>
စစ္အုပ္စုက မတရားမႈေတြကို ဘယ္လို က်ဴးလြန္က်င့္သံုးႏုိင္သလဲ
တူေမာင္ညိဳ
စက္တင္ဘာ ၂၁၊ ၂၀၁၀
ဆင္ေကာင္ႀကီးေတြ႔ေနတာေတာင္ မင္းက ဆင္ေျခရာရွာဦးမလို႔လားလို႔ ေမးခ်င္စရာပါ။
အေျခခံဥပေဒ (၂၀၀၈)
ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္
ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥပေဒ
ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္း ဥပေဒ
ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္း နည္းဥပေဒမ်ား
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၊
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲနည္းဥပေဒ၊
အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ
အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲနည္းဥပေဒ
တိုင္းေဒသၾကီးလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ
တိုင္းေဒသၾကီးလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲနည္းဥပေဒ
ရာဇသတ္ႀကီးဥပေဒႏွင့္အျခားတည္ဆဲဥပေဒမ်ား/ အမိန္႔ေၾကညာခ်က္မ်ား /ၫြန္ၾကားခ်က္မ်ား
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားအဆင့္ဆင့္ (ရဲ/ေထာက္လွမ္းေရး အပါအဝင္ )
ေငြေၾကးႏွင့္ စည္းရံုးဖြဲ႔စည္းမႈ
စတဲ့ — စတဲ့ လက္ဦးမႈမ်ိဳးစံုကို တစ္ဖက္သတ္ယူၿပီး အပုိင္က်င္းပတဲ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တရားမွ်တမႈ ဆိုတာကို ဘယ္မွာ ရွာေတြ႔ႏိုင္မွာလဲ။
ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီက ပါတီရံုးေတြဖြင့္ပြဲမွာေႂကြးေၾကာ္သံက “ႏုိင္ရမယ္” တဲ့။ အရံႈးဆုိတာမရွိရဘူးလို႔ကို သူတို႔အပိုင္တြက္ထား တာ ဘယ္ေလာက္ ေပၚလြင္လုိက္ပါသလဲ။ သန္႔ရွင္း- တည္ၿမဲၿပိဳင္ၾကတဲ့ေခတ္ကလို “ႏုိင္ရင္လည္းႏုိင္- ရႈံုးရင္လည္းႏုိင္ရမယ္” ဆိုတာထက္ ပိုျပတ္သား တယ္။ ဟုိတုန္းက စစ္တပ္က တည္ၿမဲဘက္ပင္းခဲ့တာပဲ။ “ ဗိုလ္ထြန္းၾကည္ ရဲ႕ ႏွစ္ (၅၀) ေက်ာ္ကုိယ္ေတြ႕မ်ား” ထဲမွာ ဝန္ခံထားတယ္။
ဒီတစ္ခါ ေရြးေကာက္ပြဲက “သန္႔ရွင္း- တည္ၿမဲ” ေရြးေကာက္ပြဲမွာလို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က (၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒအရ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ လုပ္ေနရတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္တယ္) ဘက္မလိုက္နဲ႔လို႔ အမိန္႔ေပးထားတာမဟုတ္ဘူး။
၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ (တစည) ရံႈးသလိုရံႈးလုိ႔မျဖစ္ဘူးဆိုတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳကို (နအဖ) စစ္အုပ္စုက သေဘာေပါက္ထားတယ္။
ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီဆိုတာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ နာယက လုပ္ခဲ့တဲ့ ႀကံ့ဖြံ႔အသင္းကို အေမြခံအေျချပဳထားတဲ့ပါတီျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ႀကံ့ဖြ႔ံ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္အားလံုးက ဗိုလ္ေဟာင္းေတြခ်ည္းျဖစ္တယ္။ “ဗိုလ္”ကေန “ဦး”သုိ႔ လိုလိုလားလား ေျပာင္းၾကတာမ်ိဳးလည္းမဟုတ္ဘူး။ အမိန္႔ေပးလို႔ ေျပာင္းၾကရတာပဲ။ ဒီအမိန္႔ကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကေပးတာျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ တပ္ထဲမွာပဲျဖစ္ျဖစ္။ ဝန္ထမ္းထဲမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႀကံ့ဖြ႔ံပါတီကိုသာ မဲထည့္ၾကလို႔ အမိန္႔ေပးထားမွာ ေသခ်ာတယ္။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကေပးတဲ့အမိန္႔ကုိ ဘယ္သူက လြန္ဆန္ဝံ့မလဲ။
(၁၈ စက္တင္ဘာ)သတင္းစာေဆာင္းပါးမွာပဲ မဲမေပးတဲ့သူကို ဖမ္းမယ္ဆီးမယ္၊ ဒဏ္တပ္မယ္လို႔ ေျဗာင္ ၿခိမ္းေခ်ာက္ထားတာပဲ။ ဒီေတာ့ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီက “ႏုိင္ရမယ္” လို႔ေႂကြးေၾကာ္တာ ပုိင္လို႔၊ ေသခ်ာလို႔ ေႂကြးေၾကာ္တာပဲ။
(တစည) က ဦးခ်စ္လိႈင္ကလည္း ေျမညီကြင္းမွာၿပိဳင္တာမ်ိဳး ျဖစ္ဖို႔ လုိတယ္လို႔ ေျပာဖူးတယ္မဟုတ္လား။
ေကာက္ရုိးပံုထဲကအပ္ကိုသာ ရွာေတြ႔ခ်င္ေတြ႔လိမ့္မယ္။ တရားမွ်တမႈ ဆိုတာကိုေတာ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရွာလို႔ေတြ႔မွာ မဟုတ္ဘူး။
အဘက္ဘက္က အႏုိင္က်င့္ထားတဲ့ အေျခခံေအာက္မွာ၊ လက္ဦးမႈမ်ိဳးစံုယူထားတဲ့ေအာက္မွာ က်င္းပတာျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ႏုိင္မယ္ မထင္တဲ့/လက္ဦးမႈမရွိႏုိင္ဘူးလို႔ ယူဆတဲ့ (ခ်င္း/ကခ်င္/ကရင္/မြန္/ရွမ္း) ျပည္နယ္ (၅) ခုထဲက ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္း (၃၂) ခု၊ ေက်းရြာအုပ္စုေပါင္း (၃၀၀)ကိုေတာ့ “ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျခင္း မျပဳမည့္ နယ္ေျမမ်ား ” အျဖစ္ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
အေျခခံဥပေဒ(၂၀၀၈) ကို လူထုဆႏၵခံယူ ပြဲ က်င္းပ စဥ္တုန္းကေတာ့ နာဂစ္မုန္တုိင္းဒဏ္ ခံရတ့ဲ ျပည္သူေတြကို စာနာ ေထာက္ထား ျခင္း မျပဳဘဲ။ တစ္ျပည္လံုးမွာ ၂ သုတ္ခြဲၿပီး က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
ဒီေတာ့ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ ရွင္းရွင္းပဲ။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ တရားမွ်တမႈရွိမွာ မဟုတ္ဘူး။
တရားမွ်တမႈရွိပါတယ္လို႔ ဆိုလာခဲ့ရင္လည္း ဒီလိုေျပာဆိုတာဟာ မတရားသျဖင့္ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီ အႏုိင္ရခဲ့တာကို ဖံုးကြယ္ဖို႔ အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ၾကမယ့္အျခားေသာ ပါတီေတြကေတာ့ သူတို႔ႀကံဳေတြ႔ရတဲ့ တရားမွ်တမႈ မရွိတာေတြကို ေဖၚထုတ္ဖို႔ လုပ္သင့္ပါတယ္။ လုပ္ရပါမယ္။
တရားမွ်တမႈမရွိတဲ့ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္နဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို စုေဆာင္းဖို႔နဲ႔ အဲဒီလို မတရားတဲ့၊ မမွ်တတဲ့ အေျခအေန အခ်က္အလက္ ေတြကို တုိင္းျပည္လူထုနဲ႔ႏုိင္ငံတကာက သိဖို႔ ေဖၚထုတ္ရပါလိမ့္မယ္။ ေဖၚထုတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။
အပိုင္း (၂) ပုိင္းခြဲၿပီး လုပ္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။
ပထမပုိင္းအေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္မီကာမွာ ရွိတဲ့ မတရားမႈနဲ႔ မမွ်တမႈေတြကို စုေဆာင္းဖို႔ လိုပါတယ္။ ဥပမာ – ပါတီေတြ စည္းရံုး ေရးဆင္းတဲ့အခါ/မဲဆြယ္တဲ့အခါ အခြင့္အေရးတန္းတူမႈရွိရဲ႕လား/ ဘယ္လိုအတားအဆီးညစ္ပတ္မႈေတြႀကံဳရသလဲ။ ပါတီမူဝါဒ သေဘာ တရားေတြကို မီဒီယာမ်ား (ေရဒီယို/ရုပ္သံ/စာနယ္ဇင္း)မွာ လြတ္လပ္စြာ ေဖၚထုတ္ေရးသား တင္ျပႏုိင္ခြင့္ရွိသလား။ ဘယ္လိုအတားအဆီး ညစ္ပတ္မႈေတြႀကံရသလဲ စတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို တိတိက်က် စုေဆာင္းရပါမယ္။
ဒုတိယပုိင္းအေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပစဥ္ကာလမွာ ဘယ္လိုအတားအဆီးနဲ႔ ညစ္ပတ္မႈေတြ ႀကံဳရသလဲ၊ ဥပမာ – မဲေပးႏုိင္သူ စာရင္း/အတင္း အၾကပ္မဲေပးေစခုိင္းမႈေတြ ရွိသလား။ မဲရံုတိုင္းမွာ သက္ဆုိင္ရာ ပါတီ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြ ေစာင့္ၾကပ္ ၾကည့္ရႈႏုိင္ခြင့္ ရွိသလား။ မဲေရတြက္ျခင္း/ ႀကိဳတင္မဲေပးမႈ ဆိုင္ရာကိစၥမ်ား/ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ကိစၥမ်ား စသျဖင့္ အတား အဆီးနဲ႔ ညစ္ပတ္မႈ ေတြကို ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည္ရမယ္လုိ႔ ယူဆပါတယ္။
၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔ သင္ခန္းစာအရ ဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ တရားမွ်တရံု/ မိမိပါတီအႏုိင္ရရံုနဲ႔တင္ မလံုေလာက္ ပါဘူး။ အႏုိင္ရပါတီကို အစုိးရဖြဲ႔ခြင့္/လႊတ္ေတာ္ ေခၚခြင့္/ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးခြင့္ ရွိမရွိ အခ်က္ေတြနဲ႔ပါ ဆန္းစစ္ၾကည့္ရပါလိမ့္မယ္။
အထက္မွာ တင္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲကို တရားမွ်တမႈရွိ/မရွိ တုိင္းတာတဲ့စံေတြေတာ့ျဖင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ (နအဖ) စစ္အုပ္စုဟာ ဘယ္လို စံက်တဲ့ ညစ္ပတ္မႈေတြကို က်ဴးလြန္ခဲ့သလဲဆိုတာကို တုိင္းျပည္လူထုနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔သိရွိ နားလည္ေစရန္ အတြက္ ေဖၚထုတ္ဖြင့္ခ်ဖို႔သာလွ်င္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
