ဇြန္ ၂၄၊ ၂၀၁၂
ဒီတပတ္ မ်က္ေမွာက္ေရးရာသံုးသပ္ခ်က္ အစီအစဥ္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ႔ အၾကမ္းဖက္ အဓိကရုဏ္း ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ႔ သတင္းမီဒီယာေတြရဲ ႔ တင္ျပထုတ္လႊင္႔ႏုိင္မႈ အေျခအေနေတြကို သတင္းစာ ဆရာႀကီးဦးဝင္းတင္၊ ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္ အတိုင္ပင္ခံ ဦးဝံသ တို႔နဲ႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာ ေဆြးေႏြးသုံးသပ္ထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ပထဦးဆံုး အခုျမန္မာႏုိင္ငံမွာျဖစ္ေနတ႔ဲ အဓိကရုဏ္းေတြ အစတုန္းက ရာဇဝတ္မႈလို႔ စခဲ႔တယ္လို႔ လတ္တေလာအေၾကာင္းရင္းအားျဖင္႔လို႔ ဆိုႏုိင္ေပမယ္႔ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ႔ လႈမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးေတြ ပေယာဂေတြ အမ်ားႀကီး ပါလာတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္ဆရာ။ ဒီအခ်ိန္မွာ မီဒီယာသမားေတြ ေရးရ သားရတာလည္းပဲ အေတာ္ေလး ေဘးက်ပ္နံက်ပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ဖက္ ကြဲေနတဲ႔ႀကားထဲမွာ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေရးတဲ႔သူဟာ ႏွစ္ဖက္လုံးရဲ ႔ ေဝဖန္ပုတ္ခတ္မႈေတြ၊ ေျပာဆိုမႈေတြ အမ်ားႀကီးခံရပါတယ္ဆရာ။ ပထမဦးဆုံး ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ႔ မီဒီယာသမားေတြရဲ ႔ အၾကပ္အတည္းကို ဆရာတို႔ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ ဆရာဦးဝင္းတင ္စေျပာပါ။ မီဒီယာသမားေတြဟာ ဘယ္လိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႔႔ ဒီကိစၥမွာ ရပ္တည္သင့္ပါသလဲ၊ ဘယ္လိုေရးသားသင္႔ပါသလဲ။
ဦးဝင္းတင္ ။ ။ ႏွစ္ဖက္မွ်ျပီးေတာ႔ေရးၾကေတာ႔ ႏွစ္ဖက္စလုံးရဲ ႔ တိုက္ခိုက္မႈခံရတယ္ဆိုတဲ႔ဟာေတြကေတာ့ ဒါ ထုံးစံပဲေလ။ ၾကားကေနရပ္တဲ႔ဟာကေတာ့ ရွိရမွာကိုး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ၾကားမေနလို႔လည္း မျဖစ္တဲ့ကိစၥမ်ိဳးေတြ ပါတာေပါ႔ဗ်ာ။ က်ေနာ့္ သေဘာကေတာ့ က်ေနာ္အျမဲတမ္း ေျပာေလ႔ရွိတာကေတာ့ မွန္တ႔ဲဖက္ကရပ္၊ မွားတဲ႔ဖက္ကို တိုက္။ သို႔ေသာ္ တခ်ိဳ ႔လိုကိစၥမ်ိဳးေတြ အခါၾကေတာ့ ဥပမာ အခုလို ဘာသာေရးေတြလို ျဖစ္ေနတဲ႔ကိစၥမ်ိဳး၊ လူမႈေရးျဖစ္ေနတဲ့အခါမ်ိဳး၊ ဆိုတဲ႔အခါမ်ိဳးက်ေတာ့ ၾကားေနတဲ႔ပံုစံႏွင့္ပဲ ရပ္တည္ရမွာပဲလို႔ က်ေနာ္ ယူဆပါတယ္။ အဲဒီေတာ႔ သတင္းစာ အခုဂ်ာနယ္ မီဒီယာသမားေတြကလည္း က်ေနာ္ထင္တယ္ အခုၾကားေနႏုိင္ေအာင္ေတာ့ ႀကိဳးစားေနတယ္လို႔ထင္တယ္။ အဲဒါေႀကာင့္ပဲ ႏွစ္ဖက္စလံုးရဲဲ ႔ ဆန္႔က်င္တုန္႔ျပန္မႈေတြေပါ့၊ သို႔မဟုတ္လည္း ေဝဖန္ပုတ္ခတ္မႈေတြ၊ သို႔မဟုတ္လည္း စြပ္စြဲေျပာဆိုမႈေတြကို ေတြ႔ေနရတယ္လို႔ က်ေနာ္ အဲဲ႔ဒီလိုပဲ ေျပာလို႔ရတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာဦးဝံသအေနနဲ႔ ဘယ္လိုျမင္ဘာလဲခင္မ်ား။
ေမာင္ဝံသ ။ ။ အထူးသျဖင္႔ေတာ့ ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြေပါ႔ဗ်ာ။ ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြရဲ ႔ အခတ္အခဲက ဒီျဖစ္ေနတဲ့ ကာယံကံရွင္ႏွစ္ဖက္ရဲ ႔ အျမင္တင္မကဘဲနဲ႔ အစိုးရရဲ ႔ အျမင္နဲ႔ပါ က်ေနာ္တို႔ ရင္ဆိုင္ရတယ္။ အစိုးရက ဘာမွမၾကာေသးဘူး မီဒီယာသမားေတြကို ေခၚျပီးေတာ႔ သတိေပးတာေတြ၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ ဒီေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္တို႔၊ ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္တို႔ အက်ခံရႏုိင္တယ္ ဆိုျပီးေတာ့ အလားအလာေတြ ေျပာျပတာေတြ၊ အဲဒါမ်ိဳးေတြ ႀကံဳရတယ္။တကယ္ကေတာ့ ျပည္တြင္း သတင္း မီဒီယာေတြေကာ ျပည္ပက မီဒီယာေတြေကာ အဓိကတာဝန္ကေေတာ႔ သတင္းျဖန္႔မယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ အဲ႔သတင္းကို ရေအာင္ယူမယ္၊ ျမန္ႏုိင္သမွ် ျမန္ေအာင္ယူမယ္၊ မွန္ေအာင္စီစစ္မယ္၊ ျပီးလို႔ရွိရင္ သိခ်င္ေနတဲ႔ ျပည္သူလူထုကုိ ျပန္ၿပီးေတာ့ျဖန္႔ျဖဴးေပးတယ္။ ဒါပဲ။
သတင္းအပိုင္းမွာ က်ေနာ္တို႔က ဒီအတိုင္းပဲ သတင္း အရွိအတိုင္းပဲ ေျပာတယ္။ ျပီးေတာ႔မွ ေဝဖန္ခ်က္တို႔၊ ေဆာင္းပါးတို႔က ဒါ ေနာက္မွ လိုက္လာမွာေပါ႔ဗ်ာ။ ဒီအေပၚမွာ ျဖစ္ရပ္ကို သံုးသပ္တဲ႔ဥစၥာ။ အခုေလာေလာဆယ္က က်ေနာ္တို႔က သတင္းေဖာ္ျပမႈနဲ႔ ပတ္သက္တာကိုပဲ က်ေနာ္တို႔ မွာ အခက္အခဲေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ စာေပစိစစ္ေရးကို က်ေနာ္တို႔ တင္ျပျပီးေတာ႔မွ ခြင္႔ျပဳတဲ႔သတင္းေတြ၊ သတင္းဓာတ္ပံုေတြ က်ေနာ္တို႔က ေဖာ္ျပရတယ္။ အဲဒီအဆင္႔မွာပဲ ရွိေနေသးရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ အထူးသျဖင္႔ အခုလုိ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး နဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ျဖစ္ေနတ့ဲ အဓိကရုဏ္းေတြ၊ ပဋိပကၡေတြ၊ ဒါေတြကို ေဖာ္ျပတဲ့ အခါမွာ က်ေနာ္တို႔မွာလည္း ကိုယ္႔မူေတြ၊ ကိုယ္႔ရပ္တည္ခ်က္ေတြ၊ ခံယူခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ရွိေတာ့ အခုနက ဆရာဦးဝင္းတင္ အမိန္႔ရွိသလိုေပါ႔ဗ်ာ၊ က်ေနာ္တို႔က ၾကားေနဖို႔၊ ဓမၼဓိ႒ာန္က်တယ့္ သတင္းေတြ ေဖာ္ျပဖို႔ ဆိိုတဲ့ ဒီအေျခခံအားျဖင္႔ အဲ႔ဒီခံယူခ်က္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ လုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ႔ဒီထက္ ပိုအေရးႀကီးတာကေတာ့ အျဖစ္မွန္တိုင္းကို က်ေနာ္တို႔မွာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တာေတြ၊ ေသြးထြက္သံယိုျဖစ္တာေတြ၊ စိတ္မခ်မ္းမေျမ့ျဖစ္တာေတြ၊ အျမင္မေတာ္ျဖစ္တာေတြ၊ ဒါေတြကို မေဖာ္ျပသင့္ဘူး၊ ဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔က ထိန္းသိမ္းရမယ္။ ဒါေတြကို တက္ႏုိင္သမွ် က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ ကိုယ္႔ဘာကို ျပန္စိစစ္ရမယ္။
ဒီက်င္႔ဝတ္ကို က်ေနာ္တို႔ လိုက္နာပါတယ္။ အဲ႔ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ခံယူတာကေတာ႔ ျပည္သူလူထုကိုကေတာ့ သတင္းဆိုတာ သိခ်င္တာဘဲဗ်၊ သူတို႔သိခ်င္ေနတာကေတာ႔ အကုန္လံုးကို ဒါျဖစ္ေနတဲ႔ အေျခအေနေတြကို သိခ်င္တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔က အခုအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ လူေတြ သိခ်င္တိုင္းကို က်ေနာ္တို႔ ရတုိင္းလည္း က်ေနာ္တို႔ ေဖာ္ျပလို႔ သင့္မသင့္ကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္စဥ္စားပါတယ္။ ျပန္စဥ္စားျပီးေတာ့ လူေတြ သိသင့္သိထိုက္တယ္။ သူတို႔ တကယ္တမ္း သိဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ႔ ဥစၥာေတြကို က်ေနာ္တို႔က ထပ္ျပီးေတာ့ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနေပၚမွာ ခံယူတဲ့ ခံယူခ်က္နဲ႔ပဲ ေဖာ္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာပဲ က်ေနာ္တို႔ အခက္အခဲကေတာ့ အခုနက က်ေနာ္တို႔ တင္ျပသလိုေပါ႔၊ ေဘးက်ပ္နံက်ပ္ ျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ အေကာင္းေျပာ မခံရဘူးေပါ႔။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူလူထုကေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေပၚမွာ နားလည္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာဦးဝင္းတင္ ခင္ဗ်ာ၊ အဲ႔ဒီေတာ့ အခုလိုအခါမ်ိဳးမွာ မီဒီယာေတြလည္း အက်ပ္တည္းေတြ႔ေနရတယ္။ ႏွစ္ဖက္လံုးရဲ ႔ ေဝဖန္မႈ၊ တိုက္ခိုက္မႈေတြခံေနရတဲ့ အခ်ိန္မွာ အစိုးရက အခုနက ဆရာ ဦးဝံသ ေျပာသလုိ သတိေပး၊ ျခိမ္းေျခာက္တာ၊ ေဘာင္ကန္႔သတ္ေပးတာေတြဟာ မီဒီယာေတြရဲ ႔ အမွန္ေဖာ္ျပမႈအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါသလား။ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစပါသလား ဆရာ။
ဦးဝင္းတင္ ။ ။ အဟန္႔အတား ျဖစ္တာေပါ႔ဗ်ာ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ႔ ဒီလိုလုပ္လို႔ကေတာ့ ဒီနည္းနဲ႔ ဥပမာဆိုေတာ့ တားဆီးျခင္း။ သို႔မဟုတ္ရင္လည္း ပဲ့ျပင္ျခင္း၊ ဆုံးမျခင္း။ မီဒီယာေတြကို ဒီလို ဆံုးမတယ္၊ ဒီလို ပဲ့ျပင္တယ္။ ဒီလို ထိန္းကြပ္တယ္ ဆိုတာမ်ိဳး လုပ္လို႔ကေတာ့ မထိေရာက္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ကထင္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သတင္းေတြက ျဖစ္ေနတာကိုး။ အဲ႔ဒီသတင္းေတြကို က်ေနာ္တို႔က သတင္းစာေတြက ခ်ိန္ခ်ိန္ဆဆ လုပ္ျခင္းေပၚမွာသာ ကိုယ္႔ဘာသာ ဆုံးျဖတ္ျပီးေတာ႔ ခ်ိန္ဆမႈေပၚမွာ သြားတည္မယ္။ အစိုးရအႀကိဳက္လိုက္လို႔၊ သို႔မဟုတ္လည္း အစိုးရ ပူပန္မႈအတိုင္း လုိက္လို႔ အစိုးရ ေသာကေရာက္ေနတာတို႔ ဆိုတာမ်ိဳးေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က လိုက္ျပီးေတာ႔ ခ်င္႔တြက္လို႔ မရဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ ခံစားေနရမယ္႔၊ ႀကံဳေတြ႔ေနရမယ္႔ ဒုကၡေတြက ျပည္သူလူထုရဲ ႔ ေရွ့ေမွာက္ကိုေရာက္ေနျပီ။ ျပည္သူတို႔ေခါင္းေပၚေရာက္ေနတ႔ဲအခါမွာ က်ေနာ္တို႔က ေျပာသင္႔ေျပာထိုက္တာေတြ ေျပာမယ္။ ျဖစ္ေနတာေတြကို ဒီလိုရွင္းျပမယ္၊ အဲဲ႔ဒီအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ သုံးသပ္ခ်က္ေတြလည္း ပါမယ္လို႔ က်ေနာ္က ျမင္ပါတယ္။ အဲဲ႔ဒီေတာ့ သတင္းစာေတြက က်ေနာ္ထင္တယ္ မီဒီယာေတြက လုပ္ရမယ္႔ကိစၥက ဘာပါလာမလဲ ဆိုရင္ မွန္ကန္တဲ့သတင္းေတြ ရေအာင္ယူမယ္၊ မွန္ကန္တဲ့သတင္းေတြကို က်ေနာ္တို႔ စီစစ္ျပီးေတာ့ ကိုယ္႔ရဲ ႔ဆႏၵေတြ၊ သေဘာ ဆႏၵေတြ၊ ကိုယ့္ရဲ ႔အယူအဆေတြကို တက္ႏုိင္သမွ် ထိန္းကြပ္ထားျပီးေတာ့ မွန္ကန္တဲ႔အတိုင္းကို သုံးသပ္ျပီးေတာ့ တင္ျပမယ္ဆိုရင္ ဒါ သတင္းစာေတြဘက္က လုပ္ႏုိင္တာ။
အဲ႔ဒါနဲ႔အတူ စာနယ္ဇင္းေတြက ဘာလုပ္ဖို႔ လိုမလဲ ဆိုေတာ့ ဒီသေဘာထားေတြကိုလည္း ေရးဖို႔လိုလိမ္႔မယ္လို႔ ထင္တယ္။ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ေတြလည္း ေျပာရမွာဘဲလို႔ ထင္တယ္။ အဲဲ႔ဒါသာလွ်င္ ျပည္သူလူထုက အကဲျဖတ္ႏုိင္မယ္၊ သုံးသပ္ႏုိင္မယ္။ သတင္းေပၚမွာတည္ျပီးေတာ့ ေကာင္းတဲ့ဖက္ လိုက္တယ္တို႔၊ မေကာင္းတဲ႔ဖက္ လုိက္တယ္ဆိုတာမ်ိဳး ေျပာရတာ ခက္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားရွိတယ့္ အခါၾကေတာ႔၊ စာနယ္ဇင္းေတြကိုယ္တိုင္ မိမိတို႔သေဘာထား၊ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြကို အခါအားေလွ်ာ္စြာ ဒီလိုအခါမ်ိဳး အေျခအေနမွာ ခပ္မ်ားမ်ားေလ ေဖာ္ျပသင္႔တယ္၊ ေရးသင့္တယ္။ အဲဒီလို လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ျပည္သူလူထုက မွန္ကန္တဲ႔ဖက္ကို ဆုံးျဖတ္ႏုိင္မယ္၊ ၾကားထဲမွာ ဥပမာ ဆူးၾကားက ဘူးသီးသလို ျဖစ္ေနတဲ့ ျပည္သူလူထုေတြ အဖို႔လည္း ၾကားထဲကေနျပီးေတာ႔ ဘယ္လို ဆုံးျဖတ္ရမလဲဆိုတာ သိလိမ္႔မယ္လို႔ က်ေနာ္က ျမင္တယ္။ အဲ႔ဒါတခု။
ေနာက္တခုက အားေပးရမွာက ဘာလဲ ဆိုေတာ့ ႏွစ္ဖက္စလံုး လူေတြၾကားထဲမွာ၊ ျပည္သူလူထုၾကားထဲမွာ ဘာသာေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈေရး စတဲ႔ အစုအဖြဲ႔ေတြၾကားထဲမွာ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားေတြကို က်ေနာ္ထင္တယ္ မ်ားမ်ားဖန္တီးေပးဖို႔ လိုလိမ္႔မယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ႔ထင္တယ္ဗ်ာ႔။ ဆိုပါေတာ႔ဗ်ာ ဥပမာ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေတြရွိသလို၊ မြတ္စလင္ သူတို႔လည္း အစၥလာမ္ ဖက္က ရဟန္းဘုန္းႀကီးဘာေတြ ရွိလိမ္႔မယ္။ အဲ႔ဒီ အစုအဖြဲ႔ေတြျခင္း ဆက္သြယ္ျပီးေတာ႔ ပူေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္တဲ႔ အေနအထားေတြ ကို က်ေနာ္ ထင္တယ္ မီဒီယာေတြကေနျပီးေတာ႔ ဆက္စပ္ေပးရလိမ္႔လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ေနာက္တခုက အလားတူပဲ ဒီ လူမႈေရးကိစၥေတြ၊ သို႔မဟုတ္လို႔ရိွရင္လည္း စီပြားေရးကိစၥေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈကိစၥေတြ မွာ ဆိုလို႔ရိွရင္လည္း သူ႔ဥစၥာနဲ႔သူ ဗမာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ရခိုင္ဘဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘဂၤါလီပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကျပားပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မြစ္စလင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါေတြၾကားထဲမွာ သူတို႔ အစုအဖြဲ႔ရုံးေတြရွိၾကတယ္။ ဒီအစုအဖြဲ႔ခ်င္းေတြကို ဆက္စပ္ ေပါင္းစည္းႏုိင္ေအာင္လုပ္ျပီးေတာ့ အဲ႔ဒီလူေတြဟာ မိမိတို႔ရဲ ႔ ျပည္သူ႔ေတြ၊ မိမိတို႔ရဲ ႔လူထုေတြကို မွန္တ့ဲဖက္ကို ဆြဲေခၚဖို႔၊ သူတို႔လည္း အမွားေတြဆက္ျပီး မလုပ္ႏုိင္ေအာင္ ဟန္႔တားဖို႔၊ တားဆီးဖို႔။ ေနာက္တခုက အဲ႔ဒါေတြကေနတဆင္႔ သူတို႔ ဒုကၡသုကၡေရာက္ျခင္းေတြကို ကူညီဖို႔၊ ကယ္ဆယ္ဖို႔၊ ေဆာင္မဖို႔၊ ေစာင္႔ေရွာက္ဖို႔ ဆိုတာေတြကို ဆက္လုပ္သြားရမယ္ လို႔ က်ေနာ္က အဲ႔လိုပဲ ထင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ႔။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တခု မီဒီယာမွာ အခု တရားဝင္ သူ႔မူနဲ႔ စည္းကမ္းနဲ႔ လုပ္တဲ႔ မီဒီယာအျပင္၊ လူေတြက Facebook မွာ တင္ၾကတာေတြ သူတို႔ ဒီ Online မွာ ပို႔လိုက္ႀကတာေတြက၊ သူတို႔ထင္သလို သူတို႔ဆႏၵဇြဲနဲ႔ တင္လိုက္တဲ႔ဟာေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္ အခုဒီကိစၥမွာလည္း မေဖာ္ျပသင္႔တဲ႔ ပံုေတြကို၊ ၾကမ္းႀကဳတ္တဲ႔ပံုေတြကို ေဖာ္ျပတာဟာ အဲဒီလို တာဝန္မဲ႔ ေရးသားခ်က္ေတြက တင္ျပတယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ သူတို႔ကိုေကာ ဘယ္လို ထိ္န္းကြပ္ႏုိင္မလဲ ဆရာ၊ သူတို႔ရဲ ႔ ဩဇာလည္း ေတာ္ေတာ္ႀကီးေနတယ္ ထင္ပါတယ္၊ ဒီကိစၥမွာ ဆရာဦးဝံသ အရင္ေဆြးေႏြးပါ။
ေမာင္ဝံသ ။ ။က်ေနာ္ကေတာ႔ ထိန္းကြပ္တယ္ ဆိုတဲ့ အသံၾကားရင္ လန္႔လန္႔သြားတယ္။ က်ေနာ္တို႔က အဲဒီလို ဘယ္လို ထိန္းကြပ္မလဲဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က နည္းနည္းေလးေပါ့ဗ်ာ။ ထိန္းကြပ္ဖို႔ လိုၿပီလို႔ ေျပာလိုက္ရင္ပဲ အဲ႔ဒီ အခုနက သီးျခား ကင္းလႊတ္ေနတဲ႔ Facebook ေတြ၊ Internet စာမ်က္ႏွာေတြမွာ က်ေနာ္ထင္တယ္ အႏၱရာယ္က ျဖစ္လာေတာ႔မယ္။ အဲ႔ဒီေတာ့ က်ေနာ္ကေတာ့ အဲ႔ဒါဟာကို တက္ႏုိင္သမွ် စည္းရုံးေရးနည္းနဲ႔ေပါ႔ဗ်ာ၊ အခု က်ေနာ္တို႔ဆိုလည္း ႀကံဳတ႔ဲလူေတြေပါ႔ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔ Facebook ေပၚမွာေျပာေနတာဘဲ။ တက္ႏုိင္သမွ် ေတာ႔ Facebook က လြတ္လပ္တယ္၊ ေရးခ်င္တာေရးလို႔ရတယ္၊ ကိုယ္႔ဆႏၵကို ေဖာ္ထုတ္လို႔ ရတယ္။ သို႔ေသာ္ ကိုယ္႔ကိုကိုယ္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈနဲ႔၊ ကိုယ္ကိုကိုယ္ျပန္ျပီးေတာ့ ေဝဖန္ေရးေပါ႔ဗ်ာ ေနာက္ျပီး အခ်င္းခ်င္းလည္း ျပန္ျပီး ေဝဖန္ေရးနဲ႔ ထိန္းသိမ္းႀကသင့္တယ္လို႔ အဲ႔လိုေတာ႔ က်ေနာ္တို႔ ခံယူတယ္ဗ်ာ။
ေနာက္ျပီးေတာ့ တိုင္းသူျပည္သားေတြကေနျပီးေတာ႔ ဂ်ာနယ္ေတြမွာ၊ သတင္းစာေတြမွာ၊ ပံုႏွိပ္ မီဒီယာေတြမွာ သို႔မဟုတ္ တရားဝင္ အသံလႊင့္ဌာနေတြမွာ ေျပာလို႔ဆိုလို႔ ေရးလုိ႔သားလို႔ မရတာေတြကို ဒီ Citizen အေနနဲ႔ Citizen Journalist အေနနဲ႔ သူတို႔က ဒီ Internet မွာေပါ႔ဗ်ာ Facebook ေပၚမွာ အဲ႔လို တက္ႏုိင္သမွ် ထုတ္ေဖာ္ျပီးေတာ႔ ေရးၾကတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ေကာင္းတာေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါတယ္ဗ်။ ရာခိုင္ႏႉန္း အမ်ားစုက ေတာ္ေတာ္ကို သိစရာမွတ္စရာေတြ ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ မသိေသးတာေတြ၊ အခ်က္အလက္ေတြ ေတာ္ေတာ္ႀကီးကို စံုေအာင္ရတယ္။ ပညာေတြလည္း အမ်ားႀကီးရတယ္။ အဲ႔ဒီေတာ႔ အဲ႔ဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔က အားေပးမယ္။ ခုနက ဦးေက်ာ္ဇံသာေျပာတဲ႔ မသင္႔ေတာ္တဲ႔ သတင္းေတြ ဓာတ္ပံုေတြ ဒါေတြကို တင္ထားၾကတယ္။ ဒါကေတာ႔ အနည္းနဲ႔ အမ်ားကေတာ့ ရွိမွာပဲ။ ရွိတာကို က်ေနာ္တို႔ ေျပာခ်င္တာက အခုနက ေရးတဲ႔သားတဲ႔ လူေတြလည္း ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း ေရးႀကေပါ႔ဗ်ာ။ ေနာက္တခါ ဖတ္တဲ႔သူေတြကလည္း အဲဒီအေပၚမွာ ဆင္ျခင္တံုတရားနဲ႔ ဖတ္ႀကပါ။ ဆင္ျခင္တံု တရားဖက္ျပီးေတာ႔ အဲ႔ဟာကို လက္ခံတဲ႔ အခါမွာလည္း ဆင္ျခင္တံုတရားနဲ႔ လက္ခံၾကပါလုိ႔ အဲ႔လို က်ေနာ္တို႔က ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ႔ က်ေနာ္တို႔ ဒီ Journalism ေတြမွာ Activist Journalism နဲ႔ Peace Journalism ဆိုရွိတယ္။ Activist Journalism လုပ္ရမယ္႔ တက္ႂကြျပီးေတာ႔၊ လႈပ္ရွားျပီးေတာ႔ စည္းရုံး လႈံ႔ေဆာ္ျပီးေတာ႔၊ တြန္းအားေပးရမယ့္ Journalism ကို အသံုးခ်ရမယ့္ အခ်ိ္န္ရွိသလို၊ အခုလိုအခ်ိန္မ်ိဳးေပါ႔ဗ်ာ Peace Journalism ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ကို အေထာက္အကူျပဳတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို က်ေနာ္တို႔ကိုယ္တိုင္ တတပ္တအားနဲ႔ ပါဝင္ျပီးေတာ့ အက်ိဳးျပဳ ထမ္းေဆာင္ ေနတဲ႔ တာဝန္မ်ိဳး ထမ္းေဆာင္တဲ႔ Journalism ဒါကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က ထည့္ျပီးေတာ႔ အသံုးခ်ဖို႔ လိုပါတယ္၊ အားေပးဖို႔ လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္ အဲဒီလိုမ်ိဳး ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာဦးဝင္းတင္ေကာ ဘယ္လိုသေဘာရပါသလဲ။ ဆရာဝံသ ေျပာသာကေတာ့ သူ႔ကိုယ္သူပဲ ျပန္ထိန္းရမွာေပါ႔ေလ။ ဒီ ဖတ္သူ မွတ္သူေတြကလည္း ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းနဲ႔ပဲ ဒါကို ခံယူသင္႔တယ္၊ ယူဆသင္႔တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဦးဝင္းတင္ ။ ။ က်ေနာ္ကေတာ႔ အဲ႔ဒီလိုပဲယူဆတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ႔ သူတုိ႔က သတင္းစာေတြမွာလို အဖြဲ႔အစည္းတခုမွာ ပါဝင္ျပီးေတာ႔ လႈပ္ရွားေနတဲ့ လူေတြ မဟုတ္ဘူး၊ သို႔မဟုတ္လည္း ေရးသားေနတဲ႔ လူေတြမဟုတ္ဘူး။ ဒီ Citizen Journalist လို႔ေခၚတဲ့ ဒီဟာေတြဟာ သူတို႔ရဲ ႔ တစ္ဦးခ်င္း လြတ္လပ္စြာ မူပိုင္ရွိေနတယ္၊ ဘယ္သူကိုမွလည္း တင္ျပေနစရာ မလိုဘူး။ တင္ျပဖို႔ဟာက ဒီ Internet ေပၚကို ေရာက္ဖို႔ပဲ သူ႔ အလုပ္က ရွိေနတဲ႔ အခါၾကေတာ႔ သူတင္မယ္ေပါ့ဗ်ာ အဲဒီအခါမွာ သူ႔ရဲ ႔ ကိုယ္ပိုင္သေဘာထားေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္ဆႏၵေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္ အစြဲအလမ္းေတြ ၊ ကိုယ္ပိုင္ အယူအဆေတြနဲ႔ပဲ လုပ္မွာပဲဆိုေတာ့။ ဒါက ေျပာစရာမလိုေတာ႔ဘူး။ အဲဒီလူေတြကို သြားျပီးေတာ႔ ထိန္းကြပ္မယ္ ဆိုရင္ အဲဒီလူေတြကို ထိန္းကြပ္တ့ဲ သေဘာမျဖစ္ဘဲနဲ႔ ဒီ Internet System ႀကီး တစ္ခုလံုးကို လုပ္ငန္း တစ္ခုလံုးကို ဒီ Electronic Media တစ္ခုလုံးကို ထိန္းကြပ္သြားရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါေတာ႔ က်ေနာ္ထင္တယ္ လုပ္လို႔မရဘူးလို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။
ဒုတိယ တခ်က္ကလည္း က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက သတင္းဆိုတာ သတင္းေပးရုံတင္ မဟုတ္ဘူး။ မိမိတို႔မွာ ဆင္ျခင္သံုးသပ္မႈဆိုတာလည္း အျမဲတမ္းရွိတယ္။ ဆင္ျခင္သံုးသပ္မႈဆိုတာ တဆင္႔ဆိုလို႔ရွိရင္ ေဝဖန္ဆန္းစစ္မႈ ဒီ အဆင္႔ သံုးဆင့္ေလာက္ေတာ႔ သတင္းလုပ္တဲ့ သတင္းလုပ္ငန္းလုပ္တဲ့သူတိုင္း နားလည္ရတယ္ ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ အဲဒီ Citizen Journalist လို႔ဆိုတဲ႔ အမည္ခံခံ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ပဲ ခံခံေပါ႔ဗ်ာ ဒီ Electronic Media ကို အသံုးျပဳေနတဲ့ လူေတြကလည္း ဒီဟာကို သုံးခ်က္စလံုးကို သေဘာေပါက္ဖို႔ လိုလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ႔ သူတို႔ရဲ ႔ ဩဇာကလည္း ဒီေန႔အခါမွာ ဘာပဲေျပာေျပာ အလြန္ကို က်ယ္ျပန္႔လာတယ္၊ ႀကီးမားလာတယ္ဆိုေတာ႔ ဒီဟာေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က ထည့္မတြက္လို႔ မရေတာ႔ဘူး။ သူတို႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ဆိုတာေတာ႔ သူတို႔ မီဒီယာခ်င္းျပန္ျပီးေတာ႔ နားလည္ေအာင္၊ သေဘာေပါက္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ပဲလိုမွာဘဲ။ အဲဒီထဲမွာ ပိုျပီးေျပာႏုိင္တာကေတာ့ သူတို႔ကို ဩဇာေညာင္းဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ ဒီ Print Media ေတြေပါဗ်ာ စာလံုးနဲ႔ ပံုႏွိပ္တဲ့ စာအုပ္စာတမ္းေတြ၊ ဂ်ာနယ္ေတြ မဂၢဇင္းေတြကလည္း Electronic Media ကို သံုးၾကတဲ႔ Citizen Journalist ေတြအေပၚမွာ ျပန္ျပီးေတာ႔ ဩဇာ သက္ေရာက္တည္ရွိလိမ္႔မယ္၊ စနစ္တက် ထိန္းကြပ္မႈ ေပၚေပါက္လာလိမ္႔မယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ အဲဒီလိုပဲ ယူဆပါတယ္။
မူရင္း – http://www.voanews.com/burmese ၏ ဇြန္ ၁၃ ထုတ္လႊင့္ခ်က္
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
