္။ ေရပိုက္ႏွင့္ တရၾကမ္းပက္၍ ႏွိမ္နင္းသည္။ အတင္းဝင္ဖမ္းၿပီး ေထာင္ခ်ပစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း တက္ၾကြေနေသာ စိတ္ဓာတ္ကိုကား ၿဖံဳ၍မရေပ။

မေကြးတြင္ ေရနံသပိတ္တပ္ႀကီးကို ပုဒ္မ ၁၄၄ ထုတ္ထားသည့္အျပင္ ေနာက္မဆုတ္ဘဲ ေရွ႕တိုးေနေသာ အလုပ္သမားမ်ားကို လွံစြပ္ႏွင့္တားသည္ မရ။ နံပါတ္တုတ္ႏွင့္႐ိုက္သည္ မရ။ ျမင္းတပ္ႏွင့္ ႏွိမ္နင္းသည္။ လဲသူလဲ၊ ကြဲသူကြဲသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေနာက္မဆုတ္ခဲ့ေပ။ အရင္းရွင္စနစ္ တိုက္ဖ်က္ေရး၊ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓာတ္ ျပင္းထန္ေသာ အလုပ္သမားမ်ားကို ျပည္သူလူထုက အားေပးကူညီၾကေလသည္။

ဤသို႔လွ်င္ ေရနံအလုပ္သမားမ်ားသည္ အရင္းရွင္တို႔၏ ဖိႏွိပ္ေသြးစုပ္မႈကို မခံႏိုင္၍ ခ်ီတက္လာၾကရာ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးမွ သခင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္း ေရနံအလုပ္သမား သပိတ္တပ္ႀကီးႏွင့္အတူ ပါဝင္ ဆင္ႏႊဲလာခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း ပါဝင္ဆင္ႏႊဲၾကသည္။ ဤတြင္ အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး ေရစီးေၾကာင္းထဲသို႔ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ သခင္မ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေပါင္းစည္းမိၾကေလေတာ့သည္။

သို႔ကလို သပိတ္အင္အားႀကီးမားလာေသာအခါ ၿဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ားက အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုဖမ္းဆီးေထာင္ခ်သည္။သခင္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ေက်ာင္းသားေခါင္း ေဆာင္မ်ားကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရး အင္အားစုႀကီးကို ၿဖိဳခြဲေလသည္။

လယ္သမားမ်ားကလည္း ရန္ကုန္သို႔ ခ်ီတက္လာၾကသည္။ နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ား၏  လုပ္ရပ္ကို တစ္ျပည္လံုးမခံမရပ္ျဖစ္လာၿပီး အလုပ္သမားသပိတ္ေတြ မ်ားျပားလာသည္။ ေက်ာင္းသားသပိတ္မ်ား ျမန္မာျပည္တစ္ဝန္းတြင္ ေပၚေပါက္လာသည္။ ထိုကာလသည္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဖိႏွိပ္မႈေတာ္လွန္ေရး အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲ အျပင္းထန္ဆံုးကာလ ျဖစ္လာေလသည္။

သပိတ္ သပိတ္ ….. ေမွာက္ေမွာက္၊

မီးတုတ္ မီးတုတ္ ….. ႐ႈိ႕႐ိႈ႕၊

သူပုန္ သူပုန္ ….. ထထ၊

သခင္မ်ိဳးေဟ့ ….. တို႔ဗမာ၊

ဓနရွင္ေတြ ….. ပ်က္စီးပါေစ၊

အေရးေတာ္ပံု ….. ေအာင္ပါေစ။

ဟူေသာ ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားသည္ တစ္ျပည္လံုးသို႔ ပဲ့တင္ထပ္ ႐ိုက္ခတ္သြားေလေတာ့သည္။

သို႔ကလို အရင္းရွင္ ကုမၸဏီ၏ ေသြးစုပ္ခံရမႈ ဆန္႔က်င္ေရးတိုက္ပြဲမွ အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရး ဆန္႔က်င္ေရးတိုက္ပြဲႀကီးသို႔ ကူးေျပာင္းသြားေစခဲ့ေသာ အေၾကာင္းအရင္းမွာ ဤသို႔တည္း။

ေခ်ာက္၊ ေရနံေခ်ာင္း၊ လမ္းရြာ၊ ေရနံခ်ပ္၊ တေယာ္ကုန္း၊ ပိုလာစသည့္ ေရနံေျမအလုပ္သမားမ်ားမွာ လူခ်င္းတူတူ၊ သူခ်င္းမွ်မွ် ေနရသူမ်ား မဟုတ္ေပ။ မေသ႐ံုေပး၊ မေသ႐ံုေကၽြးသည့္ ေရနံကုမၸဏီ၏ အျမတ္ထုတ္ေသြးစုပ္မႈကို အလူးအလဲခံၾကရသူမ်ား ျဖစ္ေလသည္။ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရးတို႔တြင္ အနိမ့္ဆံုးလူတန္းစားမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က အနိမ့္ဆံုးလခမွာ (၂ဝ)က်ပ္ေက်ာ္ ျဖစ္၍ အျမင့္ဆံုးလစာမွာ ဗုိလ္လြတ္ (၄၅)က်ပ္သာ ျဖစ္ေလသည္။

ဘီအိုစီအရင္းရွင္ကုမၸဏီသည္ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ခ်ဳပ္ စာရင္းအရ ေငြေပါင္း (၇)ကုေဋ (၅)သန္းခန္႔ သပိတ္ဝင္အိတ္ဝင္ ျမတ္စြန္းေလ၏။ ေသြးႏွင့္ေခၽြးႏွင့္ရင္းရသည့္ အလုပ္သမားမ်ားအတြက္ကား တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေငြငါးသန္းမွ်သာ လုပ္ခအျဖစ္ေပးရသည္။ အလုပ္သမားမ်ားကမူ ဘီအိုစီအတြက္ အျမတ္ေငြ (၇) ကုေဋရဖို႔လည္း လုပ္ရသည္။ လခေငြ (၅)သန္း ရဖို႔လည္း လုပ္ရသည္။ ထိုေငြအားလံုးထဲမွ အလုပ္သမားအတြက္ရသည့္ ေဝစုကို တြက္ရလွ်င္ (၁၆)ပံု (၁)ပံုသာ ျဖစ္သည္။ နာရီႏွင့္တြက္လွ်င္ အလုပ္သမားအဖို႔ တစ္ေန႔လွ်င္ အလုပ္ခ်ိန္ (၈)နာရီခြဲမွာ အလုပ္သမားမ်ားအေပၚ ကုပ္ေသြးစုပ္ အျမတ္ထုတ္ေနေသာ ကုမၸဏီအတြက္ အလုပ္လုပ္ေပးရေသာ အခ်ိန္ျဖစ္ေလသည္။

ေရနံေျမအလုပ္သမားမ်ားအဖို႔ ေသြးႏွင့္ေခၽြးႏွင့္ အသက္ႏွင့္ရင္းရသည္ကို ၾကည့္ပါဦး၊ ေရနံတြင္းစက္႐ံုအလုပ္သမားမ်ားမွာ အင္မတန္ ပူျပင္းလွသည့္ ေနပူရွိန္ေအာက္တြင္ အလုပ္လုပ္ၾကရသည္။ ေရနံေျမေဒသမွာ မိုးေခါင္ေရရွား ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕သည့္ ေဒသျဖစ္သည္။ ေရနံေျမအလုပ္သမားမ်ားမွာ ေတာင္ကုန္းေတာင္ခ်ိဳင့္မ်ားၾကားတြင္ ေနပူက်ဲက်ဲေအာက္၌ သံပိုက္လံုးမ်ား၊ သံထည္ပစၥည္းမ်ားထမ္း၍ အလုပ္လုပ္ၾကရသည္။ ေနပူဒဏ္၊ ေရနံေငြ႕႐ိုက္သည့္ဒဏ္၊ ေလးလံသည့္ဝန္ကို ထမ္းရသည့္ဒဏ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အလုပ္သမားမ်ား ခံစားခဲ့ရသည္။

ထိုမွ်မက ေရနံတြင္းအလုပ္သမားမ်ားကို လြင္တီးေခါင္သို႔ထြက္၍ အလုပ္မလုပ္ရေစကာမူ တြင္ခံု၊ ေဖာက္စက္ခံု၊ ပန္းပဲႏွင့္ သံရည္က်ိဳ၊ လက္သမားလုပ္ရသူမ်ားသည္ သြပ္မိုးသြပ္ကာ႐ံုႀကီး အတြင္း၌ ေနပူရွိန္ေၾကာင့္ ပူျပင္းသည့္ဒဏ္ကို ခံရ႐ံုသာမက ပန္းပဲဖိုမွ မီးအရွိန္ကိုလည္း ခံရသည္။ စက္တူမႀကီး ထိခိုက္မိ၍ ေျခက်ိဳး လက္ပဲ့ရသူမ်ား၊ တြင္ခံုစက္ထိ၍ လက္ျပတ္ခံရသူမ်ား၊ မ်က္စိထဲ သံစဝင္၍ မ်က္စိပ်က္ရသူမ်ားလည္း မနည္းလွေခ်။

ဓာတ္ဂေဟ၊ ခဲဂေဟ၊ ေလဂေဟဌာနမ်ား၌ အလုပ္လုပ္ရသူမွာလည္း အပူဓာတ္၊ အလင္းဓာတ္လြန္ေသာေၾကာင့္ အရြယ္မတိုင္မီ မ်က္စိပ်က္ရျခင္းမ်ားလည္းရွိသည္။ ေရနံ၊ ဖေယာင္းႏွင့္ အျခားေရနံမွ ထြက္ကုန္တို႔ကို ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် အလုပ္သမားမ်ား ထိခိုက္ကိုင္တြယ္ ေနၾကရသျဖင့္ အေရျပားေရာင္ေရာဂါ၊ အသားေရာင္ေရာဂါ၊ အသားတုိးေရာဂါမ်ား ဖိစီးခံရေသးသည္။ ေလေကာင္းေလသန္႔ကို လံုေလာက္စြာ မ႐ွဴ႐ႈိက္ရသျဖင့္ အဆုတ္ေရာဂါ ဖိစီးခံရသည္။

၁၉၃၈ခုႏွစ္ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာအရ ေရနံကုမၸဏီတြင္ အလုပ္လုပ္သူ အလုပ္သမားတစ္ဦးလွ်င္(၁ဝ)ေပပတ္လည္အခန္းကေလးတစ္ခန္းသာရသည္။ တန္းလ်ားႀကီး တစ္ခုတြင္ ထိုသို႔ (၁ဝ)ေပပတ္လည္ အခန္းကေလးမ်ား ဖြဲ႕၍ ေပးထားသည္။ ထိုအခန္းမွာလည္း တစ္ထပ္တန္းလ်ား၊ အခန္းကေလးသာျဖစ္ေလသည္။ ထိုတစ္ထပ္ခန္းကေလးတြင္ပင္ ဧည့္ခန္း၊ ထမင္းစားခန္း၊အိမ္ေထာင္ပစၥည္းထားခန္း၊အိပ္္ခန္းဟူ၍ ေရလဲသံုးကာ ငါးပိငါးခ်ဥ္သိပ္ေနရေသာ္လည္း ဥေရာပတိုက္သား မ်က္ႏွာျဖဴအရာရွိမ်ား အတြက္မူကား စတုရန္းေပေပါင္း (၁ဝဝဝ)ခန္႔က်ယ္သည့္ ႏွစ္ထပ္အိမ္ႀကီးႏွင့္ ဇိမ္က်က်ေနၾကရေလသည္။ ထိုသို႔ အိမ္ႀကီးအိမ္ေကာင္းႏွင့္ေနရသည့္ျပင္ ထမင္းခ်က္၊ စားပြဲထိုး၊ ေမာ္ေတာ္ကားေမာင္းသူ၊ ၿခံေစာင့္မ်ားလည္း ေပးထားေသးသည္။

နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်အရင္းရွင္ အစိုးရသည္ ဤသို႔ ဖိႏွိပ္ေသြးစုပ္ ခ်ယ္လွယ္ေနသည္ကို အားမရေသးဘဲ ၁၉၃၈ခုထဲတြင္ ဘီအိုစီကုမၸဏီသည္ ႏွစ္စဥ္ေပးေနက်ျဖစ္ေသာ ဘာသာေရး အလုပ္ပိတ္ရက္ (၁ဝ)ရက္ အစား (၇)ရက္သို႔ ေလွ်ာ့ခ်လိုက္သည္။ ကုမၸဏီ၏ အဆိုအရမူ ဘာသာေရးပိတ္ရက္ကို ေလွ်ာ့ခ်ေသာ္လည္း လုပ္ခမပ်က္ခြင့္ရက္ကို (၁ဝ)ရက္အထိ အလုပ္သမားမ်ား လိုသည့္အခါတြင္ ယူခြင့္ျပဳမည္ဟု ဆိုသည္။

သို႔ရာတြင္ ေရနံေျမအလုပ္သမားမ်ားသည္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ဘာသာေရးခြင့္ (၁ဝ)ရက္ႏွင့္ လစာမပ်က္ ခြင့္ရက္ (၂ဝ)ပင္ မရရွိသည္ တစ္ေၾကာင္း၊ အလုပ္သမားမ်ားမွာ ဘာသာေရးပိတ္ရက္ (၁၀)ရက္ကို မူလရရွိၿပီးသား အခြင့္အေရးျဖစ္ပါလ်က္ ယခုမူ မတရားေလွ်ာ့ခ်ခံရျခင္း ျဖစ္သည္တစ္ေၾကာင္း၊ ဤကဲ့သို႔ ဘာသာေရးရက္မ်ားကို အေၾကာင္းမဲ့ ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ျခင္းသည္ ဘာသာေရးအရ ဖိႏွိပ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ လူမ်ိဳးေပ်ာက္၊ ဘာသာေပ်ာက္ေအာင္ ဖန္တီးျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယူဆၾကသည္တစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္လုပ္သားထုအစည္းအေဝးက်င္းပ၍အျပင္းအထန္ ကန္႔ကြက္အေရး ဆိုခဲ့ၾကေလသည္။

ထို႔ျပင္ ဘီအိုစီကုမၸဏီ စာေရးစာခ်ီမ်ား ရရွိခံစားေနသည့္အတိုင္း တစ္ႏွစ္လွ်င္ ဘာသာေရးခြင့္ရက္ (၁ဝ)ရက္၊ လစာမပ်က္ခြင့္ရက္ (၂ဝ) စုစုေပါင္း (၃ဝ)ခြင့္ျပဳရန္ႏွင့္ အစိုးရ၊ ကုမၸဏီ၊ အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္ ပါဝင္ေသာအဖြဲ႕က အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ေတာင္းဆိုၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ဘီအိုစီကုမၸဏီက လိုက္ေလ်ာျခင္း မရွိခဲ့ေခ်။

ဤအေတာအတြင္း ေရနံေျမလုပ္သားထုက ဘီအိုစီကုမၸဏီသို႔ ေတာင္းဆိုခ်က္ (၁၂)ခ်က္ကို တင္သြင္း ေတာင္းဆိုၾကသည္။ မလိုက္ေလ်ာပါက ျပင္းထန္စြာ တိုက္ပြဲဝင္မည့္အေၾကာင္း ဆႏၵျပသည့္ အေနျဖင့္ စတိ သပိတ္ (၃)ရက္ ေမွာက္ၾကသည္။

ေတာင္းဆုိခ်က္ (၁၂)ခ်က္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္။

(၁) အလုပ္သမားတန္းလ်ား ေနအိမ္မ်ားကို ေနေလာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္။

(၂) အလုပ္သမားတန္းလ်ားမ်ားကို လွ်ပ္စစ္မီးမ်ား တပ္ဆင္ေပးရန္။

(၃) အလုပ္သမားတန္းလ်ားႏွင့္ ရပ္ကြက္မ်ား၌ ေသာက္သံုးေရ လံုေလာက္စြာေပးရန္။

(၄) အလုပ္သမား သားသမီးမ်ားကို အခမဲ့ပညာသင္ၾကားေပးရန္ႏွင့္ ေက်ာင္းမ်ားျပည့္စံုစြာ     ေဆာက္လုပ္ေပးရန္။

(၅) အလုပ္သမားမ်ား၏ ဇနီးသားမယားမ်ား၏ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကို ေဆး႐ံုဆရာဝန္က     ဂ႐ုစိုက္အခ်ိန္ျပည့္ ေစာင့္ေရွာက္ကုသေပးရန္ႏွင့္ ေဆး႐ံုတက္ခြင့္ေပးရန္။

(၆) အလုပ္သမားမ်ားအား လစာမပ်က္ ႏွစ္ပတ္လည္ ခြင့္ရက္မ်ား ေပးရန္။

(၇) အလုပ္ဌာနတိုင္း အလုပ္ခြင္တိုင္း၌ ေသာက္သံုးေရမ်ား လံုေလာက္ေအာင္ ထားေပးရန္၊     ထမင္းစားခန္းမ်ား ထားေပးရန္။

(၈) အလုပ္သမားမ်ား အပန္းေျဖႏိုင္ရန္ႏွင့္ ေပ်ာ္ပြဲ႐ႊင္ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ အလုပ္သမားရိပ္သာမ်ား ေဆာက္လုပ္ထားေပးရန္။

(၉) အလုပ္သမားမ်ား က်န္းမာေရးအေျခအေနအရ ေနထိုင္မေကာင္းသည့္အခါ ေဆး႐ံုတက္ေနစဥ္ လစာမပ်က္ ခြင့္ရက္ေပးရန္။

(၁ဝ) ခြင့္သြားေသာအလုပ္သမားေနရာတြင္ အလုပ္ခြင္ရွိ အလုပ္သမား တက္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးရန္ႏွင့္ ခြင့္ယူသြားေသာ အလုပ္သမား၏ လစာအဆင့္အတန္း (Acting Pay) အတိုင္းေပးရန္။

(၁၁) အလုပ္ခြင္တြင္ အလုပ္လုပ္ေနေသာ အလုပ္သမား ေသဆံုးသြားပါက သို႔မဟုတ္       အလုပ္မွ ႏုတ္ထြက္သြားပါက အျပင္လူမ်ား မခန္႔ထားဘဲ အလုပ္ခြင္တြင္းမွ       အလုပ္သမားမ်ားကို လုပ္သက္ အရည္အခ်င္းအလိုက္ ခန္႔ထားေပးရန္။

(၁၂) အစည္းအ႐ံုးဝင္ အလုပ္သမားမ်ားကို မတရားႏွိပ္စက္ညႇင္းပန္းျခင္း၊ ဖိႏွိပ္ျခင္းမျပဳလုပ္ရန္တို႔ ျဖစ္သည္။

အထက္ပါ ေတာင္းဆိုခ်က္ (၁၂)ခ်က္အနက္ ဘီအိုစီကုမၸဏီက (၃)ခ်က္သာ လိုက္ေလ်ာၿပီး က်န္အခ်က္မ်ားကို မလိုက္ေလ်ာခဲ့ေခ်။ သို႔ျဖင့္ ၁၉၃၈ခု၊ ဇန္နဝါရီလ (၈)ရက္ (စေနေန႔)တြင္ စတင္၍ ေခ်ာက္ေရနံေျမသပိတ္ႀကီးေမွာက္ေလသည္။ ဤသပိတ္ကား ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးသမိုင္းတြင္ ေမ့ေပ်ာက္၍ မရသည့္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈႀကီး ျဖစ္ေလသည္။ ဤသပိတ္မွာ အႏွစ္ႏွစ္အလလက ဖိႏွိပ္ညႇင္းပန္းမႈမ်ားေၾကာင့္ အံုၾကြေပါက္ကြဲလာေသာ သပိတ္ႀကီး ျဖစ္သည္။ သပိတ္သည္ (၁၁)လမွ်သာ ၾကာသည့္တိုင္ ေျပလည္မႈ မရခဲ့ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ သပိတ္ေမွာက္ေရနံလုပ္သားထုက ရန္ကုန္အေရာက္ ေျခက်င္ခ်ီတက္၍ အေရးဆိုသည့္နည္းျဖင့္ ဆက္လက္ တိုက္ပြဲဝင္ရန္ ဆံုးျဖတ္ၾကၿပီး ၁၉၃၈ခု၊ ႏိုဝင္ဘာ (၃ဝ)ရက္ေန႔တြင္ ေခ်ာက္ၿမိဳ႕မွ ေရနံလုပ္သားတပ္ႀကီး စတင္ခ်ီတက္သည္။ အာဠာဝက သခင္ဖိုးလွႀကီး ဦးေဆာင္ေသာ အလုပ္သမား ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ သခင္မ်ားက ဦးေဆာင္ကာ ခ်ီတက္ၾကရာ ၁၉၃၈ခု၊ ဒီဇင္ဘာလ (၄)ရက္ေန႔တြင္ မေကြးၿမိဳ႕သို႔ေရာက္သည္။ ေခ်ာက္မွ စထြက္စဥ္ ေရနံတပ္သား တစ္ေထာင္ေက်ာ္မွ်သာ ရွိေသာ္လည္း မေကြးသို႔ေရာက္ေသာအခါ ေရနံတပ္သားေပါင္း (၁၅ဝဝ)ခန္႔အထိ တိုးလာသည္။ ေရနံလုပ္သားတပ္ႀကီး မေကြးတြင္ တပ္စခန္းခ်ေနစဥ္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးမွ သခင္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား မေကြးသို႔ေရာက္လာၿပီး အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ တရားပြဲမ်ား က်င္းပၾကသည္။ ေရနံတပ္ႀကီး ရန္ကုန္အေရာက္ ေအာင္ျမင္စြာ ဆက္လက္ခ်ီတက္ႏိုင္ေရးအတြက္ လံုးပမ္းၾကသည္။ အစိုးရဘက္မွလည္း ေရနံတပ္ႀကီး ရန္ကုန္သို႔ ဆက္လက္ခ်ီမတက္ႏိုင္ရန္ ေအာက္ပါနည္းမ်ားျဖင့္ ႀကိဳးစားၾကသည္။ အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ သခင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ဥပေဒျဖင့္ တားျမစ္ျခင္း၊ ပုလိပ္တပ္ဖြဲ႕ျဖင့္ ဟန္႔တားျခင္း၊ ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာဆိုျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ အစိုးရက အမ်ိဳးမ်ိဳး ဟန္႔တားဖိႏွိပ္သည့္ၾကားမွပင္ ၁၉၃၈ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ (၁၂)ရက္ေန႔တြင္ ေရနံတပ္ႀကီးသည္ မေကြးၿမိဳ႕မွ ရန္ကုန္သို႔ ဆက္လက္ခ်ီတက္ခဲ့ၾကသည္။

ေရနံတပ္ႀကီး မေကြးမွခ်ီတက္လာရာ ၁၉၃၈ခု၊ ဒီဇင္ဘာလ (၂ဝ)ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္သည္။ ေရနံတပ္ႀကီး ျပည္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္သည့္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္၌ တတိယ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား သပိတ္ျဖစ္ပြားသည္။ မေကြးၿမိဳ႕ေရာက္ ေရနံတပ္ႀကီးကို တရားေဟာသည့္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ေသာ ကိုဗဟိန္းႏွင့္ ကိုဗေဆြတို႔ မေကြးတြင္ အဖမ္းခံရၿပီး ေထာင္ႏွစ္ႏွစ္အျပစ္ေပးခံရသည္ကို မေက်နပ္၍ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားက ဦးေဆာင္ကာ ရန္ကုန္ရွိေက်ာင္းသားမ်ားကအတြင္းဝန္မ်ား႐ံုးႀကီးကို ဝိုင္းၾကသည္။ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားထုက မေကြးတြင္အဖမ္းခံရေသာေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားအျမန္လႊတ္ေပးေရး၊ ေရနံသပိတ္၏ေတာင္း ဆိုခ်က္မ်ားလိုက္ေလ်ာေရး၊ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္သည့္ဥပေဒမ်ားရုပ္သိမ္းေရးတို႔ကို ေတာင္းဆိုဆႏၵျပ ၾကသည္။ ယင္းေက်ာင္းသားသပိတ္ကို နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရက ရက္စက္စြာ နံပါတ္တုတ္မ်ားျဖင့္႐ိုက္၊ ျမင္းႏွင့္တိုက္၍ လူစုခဲြသျဖင့္ ေက်ာင္းသားအခ်ိဳ႕ ဒဏ္ရာရၿပီး ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္ေက်ာင္းသား ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္က်ဆံုးခဲ့ရသည္။ထိုအခါတစ္ႏိုင္ငံလံုးရွိေက်ာင္းသားမ်ားကပါ သပိတ္ေမွာက္ေသာ ေၾကာင့္ အေထြေထြေက်ာင္းသားသပိတ္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

ေရနံတပ္ႀကီးက ရန္ကုန္သို႔ ခ်ီတက္ေနစဥ္ ရန္ကုန္၌ ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ေမွာက္ေနစဥ္ အတြင္းမွာပင္ ပဲခူး၊ ျဖဴး၊ လွည္းကူး၊ ေဝါ၊ သထံု၊ သနပ္ပင္၊ သာယာဝတီ၊ အင္းစိန္တို႔မွ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားကလည္း ယင္းၿမိဳ႕တို႔၏ နစ္နာခ်က္မ်ား တင္ျပရန္ႏွင့္ ေရနံလုပ္သားတို႔၏ သပိတ္ကိုကူရန္ ရန္ကုန္သို႔ ခ်ီတက္လာၾကသည္။ ေခ်ာက္မွခ်ီတက္လာေသာ ေရနံတပ္ႏွင့္ ေတာင္သူလယ္သမားတပ္တို႔သည္ ၁၉၃၉ခု၊ ဇန္နဝါရီလ (၈)ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္သို႔ တစ္ေန႔တည္းအတူ ဝင္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ေရနံတပ္ႀကီးသည္ ေခ်ာက္မွ ရန္ကုန္အထိ မိုင္ (၄၀၀)ေက်ာ္ ခရီးကို ရက္ေပါင္း (၄၀)ျဖင့္ ခ်ီတက္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ အလုပ္သမား၊ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား ရန္ကုန္ေ႐ႊတိဂံုေစတီေတာ္ႀကီး၌ ေပါင္းစံုမိၾကၿပီး လူထုအစည္းအေဝးပြဲမ်ား က်င္းပၾကသည္။ အလုပ္သမားအေရးမွစခဲ့ေသာ ဤအေရးေတာ္ပံုသည္ တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ ေတာင္သူလယ္သမား၊ ေက်ာင္းသားႏွင့္ ျပည္သူလူထုပါ ပါဝင္လာၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးအထိ က်ယ္ျပန္႔လာသည္။ အေရးေတာ္ပံုအတြင္းမွာပင္ ‘ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေတာင္သူလယ္သမား အစည္းအ႐ံုး’ ႏွင့္ ‘ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမား အစည္းအ႐ံုး’ တို႔ကိုလည္း ေအာင္ျမင္စြာ ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးကို လူတန္းစားအေျခခံျဖင့္ စည္း႐ံုးလႈပ္ရွားလာသည္ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။

ရန္ကုန္ေ႐ႊတိဂံုေစတီေတာ္တြင္ လူထုအစည္းအေဝးပြဲမ်ား က်င္းပေနစဥ္မွာပင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေပၚရွိ စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုမ်ား စတင္ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးရွိ စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုမ်ားမွ အလုပ္သမားမ်ား၏ အေထြေထြသပိတ္မ်ား ဆက္တိုက္ေပၚေပါက္လာသည္။ မႏၱေလးတြင္လည္း ေက်ာင္းသားႏွင့္ ရဟန္းရွင္လူ အတူလက္တြဲ၍ သပိတ္တိုက္ပြဲမ်ား ဆင္ႏႊဲၾကသည္။ မႏၱေလးသပိတ္တြင္ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရ၏ ရက္စက္မႈေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ရဟန္းရွင္လူ အာဇာနည္ (၁၇)ဦး က်ဆံုးခဲ့ရသည္။ ထိုအခါ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္းလံုးတြင္ လူတန္းစားေပါင္းစံု ပါဝင္သည့္ သပိတ္မ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။

ဤသို႔ျဖင့္ ၁၃ဝဝ ျပည့္ႏွစ္ အေရးေတာ္ပံုႀကီးဟူ၍ သမိုင္းတြင္ခဲ့ေလသည္။ အေရးေတာ္ပံု၏ လတ္တေလာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမွာ ေဒါက္တာဘေမာ္၏ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရ ျပဳတ္က်သြားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အလုပ္သမားႏွင့္ ေတာင္သူလယ္သမားတို႔၏ နစ္နာခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ဘီအိုစီ ကုမၸဏီႏွင့္ အစိုးရတို႔လိုက္ေလ်ာခဲ့ရေလသည္။ အေရးေတာ္ပံုႀကီးေက်းဇူးေၾကာင့္ ေရနံလုပ္သားမ်ား၏ လုပ္အားခတိုးလာျခင္း၊တန္းလ်ားမ်ားေကာင္းမြန္လာျခင္း၊လယ္သီးစားဥေပေဒမ်ား ျပင္ဆင္ေပးျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အေရးေတာ္ပံုႀကီးေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လံုး ႏိုင္ငံေရးအသိ ႏိုးၾကားလာမႈႏွင့္ စည္းလံုးမႈ ရရွိလာခဲ့သည္။ ဤအမ်ိဳးသားစည္းလံုးညီညြတ္မႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားမႈက လြတ္လပ္ေရးအတြက္ မ်ားစြာ အေထာက္အကူျပဳခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၃၀၀ ျပည့္ႏွစ္ အေရးေတာ္ပံုႀကီးသည္ အလုပ္သမားလႈပ္ရွားမႈႏွင့္ အရင္းရွင္နယ္ခ်ဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆန္႔က်င္ခဲ့သည့္ လူထုအံုၾကြမႈအျဖစ္ ထင္ရွားလာကာ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး၏ ထင္ရွားေသာ သေကၤတတစ္ခုလည္းျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ယခုလာမည့္ ၂ဝ၁၄ခုႏွစ္ဇန္နဝါရီလ၈ရက္ေန ့သည္၁၃ဝဝ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုၾကီး၏၇၅ႏွစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ႏိုင္ငံေရးအႏွစ္သာရအျပည့္အဝျဖင့္ က်င္းပရန္ႏိုင္ ပါတီမ်ား၊ႏိုင္ငံေရးအဖဲြ ့အစည္းမ်ားကျပင္ဆင္လ်က္္ရိွေပသည္။

—————————-